'Waardgracht had niet gedempt mogen worden1 Sgp Mevrouw Doorn-Blok, een leven vol beweging DATSUN Leids verkeer lijkt veiliger te worden Nieuwe Leidse Courant Oorzaak brand waarschijnlijk hamsterbenzine 'Ik zeg niet: Hè, gelukkig, het zit er op' Een huis kopen financieel aantrekkelijker STAD EN REGIO 1.3 Emotionele ontlading Leidse journalist in weekblad Van een onzer verslaggevers LEIDEN In een zeer emotioneel artikel in liet gezinsweekblad 'Nieuwe Revue' van deze week haalt de Leidse free-lance journalist René Henderiks' vernietigend uit tegen de wijze waarop vol gens liem in Leiden met het dempen van grachten wordt omgesprongen. Zijn kritiek richt zich voornamelijk tegen de demping van de Waardgracht, volgens hem 'een zeventiende eeuws juweel tje van een stadsgracht,' die 'net zo hartgrondig wordt vernield als de platgewalste volkswijk waar hij in ligt.' Henderiks is een van de laatste be woners van die oude wijk. Hij be woont het wevershuisje aan de Oranjegracht, een van de weinige panden die in het toekomstige we- deropbouwgebied hun plaats behou den. Zodoende is hij ook zeer nauw betrokken geweest bij de ontwikke lingen rond de sanering van dit ge bied gedurende de laatste jaren. Het zeven pagina's grote artikel in 'Nieuwe Revue' is dan ook geïllus treerd met niet minder dan 22 foto's die hij gemaakt heeft tijdens het sa neringsproces. Naast bergen kritiek op het beleid van wethouder Kret van stadsontwikkeling, de projecten ontwikkelaars en de architect van het wederopbouwplan, verhaalt zijn artikel ook over een aantal opmerke lijke historische facetten van die volkswijk, tegenwoordig het gebied Herengracht-Zijlsingel geheten. Ouwe Heemskerk Hieronder volgen enkele citaten uit het artikel van René Henderiks: 'De dommen zitten achter de glazen en het verstand loopt op straat', was de wijsheid van die ouwe Heemskerk die het vertikte zijn huisje vrijwil lig uit te gaan omdat dat zo in de gemeente-kraam te pas kwam. Uit eindelijk hebben ze hem eruit moe ten dragen. Het was een wijsheid die de buurt graag met hem deelde maar die nergens toe diende, want ze haalde nooit het stadhuis. De mensen bezaten een ingekankerd wantrouwen in het beleid. Hoe kan het anders. De bodem werd letter lijk onder hun voeten weggehaald en wat er voor terugkwam moesten ze maar afwachten. Dat het buurtje vroeger gezellig was geweest bleek uit alle verhalen. Beelden doemen op van kleine feesten die men bouw de aan de voordeur met een harmo nica en kruikjes jenever, van spon tane dansjes op straat en Koningin- nefeesten waar de hele buurt, zo be roerd als men het had, de vlag uit hing en van die ene man die daar niet aan mee deed en de volgende ochtend tot de ontdekking moest ko men dat zijn hele geveltje oranje ge schilderd was. Die goeie ouwe tijd was overigens zo goed niet. Ook dat bleek. Onder de rook van de-katoen- fabriek, aan de grachten, die voor alles dienden en in huizen die, naar mate je verder van het stadscentrum in de lichtloze steegjes en straatjes kwam. niet meer waren dan hokken vol kinderen, daar was armoe troef. Geen mens verlangt naar die tijd. Ook de buurtbewoners niet die noodgedwongt.i het veld ruimden voor de sloper die de boel kort en klein moest slaan voor een hersen schim, en die nu her en der over de stad verspreid in boven- en beneden woningen 'op hun kieën, al moest het 's narhts', zoals één het zei, naar hun oude plek terug zouden willen. Waar ze op doelen en naar verlan gen is de samenhang van die buurt gemeenschap die tegelijk met de huizen waarin ze leefde werd opge ruimd en die als zodanig volledig genegeerd werd door de plannenma ker', aldus Henderiks. Truitje Schetter 'Truitje Scheffer, die met haar 84 jaren alles schijnt te overleven in haar met potjes, pulletjes, petro leumstelletjes, kannetjes, spiegels en bijbelse spreuken barstensvolle huis je aan die Waardgracht en die zegt dat ze 'haar hand hoog houdt voor de socialen omdat die indertijd toch maar iets gedaan hebben voor de ge wone man', is zo'n in officiële ter men gesteld 'onoplosbaar probleem geval'. Waar dan aan toegevoegd wordt: 'dus welhaast zeker een ont ruimingsprocedure' Een dergelijk zinnetje in de laatste stukken van de in Leiden binnengehaalde Pro- jekLOntwikkelaar die de nieuw- bouwplapnen voor dit kaalgeslagen stuk stad ontwerpt, typeert de hou ding en het respect van deze heren tegenover die oude mensen over wier hoofden heen zij1 beslissingen nemen van leven en dood, zoge naamd in het belang van het alge meen, maar in feite omdat ze zo snel mogelijk klaar willen zijn met de handel. Dat daar nog mensen zit ten is niet meer dan verrekte lastig voor ze. Voor wat Trui betreft duurt het haar tijd wel uit, want redden kan ze zich best. Het feit dat ze een lieve buurvrouw heeft, de enige die restte, die dagelijks bij haar koffie brengt en haar aardap peltjes kookt, geeft haar de kans om in haar eigen huis waar ze haar hele leven sleet de oude dag te hebben die ze zich wenst. Zelfstandig. Hoe dan ook. De vr ag is echter hoe lang nog? Want de buurvrouw kreeg al negen keer een huis aangeboden dat ze steeds weigerde zegt ze omdat ze niet overal in gestopt wil worden en niet van plan is om voor duizen den guldens te gaan verbouwen. En weer blijkt hoe a-sociaal en ondoor dacht de gemeentelijke diensten in bepaalde gevallen te werk gaan. Want vandaag of morgen komen ze met een woning aan, waar de buur vrouw ten lange leste genoegen mee neemt en zo'n mensje van S4 komt dan moederziel alleen in de woestijn te zitten. Nog meer aan de wolven overgeleverd dan ze de laatste jaren al was. Met de duizenden dingen om haar heen, haar koekeroetje en haar jonge katten weet ze van geen wij ken. Toen een ambtenaar van de ge meentelijke Woningstichting bij Truitje Scheffer haar verhuizing be De Waardgracht, zoals hij er in 1962 nog bij lag: 'De mensen bezaten een ingekankerd wantrouwen in het beleid'. pleitte met het verhaal van zijn ou de moeder die toch zo gelukkig was in het tehuis en waarom zij toch ei genlijk niet liever onderbrak Trui hem met: 'Dat kèn wel wezen, maar als ik déér naar toe moet dan spring ik in de gracht Noodsprong Voordat het met die noodsprong van haar zover komt zal dat stuk water voor haar deur ook wel gedempt zijn. Hoewel het laatste woord daar over nog zeker niet gezegd is, en de eerste aanzet daartoe besloten ligt in de waanvisie van dat verouderde plan dat alle grachten wilde dempen voor de aanleg van een verkeersweg, De demping: 'Het laatste woord daarpver is zeker nog niet gezegd'. voor kantoren, bedrijven en andere gebouwen van gegadigden, die geen van alle kwamen, behalve één: het nieuw te bouwen Oudeliedenhuis dat zijn plek in die plat-gedachte en kaalgeslagen wijk kreeg en behield. Ook toen inmiddels de ideeën over breken en dempen drastisch gewij zigd waren, zowel in het stadhuis als daarbuiten en die ligging dwars over het laatste stuk van de Waard gracht betekend" dat die gedeelte lijk gedempt zou worden. De plaats lag vast. Daarover was allang beslo ten'. 'Morrelen aan de marge heeft geen enkele zin als uiteindelijk 'de In stanties' beslissen en met het laatste woord in de mond ook denken het langste eind in handen te moeten houden. Waar het om gaat is dat het Oudeliedenhuis van de Gemeen teraad op 26 februari '73 een garan tie kreeg van zes miljoen en daar mee kon gaan bouwen. Dat een be zwaarschrift hiertegen op een forma listische manier werd afgehandeld, en dat door een link gebruik van art. 19 van de wet op de Ruimtelij ke Ordening de gemeenteraad werd omzeild, was desondanks geen reden voor Gedeputeerde Staten 'de verkla ring van geen bezwaar' niet af te ge ven 'in het vertrouwen echter, dat de gemeenteraad inderdaad met het bouwplan heeft ingestemd'. En wan neer dat niet het geval was. moest dat alsnog gebeuren. Wat nooit plaats vond. Die gracht ging dicht ondanks alle protesten. Aan een overkluizing werd wel gedacht, maar wie zou dat betalen? Het Oudenlie- denhuis had geen geld, hoewel me vrouw Van der Heide, vertegenwoor digster van het Bestuur gezegd schijnt te hebben dat 'er nog wel een potje' ergens was. De architect vond dat 'overkluizing de tuin van het tehuis op ontoelaatbare wijze zou doorsnijden', de heer Post, hoofd Stedebouw Gemeentewerken achtte de 'allure van de Waard gracht niet van het stedebouwkundi- ge gehalte' al., die van de bredere broer Oranjegracht er vlak naast en een meneer van wie de naam er nipt toe doet omdat het te gek is wat hij beweerde, zei dat 'het handhaven van de Waardgracht geen waarde meer had omdat de bebouwing was weggevallen'. Waarmee je je met ge rechtvaardigde verontrusting mag afvragen of dat soort opmerkingen en inzichten het toekomstig gezicht van de nieuw te bouwen wijk zal gaan bepalen', aldus het artikel van Henderiks. Kroon 'Ze vechten het uit over de ruggen van die oude mensen' was een op merking die raadslid Wessels van de VVD in de stadhuislift maakte, en die typerend genoemd mag worden voor de waardering die men had voor de petitie naar de Kroon die dertien burgers ondertekenden ten- neinde de onzorgvuldig voorbereide besluiten die leidden tot de bouw van dat Oudenliedenhuis ongedaan te maken. Alsof dat gebouw er niet had kun nen komen zonder die zo 'nodige' demping. Het ging er niet om dat die oudjes hun nieuwe onderdak niet gegund zou worden, maar om het feit dat er kostbaar water zou verdwijnen en dat een typische Jtadsstructuur nog vóór daar werke lijk over gediscussieerd zou kunnen worden, vooruitlopend op alle plan nen. in no time kapot gemaakt werd. Interesseert het diezelfde beslissen de heren ook maar iets wat er ge beurt met die oudjes die in hun enig overgebleven oude huis aan de Oranjegracht, vlak naast die bouw plaats waar alles gewoon doorgaat, wekenlang het gruis op de zolder kregen en bijkans van hun stoelen werden geheid? Mocht dit emotionele verslag van een rechtstreeks betrokkene, een be woner van het saneringsgebied, niet geheel en al overeenstemmen met de inzichten van de wethouder dan is dat mede te wijten aan het feit dat deze door drukke werkzaamhe den niet op korte termijn bereid bleek te zijn voor dit artikel van ge dachten te wisselen, noch er prijs op stelde dat zijn mening erin voor kwam', zo besluit Henderiks zijn emotionele ontlading Van een onzer verslaggevers LEIDEN Er zijn in het afge lopen jaar 2733 verkeersongeluk ken door de politie geregistreerd. Dat is iets meer dan vorig jaar (toen waren het er 2689), maar minder dan in de jaren daarvoor. Bovendien is het aantal doden en gewonden opnieuw verminderd. Het verkeer in Leiden lijkt veili ger te worden. Er vielen in 1973 drie doden in het verkeer. Twee fietsers in februari op de Churchilllaan en het Levendaal en één automobilist in december op de Haagweg. In de naoorlogse periode zijn er alleen in 1959 minder doden gevallen (één). Vorig jaar bedroeg dat droeve getal nog achttien. Toch is deze vermindering geen bewijs voor toegenomen veiligheid van het ver keer. De dodelijke factor bij een ver keersongeluk wordt grotendeels door het toeval bepaald. Meerzeggend is de afname van het aantal ongelukken, waarbij gewonden en/of doden "allen. Een tendens die de laatste jaren dui delijk zichtbaar is. In 1973 bedroeg dit aantal 539. Sinds 1964 was het niet meer zo laag. Het totale aantal gewon den wordt de laatste jaren ook min der: 779 in 1971. 692 in 1972 en 619 in 1973. De meeste verkeersongelukken heb ben zich vorig jaar in oktober voorge daan: 259, zonder dat overigens van een 'piek' kan worden gesproken. De veiligste maanden waren maart, au gustus en december met respectieve lijk 192, 198 en 191 verkeersongeluk ken. Voor dat predikaat komt ook juli echter in aanmerking. Weliswaar ge beurden er toen 257 ongelukken, maar bij slechts 34 daarvan vielen ge wonden en/of doden, zowel percentu eel als absoluut gezien het minste in de afgelopen twaalf maanden. Mei komt er in dit opzicht met 69 het slechtst van af. Het eigen ochtendblad vooi eik protestants Christelijk gezin in Leiden en omgeving ZORG VOOR EEN STERKE CHRISTELIJKE PERS LEIDEN Een opslag van 60 liter benzine aan de Haarlemmerweg is er waarschijnlijk de oorzaak van geweest dat het huis van de familie Waesdorp afgelopen zondag in brand vloog. De benzine lag opgestapeld in een belen dend perceel en werd op oudejaarsa vond door de politie gevonden. Via tips stuitte de politie tevens op 120 li ter benzine die uit een auto aan de Hogewoerd werden gehaald. In de Jan Lievenstraat werd 100 liter petroleum opgespoord, die op onjuiste wijze was opgeslagen in een huis. VOORHOUT Het spreekuur van de woonruimtecommissie op dinsdag 8 januari om 8 uur in het gemeentehuis is uitsluitend bestemd voor degenen die een toewijzing hebben ontvangen voor één van de 36 huurwoningen in het plan Spoorlaan. (ADVERTENTIE) kUTo Officieel Datsun dealer voor Leiden e.o. Herengracht 79, tel. 33861-20987 Roelofarendsveen e.o. Alkemadelaan 1, tel. 01713-2866. door S. J. de Groot LEIDERDORP Mevrouw M. Doorn-Blok, lange tijd de spil van veel sociaal werk in Leiderdorp, houdt er deze maand weliswaar mee op, maar zij voelt niets voor een officieel afscheid, omdat ze niet van die soesa houdt en bovendien niet de indruk wil wekken dat ze haar contacten in de Leiderdorp- se gemeenschap nu loslaat. 'Ik zal heus nog weieens bij de bejaarden komen.' LEIDEN Onlangs heeft de minis ter van volkshuisvesting en ruimtelij ke ordening besloten de kostengrens voer het verkrijgen van een renteloze lening van 2400 bij het kopen van een eigen huis te verhogen van 65.000 tot 70.000. Tegelijkertijd is ook de kostengrens voor het verkrijgen van een garantie door de gemeente voor een hoge hypothecaire lening (tot 95 pet) van 65.000 op 70.000 gebracht. Deze laatste regeling geldt, zoals bekend, voor de aankoop van een reeds eerder bewoonde woning. De kostengrens voor het verkrijgen van een renteloze lening voor het ko pen van een reeds eerder bewoond huis blijft 45.000. Voor het overige blijven de voorwaarden hetzelfde. Die voorwaarden zijn, dat de aanvrager van een renteloze lening meerderjarig maar jonger dan 35 jaar moet zijn. Om in aanmerking te komen voor een gemeentelijke garantie moet men meerderjarig zijn, maar nog geen 60 jaar. Voorts moet de aanvrager in beide ge vallen de jaren 1970/1971 een belast baar inkomen genoten hebben, dat niet hoger was van 15.000 resp. 18.000. Tenslotte mag over 1972 geen vermogensbelasting verschuldigd zijn. Voor inlichtingen en aanvraagformu lieren kan men dagelijks tijdens kan tooruren terecht op het bureau voor lichting in de hal van het stadhuis. Mevrouw Doorn is door haar vele so ciale functies in dit tot voorstad uit groeiende dorp zo vervlochten met het Leiderdorpse straatbeeld, dat het een visuele verarming zou zijn als zij daaruit verdween en zich terugtrok in de rust van haar woning aan de Zijl- dijk. Op de fiets maakt zij altijd de indruk haast te hebben Met het li chaam enigszins naar voren, het ge zicht strak gericht op de weg, dwingt ze haar stalen ros door de winderige straten van het Rijndorp tot zodanige prestaties dat een voorbijganger niet op een kalme groet moet rekenen, laat staan kan hopen haar te kunnen aanklampen. Voor mevrouw Doorn is de weg slechts het middel om op een adres te komen. En elke minuut heeft z'n bestem ming. Onbewust geeft zij daarmee een voor name trek van haar persoonlijkheid prijs: mevrouw Doorn is altijd een vrouw-op-weg geweest. En dat niet voor haarzelf, maar voor anderen. Een vrouw die wat zij aanvatte zo goed en zo gedisciplineerd deed dat zij steeds meer hooi op haar vork kreeg maar er, wonderlijk genoeg, toch niet onder bezweek. Hoog tempo Zij acht nu de tijd gekomen, dit werk uit handen te geven. Maar dat bete kent niet, dat mevrouw Doorn, die op de grens van Leiden en Leiderdorp woont, haar dorp nu de rug toekeert. 'Na zoveel jaren met zoveel mensen te zijn opgetrokken is dat eenvoudig on mogelijk. Als ze zeggen dat ik wel hard gewerkt heb, dan wil ik dat nog niet eens ontkennen, maar ik deed het met veel plezier en mijn eigen le ven heeft er ook inhoud door gekre gen. Het is gewoon een wisselwerking geweest. Ik zeg dus niet: hè. gelukkig het zit er eindelijk op'. 'Ik heb er altijd wel behoefte aan ge had, ock buitenshuis werkzaam te zijn. Het is een voordeel dat ik een hoog tempo heb. Dat heb ik van mijn vader. Die was ook altijd bezig. Hij was orthopedisch schoenmaker, maar hij restaureerde ook zijn eigen huis en voor piij heeft hij eens een kano gemaakt. Ik ben niet rusteloos, maar ik ben wel graag bezig. In je ontspanning moet je dan afstand van de dingen zien te nemen. Die ontspanning vond ik in pianospelen, watersport en le zen. Je werk is ook een zaak van effi ciënt organiseren. Als je dat niet kunt, kun je sommige dingen, die je wel graag zou willen, eenvoudig niet doen. Daarom kan de een ook meer aanpakken dan de ander. Je loopt wel de kans dat opdié mensen steeds weer voor andere zaken een beroep werdt gedaan. Soms dacht ik: Ik lijk wel gèk. Maar weet u, in elk werk zit ten naast vervelende en teleurstellen de ook prettige en opbouwende din gen, en die lóétste geven je moed om toch door te zetten'. Eerste vrouw In de oorlog verleende de familie Doorn een jongeman die in het verzet zat onderdak. Na de oorlog was hij nóg zes jaar de huisgenoot. Een van zijn medewerksters in het verzet werkte bij de kinderbescherming en toen er bij de vereniging Kinderzorg in de classis Leiden een administratri ce werd gezocht, stapte mevrouw Doorn daar in. Dat was het begin van haar sociale loopbaan. Zeventien jaar heeft zij die functie waargenomen, totdat dit door een fusie niet meer nodig was. Deze functie bracht de toenmalige burgemeester Van Diepeningen van Leiderdorp op haar spoor, toen het bestuur van het plaatselijke Groene Kruis een vrouw in zijn gelederen wilde opnemen. Mevrouw Doorn heeft misschien even geweifeld, want de burgemeester drong er nogal op aan dat zij het zou doen. 'Het zal aan uw beslissing liggen of er nog meer da mes in het bestuur komen'. Mevrouw Doorn zwichtte voor die aandrang en na korte tijd werd het bestuur met nog twee vrouwen ver rijkt. Zij werd eerst gewoon bestuurs lid. maar haar kwaliteiten maakten haar al spoedig geschikt voor het se cretariaat van de toen 600 leden tel lende vereniging. In 1972 heeft zij de ze functie overgedragen. Secretaresse werd zij ook van de stichting Maatschappelijk Werk en Gezinsverzorging, uitgaande van de herv. gemeente en de geref. kerk. 'Ik moest langzamerhand gaan opletten dat er niet twee vergaderingen waar ik moest zijn op dezelfde avond wer den uitgeschreven'. Ock het kraam- centrum in Leiden en de Leiderdorp- se muziekschool deden niet tevergeefs een beroep op haar. En de Emma- bloemcollecte en het Kon. Wilhelmi- nafonds en de reclassering en de buurt- en speeltuinvereniging Zijl kwartier en de gymnastiekvereniging Sparta evenmin. Wat de gezinsverzorging betreft nam zij de leiding over als de maatschap pelijke werkster uitviel. In 1959 wa ren er nog geen 10 gezinsverzorgsters, nu zijn er meer dan 50, waarvan een aantal part-time. In 1965 nam me vrouw Doorn permanent de leiding van de gezinsverzorging op zich. Zij regelt de hulp die de gezinnen nodig hebben. Harmonie 'Vooral dit werk heeft mij met heel veel Leiderdorpse gezinnen in contact gebracht. In het algemeen loopt het goed. Er zijn natuurlijk ook momen ten dat je niet onmiddellijk de aan vraag kunt honoreren. Als je 1 meisje achter de hand hebt en 4 gezinnen doen ineens een beroep op je, dan moet er nu eenmaal geïmproviseerd worden. Met buren, familieleden en gedeeltelijke hulp kun ie zoiets meest al nog wel oplossen. Daar komt nog bij dat je met mensen te voorkomen en de hulp in alle har monie zo effectief mogelijk te maken'. Burenhulp Mevrouw Van Doom: 'Ik lijk wel gèk werkt. En die reageren sonjs anders dan je denkt. Elk gezin heeft zijn oi-. gen manier van leven en van het meisje wordt dan toch maar verwacht dat zij zich steeds weer in een andere situatie inpast. Niet elk gezin heeft een juist beeld van de hulp die het krijgt. De gezinshulp moet er alleen voor zorgen dat het gezin blijft func tioneren. Zij is met name verantwoor delijk voor de maaltijden, de was en de kinderen. Haar functie is niet die van het dienstmeisje. Ik begeleid de gezinsverzorgriers tijdens het werk zo veel mogelijk, niet zozeer om moei lijkheden weg te nemen als wel om ze Voor het bejaardenwerk heeft me vrouw Doorn de beschikking over een dertigtal hulpen, meest gehuwden. De zin van hun dienstverlening is dat de bejaarden zo lang mogelijk zelfstandig blijven. Er zijn bejaarden die zo hulp behoevend zijn dat de helpster elke dag moet komen. Anderen hebben aan een halve dag per week genoeg. Zo worden in Leiderdorp per week 70 80 adressen bezocht. Mevrouw Doorn voegde hieraan nog toe .dat er veel ouderen zijn waar zij nooit komt. 'Dat is voor mij een be wijs dat de gedachte van de spontane, ongeorganiseerde burenhulp nog wel leeft, ook onder de nieuwe bewoners. Er zijn jongeren die regelmatig voor ouderen karweitjes opknappen'. Mej. M. van Keulen, 27 jaar, gekomen uit Utrecht, neemt de gezinszorg van mevrouw Doorn over. Zij hebben ter introductie van deze opvolgster, in november al veertig bezoeken afge legd. De andere volgen deze maand. 'Ik vind het fijn mej. Van Keulen op deze wijze in te leiden. Dat maakt de verandering wat gemakkelijker". Muziek Mevrouw Doorn ziet geen lege toe komst voor zich. 'Alles wat met de muziek te maken heeft houd ik aan'. Ze is dirigente van het Leiderdorpse bejaardenkoor dat met 24 leden regel matig in het Trefpunt repeteert, en treedt bij verscheidene koren buiten Leiderdorp als begeleidster aan de piano up. Buiten de intimiteit van haar huis en gezinsleven blijven deze bruisende vrouw dingen aanlokkelijk die haar leven mede inhoud geven. En die kunnen zeker zijn van haar sympathie en inzet zolang dat mogelijk is. 'Ook dat zie ik niet als een opoffe ring, maar als een wisselwerking. Je staat iets van je eigen kunnen af en je leven wordt er zelf rijker van'. In die sterke gezindheid heeft me vrouw Doorn-Blok haar diepe sporen in de Leiderdorpse mensengemeen schap getrokken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 3