Hervorming in Noordwijkerhout
kwam moeilijk van de
Er komen lichten
op de Rijndijk
Kerkdiensten op Nieuwjaar
Kerkdiensten op
zondag 31 dec
Kerst-inn Leiderdorp
weer geslaagd
p
TROUW/KWARTET ZATERDAG 30 DECEMBER 1972
REGIO L
NOORDWIJKERHOUT Hoewel Noordwijkerhout ook na de hervorming in de 16e eeuw altijd over
wegend rooms-katholiek is gebleven, werd door de Staten van Holland ook in dat dorp de openbare
uitoefening van die godsdienst verboden toen het protestantisme staatsgodsdienst werd. Dat ging welis
waar niet van de ene dag op de andere. Er is een bepaalde overgangstijd geweest, die echter rond het
jaar 1580, dus bijna vier eeuwen geleden een eind nam. Toen kwam in Noordwijkerhout de eerste vas
te hervormde predikant en de oude middeleeuwse parochie werd van die tijd af een officiële hervorm
de gemeente.
Het 'Witte Kerkje' van Noordwijkerhout, zoals dit er uitzag in 1631, gedeeltelijk herbouwd na een
brand die omstreeks 1615 woedde. Het als ruïne gelaten koor is later opgeruimd toen de grond rond
het kerkje als begraafplaats moest worden gebruikt.
grote deel der inwoners werd aange
hangen.
We weten nl. dat ln 1514, toen Gar-
brant Hendrixz vïce-cureyt (zoveel als
tegenwoordig een kapelaan) te Noord
wijkerhout was, de parochie 170 com
municanten telde. En toen in 1641 op
last van de Staten door de schouten
en baljuws in dorpen en vlekken een
onderzoek werd ingesteld naar de
toen geheten Paepse Stoutigheden
werd bevonden dat pastoor Hendricus
Blessius van Noordwijk 'te Noordwij
kerhout ten huyse van Engel Corne-
lisz voor ongeveerelyck 150 personen
had dienst gedaen'.
Potestantse predikaties waren voor
dien reeds min of meer regelmatig in
de dorpskerk en de kapel op het
Langeveld gehouden. Maar een vaste
predikant ontbrak nog steeds. De
(protestantse) kerk- en kapelmeesters
richtten in het jaar 1580, tezamen met
de geestverwante bewoners een ver
zoekschrift tot de Staten van Holland
en West-Friesland voor de aanstelling
van een vaste predikant. De staten
gaven goedgunstig gehoor aan dat ver
zoek; de classis Leiden zou binnen
drie maanden zorgen voor een voor
ganger in kerk en kapel op een
salaris van 240 per jaar.
Wat dat salaris betreft, daartoe moest
de gemeente zelf zich garant stellen,
wanneer zij er tenminste prijs op
stelde in bezit van de z.g.n. pastorie
goederen te blijven. Maar de kerk
meesters maakten bezwaar tegen de
garantie en dat had tot gevolg dat
deze goederen bleven 'onder den ont-
fangh van den Ontfanger-Generael der
Geestelycke Goederen', een zekere
Cornelis van Coolwyck die de op
dracht kreeg het salaris aan de predi
kant uit te betalen. De gemeente
werd dus wel ontheven van de zorg
voor het tractement maar de pastorie-
goederen raakte ze kwijt.
Na het sluiten dezer overeenkomst
werd in 1581 tot eerste predikant te
Noordwijkerhout en Langeveld ds. Jo
hannes Cornelil aangesteld die zijn
intrek nam in het voormalige pas
toorshuis.
Kerkgoederen
Al was er nu een gereformeerd predi
kant in plaats van een rooms-katholie-
ke pastoor, dat bleek geen hinderpaal
te zijn voor het Voortbestaan van de
oude kerkelijke colleges. Het oude
armbestuur, de z.g.n. H. Geestmees-
ters, bleef aan en er kwamen geen
diakenen. Ook van de verkiezing van
een ouderling is niets bekend; de
kerkmeesters bleven het beheer der
kerkelijke goederen en fondsen voe
ren.
Die goederen bestonden uit een 'pri
mitief' kerkgeboyw met toren zonder
klok, pastorie, schoolhuis, twee ande
re woonhuizen, landerijen, kapitaal op
rente en de opbrengst van de heffing
van kerkegeld als dorpsbelasting. De
landerijen en het kapitaal op rente
zullen wel stammen uit de tijd van
vóór de reformatie, toen het bezit van
de kerk van Noordwijkerhout bestond
uit: 'aen renten sjaers 28.1.0, aan
opstallen sjaers 3.6.6' en aan landbe
zit: '14 hont aen de Voorhouterwegh,
1/2 morgen id., 5 hont in Suytbrouck
tot Noortwyck, 14 hont aen de Hoge-
wech aldaer, 1 morgen in de Cleys, 1
morgen by de Zepel duyn en 1 mor
gen in den Ambachte van Valcken-
burch'. (Bijdr. Bisdom Haarlem).
Tot 1646 werden in de kerk geen
collecten gehouden. Wel was er een
bus aan de kerkdeur, waarvan de
opbrengst gelijkelijk werd verdeeld
tussen kerk- en H. Geestmeesters, dus
ten behoeve van de kerk en de ar
men.
Behalve het aandeel van deze busont
vangsten hadden H. Geestmeesters zo
wel als kerkmeesters dan nog eigen
inkomsten uit kapitaal en vaste goede
ren, alsmede de opbrengst van een
armengeldheffing, een dorpsbelasting
zoals het reeds genoemde kerkegeld.
De twee colleges deden jaarlijks reke
ning en verantwoording ten overstaan
van de baljuw, tijdens een publieke
bijeenkomst in de kerk, waartoe de
ingezetenen bij aanplakbiljetten wer
den opgeroepen.
Samen met Voorhout
Over leven en werk van de eerste
officiële predikant Johannes Cornelii
is weinig meer bekend dan dat hij
een gezien leraar was. Zelf heeft hij
niets nagelaten waaruit zijn persoon
en zijn werk in Noordwijkerhout naar
voren komen. Wel is bekend dat de
herinnering aan hem nog lang na zijn
dood levendig is gebleven. Hij werkte
in Noordwijkerhout tot 1594 toen hij
naar Lisse vertrok. Na enkele jaren
stierf hij en hij werd aldaar begraven.
Xa het vertrek van Cornelii besloot
de Leidse classis de gereformeerde
zielzorg in Noordwijkerhout te combi
neren met die van Voorhout, waar
Hermanus Schuylius predikant was;
een en ander in afwachting van een
besluit der Staten tot combinatie de
zer twee kerken. Toen zulk een be
sluit afkwam betekende dat echter
een verandering ten opzichte van de
kapel aan het Langeveld. Bij resolutie
der Staten, van 27 november 1596
werd nl. op verzoek van de classis de
kerkedienst van Langeveld met die
van Noordwijk gecombineerd.
Daarmee werd dan wel de financiële
positie van de predikanten van Voor
hout en Noordwijk verbeterd, maar
de kerkelijke toestand van Noordwij
kerhout werd erdoor verslechterd.
Het gevolg was nl. een aanmerkelijke
achteruitgang van het aantal lidma
ten, destijds toch al de kleinste onder
de naburige zustergemeenten. In 1647
beliep het aantal lidmaten der gere
formeerde gemeente niet meer dan 10
vrouwen en 6 mannen. Dat aantal is
tevens een illustratie van het feit dat
de hervorming in dat dorp toch maar
weinig voeten in de aarde had en dat
het 'oude geloof' nog door het over-
pagSBP
1M
ai-v;..
r' j
- t.4'J ,j(p ili
Klok
Bij resolutie van 30 september 1595
gaven de Staten toestemming de toren
van een klok te voorzien. De baljuw
van Noordwijkerhout kreeg opdracht
een 'bekwame klok 'te kopen. Blijkens
de kerkerekening van 1601 kostte deze
klok 334 gulden, waar echter de kos
ten van de timmerman en van de
smid nog bijkwamen. Tweemaal is de
klok vernieuwd, nl. in 1739 en 1787,
welke laatste de toren aan het einde
van de vorige eeuw nog sierde.
In 1614 ging ds. Schuylius met emeri
taat. Zijn opvolger in Voorhout en
Noordwijkerhout was ds. Pieter Tim
mermans, die zich naar het gebruik
dier tijden Petrus Carpentarius noem
de.
Niet lang na de komst van Carpenta
rius brandde de kerk af. Het juiste
tijdstip is niet bekend, blijkt althans
niet uit het kerkarchief. Het moet
echter gebeurd zijn tussen 1614 en
1618, blijkens een resolutie der Staten
van 14 juli 1618 en de kerkerekenin-
gen van 1619 en volgende jaren, waar
in geleend geld en opbrengsten van
verkocht land, welke baten voor de
herbouw van de kerk zijn besteed,
verantwoord werden.
Er bestaat een prent uit 1631 van de
kerk, zoals die na de brand gedeelte
lijk werd opgebouwd. Daar men aan
een groot bedehuis geen behoefte had
gezien het kleine getal protestantse
gelovigen bleef het z.g.n. koor als
bouwval staan. Deze ruïne is eerst in
latere jaren opgeruimd om ruimte te
scheppen voor begraafplaats, nadat
het begraven in de kerk zoals tot
dan toe gebruikelijk verboden was.
Wanneer de oorspronkelijke kerk en
de nog bestaande toren werden ge
bouwd ls niet bekend. Reeds in 1378
was er een kerkgebouw in Noordwij
kerhout. In de Spaanse tijd hebben de
dorpskerken tussen Haarlem en Lei
den veel geleden. In 1576 is ook
Noordwijkerhout geplunderd en in
brand gestoken, maar over het lot van
§U
de kerk werd niet gesproken. Eerst in
1760 kreeg de kerk het interieur, dat
het tot een tiental jaren geleden heeft
gehad.
Pastorie
Bij de komst van ds. Schuylius was
de pastorie onbewoond. In 1603 nam
een nieuwe schoolmeester, Claes Ja
cobs. er zijn intrek. Tot 1647 hebben
de schoolmeesters in de oude pastorie
gewoond en daarin school gehouden.
Ze was toen weinig geschikt meer
oud en vervallen oèi daarin weder
om een predikant te huisvesten. Het
ontbrak bovendien de gemeente aan
eigen middelen om de oude pastorie
weer geschikt voor bewoning te ma
ken. In 1647 was ds. Carpentarius
opgevolgd door ds. Daniel van Peen-
en, die door de onbruikbaarheid van
de pastorie daarom voorlopig in Lei
den bleef wonen.
In 1648 besloten de Staten echter 'dat
onverwijld de herstelling der pastorie,
volgens overgelegd bestek en teke
ning, op 's lands kosten zou worden
publiek aanbesteed'. De schoolmeester
moest de pastorie verlaten; het pand
werd gerepareerd en later in 1654
geheel vertimmerd en door ds. van
Peenen betrokken.
Intussen groeide het getal der lidma
ten, zij het langzaam. Van de reeds
genoemde 16 gemeenteleden tot 38 in
het jaar 1680, daarbij rekening gehou
den met vertrek of overlijden van 18
personen. In die periode (van 1647 tot
1680) zijn in de kerk 60 paren ge
trouwd en 128 kinderen gedoopt.
Ds. Van Peenen hield op 23 oktober
1680 zijn laatste predikatie. Spoedig
daarop werd hij ziek en hij stierf op
6 december van dat jaar. Drieëndertig
jaar had hij, als vierde dominee in
haar historie, de kerk van Noordwij
kerhout met toewijding gediend.
WILLEM PRINS
HAZERSWOUDE-KOUDEKERK AAN
DEN RIJN Mevrouw M. Fok-Lagas
uit de Koudekerkse Kerklaan is geluk
kig. De initiatiefneemster van de Ac
tie Stoplicht en delegatieleidster van
huisvrouwen uit Hazerswoude en
Koudekerk, die minister Udink wezen
op de noodzaak van plaatsing van
verkeerslichten op het kruispunt
Bruggestraat-Rijndijk-Rhynenbur-
cherlaan vond de antwoorden van de
demissionaire minister van Verkeer
en Waterstaat op vragen van PvdA-
senator Ribert Meester 'in eerste in
stantie positief'. Het ging ons erom,
dat het kruispunt van verkeerslichten
wordt voorzien'. En dat zal, zoals de
bewindsman antwoordde, gaan gebeu
ren.
Hazerswoudes CHU-gemeenteraadslid
E. van Elderen, die zich de laatste
jaren steeds weer heeft ontpopt als
een vechter voor de verbetering van
de verkeersveiligheid op de Rijndijk,
toonde zich ook 'heel blij'. Maar er
moet nog heel wat gebeuren. Hij
dacht met name aan de bezwaren, die
de bewoners van de Potgieterlaan in
de wijk Rhynenburch koesteren tegen
plannen om de bussen van West-
Nederland eventueel door hun straat
te doen rijden.
Heel belangrijk vindt hij in het ant
woord van de minister, dat deze de
overstekende voetgangers op het
kruispunt Rijndijk-Bruggestraat-
Rhynenburcherlaan mede in de ver
keersregeling wil opnemen.
LEIDEN
Herv. Gem.: Wijkgebouw 'Staalwijk' 10.30
begroetingsbijeenkomst van de wijkgemeent
'Staalwljk'-Vredeskerk; Maranathakerk 10.30
kerk 10.30 ds Pannekoek. begroetingsdienst
utjkgemeente Kootwijk 'Pnidl'.
Geref. Kerk: Zuiderkerk 10.30 ds KronemeiJ-
er: Pelrakerk 10.30 ds Hortenstus.
Chr. Geref. Kerk: Steenschuur 10 ds Carller.
Geref. Gemeente Nieuwe Rijn: 10 ds Boo
gaard
Geref. Gemeente In Ned: Koningkerk 8
leesdlenst.
Leger des Hells: 10 heillgingsdlenst.
Oud Kath. Kerk: Zoeterw. singel 10 Eucha
ristieviering.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: Zaal Kruiskerk Gouwsluls 10.30
ds M. llanemaayer. nieuwjaars-begroetings
samenkomst; Nabij, van Lennepstraat 10.30
ds J. H Bogers. nleuvrjaars-begroetingssa-
menkomst; Zaal Opstandlngskcrk Prinses Ma-
rijkestraat 10.30 ds M Fokkema. nieuwjaars-
begroetingssamenkoiTist: Gebouw 'Bethel' Jan
Nieuwenhuijzenstraat 10.30 ds P. A. Lefeber.
nieuwjaars-begroetlngssamenkomst; Ouds
hoorn Ned. Herv. Kerk Oudshoornseweg 10.30
ds R. Oort. Hervormde Slonskerk Hoofdstraat
10 ds S W Verploeg; Goede Herderkerk Ten
Harmsenstraat 10 ds G de Ruiter, korte
dienst met koffiedrinken, na Gezamenlijke
dienst; Rldderveld 'De Bron'. Troubadour-
weg (Benedenkerk» 10 ds J Vos en ds N J
M Hoogendljk korte dienst met koffiedrinken
na Gezamenlijke dienst.
Geref. Kerk: Salvatorikerk 10 ds Van Harme
ien: Maranathakerk 10 drs Horman en ds De
Jong: Goede Herderkerk (Noord) 10 ds De
Ruiter, gez. dienst: 'De Bron' 10 ds Hoogen
dljk en ds Vos.
Chr. Geref. Kerk: 10 ds Sneep.
Oud Geref. Gemeente: ds De Waard, tijd niet
opgegeven.
Leger des Hells- 10 uur samenkomst ln
gebouw Corn, de Vlamingstraat.
Molukse Prot. Kerk: 9.30 ds Lekransky van
viaardingen.
Molukse Evangelische Kerk: 11 ds .Sltanala.
AARLANDERVEEN
Herv. Gem.: 10 ds Van Hoegee
Gcrcf. Kerk: 10 ds Post Oegstgeest.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 leesdlenst.
TER AAR
Herv. Gem. 10 ds Lindenburg.
Geref. Kerk: 10 ds Bezemer.
BENTHUIZEN
Herv. Gem.: 9.30 ds Den Dikken.
Geref. Gemeente: 11 ds Honkoop. Moerkapel-
le.
HAZERSWOUDE
Herv. Gem.: Verenigingsgebouw 10 ds L
Boer.
Geref. Kerk: 10 ds Brink.
HILLEGOM
Herv. Gem.: Géén opgave.
Geref. Kerk: 10.30 wijdingssamenkomst.
Chr. Geref. Kerk: 10.30 drs v d Kamp.
KATWIJK AAN ZEE
Herv. Gemeente: Nieuwe Kerk 10 ds Koel-
Chr. Geref. Kerk: 10 ds v d Ent.
Geref. Kerk: Vredeskerk 10 ds Pijlman.
Geref. Gemeente: 10 leesdlenst.
Geref. Kerk Vrijgemaakt: Zie Valkenburg.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: Dorpskerk 10 ds Makkenze en
ds Elderman: Ontmoetingskerk 10 ds Helj-
mans.
Geref. Kerk: Zie Herv. Gemeente Dorpskerk.
KOUDEKERK AAN DEN BIJN
Gereformeerde kerk: 10 uur gemeenschappe
lijke dienst voorg. ds H J Swierts (predi
king) en ds A G van der Linden (liturgie).
LEIDERDORP
'Irene' 10.30 ds Van Netten gem. gebeds
dienst: Schepptngskerk 11 der Geense gem
gebedsdienst.
LEIMU1DEN'
Herv. Gent.: 10 dhr Goedhart Nieuwkoop
(gem. dienst).
Geref. Kerk: Zie Herv. gemeente.
NIEUWKOOP
Herv. Gem.: 10 ds Van Doorn.
Geref. Kerk: 10 30 ds Hanenburg.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 leesdlenst.
NIEUWVEEN
Herv. Gem.: 10 ds Stehouwer Alphen a.d.
Rijn 'gez. dienst) in Geref. Kerk.
Geref. Kerk: Zie Herv. Cemeente.
NOORDEN
Herv. Gem.: 9.30 ds v d Kooy.
Geref. Kerk: (Woerdense Verlaat) 10.30 ds
Feenstra Amstelveen.
NOORDWIJK
llerv. Gem.: De Rank 10 ds Lapré.
Geref. Kerk: Hoofdstraat 10.30 ds Warner.
Herv. Evangelisatie: 10 ds Van Estrik Dor
drecht.
Herv. Gem.: Vinkenlaankerk 10 dr Jansen
(gez. dienst).
Geref. Kerk: Zie Herv. Gemeente
OEGSTGEEST
Herv. Gem.: Gemeentecentrum 10 30 ds Veg-
ter en ds Wagenvoorde nieuwjaarsbegroe
ting.
OUDE EN NIEUWE WETERING
llerv. Gem.: 9.30 ds Lalleman (gez. dienst'
Geref. Kerk: Zie Herv. Gemeente.
RIJNSATERWOUDE
Herv. Gem.: 9.30 ds Oosterbrug
Chr. Geref. Kerk: 9.30 leesdienst.
RIJNSBURG
Herv. Gem.: Bethelkerk 10 ds Wisse
Geref. Kerk: Immanuëlkerk 10 ds BIJleveld
Chr. Geref. Kerk: 10 leesdlenst
SASSENHEIM
Herv. Gem.: Ontmoeting 10 ds Westra
Geref. Kerk: 10 ds v d Berg.
Chr. Geref. Kerk: 10 ds Den Boer.
VALKENBURG
Herv. Gem.: Zie Geref. Kerk.
Geref. Kerk: 10 ds Zonneveld (gez. dienst).
Geref. Kerk Vrijgemaakt: 9.30 ds Hoff ge
combineerd met Katwijk.
VOORHOUT
Herv. Gem.: Géén dienst.
VOORSCHOTEN
Herv. Gem.: Dorpskerk 11 ds Meljerlng.
Geref. Kerk: 10.30 ds Reedijk
Gcrcf. Kerk Vrijgemaakt: 0.30 ds v d Haar,
Lelden.
WARMOND
Herv. Gem.: In 'Trefpunt' 10.30 nieuwjaars
begroeting.
WASSENAAR
Herv. Gent.: Dorpskerk 1 Jan. 10.30 ds C
Treure Katwijk Zee; Dorpscentrum 11.30
Nieuwjaarsbegroeting; Messiaskerk 10.30
nieuwjaarsbegroeting 'geen dienst).
Geref. Kerk: Dorp 10 ds v d Meulen.
WASSENAAR-ZUID
Geref. Kerk: 11 begroetingsdienst
WOUBRUGGE
Herv. Gem.: Geref. kerk 10 ds F A L
Franken gez. dienst met geref kerk.
ZOETERMEER
llerv. Gem.: Morgensterkerk 10 ds G Boer;
Kapel Kruispunt 11 ds A Pletersma. pastor J
H Groenewegen (prediking) dienst van
Schrift en Tafel
Geref. Kerk: 10.30 ds E Verburg Wassenaar;
Aanloopcentrum Meerzicht 10.45 ds J W de
Jong en ds T Kamper; 11.30 Nieuwjaarsont
moeting.
Geref. Gemeente: 10 ds H Rijksen
Oud Geref. Gem.: Adventskerk 10 leesdienst.
ZOETERWOUDE
Herv. Gcm.: 10.30 ontmoeting in 'Eigen
Huls'.
ZWAMMERDAM
llerv. Gcm.; 10 ds A de Leeuw,
Gez. dienst.
Geref. Kerk: Zie Herv. Gemeente
ZEVENHOVEN
Hei
(ge
Geref. Kerk: Zie Herv. Gemeente.
(ADVERTENTIE)
KUNSTHANDEL
een L.if.
TENTOONSTELLING
t.m. zaterdag 6 januari 1973
(dagelijka van 11 -4 uur belt. zondag)
Zeestraat 50 - Den Haag
LEIDERDORP Vrijdagavond is de
kerst-in die enige dagen in de ruim
ten bij de Scheppingskerk is gehou
den, officieel gesloten. Velen hébben
van deze tweede Kerst-inn gebruik ge
maakt om in deze dagen wat ontspan
ning te vinden. Vooral jongelui wis
ten de Scheppingskerk te vinden. De
organisatoren zijn over de belangstel
ling en medewerking tevreden. Met
een optreden van The Voice of Free
dom werd de geslaagde kerst-inn,
waarvoor velen zich hebben ingespan
nen om die te doen slagen, gesloten.
Ook het jeugdgebouw aan de Linde
laan (Stichting Jeugdwerk Leider
dorp) was deze dagen een open huis.
Twee openbare scholen
in Nieuwkoop
NIEUWKOOP Tijdens de donder
dag gehouden gemeenteraadsvergade
ring is besloten de openbare Pieter de
Graafschool te splitsen in twee scho
len t.w. de huidige school aan de
Larixstraat en een te bouwen school
in 'Bouwlust'. Voorts gingen de beide
kleuterscholen van de Stichting Prin
ses Marijke Kleuterschool in beheer
aan de gemeente over.
De raad praatte lang over een voor
stel van B. en W. om een bedrag van
421.000 beschikbaar te stellen voor
de afbouw van plan 'West'. Het voor
stel werd toch aangenomen.
De Peuterspeelgroep heeft bij de ge
meente om subsidie aangeklopt. Er
werd besloten een subsidie te verle
nen van 0,75 per kind, per ochtend.
ALKEMADE In de eerste week
van januari zal het ophalen van huis
vuil worden verplaatst van 1 januari
naar 2 januari en voor de wijken van
dinsdag naar woensdag 3 jan.
LEIDEN
Herv. Gem.: Hooglandse Kerk 10 ds G C
Post. 11.45 Oecumenische studentendienst; 7
ds E M Pannekoek: Marekerk 10 30 ds Van
Achterberg. 5 ds A J de Jong, H.A.:
Maranathakerk 10 ds Van Niel Rijnsburg; 7
ds H J van Achterberg (Herv.-Geref
dienst): IConingskerk 10 ds J A Eekhof: 5 ds
G C Post: Bethlehemkerk 10 ds A J
Lamping; Bevrijdingskerk 10.30 ds J Boven
berg. 7 ds J Bovenberg; Vredeskerk 10 ds E
M Pannekoek; 7 ds A I Lamping; Ver. Vrijz
Hervormden (aula Asserstraat 1) 10 30 ds
Ribs. Academisch Ziekenhuis 10 ds P J D
van Malssen, Dlaconessenhuis 10.30 ds H W
Hemmes: Oecumenische Werkplaats (Rapen
burg 10) U 15 Samenkomst: Jeugdkapel Vre-
Visser. Eglise Wallone 10.30 Pasteur D
deskerk 10 De heer A Lagerwerff Afscheid
van 16-jarlgen; Jeugdkapel 'De Goede Her
der' 10.30 Mevr A Breedeveld: Merenwijlc 10
Oecumenische dienst.
Geref. Kerk: Zuiderkerk (Lammenschansw.
15): 10 ds Oegema. Oegstg; 7 ds Kronemeij-
er; Petrakerk Surlnamestraat) 10 ds Snoey,
Katwijk; 7 ds Hortenslus: Oude Vestkerk
lOude Vest 133); 10 ds Hortenslus; 7 ds
Oegema; Beloftekerk (Robijnstraat); 10 ds
Kronemeijer; Maranathakerk 7 ds Achter
berg Gez. dienst met Hervormden; Bevrij
dingskerk (Aer. Bruunstr.) 10.30 ds Boven
berg; 7 ds Bovenberg. Belde diensten gez.
met Herv.; Huize 'Groenhoven' 10 ds Smidt,
Voorsch; Gezinsdiensten 'Jeugdhaven' 10 'De
Mirt' De heer De Jong: 10 u Het Mieren
nest De heer De Koning.
Geref. Kerk Vrijgemaakt: Herengracht 10 ds
Deddens. Rijnsburg; 17 ds vd Haar,
Chr. Geref. Kerk: Steenschuur 10 en 5 d»
Carlier.
Geref. Gemeente: Nieuwe Rijn 10 en 16.30 ds
Boogaard.
Geref. Gemeente In Ned.: Konlngskerk 11.30
leesdienst; 19 leesdienst.
Luth. Gcm.: Hoogl. Kerkgracht 10.15 dhr
Trapman, Oegstgeest.
Remonstr. Gemeente-Doopsgezinde Gem.: Pie
terskerkstraat 10 dr Meyering uitzending
door het 'Ikor' versterkt door enkele koorle
den vanaf 10 zingen; 10 30 radiodienst.
Baptlstengem.: Oude Rijn 10 ds Van Mame
ren; wo 20 Bijbelstudie.
Leger des Heils: 10 heillgingsdlenst: 7.30
verlossingssamenkomst.
Nieuw Apostolische Kerk 9.30, 16 en do. 20
eredienst ln gebouw Hoge Rijndijk 24.
Oud-Katholieke Kerk: Zoeterw. singel 10
Eucharistieviering.
Doopsgez. Kerk Adventkerk za '10 bijbelstu
die; ZA 11 ds Berger.
Evang. Chrlstengemcénschap Middelste
gracht 3 10 dhr Dlkkes onderwerp 'Geloof,
hoop en liefde'; 6 Jaarsluiting met H A.
Volle Evangellezending (Zijlsingel) 10 en 19
dhr Zijlstra; di 20 idem.
Pinkstergemeente: 15 dhr Eikerbout.
Zendingswerk Middernachtsroep Zoeterwoud-
sesingel 21 zo 18 dankstond; do 19.30 Wim
Malgo bandrecorderdienst.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: Adventskerk. Julianastraat 10
ds M Hanemaayer; 6.30 ds P A Lefeber;
Kruiskerk, Gouwsluis 6.30 ds M Fokkema;
Opstandingskerk, Prinses Marijkestraat 10 ds
P A Lefeber; 6 30 ds M Hanemaayer; Nabij,
van Lennepstraat 6.30 ds J H Bogers.
kerkdienst; Zaal Opstandingskerk, Prinses
Marijkestraat 10 Jeugdkapel, de heer Kruit
hof; Consistorie Adventskerk. Elke zaterdag
avond om 19 uur avondgebed; Martha-
stichting 'Rijnstroom' 11 ds I J Walpot;
Oudshoorn Ned. Herv. Kerk Oudshoornseweg
7 ds R Oort; Hervormde Slonskerk Hooft-
straat 9.30 ds G C Kunz, Polsbroek; 6.30 ds
S W Verploeg; Goede Herderkerk Ten Harm
senstraat 10.30 ds N J M Hoogcndijk; 19.30
ds G de Ruiter, gezamenlijke dienst met de
Geref kerk; Rldderveld 'De Bron' Trouba-
dourweg (Benedenkerk) 9 30 ds R Oort:
19.30 ds N J M Hoogendljk, gezamenlijke
dienst niet de Geref. kerk.
Geref. Kerk: Salvatorikerk 10 ds Tiemersma,
Zwammerdam; 6.30 ds De Jong; Maranatha
kerk 10 ds De Jong; 6.30 ds Van Harmeien:
Goede Herderkerk (Noord) 9 ds Pijlman,
Katwijk aan Zee; 19.30 ds De Ruiter, (gez.
dienst): 'De Bron' 10.30 ds De Ruiter: 19.30
ds Hoogendljk (gez. dienst).
Geref. Kerk Vrijgemaakt 9.30 ds Feenstra:
18.30 leesdienst.
Chr. Geref. Kerk 9.30 ds Sneep; 16.30
oudejaarsdlenst.
Oud Geref. Gem. 9.30 en 16 leesdienst: ma
ds De Waard, (tijd niet opgegeven).
Leger des Hells 10 en 7.30 samenkomst ln
gebouw Corn, de Vlamingstraat.
Volle Evangellezending 10 dhr Van Leeuwen
in gebouw 'Kindervreugd'.
Baptlstengem. 10 dhr Bouhof; 6.30 ds Koek
koek.
Molukse Evangelische Kerk 18 ds Sltanala.
Molukse Protestantse Kerk 21.30 ds Le-
kransy, Viaardingen.
AARLANDERVEEN
Herv. Gem. 10 en 19 ds Van Hoegee, H.A.
Geref. Kerk 10 ds Maneschijn, Amstelveen:
6.30 drs Borman, Alphen a.d. Rijn.
Chr. Geref. Kerk 9.30 leesdienst: 19 ds
Sneep, Alphen a.d. Rijn.
TER AA?
Herv. Gem. 10 ds Lindenburg, H. Doop: 6.30
idem.
Geref. Kerk 9 30 ds Huizebosch. Woubrugge;
6.30 ds Bezemer.
BENTHUIZEN
Herv. Gem. 9.30 ds Verploeg; 18 ds Den
Dikken.
Geref. Gem. 9.30 leesdienst! 15 ds Honkoop,
Moerkapelle.
HAZERSWOUDE
Herv. Gem. 9.30 ds L Boer; 6.30 ds L Boer.
Oudejaarsdlenst.
Geref. Kerk 10 ds Swierts. 19 ds Brink.
HILLEGOM
Herv. Gem. 10 ds Lapré, Noordwijk; 19 da
Boonstra: Parkwijk'; 9.30 dhr Valkenburg».
Geref. Kerk 10 en 5 ds Pouwels, H.A.
Chr. Geref. Kerk 10 ds Blesma, Lisse; 17 drs
vd Kamp.
HOOGMADE
Herv. Gem. 10 ds Schoonenboom.
KATWIJK AAN ZEE
Herv. Gem. Nieuwe Kerk Voorstraat 10 ds J
Yroegindewev; 18 ds A Vink; Oude Kerk
Boulevard 10 ds D W Koelman: 18 ds C van
den Bergh: Ichthuskerk Nachtegaallaan 10
ds W Kool; 17 ds J Catsburg; Pnlëlkerk
Hoorneslaan 9.30 ds C van den Bergh: 18 ds
D W Koelman; Groen van Prlnstererschool
Piet Heinlaan 10 ds Jac de Vos; Wijkgebouw
'De Hoeksteen' 10 Dovendienst: Zeehospitium
8 45 Gereformeerde dienst; 8 45 ds Plllman:
Ziekenhuis 'Overduin' 14 ds J C van
leperen.
Geref. Kerk Vredeskerk 10 ds Elderman; 17
ds Van Halsema: Trlumfatorkerk 10 ds Van
Halsema; 17 ds De Vries; Zeehospitium 8.45
fcN E
ltd
ilitie
laa'
dal
eider
den
laat
DS'
Ent. Katwijk aan Zee.
NIEUWVEEN
Herv. Gcm. 9 30 eerw heer Goedhart, Nieui
koop; 18 30 Zie geref. Kerk.
Geref. Kerk 9.30 ds BIJleveld, Rljnsbur <j
18.30 idem (gez. dienst).
NOORDEN
Herv. Gem. 9 30 en 19 ds vd Kooy.
Geref. Kerk (Woerdense Verlaat) 11
Meyer, Uithoorn en 19 ds Hanenburg.
NOORDWIJK
Herv. Gem. Oude Kerk 10 ds Keunlng; 19 Jgade:
ds Keumng.
Geref. Kerk 10 ds Warner. H.A.;
Elgersma, H A. 'Sole Mlo' 9.30 dr Jansen.
Herv. Evangelisatie 10 ds Van Estrik, E
drecht: 19 ds Treure, Katwijk aan Zee.
NOORDWIJK BINNEN g.
Herv. Gem. Vinkenlaankerk 10.30 dr Jam« 3ken
17 zie Geref. Kerk. rd,
Geref. Kerk 9 ds Elgersma; 17 ds Warn^»eI
(gez. dienst); Stichtingskerk 11 ds Elgersm
NOORDWIJKERHOUT
Herv. Gem. 10 di Streefland.
OEGSTGEEST
Herv. Gem. Wlllibrordkerk 10.30 ds Verdoft
Pauluskerk 10 prof dr Hoenderdaal; Gemei ""'e
tecentrum 10.30 ds Wagenvoorde;
een
de
mei
den
rd,
»ten
sen d
kal
deze
iinet.
de t
Heemskerk; Lljtweg 10.30 Jeugdkerk; uv
Geref!' Kerk 10 ds Vegter; 17 zie Gemeenl l
centrum.
Geref. Kerk Vrljgem. 'Taberna' 8.30 en 15 i
Deddens.
Volle Evangellebroederschap evangelle-b ntlg
eenkomst ln het Rijnlands Lyceum aanval erinf
bel
akki
AR!
16.
Geref. Kerk Vrljgem. (bultenverband)
meentecentrum 8 45 en 15 ds vd Berg.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem 9.30 ds vd Velden, Lisse; 18.30 4nnrri
Lalleman. 00
Geref. Kerk 9.30 ds Langedljk, Waarde!)
18.30 ds Czlrla.
.'fiji
70
di
a.
,170 r
radi
i he
'Ontmoetln Bra^
men
linet
01
RIJNSATERWOUDE
Herv. Gem. 9.30 ds Heijmans, Boskoop; 19
Oostenbrug.
Chr. Geref. Kerk 9.30 leesdienst: 14.13 f'dpi-
Bouw. Schevenlngen.
RIJNSBURG
Herv. Gem. Grote Kerk 9.30 ds Smit,
Haag; 19.30 ds Van Ntel; Bethelkerk 9.30
Wisse.
Geref. Kerk Immanuelkerk, 9.30 ds Hulsmu
17 ds vd Linde; Petrakerk 9.30 ds Baaya Stel
17 ds Hulsman; Maranathakerk 9.30 dl erhe
Linde; 17 ds Baayen.
Geref. Kerk Vrljgem. 10 ds vd Haar, Leid» sw"}
17.15 ds Deddens. S, C'
Chr. Geref. Kerk 10 leesdienst 19 ds Bilks nej
Westzaan. n
Evang. Christengemeente (Chr. Mavoschod
10 en 19 ds Agtereek; do 20 Katwijken^ r«
15: ds Agtereek, Bijbellezing.
SASSENHEIM
Herv. Gcm. 10 30 ds Westra;
18.30 ds Westra.
Geref. Kerk 9 ds vd Berg; 19.30 drs
Winkel.
Chr. Geref. Kerk 10 en 17 ds Den Boer.
Ned. Prot. Bond 10.30 mevr. Nieuwenhuys»
Den Herder.
VALKENBURG
Herv. Gem. 10 ds Poldervaart, Nieuw-Loo
drecht; 18.30 ds Zonneveld.
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds Rooze.
Geref. Kerk Vrljgem. 9.30 leesdlenst; 17
Hoff.
VOORHOUT
Herv. Gcm. 10 drs te Winkel, (gez. dienst
19 ds De Jong, Zoetermeer.
VOORSCHOTEN
Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds Meljerlng;
ds vd Schoot; Rijndijk 10 ds vd Schoot; Hi
on Heil 10 ds vd Geest; 19 ds Verheul
Aula Noord-Hofland 9.45 ds Reedijk.
Geref. Kerk 9, 10.30 en 17 ds De Zeeuw.
Geref. Kerk Vrljgem. 8.30 ds vd Haar;
leesdlenst.
Rem. Doopsgez. Kring dienst ln Leiden (D
Meijering).
WARMOND
Herv. Gem. 10 en 19 ds Den Tonkelaar.
WASSENAAR
Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds W van Wljng»
's-Gravenhage; 19.30 dr Th C Frederlki
Klevletkerk 10 geen dienst; 19.30 ds
Wlersma; Messiaskerk 10 ds J A G
Zanten en ds A van Buuren; 19.30 ge J-
dienst; Dorpscentrum 9.30 da H Stolk, Sch
veningen.
Geref. Kerk dorp 10 en 17 ds Verburg.
WASSEN AAR-ZUld
Geref. Kerk 10 ds Van Leeuwen. Den Half
19.30 ds Bech.
Ned. Prot. Bond 19.30 ds Werner.
WOUBRUGGE
llerv. Gem. 9.30 ds Moerman, Aalsmec
18.30 ds Franken.
Geref. Kerk 9.30 ds Bezemer, Ter Aar; 18.
ds Huizebosch.
ZWAMMERDAM
Herv. Gem. 10 ds Walpot, Alphen aan i
Rijn; 18.30 eerw. heer Goedhart. Nieuwkoo
Geref. Kerk 10 ds Van Harmeien. Alph
aan de Rijn; 18.30 ds Tiemersma.
ZEVENHOVEN
llerv. Gem. 9.30 eerw. heer Stroo te Koud
kerk aan de Rijn; 19 ds Bos. Houten.
Geref. Kerk 9.30 en 19 ds Bos. Houten;
avonddienst ls gemeenschappelijk) ln
Herv. Kerk.
ZOETERMEER
Herv. Gem. Oude Kerk 10 ds H B Meyboo
Voorburg; 18.30 ds A Pletersma; Aanloopci
trum Meerzicht 9.30 ds J W de Jon 1
Morgensterkerk 10 ds L Kievit, Gouda: 18
ds G Boer; Gymnastieklokaal Meerzicht 8.
drs C Blenk.
Geref. Kerk 9.30 ds J Winter. 's-Gravenhsf
18.30 ds T Kamper; Aanloopcentrum Mei
zicht; 9 30 uur ds J W de Jong.
Geref. Kerk Vrljgem. Dorpsstraat 135 10
ds J Waagmeester. 's-Gravenhage; 16 30
W J Qulst. Rijswijk, dienst uitgaande van
Christelijk Gereformeerde Kerk.
Geref. Gem. 10 en 18.30 ds H Rijksen.
Oud Geref. Gem. Adventskerk 10 en
leesdlenst.
nie<
au
Vrijzinnig Hcrvormd-Doopsgexlnd-remon- lrvr
strant (Adventskerk). 18.30 ds H D Eld^lUl
iclil
Inch
»ge
a v
kamp, Voorburg.
ZOETERWOUDE
Herv. Gem. 10 ds Schoch.
17 ds H C vd Ent.
Geref. Gem. 10 en 17 leesdienst.
Geref. Kerk Vrijgemaakt in kerk Geref.
Gemeente; 8.30 en 15 ds Hoff.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Herv. Gem. 10 dhr Slerat, Leiden; 18 ds
Makkgnze; Ontmoetingskerk 10 ds Makkenze:
18.30 ds Heijmans.
Geref. Kerk 10 ds De Vries; 17 ds Elderman.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
llerv. Gem. 10 ds Smit, Hilversum: 19 ds vd
Linden.
Geref. Kerk 10 ds Hanenburg, Nieuwkoop;
19 ds Swierts.
LEIDERDORP
Herv. Gem. Dorpskerk 10 dr Geense
Geref. Kerk Kerk Hoofdstraat 10 ds Honnef;
18 30 ds Van Loenen; Scheppingskerk 9 30 en
11 ds Van Netten: 20 ds Van Loenen. (gez.
dienst).
LEIMUIDEN
llerv. Gem. 9.30 ds Oostenbrug. Rijnsater-
woude; 19.30 zie Geref. Kerk.
Geref. Kerk 9.30 ds Cziria, Oude Wetering;
19.30 ds Los. (gez. dienst).
LISSE
Herv. Gem. Grote Kerk 10 ds Lalleman te
Oude Wetering; 19 idem: Pauluskerk 10 ds
Oostinga.
Geref. Kerk 10 dr De Vries. Schevenlngen;
17 ds G Maneschijn, Amstelveen.
Chr. Geref. Kerk 16.30 ds D H Blesma: 10
dienst des Woords.
Geref. Gem. 10 en 16 Leesdienst.
Geref. Kerk Vrljg. Pr. str. 10 eredienst:
16.30 ds Wierenga.
Geref. Kerk Vrljgem. Salvatorl 9 30 en 17 ds
J J Verleur.
Oud Geref. Gem. 9 30 en 15 Leesdlenst: do
19.30 Leesdienst.
Aktie Kruistochten Ned. Maandagav. 20 ds
J Gravendeel In Welkom.
Oude Wetering;
NIEUWKOOP
Herv. Gem. 10 ds Van Ieperen. Katwijk aan
Zee; 18.30 ds Van Doorn.
Geref. Kerk 10 en 18.30 ds Vegh. Aalsmeer
Chr. Geref. Kerk 9.30 leesdienst: 14 15 ds vd
Nagekomen opgaven
LEIDEN
Herv. Gem.: 1 Jan Wijkgemeente 'Molenwij
10 30 begroetingsdienst gecombineerd a
die van de Konlngskerk ln bovengenoem e sti
kerk.
ABBENES
Herv. Gem.: 9.30 eerw. heer Hoffeni
Voorhout; 19 ds Ruitenberg: ma 9.30 idt
Beinsdorp z olO ds Ruitenberg.
HILLEGOM
Ned. Herv. Kerk: 10.30 nieuwjaarsdag
eenkomst ln 'Weltevreden'.
DE KAAG fan d
Herv. Gemeente: 10 ds Van 't Hoff; 19 idei
ma 10 idem.
KATWIJK AAN ZEE
Geref. Kerk art. 31: 10.30 ds J. Verhoeff;
ds G Roukema: ma géén dienst.
Volle Evangellegemecnte Katwijk: zaal in
openbare school. Voorstraat 100. 9.45 uur i
géén dienst. Jat k
Soefibeweging: Universeel (kerk voor alle
Sportlaan Katwijk; 3 uur bijeenkomst voflu'
belangstellenden: 4 uur Universele
dienst: ma géén dienst.
NIEUW-VENNEP
llerv. Gem.: 9.30 ds Holl, Amstelveen;
Goverts ma 9.30 ds Goverts.
WADDINXVEEN
llerv. Gcm.: Brugkerk 9.30ds T v 't Vt
18.30 ds D van Vllet;De Hoksteen 9.30 di
van Vliet: 18.30 ds J v d Heuvel; Bethelk» ln)
9.30 ds J v d Heuvel; 17 ds T ln 't Vsl p,
Brugkerk 1 Januari 10 ds T ln 't Veld.
NIEUWE LIDSE— MARKT
LEIDEN 29 december Groente- en Frv
veiling, appelen 60; peren 36-52; aardapj
len 20-23; andijvie 97-107; kroten gekookt
boerenkool 45-60; groene kool 21; witte kfOdll
10; prei 49-73: spruiten A 84-95;
champ. 265-275; tomaten A 480-560,
uien 35-65: witlof 125-170; knolselderij 35-
sla A 11-20. peterselie 35-41.
HAZERSWOUDE Het
bekend, wie zal voorzien in de vacat je|je
re in de raad van Hazerswoude na 1)
overlijden van ARP-fractielid C.
ze. De heer J. de Vogel heeft a
kennen gegeven geen zitting te wilk j
nemen in de gemeenteraad. Vijfde
de lijst van de fractie is de heer B.
Poot.
de
b<
•na+der
bes
)ers
i ings
it o
esta;
vall
6 ce
i lat
laan
istit
rfJ rote:
itut
s'i'
oor,
Bijl
eva!
n°g «fern
anv
ien<
1 inde
P z
