Een somber en koud jaar
riest record van
uchtvaart in '72
Bijna 2500 slachtoffers bij vliegrampen
Nauwelijks winterkou, zomer stelde teleur
Van onze weerkundige medewerker
Het jaar 1972 is weerkundig ge
zien geen groots jaar geworden.
De schaatsenrijders liepen een
sterke ijsvloer mis en de vakan
tiegangers, konden hun lol in de
meeste zomerweken wel op. De
cijfers wijzen uit, dat het weer
in 1972 gemiddeld aan de kou
de kant kant is geweest met be
langrijk te weinig zonneschijn
en neerslag.
Zorgenkind
Een zeer belangrijk element is nu
eenmaal de temperatuur. Op dit
punt bleef er wel wat te wensen
over, want De Bilt berekende met
gemiddeld negen graden celsius een
'te weinig' van 0.3 graden celsius.
Ter vergelijking: 1971 (9.2) en 1970
(8.8).
Slechts één seizoen was zachter dan
normaal de winter (plus 0.6); de
zomer en de herfst gaven beide een
afwijking van min 1.1 graden celsius
te zien.
Landelijke toptemperatuur: 33.2 gra
den celsius op 20 juli te Gemert
(N.B.), dieptepunt min 15.5 graden
celsius op 30 januari in Leeuwar
den.
Het aantal zomerse dagen (25 gra
den of warmer) te De Bilt was zeer
gering met 9 (tegen normaal 23).
Echt in Limburg bracht het nog
tot 17. Daartegenover staat, dat in
oostelijk Nederland in juli vier tro-
l
Zo begon de zomer op het strand
pische dagen (30 graden of war
mer), zijn waargenomen.
Het was de somberste zomer sedert
1968. Zuid-Limburg had het grootste
zon-tekort (23 pet.) in Eelde was
het het kleinst (5 pet.). In het
noordopsten. is .daardoor ook de tem
peratuur het minst onder normaal
geweest en de zomer .dus het minst
slecht, zoals ook dr H.-ten Kate in-
'Hemel en Dampkring' voorzichtig
concludeert.
Ook het buitenland had te lijdeii
onder de wisselvalligheid, met op 15
augustus zware buien meer, dan vijf
tig millimeter in de binnenstad van
Stuttgart. Daarentegen wees de ther
mometer op 21 augustus in Moskou
voor het eerst 36 graden; het warm
ste weer sedert honderd jaar. Ook
Finland kreeg er een staart van
mee.
bij Scheveningen: 21 juni 1972
Er kwamen van de Oceaan wel tel
kens hogedrukgebieden op West-Eu
ropa af, maar telkens weer werd er
bij Ierland, zo leek het, althans aan
de noodrem getrokken, waardoor wij.,
noodgedwongen in de koele tochtige
vestibule verbleven,
UIT ONS JOURNAAL: Op 16 janua
ri; felle. Russische kou-inval voert
kwik naar min 10; op 19 januari:
snelle d.ooi; op 29-30 januari: schaat
sen op de Gouwzee; op 7 februari:
zandregen van de Sahara.
De droge en zachte winter is uniek
Begin maart: al heidebranden in
Drente, fraai lenteweer; 15 maart:
eerste kievitsei in Ellecom; april:
koud, somber en nat; mei: vrij warm
begin, maar daarna zware buien: bij
Zoutkamp 77 millimeter; juni: koud
en nat. horeca-ers, vooral die in de
kustgebieden wanhopig; juli: veel
boeren verbranden slecht hooi op
grote schaal. In vele jaren is dit niet
zo het geval geweest.
18 tot en met 22 juli enige licht
punt: een echté hittegolf, maar voor
sommige mensen is het weer veel te
drukkend; 11 augustus: zware wind
hoos eist slachtoffers in tentenkamp
bij Nes-Ameland.
september: droge, zonnige maand,
maar in Friesland tevens de koudste
in zijn soort sedert... 1912; okto
ber: gunstig oogstweer. Erg droog,
in Twente maar 9 mm regen.
November: depressies nemen revan
che. Uitzonderlijk zware noordwes
terstorm op de 13e; december: on-
stuimigste inzet sedert de begin
jaren veertig. Zeer diepe winter-
lagedrukminima bij IJsland, soms
948 mb.
TROUW/KWAJRTET ZATERDAG 30 DECEMBER 1972
BINNENLAND T31/K31
Zowel wat de zonneschijn als de
neerslag betreft berekende De Bilt
een tekort van ongeveer 100 uren
resp.millimeters. Het totaal aantal
zon uren was 1469 tegen 1572 nor
maal, de totale neerslag 666 millime
ter tegen 766 normaal. 1972 was het
somberste jaar sinds 1968 -(1332
uur).
Wat de neerslag aangaat is 1971
droger (575) en ic 1970 natter (910)
Het enige seizoen met 'te veel' zon
neschijn was de herfst (plus' 55),
het grootste tekort viel jammerge-
noeg juist in de zomer (min 79).'
Relatief het droogste seizoen was de
winter (min 81), het natste de lente
(plus 31). De zomer was in De Bilt
nagenoeg normaal (plus 4).
De grootste etmaalneerslag werd ge
boekt door Swifterbant met 109 mil
limeter op 3 augustus.
van het afgelopen jaar stortte een driemotorig Trident-toestel neer van de Britse BEA maat-
lr kwamen 118 mensen om het leven.
oor Rudie van Meurs
[Degtuigrainpen hebben bet afgelopen jaar bijna 2500 slachtoffers geëist. Dit aantal betekent een
riest record in de wereldburgerluchtvaart, die nog nooit eerder zoveel slachtoffers maakte.
t rampjaar '72 heeft minder te
ken met de veiligheid in de lucht-
rt, dan met de groei van het
egverkeer, het voller worden van
lucht en vooral de komst van
tere vliegtuigen. Pessimisme over
aantal slachtoffers dat nog zal
len in en door het luchtverkeer is
arom gewettigd. We moeten er re
ning mee houden dat spoedig het
ord van '72 achterhaald zal zijn.
luchtvaart heeft immers rekening
houden met een bepaald ongeval
percentage, dat misschien zal kun-
n worden gereduceerd onder in-
oed van technische vervolmakingen
hogere veiligheidseisen, maar nooit
zal worden. Er gaan dagelijks
eer mensen de lucht in en er ko
en meer vliegtuigen bij.
lf oktober stortte bij het vliegveld
eremetjewo van Moskou een Iljoes-
62 neer. Er kwamen 172 mensen
het leven; en de ramp was de
aarste in de burgerluchtvaart. In
vember verongelukte een Convair-
ronado op Tenerife, 155 mensen
amen om. Half juni stortte een
dent neer in Engeland, er waren
doden. Een paar voorbeelden waar-
blijkt dat de dodentallen groter
de vliegrampen verschrikkelijker
rden, naarmate de vliegtuigen
rmer zijn.
rote vliegtuigen
zeventiger jaren zijn de periode
de komst van de generatie grote
gtuigen. Op dit ogenblik vliegen
de wereld ongeveer tweehonderd
mg jumbo's, die 360 passagiers
nen vervoeren. De KLM heeft on-
gs de DC-10 in gebruik genomen,
269 passagierstoelen telt. Al enige
vliegen verlengde DC-8 vliegtui-
die 250 passagiers kunnen vervoe-
Bij de introductie van de Boeing
gingen de assurantiemaatschappij-
er vanuit dat (volgens de statis-
k) binnen de zoveel jaar er twee
ing-747 vliegtuigen zouden veron-
ukken. Het is evident dat rampen
dit soort vliegtuigen veel slacht
ers eisen.
st die grotere vliegtuigen, is er de
i van het aantal vliegbewegingen
de lucht. In Amerika stijgt nu
lelijks 200.000 keer een vliegtuig
een aantal dat een paar jaar
eden nog heel wat kleiner was.
ke maand worden tientallen nieuwe
egtuigen aan de wereldluchtvloot
gevoegd. De verwachting is dat in
t jaar 2000 het vervoer door de
iht vijftienmaal zo groot zal zijn als
t huidige. Om dit vervoer op te
igen zullen nóg grotere vliegtuigen
rden gebouwd. Men spreekt al van
stellen voor duizend passagiers
gingen, meestal geslaagd, om de
ligheid in de lucht te verhogen,
len daarom niet kunnen voorko-
)n dat het totaal aantal doden in
vliegverkeer zal stijgen. De laatste
en is de veiligheid voortdurend
genomen. In 1950 vond op elke
iderd miljoen passagierskilometer
i dodelijk ongeval plaats. Dat is nu
i ongeval op 500 miljoen passa-
rskilometer geworden. Op elke één
Ijoen vlieguren gebeurt op dit
enblik één fataal ongeluk met een
igtuig.
atistiek
Amerika is uitgerekend hoeveel
:elukken met elk transportmiddel
•euren per honderd miljoen passa-
rsmijlen (het ging daarbij uitslui-
id om verongelukte inzittenden zelf
dus niet om derden-slachtoffers).
1969 de laatste beschikbare
dstiek was dat voor het auto-
i vervoer 2.3; voor de bus 0.22;
t de trein 0.07 en voor de lucht-
rt 0.13. Die cijfers waren een aan
haren geleden, met name voor de
htvaart, veel ongunstiger. Zo was
in 1965 nog 0.38 slachtoffers per
miljoen passagiersmijl. in 1966
9. in 1967 0.29 en in 1968 0.28.
veiligheid in de luchtvaart ging
met forse schreden omhoog bij de
introductie van het straalverkeers-
vliegtuig in de zestiger jaren. Het
straalvliegtuig is technisch vervol-
maakter, heeft minder bewegende de
len en is in alle opzichten een moder
ner transportmiddel dan het oude
propellervliegtuig waarmee veel meer
mis kon gaan. Maar de huidige gene
ratie vliegtuigen is ook veel groter en
het is logisch dat elk ongeluk daar
mee ook al is de mogelijkheid
procentueel gedaald harder aan
komt.
Binnenland
3 jan. B Nijenhuis, 57, auteur.
3 jan. A J Hervvig, 88, botanicus.
9 jan. J M Prange, 67, graficus.
14 jan. Mr T J den Hartog, 51, oud
secretaris CNV.
12 jan. Henri L Pieck, 76, kunstschil
der en tekenaar.
24 jan. Mr M P L Steenberghe, 72,
oud-minister van economische zaken.
3 feb. Mr Evert Straat, 73, schrijver;
bijbelvertaler.
4 feb. A F Jentjes, 50, voorzitter
Kath. Bond van Vervoerspersoneel.
6 feb. H de Ruig, 70, oud-directeur
dagblad TROUW.
15 feb. Bertus van Lier, 65, compo
nist, dirigent, musicoloog.
16 febr. Jef Last, schrijver.
20 febr. Prof ir M J Granpré Moliè
re, 87, hoogleraar bouwkunde, Delft.
26 feb. Mr G Ch Aalders, 59, voorzit
ter Expogé.
26 feb. Tom Manders. 50. acteur (Do-
rus).
7 mrt. Prof Dr F W Grosheide, 90.
oud-hoogleraar aan de V.U.
16 mrt. Jean van Wijk, 55, Rotterdam
se tandtechnicus (Evipan).
20 mrt. Jan Engelman, 71, dichter.
23 mrt. Aad de Haas. 51. kunstschil
der.
27 mrt. Maurits Cornelis Escher, 73,
graficus
28 mrt. Henk Bakker. 77, toneelschrij
ver.
29 mrt. Ch J I M Weiter, 91. oud
minister van kolónieën en vice-presi
dent voormalige raad van Indië.
4 apr. Dr J A H J S Bruins Slot, 66,
oud-hoofdredaktèiir van 'Trouw' en
oud-'.id ARP Tweede Kamer.
26 apr. ir. Hein Vos, 68, socialist. Lid
van de Raad van State.
19 mei Prof Jan Bronner, 90, beéld-
houwer en oud-hoogleraar aan de
Rijksakademie beeldende kunsten A;-
dam.
28 mei Piet Vink, 23, schaatsenrijder,
lid kernploeg.
31 mei Mr N S Blom, 73. oud-staatsse
cretaris en oud-regeringscommissaris
voor Indon. aangelegenheden.
16 juni Leendert Schrijvershof, 66,
journalist.
24 juni Henriëtte Rosenburg, 56,
schrijfster en journaliste.
28 juni H J Dijkhuis. 63, president
curator v. d. R U. te Groningen.
26 juni Wijnand Smulders. 64. dichter
(Paul Vlemminx).
6 juli Dr H Riemens. 63. diplomaat
en kenner van Latijns-Amerika.
8 juli J A G Kok, 65. oud-directeur
Uitgersmij. J H Kok te Kampen.
10 juli Roelof Krol. 60. dirigent Radio
Kamerorkest.
27 juli Joep Nicolas, 74, glazenier.
28 juli Prof dr. J Horring, 64, hoogle
raar te Wageningen.
12 aug. P K Dommisse, 74. mede
oprichter NCRV.
15 aug. A B Wigman, 81. natuurbe-
schrijver.
28 aug. Jacques Gans. 64. auteur en
journalist.
28 aug. Ad Hooykaas, 81, toneelspeler,
regisseur.
14 sept. Prof dr K Posthumus, 70,
regeringscommissaris wetenschappelijk
onderwijs.
26 sept. Gerard Boedijn, 78, compo
nist
27 sept. Prof dr A D Fokker, 85, ex-
hoogleraar TH in Delft. Conservator
Teyler's Physisch Kabinet
Maurice Chevalier
30 sept. Mr dr P J Witteman, 80, oud-
minister van Binn. Zaken.
4 okt Dr J J, Brute!" de la Rivière,
87, oud-voorzittèr artsenverzet tweede
wereldoorlog.
9 okt. W Bakker, 65. lid raad van
bestuur Hoogovens.
7 nov. J Tuin. 72. oud-burgemeester
Groningen.
'14 nov. Nelly van Dijk-Has, 80,
schrijfster. 1
16 nov. P Oberman, 64. verzetsstrijder
(Piet Kramer).
16 nov. J P van Eesteren sr, 71,
aannemer, grondlegger R'damse Aan
nemingsbedrijf Van Eesteren.
22 nov. Dr K H Heeroma, 63, hoogle
raar en auteur (Muus Jacobse).
23 nov. Prof dr Joh. Booij, 70, hoogle
raar V.U.
21 dec. H Voordewind (85), oud-com-
misssaris van politie en auteur.
Buitenland
1 jan. Maurice Chevalier, 83. Frans
cabaretier.
3 jjn. Frans Masereel, 82. Belgische
srhilder-graficus.
6 jan. Tsjen Ji, 71, minister v.
buitenlandse zaken in China.
12 jan. Nubar Gulbenkian, 75, Turkse
multimiljonair en oliemagnaat.
14 jan. Charles Westphal, 75, oud
voorzitter protestantse federatie in
Frankrijk.
14 jan. Frederik IX, 72, Koning van
Denemarken.
27 jan. Mahalia Jackson, 60, gospel
zangeres.
31 jan. Matwej Zacharow, 73. Maar
schalk, plaatsvervangend minister de
fensie Sowjet-Unle.
15 feb. Edgar P Snow, 60. Amerikaan
se China-deskundige.
5 apr. Dr Olivier Béguin. 57, Secreta
ris-generaal Wereldbond bijbelgenoot
schappen sinds 1949.
Prof. Bronner
6 apr. Heinrich Lübke, 77, voormalig
president West-Duitsland.
11 apr. James Byrnes, 93, oud-minis
ter buitenlandse /aken V S.
27 apr. Kwame Nkroemah. 62, voorm.
president van Ghana.
2 mei J Edgar Hoover. 77. directeur
van de FBI, USA.
13 mei Dan Blocker, 43, Amerikaans
acteur, (Bonanza).
22 mei Margaret Rutherford. 80, En
gelse actrice (Miss Marple).
26 mei Asia Nielsen, 90, Deense actri-.
ce: een van de eerste sterren van de
stomme film.
28 mei ex-koning Edward VIII," 77,
(hertog van Windsor)
28 mei Violette Leduc, 65, Franse
romanschrijfster.
19 juni Edmund Wilson, 78, Ameri
kaanse literaire criticus en roman
schrijver.
8 juli Athenagoras I, 86, patriarch
en leider van de Orthodoxe Kerk
10 aug. Paul-Henri Spaak, 73, voorma
lig eerste minister van België en oud
secretaris-generaal van de NAVO.
19 aug. Jules Romains, 87, Frans
"uteur.
28 aug. Sir Francis Chichester, 70.
wereldzeiler.
13 sept. Max Fleischer, 89, geestelijke
vader van Popeye (striptekenaar).
16 sept. Lord Fisher van Lambeth, 85,
voorm. aartsbisschop -van Canterbury.
20 sept. Robert Casadeus, 73, Franse
pianist en componist.
23 sept. Henri de Montherlant, 76,
Frans auteur.
3 nov. Ezra Pound, 87, Amerikaans
dichter.
10 nov. Joeri Galanskow, 33, Russisch
schrijver.
2 dcc. Antonio Segni. 81, oud-presi-
dent van Italië.
5 dec. Friedrich Christian Christian
sen, 93, voorm. bevelhebber van de
Duitse weermacht in Nederland.
26 dec. H Truman (88), oud-president
van de Verenigde Staten van Amerika.
Predikanten
NED. HERV. KERK
23 jan. J van der Poel, 79, em. van
Venlo.
7 maart J A van Selms, 90, em. van
Nijmegen.
8 maaijt B W Vermaat, 45, dienst
doend te lla&rlem-Sehotej),.,,
9 maprt C M de Jong, 68. em. van
Schoorl. -
15 maa<t Dr H J Hak. 79. em. van
Arnhem.
28 maart A C Smits, 63, em. van
Amersfoort.
10 apr. tA L C Stel^yag,- 55; geest,
verz. inr. min. v. jüst. te Zutphen'en
Warnsveld.
11 apr. H G Benèder, 60, scriba prov.
kerkverg Zeeland.
16 apr. J G Hooijer. 88. em. van
Diemen.
20 apr. J van der Heide. 66. em. van
Burgwe^d.
21 apr. J Bijlsma; *62. emr van Dnetirf*
chem. in.iwii mwwii
21 apr. LAF Reddingius. 84. em. van
Bovenkarspel.
25 apr. A J Jörg, 59. em. van' V
Gravenhage.
15 mei Prof dr Th L Haitjema,. 83,
em. hoogl. rijksuniversiteit te Gronin
gen.
6 juni O Ewoldt, 58. eerv. onth. van
Paramaribo.
7 juni C A 'Shoep, 83. em. van
Nieuwolda.
14 juni, J B Oskamp. 64. dienstdoend
te Baarn en NCRV-medewerker
Hoogtezon-dominee
29 juni J P van Bruggen. 89. em. van
Amsterdam.
11 juli M Stoffels. 29. dienstdoend te
Akkrum.
1 aug. M Ottevanger. 75. em. van
Leiden.
2 aug. J Boezer, 63. oud-pred. van
Eethen.
5 aug. L Knier, 69. em. van Doorn.:"
23 aug. J Kwast,' 61. dienstdoend te
Vlissingen.
28 aug; C J Rasch, 62. dienstdoend te
•Slootdorp.
20 sept.ïE H Wieringa, 89. em. van
Purmeréhd.
'24 sept, ill Cramer. 78. em. van Oost-
zaan.
5 okt, JI Pol, 74. em. van Vriezen-
veen.
21 okt. J de Bres, 85. em. van Sint-
Maartensdijk.
25 okt. Prof dr G C van Niftrik, 68,
hoogleraar universiteit van Amster
dam.
1 nov. A Keuzenkamp, 91. em. van
Lemmer,
10 nov. F J Broeijer, 78. em. van 's-
Gravenhage.
13 dec. Dr T Dokter, 68, em„ oud-
secr. raad voor kerk en theologie.
14 dec. E G J Bal. 100. em. van
Hellendoorn.
14 dec. Dr M van der Voet, 76. em.
van 's-Gravenhage.
19 dec. II C Touw. 69. em. van
Nijmegen.
21 dec. F Slump (76), eerv. onth. zen
dingspredikant.
25 dec. dr W S van Leeuwen (78), em.
van Rotterdam.
27 dec. prof dr A F N Lekkerkerker
(59), hoogleraar RU te Groningen.
GEREF. KERKEN
10 jan. J J Dijk. 77. em. van Leider
dorp.
19 jan J A I Zéborszky, 77- em. van
Bellingwolde c.a.,
19 jan. J C J Kuiper, 70, em. van
's-Gravenhage-West.
22 febr. J H Meuleman, 72, em. viah
Wolvega.
5 maart Prof dr F W Grosheide, 90,
em. hoogl. vrije universiteit.
18 maart CLAM van Puyvelde, 94,
em. van Utrecht-Noord.
4 mei P Hekman. 88. em. van West
broek.
Dr. Bruins Slot
22 mei E van der Laan, 88. em. van
Anjum.
23 mei IJ Nauta. 72. van Ter-
naard.
5. jtfnfjjl J A Streefkerk. 59, dienst
doend to 's.-G ra venhage-West.
26 junl D Brilman, 76, em. van Eist.
4 juli P Klapwijk, 65, cm. van Ap-
pingedam c.a.
1 sept! Koplstj-a; 72. em. van Krui
dingen.
13 sépt. P A Zleilstra, .85, em. van
Middelharnis.
20 sept. J C Houtzagers. 76, em. van
Driebergen.
25 sept. C Spek, 72, em. van Ee.
2 okt. A. Dragt, 72. em, van Amstel
veen.
4 okt. C Boon, 78, em. van Sint-
Laurens.
27 okt. Dr D K Wielenga-, 76; em. van
Bandoeng.
5 nov. L Hartholt. 54, dienstdoend te
Urk.
7 nov. E I F Nawijn, 71, tijd. dienst
te Barchem.
12 dec. M P Feringa, 70, em. van
Wassenaar.
14 dec. C L Ruben. 60, leraar g!o. te
's-Gravenhage.
GEREF. KERKEN (vrijg.; b.v.)
12 juni C 11 Lindeboom, 64, dienst
doend te Kampen.
CHR. GEREF. KEKKEN
10 juni K Bokhorst, 80. em. van
Naarden.
6 sept. J Drenth, 79. em. van Over-
schie.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
14 jan. Dr A Vis, 77. em. van Bever
wijk.
6 maart Dr A Mankes-Zernike, 84,
em. van Rotterdam-Linker Maas
(NPB).
27 juli C C de Maar, 91, cm. van
Franeker.
Ch. Welter
26 okt. R J Faber, 56, dienstdoend te
Apeldoorn.
10 dec. D Richards, 56, dienstdoend te
's-Gravenhage.
EVANG. LUTH. KERK
10 mei W F ten Rouwelaar, 69, em.
luchtmachtpred.
REMONSTR. BROEDERSCHAP
14 apr. Dr W R M Noordhoff, 73, em.
van Rotterdam.
VRIJE EVANG. GEMEENTEN
17 maart J M D Beeuwkes, 59, dienst-
doend te Zaandam.
19 juli D Visser, 62, leraar g.o.
Rotterdam.
8 aug. I J W J Vasseur. 81, em. van
Kampen.
16 aug. A W F Waardenburg, 83, oud-
pred. van Utrecht.
OUD-BAP1ISTENGEM.
jan. H van Osenbruggen, 66,
dienstdoend te 's-Gravenhage.
VRIJE EVANG. GEREF. GEM.
24 okt. J J Ruys, 78, dienstdoend te
Alhmaar.
PROT. KERK IN IND.
31 maart Dr H Jansen, 86, eerv. onth.
van Bandoeng.
