Ëxtra kerst voor mr. Van Vorden
Een paar winterbloeiers
fenu voor vier dagen
iet piekeren maar puzzelen - door mr. G. van Vorden
-45e Opgave voor de Ladderwedstrijd
uivelverordening twee jaar geldig
erenpyramide
pnslappen in
omatenhuis
Franse fazant
dagpecept
Kruidig konijn
T
OITC/KWARTET ZATERDAG 23 DECEMBER 1972
BINNENLAND/PUZZELS
T23/K23
door Henk van Halm
Vanaf het einde van deze maand zal
uw oog nogal eens getroffen worden
door met vele kluwens van gele
lintjes bloeiende maar verder nog
kale struiken, dié de winters doodse
tuinen een onverwachte fleur geven.
Van verre zichtbaar, zoals b.v. forsy
thia's, zijn ze niet de toverhaze-
laars, maar iets betoverends hebben
ze wel, zoals zij, ver vóór de
sneeuwklokjes hebben ze wel, zoals
zij, ver vóór de sneeuwklokjes en de
winteraconieten in bloei komen,
weer wat leven in de brouwerij
brengen.
Als u de gele kluwentjes van dicht
bij bekijkt, blijken de lintjes te
voorschijn te komen uit kluitachtige
bijeen groeiende, kaneelkleurige
u in deze figuur als een paard rondspringt komt u achter 's herren van Vordens overpeinzingen
ik vijfentwintig jaar deze rubriek
i mogen bewerken, heeft onze teke-
es gemeend, daaraan een dicht-
rk te moeten wijden. En, op veler
verzoek, in de vorm van een paarde-
sprong.
In elk vakje staan twee dingen: óf
twee letters, óf een letter en een
een onzer verslaggevers
STERDAM De Zuivelverord
g 1972 (verbod bereiding van mei..
consumptiemelkprodukten met
Ikvreemde vetten) is geen defini-
e verordening. De verordening,
onlangs kritiek uitlokte van dr. E.
iker, medisch directeur van de Ne-
landse Hartstichting, geldt slechts
t twee jaar. In deze twee jaar zal
speciale commissie (waarin zit-
hebben vertegenwoordigers van
ministeries van volksgezondheid en
lieuhygiëne, landbouw en visserij
economische zaken, en de produkt-
appen voor zuivel en voor margari-
vetten en olieën) de mogelijkheid
f een evenwichtige regeling van de
werking van melkvreemde vetten
zuivelprodukten bestuderen. Vóór
anuari 1974 zal deze 'Commissie
Ikvreemde Vetten' advies uitbren-
In onze krant van 1 december werd
als de mening van dr. Dekker weerge
geven dat de /uivelverordening van
1972 uitzonderingen, die voor dieet-
produkten met melkvreemde vetten
golden, verbiedt. Het Produktsehap
voor Zuivel maakte ons er op opmerk
zaam, dat alle thans reeds in de
handel zijnde speciaalprodukten
(waaronder de dieetprodukten vallen)
door de Zuivelverordening 1972 niet
zijn verboden. Maar om te voorko
men, in afwachting van de studie van
de Commissie Melkvreemde Vetten,
dat onder de dekmantel van 'dieetvoe
ding' nieuwe produkten met melk
vreemde vetten in de handel worden
gebracht, is de verkoop hiervan twee
jaar verboden. De komende twee jaar,
bieden volgens het ministerie van eco
nomische zaken de tijdsruimte om
een definitieve regeling tot stand te
brengen.
spatie, óf een letter en een teken. Als
men de sprong van het paard uitvoert
en daarbij alle velden éénmaal door
loopt kan men van de laatste sprong
weer op de eerste komen (door middel
van dezelfde paardesprong uiteraard).
Zo'n paard springt in één sprong één
veld in horizontale of verticale rich
ting, gevolgd door twee velden in
vertikale of horizontale richting. Van
hpt veld boven mr. van Vorden's
haardos waarop wa staat kan het
paard springen naar wi, naar ij, naar
is, naar ar en naar t (achter de t komt
een spatie op dat veld voor).
Genoemde tekenares meent, dat ik
hiervoor 25 punten moet geven, maar
dat is wel wat él te uitbundig. Ik
houd het maar op vijftien punten.
Deze punten zijn bestemd voor onze
doorlopende ladderwedstrijd en zij
blijven geldig zodat bij inzending uw
puntentotaal steeds stijgt. Eens komt
dan het ogenblik, dat geen der andere
deelnemers een hoger totaal heeft dan
u. in welk geval u de ladderprijs wint
en weer met nul punten een volgende
ladderbestijging bgint.
De oplossingen dienen uiterlijk 20
januari 1973 binnen te zijn bij mr.
G. van Vorden, Postbus 1005, Warns-
veld (niet in Vorden zoals telkens
weer op het adres staat!). Op brief
kaart of briefomslag dient 'Niet Pie
keren maar Puzzelen' te staan, terwijl
in het schrijven uw volledige naam
en adres in blokletters dienen te zijn
geschreven of getypt. En geeft u voor
al adres en/of naamsveranderingen
uitdrukkelijk op, ook als u lang gele
den voor het laatst inzond?!
Uw oplossingen zijn mij zeer welkom,
evenals uw opmerkingen, uw eigen
puzzels of andere bijdragen, terwijl
ik, in ruil voor een zegeltje van 35
cent (hoe lang nog zo 'goedkoop'?),
gaarne op uw vragen zal trachten te
antwoorden, bijvoorbeeld op de vraag
naar uw puntentotaal.
En dan, puzzelaars, mijn dank voor
uw voortdurende medewerking! Ik
wens u allen een rijk kerstfeest (en
dat is niet in gastronomische zin
bedoeld) en een gelukkig en vredevol
1973 toe!.
bloemknoppen. In die knoppen zit
ten ze als horlogeveren opgerold,
maar een paar uur winterzon zijn
voldoende om ze te ontvouwen. Bin
nen in de knop krijgt u dan een
vierkant kelkje te zien en korte
meeldraadjes die met twee klepjes
openspringen. De gele lintjes zijn de
kroonblaadjes van de hamamelis-
bloemen, bedoeld om door hun
kleur insekten aan te lokken die de
bloemen moeten bestuiven. In ons
land vliegen in het koude jaargetij
de maaar weinig insekten, hoogstens
op voorjaarsachtige dagen een paar
vliegen, die inderdaad wel als de
voornaamste bestuivers beschouwd
worden.
Bij het zien van zo'n bloeiend
struikje voelt u misschien de lust
opkomen er ook zo een aan te
schaffen. Dan zult u moeten wach
ten tot ze uitgebloeid zijn en nog
geen blad hebben - tot begin maart
dus. Of tot de herfst wanneer het
blad pas gevallen is - oktober en
november. Omdat de struik dan net
uitgebloeid is, kan kopen in het
voorjaar het voordeel hebben dat u
hem veel goedkoper krijgt dan in de
herfst. Omdat toverhazelaars langza
me groeiers zijn, duurt het jaren
voor de struik groot genoeg is om
verkocht te worden. Ze kosten dan
tussen de dertig en de veertig gul
den, maar in het voorjaar ben ik
eens voor een tientje geslaagd voor
een struik die al twee meter hoog
was.
Nu zijn er verschillende soorten to
verhazelaars in de handel, sommige
mooier dan andere, zodat u wel
moet weten wat u koopt. De bekend
ste zijn de Japanse toverhazelaar
(Hamamelis japonica), de zachte to
verhazelaar (Hamamelis mollis) en
een kruising van beide soorten (Ha
mamelis X intermedia). De zachte
afkomstig uit China, is de mooiste
hanvamelissoort. De diepgele bloe
men openen zich al eind december
en geuren heerlijk. Er is ook een
variëteit (H.m brevipctala) met
diep oranje gekleurde kroonblaadjes,
die wat minder opvalt door de meer
gedempte kleur. De zachte toverha
zelaar kan al als een klein struikje
rijk bloeien. De Japanse toverhaze
laar heeft wat sterker gekrulde
kroonblaadjes, zwavelgeel met soms
een oranjerode middenstreep (de va
riëteit flavo-purpurascens). De Ja
panse bloeit van januari tot in
maart, iets eerder dan de kruising
van de beide soorten die iets kleine
re bloemen heeft.
Deze drie soorten worden nooit ho
ger dan drie meter en zelden breder
De zachte toverhazelaar uit China.
dan twee en zijn daarom geschikt
voor middelmatig grote tuinen. Ze
zijn tevreden met normale tuin
grond. die niet te droog mag zijn,
en groeien zowel in de volle zon als
in halfschaduw. Een plek, die be
schut ligt tegen koude oostenwind is
aan te bevelen.
Ze heten toverhazelaar naar de
Witch Hazel, de Virginische toverha
zelaar (Hamamelis virginiana), een
Noordamgerikaanse heester waarvan
de vruchten pas na een klein jaar
rijp zijn, zod-at het lijkt of de struik
eerst vruchten krijgt en daarna pas
bloemen. Net zo iets als onze herfst
tijloos dus, die aan die zelfde ei
genschap zijn naam tij (de) loos te
danken heeft. Die Virginische tover
hazelaar is hier wel te koop, maar
wordt wel zes meter hoog en even
breed, past dus alleen in een heel
grote tuin. Bloeien doet hij dn okto
ber als er nog blad aan de takken
zit, zodat de kleine bloemen niet
eens opvallen. Hij wordt alleen ge
plant om het in de herfst prachtig
geel verkleurende blad.
Tenslotte is er nog een heel bijzon
der toverhazelaartje dat hier niet
vaak verhandeld wordt: de voor-
jaarstoverhazelaar (Hamamelis ver-
nalis). uit oostelijk Noord-Amerika.
waarvan de rechte kroonblaadjes in
kleur variëren van donkerrood via
oranje naar oranje en geel. Hij
breidt zich uit door ondergrondse
stengels en wordt nog geen twee
meter hoog. Meer bijzonder dan
echt mooi eigenlijk, want de bloe
men zijn lang niet zo groot als van
zijn Aziatische verwanten.
De hamamelissorten heten ten on
rechte hazelaar: ze zijn helemaal
geen familie van onze echte haze
laars, maar worden zo genoemd om
dat het blad er veel op lijkt, breed
hartvormig met gezaagde rand. De
gewone hazelaar (Corylus avellana)
bloeit ook van januari tot in het
voorjaar, maar we zien de wilde
vorm zelden in tuinen. Wel de kron
kelhazelaar (C.Acontorta), waarvan
de takken, de twijgen en zelfs het
blad spiraalvormig gekronkeld zijn.
Ik voor mij vind de (grote) takken
in een grote vaas wel aardig, maar
de struik in blad maakt de indruk
ziek te zijn. Daarom zie ik liever de
wilde, zoals we die in loofbossen
kunnen aantreffen. Daar wordt hij
een struik van wel zes meter hoog
en breed, maar ik vind de gele, met
een vleugje groen overtogen katjes
zo aardig dat ik een klein exefnplaar
in mijn tuin heb geplant. In de
hoop dat hij er vele jaren over zal
doen om tot een pracht exemplaar
van zijn soort uit te groeien. De
bruine vorm van de gewone hazelaar
(C.a. purpurea) heeft dofbruin blad
en is niet zo mooi als de bruine
Lambertusnoot of lammertjesnoot
(Corylus maxima aptropurpurea)
waarvan het blad donker roodbruin
is en die daarom vaak in grote
tuinen wordt aangeplant. De bruine
hazelaars hebben een zonnige stand
plaats nodig, wil het blad die inten
se kleur krijgen waarvoor men ze in
zijn tuin wil hebben.
Hazelaars en toverhazelaars horen
niet gesnoeid te worden. De vorm
van de struik wordt daar niet beter
op. Wat u wel kunt doen, is een
enkele bloeiende tak af te snijden
en daarmee de lente in huis halen.
Ze hebben niets meer nodig dan een
eenvoudige vaas om volledig tot hun
recht te komen.
handperen
II. water
gr suiker
>ensap
(jappelmcel
melk
gr custardpoeder
gr suiker
üllesuiker
gr amandelen
I gember
"1 de peren, halveer ze en verwij-
het klokhuis. De perehelften in
water met de suiker, een citroen-
sletje en wat citroensap glazig ko
lt De vruchten uit het vocht schep-
en het citroenschilletje verwijde-
Bind het .vocht met wat aange-
"gd aardappelmeel. Kook een saus
de halve liter mei, de custardpoe-
de 40 gr. suiker en het zakje
Ifllesuiker. Bak de gepelde amande-
1 met wat boter in een koekepan
"dbruin. Hak de stukjes gember
Stapel de peren op een glazen
fcal tot een berg. Giet het gebon-
vocht over de peren en doe een
leelte van de vanillesaus er om-
jö. Strooi de amandelen en de
*ies gember over de pyramide en
lf de overgebleven saus er apart
oulip: Spaghetti met tomatensaus,
"hommersla, perenpyramide.
buslappen
'gr boter
mc tomatenpuree
>flook
Peper
W de lamslappcn in met het teen-
hnoflook, de zout en wat peper.
°e't de helft van de boter en braad
J'n het vlees. Doe er dan de rest
van de boter bij en de inhoud van
het blikje tomatenpuree. Giet er dan
een scheutje water bij. Doe het deksel
op de pan en laat het vlees op een
zacht pitje in ongeveer anderhalf uur
gaarsmoren. Kijk af en toe wel en
voeg zonodig nog wat water toe.
Menutip: Lamslappen in tomatensaus,
doperwten, gekookte aardappelen,
hopjesvla.
2 fazanten
10 appels
150 gr boter
1/8 1. slagroom
blik ananasstukjes
zout
U moet aan de poelier vragen of hij
de vogels op de borst wil bedekken
met een lap vers spek Op die manier
is het resultaat mooier. Schil de ap
pels, met een boor het kkokhuis eruit
halen en de appels in schijven snij
den. Bak deze in de koekepan met 50
gr boter bruin. Zorg ervoor dat ze
niet stuk bakken. Leg ze op de bodem
van een vuurvaste schaal of een
braadpan die groot genoeg is om de
twee fazanten te bevatten (één fazant
is te weinig voor vier personen; twee
vogels is lekker aan de ruime kant).
Zout de fazanten licht en braad ze
rondom bruin in de rest van de boter.
Giet de braadboter op de appelschij
ven en leg er de fazanten bovenop.
Schenk er een glas sap uit het blikje
ananas overheen en braad het vlees in
een matig warme oven. Af en toe
bedruipen met de jus. Haal dan de
vogels uit de pan, het spek van de
borsten nemen en leg ze op een
schaal met de appeltjes en stukjes
ananas er omheen. Meng de jus met
wat licht geklopte slagroom. Pas op
voor schiften.
Menutip: St. Jacobsschelp (in diepvries
te koop) Franse fazant, aardappelpu
ree, chocolade mousse.
1 konijn
1 ui
2 paprika's
4 tomaten
3 dl bouillon
rode wijn
room, boter
bloem, zout
peper
paprikapoeder
Vier dagen langdurig in de keuken
vertoeven is iets waar geen mens zin
in heeft, zélfs al is het je vak.
Daarom hoeft u natuurlijk geen ko
nijn op tafel te brengen, wanneer u
zich gisteren heeft uitgeleefd en uit
gesloofd op de Franse fazant. U moet
maar een keus doen. Hier het recept
van een kruidig konijn. Vraag de
poelier om het beestje in stukken te
snijden. Wrijf deze in met zout en
peper en paprikapoeder en haal ze
door de bloem. Bak de stukken snel
in boter bruin. Dan de geschilde to
maten, gesnipperde ui en stukjes pa
prika toevoegen. Laat dit alles even
meebraden en giet er dan een glas
rode wijn bij, alsmede de bouillon die
simpel van blokjes is gemaakt. Laat
de stukken konijn in een goed afge
sloten pan in ruim een uur gaar
sudderen. Maak de saus af met wat
room en eventueel wat bloem.
Menutip: Koninginnesoep, kruidig ko
nijn. kastanjepuree, gemengde sla,
vruchtenslaatje van verse vruchten.
De redactie behoudt 7lch het recht voor om
ter opname in deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publikatie wordt met dc naam van do
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
secretaris van dc hoofdredactie van Trouw-
Kwartct, Postbus 85J. Amsterdam.
Kom over de brug (5)
In Trouw/Kwartet van 15 dec. schrijft
dr. A. van der Meiden aan alle broe
ders en zusters van de gereformeerde
gezindte over het niet meedoen aan
de actie Kom over de Brug. Hij
schrijft o.m. over ónze acties; die zijn
natuurlijk voortreffelijk, maar waar
om konden ze niet ondergebracht
worden onder één groot geheel? Hier
over hebben onze leidslieden toch
heel duidelijk geschreven en hij heeft
hun argumenten nog eens herhaald.
Als hij daar nog andere bedoelingen
achter zoekt, dan is dat zijn zaak. Ik
zou er dit nog van willen zeggen; hij
wil een eenheid, maar die is er niet
meer. Die is in het Paradijs verloren
gegaan. Daarom kun je Christus en
dc duivel niet in één actie vangen.
Wij houden niet zo erg van die
gewelddadige acties maar gaven dit
jaar al drie maal voor dit goede doel.
Wij geloven in de .macht van het
kleine, het kleine vuur, hoe grote
hoop hout het aansteekt. De reforma
torische beginselen zijn mij ook lief,
schrijft dr Van der Meiden, maar hier
zet ik een groot vraagteken. Als dit
waar is. hoe kan hij dan zo tegen de
reformatorische leiders aanschoppen?
Poederoijcn
Th. ten Hagen.
KRUISWOORDPUZZEL
Horizontaal: 1. gift, 4. bergweide, 6.
gemalen schelpen, 9. Ledger (afk.), 10.
kelner, 12, tijdperk, 14. uitroep, 16. ri
vier in Zwitserland, 18- bekoorlijk, 20.
bijrivier van de Moezel, 22. plant, 24.
mededeling, 26. voegwoord, 27. mu
ziekinstrument, 30. son ordre (afk.),
31. teken in de dierenriem, 32. godin
van de toorn, 33. wig. 35. heidemeer-
tje, 36. myth, figuur, 38. water door
latend, 40. plechtige gelofte, 41. spin-
new'eb, 42. internationale radio unie
(afk.), 43. opstootje, 44. water in
Utrecht, 46. eiland van Griekenland,
48. plaats in Gelderland, 50. spitse bek
van een vogel, 52. Holl. gravin, 53.
meisjesnaam, 55. rund, 57. ingedikt
vruchtenmoes, 60. welaan, 61. stroop
tocht, 63. verhaal, 65. water in N.-Br..
66. oliehoudend zaad, 69. verharde
huid, 70. windrichting, 71. een weinig,
73. toespraak, 75. onder andere (afk.),
76. soort gebakje, 77. deel van een
boom, 78. palmboom.
Verticaal: 1. koren, 2. vrachtrijder, 3.
afnemend getij, 4. jongensnaam, 5. ke
rel, 6. gewicht (afk.), 7. ruif (Z.N.), 8.
nu, 9. livreiknecht, 11. achten, 13. ko
ker, 15. dieventaal, 17. rondhout, 19.
niet gekristalliseerd, 21. miereneter,
23. waterkering, 25. opening van een
fuik, 28. schets, 29. melkwol, 31. oor
zaak, 34. meisjesnaam, 34. huisdieren,
36. bedekking van een gebouw, 37.
tijdrekening, 39. Chinees in Ind., 45.
herinnering. 47. plaats in Friesland,
48. voormalige titel in Ind., 49. ver
haal, 51. opslagplaats van hout (Z.N.),
53. lied, 54. afgelopen, 56. wijnsoort,
58. overschot. 59. behoeftige, 60. ont
vangkamer 62. muzieknoot, 64. Assis
tant Engineer (afk.), 67. Europeaan,
68. woonboot, 72. boom, 74. kinder-
groet
Oplossingen tot en met woensdag a.s.
per briefkaart zenden aan: Trouw/
Kwartet, Postbus 859. Linksboven ver
melden: Weekendpuzzel.
OPLOSSING VAN VORIGE WEEK
HOR.: 1. as, 3. bede, 7. ende, 10. nar,
12. kalorie, 15. snek, 17. lap 18. To,
19. den, 20. neg, 22. lee, 23. iep, 24.
de, 26. negen. 28. Dr., 29 mand. 31.
lente 33. si, 34. tol, 36. ma, 37. ester,
40. roes, 42. la, 43. toren, 45. Rg., 46.
ram 47 hap. 48. mik, 50. nor, 51. A.P.,
53. ert 55. Edom, 57. patroon, 60. ene,
61. made, 62. trek, 63. ge.
VERT.: 1. Ans, 2. sander, 4. e.k., 5.
dal, 6. elan. 7. er. 8. nis, 9. de, 11. reep,
13. open, 14. toe, 16. kn., 18. tent, 21.
gel, 22. Lena, 23. idee, 24. da, 25. ent,
27. gems, 29. mier, 30. dor, 32. Edam,
33. stop 35. lor, 38. stap, 39. rem, 41.
cg, 42. larong, 44. nier, 46 rode, 47.
har, 49. krot. 50. Ne, 52. rad, 54. tor,
56. mee, 57. pa, 58. te, 59. Ne.
PRUSWINNARS:
De heer H. N. Deur, Voorstraat 81,
Brielle; de heer M. Lagendijk. Hei
manslaan 9, Wageningen; mejuffrouw
J. S. M. van Eyk, P. Langendijkstraat
25 IV, Amsterdam.
