verst-in moet meer in de
van 'Open Huis'
drugplanten van kerstbomen:
mral pedagogische waarde
en fuik waar je in terechtkomt maar ontmoeting 'op een plein'
ilidair-met-elkaar méér centraal dan lief-voor-elkaar'
Telefoonnummers
1
i ipm.
)or Jac Lelsz
Staatsbosbeheer
noemt actie 'bijna
onuitvoerbaar'
BINNENLAND T17/K17
maand december met al zijn feestdagen wordt wel de gezinsmaand bij uitstek genoemd en vooral
Kerstmis viert bet 'gezinsegoïsme' hoogtij. Tij dens de kerstdagen valt alle nadruk op het feestelijk
;ezellig samen-zijn in de huiselijke kring. Het lijkt er veel op dat de mensen op die dagen de scha-
an een heel jaar willen inhalen en de weken voor kerst wordt onder het motto 'Sfeer in het ge-
de kerstboom erin' alles gedaan om het geheel zo vlekkeloos mogelijk te laten verlopen.
ir Kees de Leeuw
Wie niet mocht weten, waar in zijn of haar omgeving een Kerst
in wordt gehouden, kan tijdens de Kerstdagen informeren bij de
centrale telefoonnummers: 03490-33300 en 02510-24793. Deze
nummers zijn op 23, 24, 25 en 26 december de hele dag bereik
baar.
aantal mensen echter, dat zich
deze geijkte kerstfeest-viering wil
eiken, wordt elk jaar groter,
ds meer mensen zijn het alleen-
•praten over eenzaamheid moe en
n een poging om tegen de kerst-
in op te roeien. Onder die raen-
levinden zich zowel ouderen als
eren.
t vier jaar geleden in een paar
sen in Nederland het verschijnsel
t-in' schuchter de kop opstak en
jaar Friesland het nog liet afwe-
zullen dit jaar voor het eerst in
provincies Kerst-ins worden ge
en. En het ziet ernaar uit, dat
aantal van 1971, te weten zo'n
dit jaar ruimschoots zal worden
aid, ondanks het feit, dat hier en
luid de opvatting wordt verkon-
dat aan een dreigende kerst-
lerheid niets valt te doen.
edenering daarbij is, dat er nu
naai mensen zijn, die de kerstda-
als een groot feest vieren en er
ren zijn, die hun ellende niet op
len. Wat de laatsten betreft heeft
geen zin ook maar iets te onder
en. Het is nu eenmaal triest en
blijft triest. Dit sombere geluid
echter niet verhinderen, dat het
nloze leger van hen. die de taak
zich nemen voor het eerst of
euw een Kerst-in te organiseren,
jaar toeneemt. Kortom: de Kerst
in.
garingen
beer R. J. de Ruiter uit Apel-
voorzitter van de plaatselijke
tin-werkgroep, opperde vorig
in deze krant de gedachte in 1972
bijeenkomst te houden voor me
rkers aan Kerst-ins. Het leek
bijzonder zinvol eens over el-
ervaringen te praten. In oktober
dit jaar hadden op twee vor-
scentra (Den Alerdinck en Oud
geest) dergelijke bijeenkomsten
s, waaraan in totaal zo'n zestig
werkers deelnamen,
ningsleider Noud de Rooij, die
weekeinde voor Oud-Poelgeest op-
vertelt, dat er zowel 'ervaren'
ewerkers waren als beginnelingen,
bij de laatsten echt gekomen wa-
om er iets van op te steken. Zij
len ook kritische vragen aan de
sen, die al eerder met het Kerst-
jltje hadden gehakt. De deelne-
s aan het weekeinde zagen het
ihouden van de organisatie als de
le situatie, omdat daarmee de he-
Kerst-in staat of valt. Van het
af aan moet dit goed worden
'gespeeld'. Belangrijk is ook, dat de
mensen, die een Kerst-in bezoeken er
niet quasi bij worden betrokken.
Noud de Rooij: 'Duidelijk kwam dit
aan het licht tijdens het rollenspel
met het organiserend comité van de
Kerst-in en de uitgenodigden van al
lerlei groepen uit de maatschappij.
Toen bleek, dat dit comité de mensen
er wèl bij wilde betrekken, maar in
feite toch alles naar zich toetrok. Men
belijdt met de mond. dat ze mogen
meedoen, maar uit hun daden blijkt
het tegendeel. De mensen mogen wen
sen kenbaar maken en dan zal het
comité er wel voor zorgen, dat die
wensen vervuld worden zonder dat
gevraagd wordt: hoe zouden jullie dat
willen? Op deze manier wordt toch
bevoogdend opgetreden en niet demo
cratisch.'
'Aan de andere kant echter*, aldus
vormingsleider De Rooij, 'wordt ge
klaagd over te weinig medewerking,
maar men 'plant' het zelf in, dat de
bezoekers niet of weinig meewerken,
omdat ze meteen als consument wor
den gezien. Dit alles is niet veroorde
lend bedoeld. Het is nu eenmaal
moeilijk om geduld op te brengen, als
je zelf een geweldig idee hebt. Bij
een rollenspel komen al deze dingen,
die wel latent aanwezig zijn, naar
boven. Degene, die de rol van bejaar
de speelde, voelde zich ook echt be
tutteld, zoals ze na afloop bekende,
hoewel dat nu juist niet de opzet
Verschil
In het verslag van dit weekeinde
door de deelnemers zelf opgesteld
is onder het kopje 'Motivatie' te
lezen, dat bijna algemeen het ver
schijnsel 'lood in je schoenen' voor
komt bij het deelnemen aan de orga
nisatie van een Kerst-in. Alle mooie
worden over 'een ander onderdak ver
schaffen', 'gezelligheid bieden', 'een
plezierige Kerst geven' hebben het
gevaar, dat ze misschien onbewust
paternalistisch zijn bedoeld en mees
tal bewust zo gevoeld worden.
De gezondste motivatie is, dat je het
voor jezelf doet, dat je je eigen
eenzaamheid durft te erkennen, zodat
iedereen, die daar (volgens zijn be
doeling of zo maar) binnenkomt,
thuis is. In zo'n situatie vervlakt het
markante verschil tussen degene, die
organiseert en degene, voor wie het
wordt opgezet.
Verderop staat echter ook: het is
belangrijk voor medewerkers, dat zij
elkaar tijdens de drukke uren herken-
.ir
nen anders behandelen zij elkaar
als gasten. Noud de Rooij noemt het
houden van een dergelijke bijeen
komst voor Kerst-in-m edewerkers erg
zinvol. Het is een stuk mentale trai
ning.
Een van de deelnemers zei na afloop:
'Bedankt voor het rotte weekend. Ik
kwam hier met de gedachte van dat
zullen we wel even doen. Nu echter is
me wel duidelijk geworden, dat het
niet vanzelf kan gaan en er toch nog
wel wat haken en ogen aanzitten.'
De vormingswerker zelf ziet de Kerst
in als een plaats, waar je naar toe
kunt gaan zonder typisch eenzaam of I
alleen te zijn. Al was het alleen maar I
als onderbreking van al die feestda
gen. 'De Kerst-in voorziet in een be-
hoefte, maar of dat de behoefte is,
waarom het aanvankelijk is begonnen,
dat weet ik niet En of je mensen om
wie het begonnen is, nu echt bereikt?
Ik zet er een vraagteken achter, maar
misschien is dat ook wel de opzet.'
'Fuik'
Ds. Alje Klamer, bekend van radio(- 1
pastoraat) en tv, die nu al weer een
paar jaar bezig is het hele Kerst-in-
gebeuren in Nederland te coördine
ren, ziet in de Kerst-in-gedachte een
poging om de maatschappij, die zich
tijdens Kerst heel duidelijk manifes
teert als een gesloten samenleving,
waar je bijna niet tussenkomt, open i
te breken. Dat ligt ook besloten in de j
Kerstboodschap, vindt hij. Jezus
schept déér ruimte, waar geen plaats j
is. Het gaat om een ontmoeting in j
niemandsland.
De Kerst-in is in het begin, aldus ds.
Klamer, duidelijk opgezet om in een j
lacune te voorzien. De gedachte van j
een huiskamer-idee zat erachter, maar j
daarvan is men nu wel teruggekomen,
omdat de mensen, die er kwamen het j
gevoel hadden in een fuik terecht te
komen. Nu is het meer een plein-idee, j
waar men elkaar tegenkomt. Een j
ruimte, waar men elkaar kan ontmoe-
ten zonder het idee te hebben 'een ir#
geval' te zijn. Bij de Kerst-in staat
het solidair-zijn met elkaar tegen
woordig meer centraal dan het lief- j;eil jaar geleden: beeld van een Kerst-in in de Amsterdamse Dominicuskerk.
zijn voor de ander.
i-:; «'Si-Vjd
M Spj
- -
-1
IPI
'Eenzaam'
De radiopastor meent, dat het woord
'eenzaam', dat vooral rond de Kerst
tijd hardnekkig de kop opsteekt, bijna
onbruikbaar is, omdat men er aller
gisch voor is geworden. Het zou dan
ook van overmoed en ook van dom
heid getuigen, als men meent tijdens
de Kerstdagen eenzamen te kunnen
uitnodigen. Alsof die zich laten uitno
digen. Echt eenzame mensen geloven
alleen nog in het nee. Ze ervaren ook
medemensen als een ontkenning, al
bedoelen deze het nog zo goed.
Bij de Kerst-in gaat het om degenen,
die tijdens Kerst een langere of korte
re tijd van ver-eenzaming kennen, en
die dolgraag eens ergens heen zouden
gaan, waar ze zichzelf niet hoeven te
verontschuldigen of verklaren, waar
ze met een smoes binnen kunnen
komen en zonder smoes kunnen ver
trekken. Voor hen is de Kerst-in be
stemd. met op de achtergrond de
herberggedachte: eten, drinken, ande
ren ontmoeten, gastvrijheid, waarbij
de herbergier een oogje in het zeil
houdt
'Het kerstfeest is een geïsoleerd feest
geworden', aldus ds. Klamer '(en dat
is door de kerken zelf bevorderd),
waarin een sfeertje wordt geschapen,
waarvan je zegt: dat is een leugen. Ik
heb niets tegen sfeertjes, maar wel
als die suggereren in strijd te zijn
met de waarheid. Bij het 'Komt allen
tezamen' met een geweldige sfeer,
mooie zang en een boodschap van
vrolijkheid, vrede en gerechtigheid
voel je je bekocht. Je voelt je er niet
werkelijk bijhoren. Veel kerkmensen
zitten daarmee ook in hun maag.
Regelmatig krijg ik brieven van men
sen, die schrijven: ik voel mij vaak
het meest eenzaam in een kerkdienst,
omdat ik het gevoel heb, dat geen
hond naar je omkijkt.'
Risico
De Kerst-in biedt natuurlijk geen pas
klare oplossing voor dit soort zaken.
Het is slechts een poging daartoe en
in iedere poging zit een risico, zoals
het op een nieuwe manier ouwe koek
presenteren, maar dat risico moeten
we dan maar lopen, vindt ds. Klamer.
Aan de andere kant is het echter ook
heel duidelijk een bewuste poging om
echt ernst te maken met de solidari-
teitsgedachte. Bij veel Kerst-ins spe
len ook zaken mee als Amnesty Inter
national de woningnood, Angola en
Vietnam. Die elementen zijn ook ver
tegenwoordigd. Er is de aandacht
voor elkaar en daardoor voor de an
der ver weg. Ik ben persoonlijk blij,
dat die relatie steeds meer opduikt.
Ds. Klamer: natuurlijk is de Kerst-in
ook maar een manier en over een
paar jaar is die Kerst-in misschien
wel weer voorbij. Dan is er weer wat
anders. Woorden zijn zo gauw besmet
en alles ontaardt tegenwoordig. De
Kerst-in is maar een invalspoort en
de open-huis-gedachte staat al weer te
dringen. Ik vind ook. dat het daar
naartoe moet.
De Kerst-in mag niet beperkt blijven
tot de december-feestdagen. Hier en
daar wordt al gewerkt aan een regel
matig aangeboden mogelijkheid tot sa
menzijn in een 'open huis'.
Dit laatste kwam ook naar voren
tijdens de weekeinden op Den Aler
dinck en Oud-Poelgeest. Sommige me
dewerkers aan Kerst-ins vinden het
steeds moeilijker om iets dergelijks
op touw te zetten. Met Kerstmis be
zorg je mensen wel prettige dagen
een piekervaringzo menen ze,
maar wat doe je er daarna mee. Die
bezorgdheid is er beslist wel. In janu
ari wordt dan ook op Oud-Poelgeest
een zogeheten follow-up-weekend ge
houden voor medewerkers aan de
Kerstan, waarop gesproken zal worden
over de vraag: en wat nu?
Er zullen natuurlijk altijd wel weer
mensen zijn. die ook daar weer een
geforceerde poging inzien, maar, aldus
ds. Klamer. zonder forceren kom je
vaak niet verder. Of zoals een Chinees
spreekwoord het uitdrukt: 'beter is
het één kaars aan te steken dan
voortdurend op de duisternis te schel
den.'
iiKa ÏUS» fósk WA V& 'OA '«A «ai 'ffA ffA ff A ff A ff A ffA ffA ffA «ai ff A ffA ff A ffA ff A ffA ff A ffA ff AffA ffA «ai 'A
de 100 begonnen er 75 in Nunspeet een nieuw leven
INSPEET/AUSTERLITZ/WESTERBORK Met het merkwaar-
Ste kerstbomenbos ter wereld, dat men in Nunspeet kan vinden,
het goed gegaan. Na een initiatief van de plaatselijke Stichting
ttuurschoon werden de kerstbomen in het begin van dit jaar ge-
int, ingeplant of nog beter teruggeplant, hier en daar nog
orzien van engelenhaar, kaarsenvet en kunstsneeuw. Van de on-
is dat landelijk is het niet
voudig om er een betrouwbare
ruk van te krijgen in Nunspeet
dit jaar belangrijk meer kerstbo-
Hnet-kluit zijn gekocht dan in het
'eden. In het licht van de actie-
1 hebben de handelaren ditmaal
grotere aantallen kerstbomen, die
8 te planten zijn, ingekocht dan
rconlijk het geval was. En of die,
Is vorig jaar, met medewerking
de gemeente en van Staatsbosbe-
weer in het- bos terecht komen
(wat waarschijnlijk nog méér ge-
Tt) in het eigen tuintje, dat doet
niet zoveel toe. Dat vertellen ons
dr. II. Gerding, voorzitter van
Stichting Natuurschoon Nunspeet,
®ej. C. P. Koek, directrice van het
istian-science-bejaardencentrum De
chter, die min of meer de initia-
neemster was van de Nunspeetse
geveer honderd kerstbomen-met-kluit, die na gebruik teruggingen
naar het bos, is ruim 75 procent weer aangeslagen. Op de ongeveer
driemiljoen kerstbomen, die ook dit jaar weer in de Nederlandse
huiskamers branden, mogen de Nunspeetse cijfers nauwelijks naam
hebben, maar men ziet de betekenis van het initiatief vooral als een
pedagogische.
buiten beschouwing), feit is dat de
behoefte om in de donkerste dagen
van het jaar een kerstboom in huis te
hebben uit welke motieven dan ook
bijzonder groot is. Bij Staatsbosbeheer
tilt men er, zomin als bij de Heide-
mij, niet zwaar aan, ook niet uit een
oogpunt van milieu-bescherming.
vinden het pedagogisch erg belang-
wat vorig jaar in Nunspeet is
«urd. De kerstbomen werden te-
geplant door kinderen. Wat zij ook
1 betekenis vinden, is dat gebleken
flat de kans op succes redelijk is
"fleer de bomen worden terugge-
dit naar de natuur. Bij Staatsbos-
leer slaat men het eerste, de peda-
Wehe kant, hoger aan dan het
*ue, het terugbrengen van de bo-
n naar de natuur. Wat het laatste
te", wordt gezegd: 'Het is prak-
1 onuitvoerbaar. Bovendien wor-
Kerstbomen in de regel voor deze
'temming gekweekt. Het zijn meest-
nogal zwakke sparretjes, die echt
A tachtig jaar halen; dat ligt aan
Van tijd tot tijd moeten ze
worden uitgedund. Dat komt dan in
de handel.'
LAAT STAAN
Een aantal mensen heeft soms
'emotioneel' gereageerd op de
stormnacht van midden november
toen vier en een half miljoen bomen
ontwortelden of braken. In Meppel
bijvoorbeeld is een actie 'Laat die
boom staan' ontketend. Doel hiervan
is dat de mensen geen kerstboom in
huis zullen zetten. 'Elke boom die
blijft staan, is er één', zegt de heer R.
Terbeek van de actiegroep in Meppel.
Bij de Nederlandse Heide Maatschap
pij ziet men er weinig heil in. Men
heeft erop gewezen dat fijnsparren
bijna altijd zeer dicht op elkaar wor
den geplaatst om onkruid tegen te
gaan. Na een jaar of vijf wordt er
uitgedund, anders gaan ze dood door
verstikking. Door die uitdunning
komt er wat geld in het laatje, en ook
dat is nodig.
Al heeft de kerstboom met het wezen
lijke van het kerstevangelie hoogstens
in die zin te maken dat hij de komst
van het Licht Jezus Christus. Gods
Zoon symboliseert (we laten de
heidense gedachtenwereld, die ook
met de kerstboom annex is, nu maar
NIET ONDER WET
De heer J. Kuiper van de afdeling In-
en Externe Betrekkingen te Auster-
litz: 'De kerstboom (picca abies) valt
niet onder de Boswet. Op de kerst
boom zijn dus ook niet de verplichtin
gen van toepassing, die voor andere
bomen krachtens de BosWet gelden.
Je moet een kerstboom eigenlijk zien
als een landbouwgewas: voederbieten,
koren of een bosje snijbloemen.'
Dezer dagen schreef een moeder, wier
man zijn handtekening had gegeven
voor de Meppeler actie, aan Staatsbos
beheer. Hoe of zij dat nu moest doen?
Ze heeft een invalide kind, dat graag
een kerstboom wil. Was het mogelijk
haar een omgewaaide boom te geven?;
ze wilde hem zelf wel komen halen.
Het zou vijftien gulden aan reisgeld
gekost hebben, waarom men haar een
andere oplossing aan de hand heeft
gedaan.
In de actie-Meppel ziet Staatsbosbe
heer weinig nut. Men waardeert de
goede bedoelingen, maar verder.
Het is moeilijk altijd nee te zeggen,
daarom werd vorig jaar ook in Nun
speet meegewerkt. Dat was een leuk
idee, maar niet vatbaar voor realise
ring op grote schaal.
Om niet alleen maar negatief te zijn,
moet men er wat tegenover stellen.
Vandaar een plan als dat van de
boswachterij Staphorst. Daar gaan
straks vrijwilligers, begaan met het
lot van het bos, ook veel jongeren,
meehelpen om scheefgewaaide naald
bomen douglassparren, weer overeind
te zetten, wat kan zolang ze niet
groter zijn dan een meter of vijf.
VOORAL DE ARDENNEN
Overigens lijkt het, wat de kerstbo
men betreft, ook een kwestie te zijn
van buiten Nederland de zondvloed.
Van de drie miljoen af te zetten
bomen, komen er twee miljoen uit de
ons omringende landen. West-Duits-
land, Luxemburg en België. Vooral
uit de Ardennen. Alleen al voor onze
drie, vier grote steden zijn zo'n
150.000 bomen in de Ardennen be
steld. De kwekers in de Ardennen
weten dat de 'Ollanders' van een
goede boom 'ouden', die meteen een
beetje als status-symbool kan gelden.
Maar dat mag ook weer niet teveel
gaan kosten. De laatste dagen hielden
de boswachters, samen met de rijkspo
litie, verscherpte controle. Vorig jaar
zijn er in de Nederlandse bossen op
zeer professionele wijze kerstbomen
gestolen, en in forse aantallen. Met
vrachtauto's trokken groepjes mannen
de bossen in, en uitgerust met moder
ne elektrische zagen. Bovendien wa
ren ze met geweren bewapend. Met
vijftig en honderd tegelijk werden de
bomen de bossen uitgereden, om in
de handel te worden gebracht.
DRIE SOORTEN DIEVEN
Daarnaast heb je de kleine, amateuris
tische kerstbomendieven, die er geen
been in zien om onder een gestolen
Eenthousiast hielp de jeugd van Nunspeet bij het terugplanten van de kerstbomen, kort na Nieuwjaars
dag 1972. Ruim driekwart van alle teruggeplante bomen zouden het halen.
kerstboom het 'Stille nacht, heilige
nacht' aan te heffen, althans het glas
te heffen. Men onderscheidt dit genre
diefjes in drie catagorieën. Het zijn
mensen, die een kerstboompje moei
lijk kunnen betalen (zijn die er echt
nog?), die een paar cent willen bij
verdienen of die gewoon de verleiding
niet kunnen weerstaan.
Aan een boom, zo vol geladen, mist
men vijf, zes pruimpjes niet. De ge
dachte, die eraan ten grondslag ligt:
van al die bomen, gemeenschapsbezit,
behoort er toch wel eentje aan mij
toe. Zelfs een oud-wachtmeester van
de rijkspolitie is er eens bij gesnapt.
In de Betuwse dorpen Driel, Heteren
en Randwijk zijn dit jaar geen kerst
bomen op straat geplaatst. B. en W.
wilden er geen gemeentegelden meer
voor uit trekken. Een van de oorza
ken: toenemende diefstal.
Wat de prijzen van de kerstbomen
betreft, die lijken de afgelopen weken
door elkaar genomen niet mals te zijn
geweest. De heer L. Koops, een belan
grijke kerstbomenkweker in Wester-
bork (Drente) vertelt dat de prijzen
ten opzichte van het vorige jaar met
honderd procent gestegen zijn. 'Dat
houdt geen verband met de storm. Er
is een tekort doordat er te weinig
gekweekt zijn. De laatste jaren was er
niets aan te verdienen. Soms moesten
ze voor 75 cent weg. Er is in Neder
land al bijna in zeven jaar geen
kerstboom meer geplant. Door gebrek
aan plantgoed steeg de prijs van een
plantje in enkele jaren van 15 cent
tot zo'n 75 cent. Een boom van één
meter 1.50 meter komt daardoor
gauw op 4,50 tot vijf gulden'.
Of de prijs de verkoop gedrukt heeft,
is nog niet te zeggen. In elk geval
zijn de kerstbomen toch al bij hon
derdduizenden geveld. Bij overschot
ten zijn het alleen de handelaren, die
met de stroppen komen te zitten. Dat
zou ook de Stichting Natuurschoon
Nunspeet hun met de kerst niet dur
ven toewensen. Wat zij wel hoopt, is
dat er een steeds grotere vraag naar
kerstbomen-met-kluit komt.
Gebleken is dat er een vrij grote kans
op is, dat men de boom kan overhou
den. Niet alleen in het bos, maar ook
in het eigen tuintje en zelfs op het
balcon is zo'n boom iets moois.
Opmerkelijk is dat zoveel mensen uit
de grote steden naar Nunspeet geko
men zijn om een kerstboom-met-kluit
te kopen, omdat men die in eigen
stad niet kon krijgen. Goede verzor
ging is uiteraard noodzakelijk. Jam
mer vindt men het in Nunspeet dat
de Heidemij juist dezer dagen publi
ceerde, dat dergelijke bomen het in
het westen vanwege de zoute zeewind
moeilijk doen.
