De rechterlijke macht en de taken van morgen i V3 Beroepschauffeurs komen in beweging Prof. Van Baal: 'Na drie jaar tobben wil ik duidelijke structuur' Senaat gevraagd spoed te maken met antialcoholwet ,Molotow-cocktaiP bij Utrechts belastingkantoor Onderhandelingen met Oost-Duitsland kunnen beginnen Verrassing voor Rien van Nunen Nederland heeft nu 13.400.000 inwoners BOUW /KWARTET ZATERDAG 23 DECEMBER 1972 BINNENLAND DRL11 Goede opleiding (en bijscholing) gaan voor specialisering en efficiency Van onze juridische medewerker mr. N. D. JöRG Onlangs rapporteerde een voornamelijk ambtelijk e werkgroep onder leiding van oud-staatssecretaris van justitie Wiersma over de samenstelling van en de taakomschrijving die meegegeven moet wor den aan de in te stellen staatscommissie Grote Herziening Rechtelijke Organisatie. Vorig jaar kon digde minister Van Agt deze herziening aan om de rechtelijke macht ook in de toekomst opgewas sen te laten blijven tegen de steeds hogere eisen die aan haar wórden gesteld. Méér aandacht voor decentralisatie rechtspraak nodig Een grondige herziening van de wet geving waarin de rechtelijke organi satie is geregeld en die dateert van 1827 sindsdien meer dan zestig maal gewijzigd zou plaats moe ten vinden. In de wet op de rechter lijke organisatie en het beleid der justitie wordt onder meer geregeld: de indeling der gerechten: kantonge recht. rechtbank, gerechtshof en ho ge raad; een paar eisen waaraan iemand moet voldoen om rechter te kunnen worden; wanneer en hoe rechters, die voor het leven worden benoemd, toch ontslagen kunnen worden; in welke soort zaken welke rechter bevoegd is (kleine geldsom men de kantonrechter, grote de rechtbank, in huur- en arbeidsge schillen de kantonrechter, evenzo ten aanzien van overtredingen, t.a.v, misdrijven: de rechtbank; enzovoorts). De werkgroep heeft een aanzienlijk aantal instanties en personen om opmerkingen gevraagd en deze ook gekregen. Schriftelijke en mondelinge reacties, kwantitatieve gegevens over de (werkzaamheden van de) rechterlij ke macht en adviezen van de werk groep zelf vallen te lezen in 'Ge dachten over de toekomst van de rechtspleging' (Staatsuitgeverij). Het is vooral een bepaalde lijn die uit de vele adviezen te trekken valt, die leidraad is bij het volgende, de lijn namelijk van verambtelijking en hiërarchisering van de rechterlijke macht. Nadruk op wetgeving In de opdracht die de minister aan de werkgroep meegaf valt de nadruk op de wetgeving. Deze wordt rich tinggevend gevonden voor de toe komst van de rechterlijke macht. Het probleem dat hier op de achter grond meespeelt is het probleem van hoe kwesties als de toekomst van de rechtspleging moeten worden opgelost: door wetgeving of door rechtspraak. In het algemeen staat bij oplossing van problemen, traditi oneel op het continent de wetgeving voorop, terwijl dat in Angelsaksi sche landen de rechtspraak is. Dat met wetten niet alles te regelen is wordt hier gelukkig hoe langer hoe meer erkend. Het is in dit verband belangrijk om in te Zien dat (in principe) maat schappelijk waardevolle instituties zoals de rechterlijke macht, waarde voller worden naarmate ze zichzelf weten aan te passen aan veranderen de omstandigheden. Men kan zich daarom afvragen of de nadruk bij de komende herziening van de rech terlijke organisatie op wetgevende arbeid, wel het juiste accent is. Zou het niet zo kunnen zijn dat de beste manier om zoals de bedoe ling is de rechterlijke macht te sterken in de taken van morgen, is het voortdurend bezig zijn van dé rechterlijke macht met de taken van vandaag, met het perspectief op morgen? Kan de rechterlijke macht niet beter de aansluiting met de toekomst zelf trachten te bewerkstel- veel adviezen en in het werkgroep- verslag is te lezen: het primaat van de wet. Efficiency Oud-staatssecretaris prof. mr. K. Wiersma ligen in plaats van deze aansluiting van bovenaf van de wetgever, opge legd te krijgen? Een voorbeeld van een gemiste aan sluiting is het niet accepteren door de rechter van mensen die geen materiële belangen hebben in mi lieuprocessen, maar die uit immate riële belangen procederen, zoals vele natuurbeschermers doen. Wanneer de rechterlijke macht zelf, maar ook andere instanties, pleiten voor gedetailleerde regelingen in plaats van een wettelijk kader waar in en van waaruit de rechterlijke machtzich kan ontwikkelen; wan neer men het heil van de wetgever venvacht, dan wordt daarmee de rechterlijke macht tot een onderge schikte gemaakt van de wetgever, terwijl nu juist het recht, dat de rechter moet spreken, kritisch staat ook ten opzichte van wat er als wetten uit het Binnenhof komt. Dit alles naar aanleiding van wat in Verambtelijking en hiërarchisering. onvermijdelijke gevolgen van het de (gedetailleerde) wet voorschrijven aan de rechterlijke macht, speelt evenzeer mee bij de vaak te lezen wens tot schaalvergroting en effi ciency. Zulke dingen plegen uit te lopen op een bureaucratische ar beidsverdeling met vergaande specia lisaties (om de arbeidsproduktiviteit op te voeren, in dit geval de pro- duktie per rechter. Over specialisa tie van de rechter wordt al jaren lang uitvoerig gediscussieerd en het lijkt erop dat de pleitbezorgers van specialisatie het gaan winnen. Vooralsnog toch nog maar een paar levensgrote vraagtekens: in een bu reaucratische arbeidsverdeling wor den de werkzaamheden als aan de lopende band verricht, toepasselij ker: via een lokettensysteem met doorschuifladen. Iedereen -erricht een handeling (geeft bijv. een be paald stempel in een dossier) die in het perspektief van het eindresul taat onbelangrijk is/ Ieders verant woordelijkheid gaat ook niet verder dan die ene handeling: enkelen slechts hebben daarbij overzicht van het totaal. En wie dit heeft, heeft de macht in handen. Zou vervolgens ook niet te vrezen zijn dat 's rechters kritische instel ling in zijn dagelijks werk afneemt naarmate de variëteit in onderwer pen, in zaken die hij te behandelen krijgt, door specialisatie afneemt? De grote strafrechtsdenker Beccaria pleitte in de 18e eeuw al tegen beroepsdeformatie van de rechter die geneigd was overal schuldigen te zien. Men kan specialisatie van de rechter ook in twijfel trekken met het oog op de voortschrijdende technokrati- sering van de samenleving. Men moet van de rechter .geen deskundi ge maken dit compromitteert in de processituatie maar een rechtskundige, iemand die kwalita tief op hoog juridisch niveau staan de beslissingen neemt na in de pro cessituatie als procesbewaker te zijn opgetreden van de partijen die hem van de informatie voorzien op grond waarvan hij de beslissing neemt. Dat hoge juridische niveau houdt in dat redelijk en billijk wordt recht gesproken; dat de motivering glas helder is; vooral ook: dat er door de beslissing geen ongecontroleerde macht kan ontstaan. Want dit is essentiëel voor het recht, dat het macht aan banden legt. Niet het recht van de sterkste maar het recht van de sterkste argumenten. En ook dan nog niet onbegrensd. Natuurlijk mag wel van de rechter geëist wor den dat hij het rechtsgebied waar hij tijdelijk in werkzaam is (twee jaar strafkamer, twee jaar civiele kamer, politierechter, rechtercom missaris enz.) beheerst en dat hij op de hoogte is van wat er op dat gebied in de samenleving gaande is. Hij moet zich in dat (tijdelijke) recht(sgebied) niet specialiseren, maar kwalificeren door een betere opleiding en voortdurende bijscho ling (maar niet in boekhouden en typen!). Kwalificering zou bijvoorbeeld kun nen inhouden dat iedere rechter alvorens hij weer een ander werk terrein betreedt, neem het familie recht, één of meer maanden studie verlof krijgt om weer helemaal bij te komen op dat gebied en om daar gedachten over te ontwikkelen. Iets wat de kwalificering van de rechter ook ten goede zou kunnen komen, is persoonlijke bijstand van jonge ju risten die een paar jaar ervaring in de rechtspraak willen opdoen, zon der daarin hun loopbaan te kiezen. Er zal dan een belangrijke confron tatie tussen theorie en praktijk plaatsvinden, die voor beide partijen bevruchtend kan werken. Het is niet schaalvergroting, efficiency en speci alisering, maar het is kwalificering van de rechter die zal uitmaken of de rechterlijke macht tegen de ta ken van morgen is opgewassen. Centralisatie van de rechtspraak is een andere noemer waaronder in het rapport verspreide suggesties kunnen worden samengevat. De werkgroep Wiersma wijdt er een hoofdstuk getiteld 'Specialisatie, concentratie en integratie' aan. On der deze noemer zou het bv. moge lijk zijn kantonrechters op te nemen in de rechtbanken; het aantal recht banken te verminderen; de gerechts hoven uit te splitsen naar de aard van de geschillen. Er komen in het rapport echter ook helaas aan zienlijk minder gedachten voor in de richting van de decentralisatie van de rechtspraak, met name op elementair niveau van samenleven. In de Verenigde Staten, in Oosteuro- pese landen, in landen van het In dische continent zijn prima voor beelden te vinden van goed werken de gerechten op het gebied van kleine geschillen: konsumenten- klachten, arbeidsgeschillen, familie- en burenkwestles, huuraangelegen- heden, strubbelingen over de elek triciteitsnota. Deze gerechten zijn gelocaliseerd in buurt ofwijk, ge makkelijk toegankelijk en werken zonder veel formaliteiten. Burgers nemen aan de rechtspraak deel. Wanneer er al sprake is van conflict oplossing door rechtspraak, dan kan inschakeling bij het basisniveau van rechtspreken van de burgers erbij wellicht daaraan meewerken. Hoe dan ook verdient verdergaande de centralisering van de rechtspraak (met inschakeling van de locale be volking) meer aandacht dan in het rapport is te lezen Bezetting instituut culturele antropologie HET Van een verslaggever UTRECHT 'Ik wil na drie jaar tobben met de instituutsraad nu wel eens naar een duidelijke structuur. Ik kan het niet met mijn verantwoorde lijkheid in overeenstemming brengen mij te onderwerpen aan het gezag van deze instituutsraad. Dan kom ik in een onwaarachtige situatie terecht'. Dat is de reactie van dr. J. van Baal, hoogleraar culturele antropologie aan de rijksuniversiteit van Utrecht, op de bezetting van het instituut voor culturele antropologie. Studenten hou den dit instituut «nds dinsdag bezet uit protest tegen het ontbreken van volledig open overleg binnen het in stituut. Zij hebben aangekondigd, dat, ds de wetenschappelijke staf niet met hun wensen akkoord gaat, zij ook tijdens de universitaire kerstvakantie in het instituut blijven. Behalve in het weekeinde en tijdens de beide kerstdagen. Prof. Van Baal noemt de situatie een patstelling. 'Na de vakantie gaan wij als staf de studenten uitnodigen om de problemen in een plenaire verga dering te bespreken. Hopelijk komen we er dan uit'. Knelpunt is volgens hem de samen stelling van de instituutsraad, die be staat uit vijf stafleden en vijf studen ten. Vier van de vijf studenten zijn tweedejaars, die zich voortdurend als één blok opstellen eii de situatie onwerkbaar maken Volgens prof. Van Baal komt er ook nog wel eens een stukje 'puberale agressie' voor. Prof. Van Baal wil naar de structuur als in de wet universitaire bestuurs- hervormingen is omschreven voor de faculteitsraad, die voor vijftig procent is samengesteld uit stafleden en voor vijftig procent uit studenten en niet- wetenschappelijk personeel samen. Verder vindt hij het onjuist wanneer tweedejaars studenten in een insti tuutsraad mogen beslissen over stu dieprogramma's .voor ouderejaars stu denten. UW VAKVERBOND Ravellaan 1 Utrecht CAdvertentie Prof. dr. J. van Baal Ambassadeur Binnenkort is de be noeming te verwachten van drs. J. A. Kernkamp tot ambassadeur van Ne derland in Koeala Loempoer (Malei sië). Drs. Kernkamp was tot voor kort werkzaam op het ministerie van bui tenlandse zaken, waar hij was toege voegd aan de chef directie Buiten landse Dienst. Van een verslaggever UTRECHT 'Maak spoed met ver scherping van de wetgeving tegen al coholmisbruik in het verkeer'. Dat is de strekking van telegrammen die de nationale commissie tegen het alcoho lisme heeft verzonden aan de minis ters van justitie en van verkeer en waterstaat en aan de voorzitter van de Eerste Kamer. De nationale commis sie is verontrust door de voortgaande stijging van het aantal verkeersonge vallen en verkeersmisdrijven onder alcohol-invloed De Tweede Kamer aanvaardde in juni een wetsontwerp waarbij een limiet van 0,5 promille bloed'alcoholgehalte wordt vastgesteld, een verplichte bloedproef mogelijk gemaakt wordt en oplegging van een tijdelijk rijver bod als de politie bij een eenvoudige ademtest alcoholinvloed constateert. De Eerste Kamer heeft dit wetsont werp nog steeds niet op haar agenda UTRECHT Een door de politie als 'een soort molotow-cocktail' omschre ven projectiel is door onbekenden geworpen tegen het belastingkantoor van de Walsteeg te Utrecht. Een be gin van brand kon snel worden ge blust, waardoor er vrijwel geen scha de is ontstaan. Het projectiel is afge ketst op een raamstijl en dus niet in het gebouw gekomen. Van de daders heeft men nog geen spoor. Van onze Haagse redactie DEN HAAG De koninkrijksminis terraad (de ministerraad plus de ge- volmachtige ministers van Suriname en de Antillen) heeft gisteren het' officiële startsein gegeven voor de onderhandelingen met de DDR over erkenning en uitwisseling van ambas sadeurs. Dit gebeurde door het uit spreken van een officiële bereidver klaring tot deze onderhandelingen, waarmee op verzoek van de West- duitse regering is gewacht tot de ondertekening van het basisverdrag tussen de bondsrepubliek en de DDR die gisteren geschiedde. Minister Schmelzer (buitenlandse za ken) zal nu contact opnemen met de regering van de DDR over de oner- handelingen die ook de schadeloosstel ling van Nederlandse oorlogsslachtof fers en schadevergoeding wegens nati onalisatie van bedrijven omvatten. De ze onderhandelingen zullen naar ver wachting wel enkele maanden duren. Nederland heeft West-Duitsland toege zegd geen ambasadeur in Oost-Berlijn te benoemen voordat de bondsrepu bliek dat heeft gedaan. Rien van Nunen, ook wel Stiefbeen genoemd, keek verrast op, toen de leerlingen van de tweede klas van het christe lijk lyceum In Buitenveldert hem een paar kerstcadeautjes kwamen brengen. De televisie-acteur, die de kerstdagen in het ziekbed moet doorbrengen, mag vóór de jaarwisseling misschien naar huis. De kamerjas, een van de presentjes die hij van de lyceïsten kreeg, komt hem dan goed van pas. Lange rijtijden bedreiging voor verkeersveiligheid - hoge lonen alleen maar door overuren en kilometergeld door Huib Goudriaan UTRECHT In 1972 zijn de chauffeurs van het beroepsgoederenvervoer zich meer dan ooit be wust geworden van hun sociale achterstand. 'Er is een kentering gekomen dit jaar werden de ver gaderingen van onze bond drukker bezocht dan voorgaande jaren,' zegt algemeen secretaris W. H. Hendriks van de Algemene Christelijke Bond van Vervoerspersoneel (ACBV). De kentering kwam ook tot uitdruk king in andere feiten: Op 25 oktober richtten de drie bonden van vervoerspersoneel zich in een brief tot de ministeries van ver keer en waterstaat en van sociale zaken en tot de leden van de vaste kamercommissie voor verkeer en wa terstaat, met een dringend verzoek de vervoerswetgeving te verbeteren; Van een verslaggever DEN HAAG Het aantal Inwoners van Nederland is dit jaar met 121.000 toegenomen tot 13.400 000, schat het Centraal Bureau voor de Statistiek. In 1971 bedroeg de bevolkingstoename 150.000 en in 1970 groeide de bevol king met 162.000 zielen Het geboorte-overschot is weer ge daald en bedroeg in 1972 101.000 te gen 117.000 ln 1971, 129 000 in 1970 en 141.000 in 1969. Verder bedroeg het migratie-overschot in 1972 19.000 te gen 33.000 In 1071. Het aantal sterfgevallen per 1.000 in woners nam toe, namelijk van 8,4 in 1971 tot dit jaar 8,6 Het aantal sterf gevallen als gevolg van kanker bleef ongeveer stabiel, maar de sterfte ten gevolge van hart- en vaatziekten steeg met ongeveer vijf procent, namelijk van 379 tot 398 per 100.000 inwoners, rrfglementdenstlandmacht 'Leugenboekje' voor rijtijden Op 30 september stelden de vak bonden een manifest op, waarin vurig werd gepleit voor betere arbeidsvoor waarden en voor een gezondmaking van de bedrijfstak; Halverwege het jaar werd een Commissie Rijtijdenbesluit ingesteld met als taak het sterk verouderde, praktisch niet te hanteren rijtijdenbe sluit te herzien. In de commissie zijn onder meer vertegenwoordigd de mi nisteries van verkeer en waterstaat en van sociale zaken, en de werkgevers- en werknemersorganisaties van het beroepsgoederenvervoer. Het is wel duidelijk dat het beroeps goederenvervoer in beweging is geko men. Voor het publiek bestaat deze bedrijfstak uit soms gevaarlijke kolos sen op de weg. die door 'jongens met een vrij leven' langs 's heren wegen in Europa worden gedirigeerd en die op een romantische manier ook nog een flinke smak geld verdienen. Ach ter deze facade gaat een bedrijfstak schuil, waarin jaarlijks 500 miljoen gulden wordt geïnvesteerd en die vijf procent bijdraagt aan ons nationale inkomen. De veertigduizend Neder landse chauffeurs van de bijna twaalf duizend bedrijven vervoeren, in en buiten onze grenzen, gezamenlijk tweehonderdmiljoen ton goederen per jaar. De jongens in de hoge cabines, die ook in onze tijd bijdragen tot de oude faam van de Nederlanders als 'Chine zen van Europa', worden echter psychisch en lichamelijk zo zwaar be last, dat vaak niet meer van een menswaardig bestaan kan worden ge sproken. Grieven Kernpunten van de grieven van chauffeurs en vertegenwoordigers van de vervoersbonden zijn: a) De chauffeurs zijn vaak zo lang achtereen op de weg, dat voor gezin of privé-leven geen tijd meer is. Een chauffeur: 'Soms ben ik veertien da gen lang niet thuis, dan weer vertrek ik 's zondagsavonds om 's maandags morgens op tijd bij de douane te kunnen zijn en kom ik pas '8 zater dagsmiddags thuis.' b) Vaak wordt te lang achter elkaar gereden en worden de grenzen van het uithoudingsvermogen overschre- den. waardoor de verkeersveiligheid sterk wordt bedreigd. Ongeveer vijftig procent van de chauffeurs gaat boven dien zonder bijrijder op stap. c) Er is weliswaar een Rijtijdenbe sluit, dat de rijtijden regelt, maar dit rijtijdenbesluit is zo ingewikkeld ge formuleerd. dat volgens een zegs man 'alleen mensen, die er een studie van hebben gemaakt, ermee kunnen omgaan.' d) Het rijtijdenboekje, waarin chauf feurs hun uren moeten noteren, wordt in heel Europa het 'leugen boekje' genoemd, omdat nagenoeg el ke chauffeur minder uren noteert dan hij maakt. e) De lonen zijn geregeld in een CAO. maar in plaats can CAO-lonen worden zogenaamde 'afspraakionen' uitbetaald, die gekoppeld zijn aan ki lometergeld en tonnagegeld. Kilometergeld Algemeen secretaris Hendriks van de ACBV licht dit laatste punt toe: De CAO-lonen schommelen tussen de 200 en 230 gulden en die zogenaamde hoge lonen in het beroepsgoederen vervoer op de weg worden alleen maar hoog dankzij overuren en kilo metergeld. Dit kilometergeld. een soort premie op een zo groot mogelijk aantal kilometers, bevordert het stre ven in zo weinig mogelijk tijd zoveel mogelijk kilometers te maken. Wordt een chauffeur ziek dan valt hij terug op het basisloon van de CAO. De hoogte van kilometergeld en ande re vergoedingen, als voor maaltijden en logies, bepalen de afspraakionen, die buiten de CAO om door een afspraak tussen chaufieurs en werkge vers tot stand komen. Wat de overu ren betreft: deze worden lang niet overal uitbetaald. De chauffeurs zijn zich lange tijd niet bewust geweest van de achterstand, die ze hebben opgelopen bij de werk nemers in andere bedrijfstakken. Mèt alle vergoedingen verdienen ze im mers in aanmerking genomen de roofbouw op hun lichaam en vrije tijd nog te weinig. te verzetten. De meeste chauffeurs zijn jong, onge huwd of hebben nog geen kinderen en worden aangetrokken door het on geregelde leven. Ze vergen veel van zichzelf, maar proberen dankzij hoge afspraak-lonen in enkele jaren een aardig spaarcentje bijeen te krijgen. Maar als er kinderen komen en de vrouw genoeg begint te krijgen van de vele uren alleen zitten, ontstaan er spanningen in het gezin. En dan ont breekt meestal de moed met de 'af spraak' te breken en de werkgever op <le CAO-bepalingen opmerkzaam te maken. De vervoersbonden hebben in hun manifest een aantal maatregelen voor gesteld voor gezondmaking van de bedrijfstak. Deze zijn onder meer: ver korting van de te lange arbeidstijden, verhoging van de overurenbetalin;., zwaardere toelatingseisen voor onder nemers, binding van vervoerder en verlader aan door overheid en be drijfsleven vastgestelde tarieven, sanc ties op overtredingen hiervan, sane ring van overcapaciteit in de bedri:fs tak, een eenvoudiger en beter contro leerbaar rijtijdenbesluit en betere controle op de naleving hiervan. Tachograaf Stap dichterbij (Advertentie) Het manifest van de vervoersbonden zegt dat per 1 januari 1973 het basis- CAO-loon een stap dichter bij het gemiddelde basisloon van de Neder landse vakman dient te worden ge bracht. 'Als we op een basisloon van 250 gulden per week komen, staat dit nog lang niet gelijk met het gemid delde niveau van de Nederlandse vak man. maar het zou een stap op weg zijn.' Waarom bezwijken de chauffeurs voor de verleiding het op een akkoordje te gooien met de werkgevers? In de eerste plaats lokt het geld (de CAO- lonen compenseren de vele werkuren immers nauwelijks) en in de tweede plaats is er in het beroepsgoederen vervoer een door de jaren heen ge groeide mentaliteit van: 'Laat de baas de vrije tijd maar betalen.' De werk gevers van hun kant zijn dikwijls in een zware concurrentiestrijd gewik keld vooral de kleine bedrijven en proberen met zo laag mogelijke tarieven te werken. Met andere woor den: met weinig chauffeurs veel werk De vervoersbonden willen dat een controle-apparaat, een zogenaamde ta chograaf, in elke auto wordt geplaatst Controle op naleving van het rijtij denbesluit wordt dan eenvoudig. Het Rijtijdenbesluit moet minder gecom pliceerd en beter leesbaar worden, maar vooral moet de controle worden verscherpt. De heer Hendriks: 'De werknemers zullen zelf op naleving van de CAO moeten letten, maar de bedrijfstak kan alleen gezond worden gemaakt als werknemers, werkgevers en overheid deze drie de han den ineenslaan.' Sociaal uitgangspunt De werkgevers onderstrepen dat het Rijtijdenbesluit te star is en moet worden aangepast aan het karakter van het beroepsgoederenvervoer (vrachtauto's kunnen niet aan de kant worden gezet, zoals een kantoor vaste sluitingsuren heeft het vervoer van vlees of groente kan niet naar willekeur worden gestaakt). De heer Hendriks zegt hiervoor begrip te heb ben onder een voorbehoud: 'Bij alle mogelijkheden van ontheffing behoort de sociale positie van de chauffeur het uitgangspunt te zijn.' Hoe zien de werkgevers de spannin gen in hun bedrijfstak? De heer D. Hooykaas, voorzitter van een werkge versorganisatie. de NOB Wegtran sport, meent dat vooral de onleesbaar heid van het Rijtijdenbesluit de oor zaak is dat het wordt overtreden. De werkgevers vinden overigens dat moet worden gewerkt voor goede verhou dingen binnen het beroepsgoederen vervoer op de weg. 'Wij staan open voor besprekingen over alle aan de orde zijnde zaken binnen de bestaan de organen.'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 11