;l
i
De 'open universiteit':
surrogaat, noodoplossing
dichtbij
1
Jd
i
iiiuueiitaar
De mensen om wie het gaat, de arbeiders, komen niet
illo (2)
'Open onderwijs'
noodzakelijk
op ander niveau
Wij ontvingen
"jQ
ese staten
li niets
ïewestvorming
Prof. Pen en
de sociologen
Renae ver van zijn Julia
'Overleg stopzetten
reorganisatieplan
van VMF-concern'
Skelet en vlees
Kapper
Weer zelfmoord in Mozambique
Vonnissen tegen
Patiëntencollectief
jy/KWARTET WOENSDAG 20 DECEMBER 1972
BENNENLAND/COMMENTAAR K9
pft
o (1)
Jatste maanreizigers zijn terug.
FAJpfc polloprogramma is afgelopen,
geleden al begonnen in Ameri-
deze
het t hoogdravende verklaringen over
br torische betekenis van deze fase
S„?' i ruimte-onderzoek. Wij houden
•va;1 ruu Van onze onderwnsredactie
inn fpn historische vereissine. J
3
)ocos
A va
Hen
Willi
"S":
ver op een historische vergissing,
daris begonnen als een technische
S[ estrijd tussen twee supermach-
iet duidelijk militaire onderto-
mem oen de Sowjet-Unie het ene na
dere 'ruimtesucces' boekte, be-
president Kennedy in 1961 dat
ka dan toch in elk geval vóór
een mens op de maan zou
Toen premier Chroestsjow, ria
O^faarzeling, in 1963 zei dat. Rus-
et meedeed met de wedstrijd en
de heren verder veel succes
r nam hij een van de verstan-
V beslissingen uit zijn loopbaan.
iee kwam het Amerikaanse pro-
at in de ruimte te hangen. Wie
dat hij aan een westrijd hoog-
etirr 4 bezig is en ziet dat zijn enige
n de ander zich verder alleen nog
kogelstoten toelegt, kijkt
id op. Hij zal daarna de nei-
iben. zich af te vragen wat de
jijijke betekenis van hoogspringen
Flu t die vraag zijn de Amerikanen
ïelemaal klaargekomen,
itvan ruimtevaart is zeer wel te
v igen. Verbeterde weersvoorspel-
Lamt et behulp van satellieten heeft
17* laatschappelijk belang dat de
meer dan rechtvaardigt Tele-
•llieten zijn voor het lange-
Isverkeer duidelijk concurrerend
izichte van kabels. En ook in
ver wetenschappelijk onderzoek
onbemande ruimtevaartuigen
n derjwanneer de NASA. het Ameri-
bureau voor lucht- en ruimte-
jnoet uitleggen waar beman-
mtevaart nu goed voor is, ko-
altijd wat onduidelijke verha-
r^ensen zijn veelzijdiger dan ma-
zij kunnen ingewikkelde situa-
ierzien, ingrijpen, reparaties ver-
Dat is allemaal waar. Maar
de ongehoorde kostenverhoging
ardigt die het in leven houden
1 mens in de ruimte met zich
staat lang niet vast.
ipolloprogramma heeft tachtig
gulden gekost. Dat is bijna
lal de rijksuitgaven van Neder-
1971. Of vierhonderd gulden
merikaan. Of tweehonderddui-
ulden per gram teruggebrachte
orst. Voor een wetenschapspro-
as het krankzinnig duur. Maar
ing het dan ook niet om. Het
»m het prestige, dat heeft de
chappelijke staf vaak met ver-
g moeten ervaren,
op de Amerikaanse nationale
zijn de cijfers niet eens zo
larend. Apollo heeft jaarlijks zo
één en twee procent van de
e begroting gekost. Daarmee
t land dat geregeld zijn ontwik-
ihulp verlaagt, natuurlijk nutti-
ingen kunnen doen, maar het
chien wat vergezocht om hier di-
rerbanden te leggen,
het de moeite waard, te zien
!ze weinig doordachte bestedin-
e neiging hebben, zichzelf in
te houden. Die één of twee
t van de begroting schiepen een
industrietak met honderddui-
werknemers. en de laatste ja-
nderdduizenden hoog gespeciali-
werklozen. Dat is een van de
amste redenen dat op het ogen-
opdracht van de NASA een
veerboot' op de tekentafels
Dat toestel kan tientallen keren
ittige lading van dertig ton in
an om de aarde brengen en als
iegtuig weer landen,
lieuwe project wordt met de
rlijkste kunstgrepen verdedigd,
ost 18 miljard gulden, zegt de
Dertig miljard, schatten men-
wat vergeten posten meetellen,
al de lanceerkosten per kilo
ideren tot een zevende van wat
zijn, zegt de NASA. Dat is
waar wanneer er tweemaql in
Ek dertig ton ijzerwaren te lan-
zijn. Men kan geloven in het
n ruimtevaart zonder in te zien
een realistische doelstelling is.
aordeel is wel dat er bemande
oria mèe in een baan om de
kunnen worden gebracht. Het
érvan is weer minder duidelijk,
het is al eerder gedaan 'dus' het
wel goed zijn. En de Russen
bet ook.
evaart is nog steeds een techni-
irestigestrijd met duidelijk mili-
indertonen. Eu dat is betreurens-
AMSTERDAM De open uni
versiteit is een magisch begrip
geworden. De resultaten van deze
twee jaar geleden in Engeland
begonnen combinatie van radio/
televisie en schriftelijk onder
wijs, hebben in verscheidenean
dere lan,den de vraag naar ook
zo'n media-universiteit doen rij
zen. Het is net als bij de compen
satie programma's voor taalarme
kinderen uit zwak-sociale milieus:
het begon in Amerika en nu heeft
elk zichzelf respecterend land
compensatieprogramma 's
De vergelijking tussen een open uni
versiteit en een compensatiepfogram-
ma kan op meer gronden getrokken
worden. Beide onderwijsvormen zijn
bedoeld om achterstanden van mensen
.uit achtergebleven milieus op te hef
fen. Bedde onderwijsvormen gaan er
van uit dat er ongebruikte kennis is
en dat er ongebruikte intelligentie is,
vooral bij de achtergestelde groepen;
beide onderwijsvormen falen in het
uitvoeren van hun taak.
Dit laatste is de vaste overtuiging van
drs. Cees Faber, werkzaam bij de
afdeling onderwijsresearch aan de
Vrije Universiteit. Faber vindt de
open universiteit een soort ontwikke
lingshulp, die de bestaande verschil
len in kennis tussen de mensen niet
opheft maar juist groter maakt. Want
de mensen om wie het eigenlijk gaat,
de arbeiders die te weinig kansen
gekregen hebben, komen niet; het
grootste deel van de studenten aan de
Engelse open universiteit komt uit de
middenklasse.
Vandaar dan ook dat Cees Faber niet
zo klakkeloos het idee en model van
de open universiteit in ons land wil
overnemen. Op het media-congres 'A-
gora '72' dat vandaag en morgen in
Groningen gehouden wordt, doet hij
namens de 'werkgroep instructieve
omroep' andere voorstellen om tot
'open onderwijs' te komen.
Avontuur met God (ondertitel: weg
wijzer voor allen die God zoeken),
door Annie van Essen-Bosch. Uitg.
Bigot Van Rossum, Blaricum, 115
pag., prijs 7,50. Beknopte overwe
gingen, verdeeld over een aantal
hoofdstukken (een paar titels: de wil,
overgave, de bijbel, het gebed) met
steeds een verwijzing naar een bijbel
gedeelte.
Jezus is geboren, grammofoonplaat
(17 cm) bij gelijknamig boekje uil de
reeks 'Wat de bijbel ons vertelt',
gericht op geestelijk gehandicapten.
Op deze kerstplaat geen kerstklokken
en knapenkoren, maar nieuwe en ou
de liederen, gebracht door Herman
van Veen met rustige, ritmische bege
leiding. Bestellen bij Ned. Bijbelge
nootschap, postbus 620, Haarlem. Sa
men met het boekje is de prijs 10.
Een getuigenis van katholiek geloof,
samengesteld door vijf Brabantse pas
toors die bij het godsdienstonderwijs
zijn betrokken. Uitg. Gottmer, Haar
lem, prijs 5. De tekst is afgedrukt
op de rechterpagina's, links vindt
men foto's, een gebed op een bijzon
dere actualisering van het betreffende
geloofsgegeven.
Een Engelse 'open universiteit'
'Dat ons onderwijs slecht is, is een
open deur intrappen. Dat weet ieder
een. We hebben een systeem dat be
paald is door wat gebeurd is en niet
door wat zal moeten gebeuren. Als
kind, trouwens ook als leerkracht,
wordt je in ons onderwijs aangepast
aan het systeem. Terwijl juist het
omgekeerde zou moeten gebeuren: het
systeem zou zich aan de mensen moe
ten aanpassen. Nu is het zo dat de
kinderen klein formaat nette burgers
zijn, en als leerkracht moet je ook
zo'n 'nette-burgerrol' spelen.'
Eén van de mogelijkheden om iets te
veranderen aan het systeem is het
'open' maken van het onderwijs. Hoé
meer mensen kennis verwerven, hqe
meer het onderwijs gedemocratiseerd
zal worden. Een open universiteit zoju
dan toch voor bepaalde mensen een
uitkomst kunnen betekenen?'
'Inderdaad, voor bepaalde mensen,.
Wie gaan er studeren aan een open
universiteit?- Uitbeen onderzoek naar
de Engelse open universiteit is geble
ken, dat in de middenklasse 86 pro
cent van de ondervraagden van het
bestaan van de open universiteit af
wist. Van de arbeidersklasse wist
maar 23 procent ervan af. En dat,
terwijl de open universiteit was opge
zet juist voor de arbeidersklasse, om
die mensen een tweede kans te geven,
als ze om wat voor redenen ook
vroeger niet genoeg onderwijs gevolgd
hadden.'
Dat de open universiteit in Engeland
niet bekend genoeg werd bij de arbei
ders, is een gebrek aan communicatief
'Maar nooit is onderzocht waarom de
voorlichting over de open universiteit
niet overkwam. Zoals ook nooit is
onderzocht wie er zakten voor de
cursussen, wie er uitvielen. Waarom
onderzoeken ze dat niet?'
Voordat Nederland, eventueel samen
met België (er is nu een Nederlands-
Belgische werkgroep .die studeert over
een open universiteit voor het Neder
landse taalgebied) zich stort in zo'ü
universiteit, moet eerst volgens Faber
nog maar eens goed onderzocht wor
den voor wie zoiets opgericht wordt
En of er werkelijk behoefte aan is
'De Engelse open universiteit is meer
dan we weten en mander dan we
willen. We hebben hier te weinig
informatie. En volgens mij lijkt het
meer dan het is.'
Behoefte
Als je dan toch besluit een open
universiteit op te richten, dan moet
je volgens Faber eerst onderzoeken
wie er behoefte aan heeft. 'Niet eerst
een open universiteit oprichten, want
dan ga je er van uit dat zoiets
bestaansrecht heeft. En dat moet je
eerst zeker weten. En dan, als je
besluit dat een dergelijke voorziening
er voor arbeiders moet komen, dan
moet je zorgen dat je die groep
bereikt. Ik zou nooit beginnen voor
dat ik die arbeiders gemotiveerd had.
Die motivatie moet je opwekken via
de radio en televisie. Je moet ervoor
zorgen dat de televisiekijkende men
sen ineens oveïeind gaan zitten en
zeggen: Verrek, wat is dat? En als je
eenmaal enthousiasme hebt opgewekt
dan moet je dat blijven voeden, op
blijven laden. Ik vind manipuleren
niet slecht.
Het is een misvatting te denken dat
je via radio en televisie onderwijs
kunt geven. Je kunt via de media wel
motiveren, de mensen aanzetten om
onderwijs te gaan volgen. Maar het
onderwijs zelf is een kwestie van
contacten van mensen onderling, het
heeft niet alleen met hersens te ma
ken, ook met emoties. Een open uni
versiteit vind ik dan ook surrogaat,
een noodoplossing.'
Omdat de universiteit van de tweede
kans eigenlijk in feite alleen maar
geschikt is voor de mensen die een
eerste kans gehad hebben (de mensen
die ook die eerste kans niet gehad
hebben, kunnen nooit over de drem
pels heenkomen), moet er eerder iets
gebeuren op het niveau van het basis-
en het voortgezet onderwijs.
'En dat moet dan echt 'open onder
wijs' zijn. Toegankelijk voor iedereen,
op alle plaatsen waar je kunt leren.
Onze werkgroep voor het Agora-con-
ETP
WARDEN Provinciale Staten
riesland voelen niets voor ge-
inning. Ze hebben gisteren be
de minister van binnenlandse
te berichten, dat in Friesland
gewesten geen plaats is. Dit
ord komt op een verzoek van de
er aan de verschillende p'rovin-
jturen om hierover het stand-
kenbaar te maken.
Toen de Nederlandse sociologi
sche en anthropologische vereni
ging zich vorige week liet voor
lichten ovèr de problemen die de
Club van Rome aan de orde stelt,
was daar ook de. Groningse eco
noom prof! dr. J. Pen. Zijn ant
woord op de vraag wat de socio
logen nu kunnen doen vroeg meer
ruimte dan er toen beschikbaar
was. Daarom vandaag een 'gast-
rubriek' met een bewerking van
wat prof. Pen zijn 'Notities' noem
de.
Stel eens dat de anti-groeiclub gelijk
heeft Dat wil zeggen: onze beschaving
kan alleen worden gered als we be
reid zijn massief om te schakelen
(van sterk vervuilende en sterk
grondstofverbruikende activiteiten
naar schone en zuinige). Daardoor
moet de produktiegroei juist in die
sectoren worden afgeremd, die intens
begeerde produkten voortbrengen (va
kantiereizen, licht en warmte, comfor
tabele apparatuur, farmaceutica). Stel
verder dat die omschakeling zo diep
ingrijpt dat een algemene vertraging
van de produktiegroei optreedt, met
een dienovereenkomstige vertraging
van de groei van het reële inkomen.
Welke nieuwe problemen vloeien
daaruit, voort voor de sociolpgie?
Daarbij moet voorkomen worden dat
de analyse, die al moeilijk genoeg is,
verdrinkt in allesoverheersende waar
deoordelen, die het denken verlam-?
men. Dan ontstaat de toestand die de
beoefenaren van de oudere en meer
.gevestigde sociale wetenschappen ver
vult met zorg en/of minachting: socio
logen, dat zijn die lui die bij gebrek
aan wetenschappelijke bagage hun
toevlucht nemen tot luid geroep over.
Wat er, naar hun particuliere mening,
allemaal veranderd zou moeten wor
den in de maatschappelijke 'structu
ren.'
In de economie wordt er vaak van
uitgegaan dat mensen zijn voorzien
van goed geordende voorkeurschema's.
Bijvoorbeeld: iemand verkiest A bo
ven B, en B boven C, dus hij verkiest
A boven C. Doet hij .het omgekeerde,
dan begrijpen we dat niet. Nu wil het
geval dat mensen, als zij over het
milieu spreken, dergelijke tegenstrij
digheden aan de dag leggen. Veel
mensen wekken de indruk, strijdige
dingen te willen. Bekende voorbeel
den: hogere overheidsuitgaven, lagere
belastingen. Ik ken een groepje stu
denten dat in een boerderij woont en
blijkens raambiljetten (redt de Wad
denzee enz.) zeer milieubewust wil
zijn; zij hebben intussen de landelijke
omgeving met hun 2-CV's bedorven.
Misschien zou de sociologie eens wat
aandacht kunnen opbrengen voor der
gelijke vormen van onsamenhangend'
gedrag. Het komt tenslotte vooral
voqr in groepsverband.
Enkele suggesties voor de theorievor
ming:
Soms speelt gebrekkige informatie of
gewone domheid een rol. Ik ken ie
mand die de sociale premies schande
lijk hóóg vindt niaar de AOW-uitkeH
ring schandelijk laag. Soms speelt het
feit een rol dat iemand tegelijkertijd
tot verschillende groepen behoort Als
automobilist is zijn rolgedrag anders
dan als milieubeschermer. Als de
pressiegroepen namens hun achterban
spreken, zijn er misschien wel hon
derd miljoen Nederlanders aan het
woord. Soms wordt de onsamenhan
gendheid misschien onbewust gezocht
om aan te tonen hoe slecht de maat
schappij is. Het zoeken naar zonde
bokken (de kapitalisten, de marihua-
narokers, de Shell, de machthebbers,
de nozems, de lanterfantende studen
ten en steuntrekkers, de Surinamers,
de blanken, het kabinet-Biesheuvel,
de roomsen, de economen, de socialis
ten, de anderen) is een gezelschaps
spel dat sociologen best eens wat
nader mogen bekijken.
Scheiding van analyse en politiek be
hoeft niet het inzicht te blokkeren
dat een zo koel mogelijke analyse
toch belangrijk kan zijn'voor de be
leidsvorming. Als wij de milieu- en
uitputtingsproblemen willen oplossen
door economische politiek, zullen we
in de eerste plaats moeten begrijpen
waarom zo'n beleid, naar zich laat
vermoeden, wel eens ernstig gehin
derd zou kunnen worden door onsa
menhangend gedrag. (Uiteraard zijn
er veel meer belemmerende factoren
waar de sociologie naar zou kunnen
kijken. Bijvoorbeeld machtsverhoudin
gen tussen groepen. Maar dat is een
te bekend, zij het ondoorzichtig on
derwerp dan dat ik er de aandacht op
zou moeten vestigen.)
Daarnaast zou de sociologie studie
kunnen maken van de beleidsinstru
menten voor de gedeeltelijke of totale
nul-lijn. Zij zóu bijvoorbeeld een ant
woord kunnen zoeken op de kern
vraag: hoe krijgen we de mensen zo
ver dat ze van hun vliegreis naar
Majorca willen afzien? Moet daartoe
ook de vliegreis van een socioloog
naar een internationaal congres wor
den onderdrukt? Of die van een olie
ingenieur naar een raffinaderij in
Caracas? Hoeveel inkomensnivellering
is nodig om de jaloezie weg te mani
puleren die de medewerking aan een
milieubeleid blokkeert? Moeten de
mensen méér informatie krijgen van
de vrije nieuwsmedia (die van nature
een enigszins hitserig en onvrede-
scheppend karakter dreigt aan te ne
men lees de Volkskrant)? Of moe
ten we naar een gestroomlijnde, slaap
verwekkende voorlichting (in Rusland
worden vliegtuigongelukken verzwe
gen)? Moeten we doodsbenauwd wor
den gemaakt voor de komende milieu
rampen? Of stompt dat juist af, waar
door de consumptie dreigt te stijgen?
Het is natuurlijk niet verboden dat
de sociologie het onderzoek naar de
beleidsinstrumenten verruimt tot een
onderzoek naar radicaal nieuwe maat
schappelijke 'structuren', die dan op
minder gespannen voet zouden moe
ten staan met een anti-vervuilingsbe-
leid en een anti-uitputtingsbeleid dan
de huidige maatschappij. Het gevaar
bestaat echter dat
a) sommige driftige sociologen dan
bij voorbaat al weten dat die structu
ren véél en véél beter zijn;
b) vergeten wordt dat er nog geen
milieu-reddende alternatieven bestaan,
althans niet op nationale basis (Cas
tro wil méér suiker, Allende wil
méér welvaart);
c) polarisatie wordt opgeroepen, die
(misschien) belemmerend werkt op
het huidige begin van een milieu
sparend beleid, zodat we in de Forres-
ter-Rïeaclóws-rampeh zijn omgekomen
voordat de nieuwe heilstaat op ons is
neergedaald.
gres bepleit de oprichting van een
'open multimediale educatieve instel
ling', een soort onderwijssupermarkt,
waar je graden kunt halen, maar ook
voortgezet onderwijs kunt volgen. En
waar de rol van de media (radio,
televisie, schriftelijk onderwijs, ge
luidsbanden, videotapes) goed bestu
deerd wordt. Die educatieve instel
ling, de open school moet allerlei
experimenten opzetten om kinderen
'en jongeren uit achtergestelde milieus
proberen te interesseren voor het on
derwijs. Daarnaast moet de open
school educatieve faciliteiten bieden
aan zoveel mogelijk volwassenen die
naast hun dagtaak verder onderwijs
willen volgen. En de open school zal
dan ook via zijn mediatheek facilitei
ten aan het 'gewone' onderwijs en aan
de centra voor vormingswerk kunnen
bieden.
De werkgroep vindt dat de open
school los van de bestaande omroepen
en onderwijsinstellingen moet staan.
In Engeland bleek de onafhankelijk
heid van de open universiteit een
absolute voorwaarde om werkelijke
vernieuwingen door te kunnen voe
ren.
'Binnen een jaar'
Volgens de werkgroep moet als er een
nieuw kabinet is, zo snel mogelijk een
commissie benoemd worden die bin
nen een jaar voorstellen doet over
de oprichting van een 'open multime
diale educatieve' instelling. De open
school zal uiterlijk 1 januari 1974 aan
het werk moeten gaan.
Cees Faber: 'Ik geloof dat ieder mens
kennis wil vergaren, ontdekking wil
doen, nieuwsgierig is. Kennis is
macht, dat weet iedereen, en dat is
goed. Het onderwijs is in staat de
mensen te veranderen, het kan ze
vrijheid van beweging geven. En erg
belangrijk daarbij is, dat het er meer
op aankomt hóe er geleerd wordt dan
wét er geleerd wordt.'
De Rotterdamse journalist Renae Jan-
,sen (28) gaat een sombere kerst tege
moet. In februari vroeg hij zijn ne
gentienjarige Bulgaarse verloofde Ju
lia tot vrouw, maar het huwelijk
moest worden uitgesteld wegens ge
brek aan trouw formulier en. Hoewel
diverse malen mondeling werd meege
deeld, dat de zaak in orde gemaakt
zou worden, is Renae nog altijd ge
dwongen vrijgezet.
Sterker nog: de voormalige Tijd-ver-
slaggever vreest dat hij zijn verloofde
nooit meer zal zien omdat hij vorige
week als 'ongewenste vreemdeling'
over de Bulgaarse grens is gezet. De
zaak ziet er hopeloos uit, aldus een
wanhopige Renae Jansen. Ik heb al
het mogelijke geprobeerd om mijn Ju
lia naar Rotterdam te halen maar de
Bulgaarse autoriteiten laten mij in de
steek. Eenmaal, getrouwd en met een
uitreisvisum zou Bulgaarse Julia de
grens over mogen om met de man van
haar keuze het geluk in Nederland te
zoeken.
De reden voor zijn uitwijzing, vooraf
gegaan door vier dagen eenzame op
sluiting in een fel verlichte cel, is
volgens de de Rotterdamse verslagge
ver de stroom van negatieve pubüka-
ties in de Nederlandse dagbladen rond
om het voetbalgevecht tussen het
Amsterdamse Ajax en CSKA-Sofia. In
Bulgarije is men de overtuiging toege
daan dat ik de Nederlandse sportcol-
lega's deze verhalen zou hebben inge
geven en dat ik ze zelfs geschreven
zou hebben.
Nonsens, aldus Renae Jansen, ik heb
weliswaar met enkele collega's gespro
ken maar het moet toch duidelijk zijn
dat de bedoelde verhalen vallen on
der verantwoording van de betreffen
de dagbladen. In Bulgarije dacht men
er evenwel anders over en het pas-
ipoort van journalist Jansen kreeg een
uitwijsstempel tot 1977. 'Mijn verloof
de heb ik tijdens de laatste dag van
mijn verblijf in Sofia twee minuten
mogen zien. Daarna ben ik haar ge
heel uit het oog verloren. Ik weet
niet hoe zij het maakt en waar zij
woont. Het telefoonnummer dat wij
hadden geeft geen gehoor.'
Ranel Jansen
Van onze soc.-economische redactie
UTRECHT De gekozen leden van
de centrale ondernemingsraad van
VMF hebben de plaatselijke onderne
mingsraden van de tot het concern
behorende ondernemingen geadvi
seerd geen overleg te plegen over de
reorganisatieplannen van de raad van
bestuur van de VMF. Dit totdat be
kend is hoe de vakbondsleden denken
over het voorstel van hun bestuurders
niet akkoord te gaan met reorganisa
tieplannen die gedwongen ontslag van
werknemers ten gevolge hebben. De
vakbondsleden zal deze en volgende
week worden gevraagd hoe zij over de
plannen «van de raad van bestuur
denken.
Het gaat om de arbeidsplaats van 550
mensen, verdeeld in twee groepen.
Dit voorjaar werd bekend gemaakt
dat 300 mensen het bedrijf zullen
moeten verlaten. Deze ontslagprocedu
re loopt nu. Daarnaast werd eind
november bekend gemaakt dat nog
een 250 mensen zullen moeten wor
den ontslagen. Ten slotte zal Werk-'
spoor Amsterdam nog moeten 'afslan
ken' tot 800 personeelsleden in de
loop van 1974. Van Werkspoor Am
sterdam, dat nu 1050 personeelsleden
heeft, bevinden zich 125 tot 150 bij de
groep van 250 werknemers van eind
november. De verdere afslanking zal
via overplaatsing natuurlijk gaan, zo
heeft een woordvoerder van de VMF
meegedeeld.
'Om zo ook werkgelegenheid te krij
gen voor deze rimboebewoners die
zich nog altijd met enige trots Frie
zen noemen' moeten volgens het
Leeuwarder gemeenteraadslid O. Hei-
dinga de rijksdiensten ook in de rich
ting van Friesland gespreid worden.
De heer Heidinga, die tot de a.r.
fractie in de Friese hoofdstad be
hoort, vindt het allemaal een kwestie
van billijkheid; hij ziet geen enkele
reden waarom alleen de Hollanders er
recht op hebben rijksdiensten in hun
landstreken en steden te mogen huis
vesten.
Het Leeuwarder raadslid trok deze
week fors van leer tegen de rijksamb
tenaren die spreiding van de rijks
diensten 'deportatie' noemen en een
eventuele verhuistoelage als 'rimboe
toelage' betitelen. Hij zei onder meer
'dat wij altijd wel geweten hebben
dat er veel Haagse windbuilen be
staan en dat velen daar in die streken
zichzelf en hun klasse beschouwen als
de bloem der natie zonder wiens
winstprestatie deze natie tot onder
gang gedoemd is'.
De Nederlandse ambassadeur in Sofia,
het ministerie van buitenlandse zaken
en de Nederlandse Vereniging van
Journalisten, hebben allemaal gepro
beerd of proberen de tragische affaire
tot een goed einde te brengen, tot nu
toe zonder enig resultaat. Als mijn
Julia niet vóór mei volgend jaar hier
is kan ik de trouwplannen wel opge
ven, aldus een gelaten Renae Jansen.
Over vier maanden hoop ik vader te
worden, waarmee de zaak alleen nog
maar gecompliceerder komt te liggen,
omdat dan een visum voor twee perso
nen nodig zal zijn. Het is hopeloos,
verzucht Renae Jansen.
Volgens hem is het bijna noodzakelijk
dat de Friezen oprukken en de Haag
se regeringsgebouwen bezetten. Ver
der vond hij dat de Friezen het skelet
vormen waarom het overige slappe
vlees der natie hangt. Hij verwees
hierbij onder meer naar 'de ministers,
staatssecretarissen en topfunctionaris
sen in bedrijven, die deze kleine be
volkingsgroep in de afgelopen decen
nia heeft geleverd'. Overigens meent
hij dat er rustig rijksdiensten naar
Friesland verplaatst kunnen worden.
'Wij lopen echt niet te schooieren om
hier alsjeblieft nog wat zich voelende
Hollanders aan onze samenleving toe
te voegen', zei de heer Heidinga.
De mannelijke bevolking van het Gel
derse Westervoort (ruim vierduizend
inwoners) kan weer naar de kapper.
De enige herenkapper in Westervoort
stopte er kort geleden mee maar in
de persoon van de heer J. Hesseling
uit Wolpheze krijgt de gemeente weer
een nieuwe. De kapperskwestie heeft
de plaats niet onberoerd gelaten: in
de gemeenteraad zijn er verhitte de
batten over gevoerd.
'Sluip nooit meer zo achter me aan en mompel dafl ook niets, dat op *kaper*
lijkt
Kerken slaan alarm
GENEVE (DPA/UPI) Een ouder
ling van de presbyteriaanse kerk uit
de plaats Majancaze in Mozambique
heeft zich in juli van dit jaar opge
hangen in zijn cel. De dood van de
ouderling, Jose Sidumo, is gisteren
bekendgemaakt door de Wereldraad
van Kerken en de Hervormde Wereld
bond in Genève. Eerder meldden deze
organisaties al de dood van het hoofd
van de presbyteriaanse kerk in Mo
zambique, dominee Zedequias Man-
ganhela. Diens zelfmoord, op 10 de
cember in een gevangeniscel, is later
officieel bevestigd door de Portugese
autoriteiten.
Volgens de Hervormde Wereldbond
heeft de familie van Sidumo nu van
de politie bericht gekregen, dat deze
zich al in juli in z'n cel van 't leven
heeft beroofd. De politie wilde niet
meedelen waar Sidumo is begraven.
Manganhela en Sidumo werden in
juni van dit jaar met nog een dertig
tal leidende figuren uit de Mozambi-
kaanse presbyteriaanse kerk en enkele
honderden andere burgers gearres
teerd. Manganhela pleegde zelfmoord
na een half jaar eenzame opsluiting
en langdurige verhoren. De Hervorm
de wereldbond en de Wereldraad van
Kerken hebben om hulp verzocht aan
de commissie voor de rechten van de
mens van de Verenigde Naties, de
internationale commissie van juristen
en Amnesty International om er op
toe te zien dat de rechten van de
mens voortaan geëerbiedigd worden
in Mozambique en dat mensen in de
gevangenis juridisch bijstand krijgen.
KARLSRYHE (DPA) In het proces
tegen drie leden van de in West-
Duitsland verboden 'socialistische Pa
tiënten-Collectief' van Heidelberg
(SPK) zijn in Karlsruhe het echtpaar
Wolfgang en Ursula Huber beiden
37 jaar oud tot vier en een half
jaar en de 23-jarige Siegfried Hausner
tot drie jaar gevangenisstraf veroor
deeld.
De openbare aanklager had resp. vijf
en een half en drie jaar geëist De
toegewezen verdedigers pleitten voor
milde straffen. De veroordeelden wa
ren niet in dc rechtszaal aanwezig. Zij
betwisten de competentie 7an de
rechtbank.
Het echtpaar Huber Is veroordeeld
wegens het lidmaatschap van een mis
dadige vereniging, de vervaardiging
van springstof en vervalsing van do
cumenten. Hausner werd schuldig be
vonden aan heling, vervalsing van
documenten, het lidmaatschap van
een misdadige vereniging en verzet
tegen de politie.
