Ondanks acties bleef de
kruitfabriek in Muiden
dichtbij
Gisteren knalde 'De Krijgsman' opnieuw en nu wél doden
Een alternatieve kerstboom
andbladen maandbladenmaandblad
Kinderboeken
T4
'KOüW/KWARTET ZATERDAG 9 DECEMBER 1972
BINNENLAND
TS/K7
itlng:
ord:
ven
!kj} verc
f Jtrui
al
Mm.
12.M
tatlon.
r. 16.'
d»
Denk
i
19.30
van
22.01
dat? W;
0 Teki
uz.
.7.00
Kruitfabriek
"'Hoeveel doden moeten er nog vallen,
loordat 'De Krijgsman' uit Muiden
lerdwijnt? Dit ruim honderdjarige
litvat ligt in een gebied waar de
roei van de bevolking en het verkeer
explosief genoeg is. Iedereen in de
imgcving is ervan overtuigd, dat 'De
Krijgsman' allang de aftocht had moe-
en blazen. Muidens burgemeester, W.
ongeneel, heeft eens gezegd, dat zijn
J1, lemccnte haar inwoners geen optimale
iligheid kan garanderen, zolang dit
o bedrijf op haar grondgebied staat. En
directie ervan stemt in met de
jpvatting, dat de fabriek dichtbij bc-
iouwd gebied gevaarlijk is.
'aarom is 'De Krijgsman' dan niet
verhuisd? Omdat de directie daar het
ild niet voor heeft en de overheid
belangrijk aandeelhoudster in het te-
enwoordig Duits-Nederlandse concern
i7.s%aartoc 'De Krijgsman' behoort tot
[usverre niet bereid is geweest, het
van dertig miljoen dat met een
[•iferhuizing gemoeid is, op tafel te
eggen.
Trouwens: waar zou het bedrijf heen
noeten? Ons land is. voorzichtig gc-
[egd, niet rijk aan gebieden waar je
en bedrijf dat kennelijk niet veilig te
naken is. met een gerust hart kunt
eerzetten. De christelijk-historische
lurgemeester van Muiden vindt, dat
lederland helemaal geen kruitfabriek
heeft. Misschien zou de regering
er eens op kunnen bezinnen, of we
is kruit niet beter van elders kunnen
strekken7
i elk geval moet een dichtbevolkt
sbied als Muiden en omgeving van
ie Krijgsman' worden verlost, en wel
o spoedig mogelijk. Daaraan kan nie-
twijfelen, die meent, dat ons
•fensie-apparaat. waarvan ook dit be-
rijf deel uitmaakt, er is om mensenle-
ens te sparen, niet om ze in volle
lestijd te verwoesten.
urnail
Londi
Reisi
lei nodig
m ich e
chm m<
S!Dl
j nand
irna el
Alt rredes
nS i"
lit
nose ;n7f,re
üe SIiczers
a ebben
1 'i W
S el -
,si)e
lorsj
i
-iim<egen
ifit d
2i.i dien
ind minde
du De
angc
erland
volksstemming die in de Ierse
lepubliek is gehouden heeft een bij-
onder mager resultaat opgeleverd,
ien meerderheid heeft ingestemd met
rlaging van de kiesgerechtigde lecf-
en schrapping van grondwetsartikel
I. waarin de rooms-katholieke kerk
cn 'speciale positie' wordt toegekend.
slechts de helft van de kiesge-
ichtigden heeft aan het referendum
;r celgenomen.
de stembusuitslag blijkt dat de
de onderwerpen die aan de
rde zijn gesteld, weinig belangrijk
:n gevonden.
bedoeling was voornamelijk door
trapping van grondwetsartikel 44 de
oof tussen Ulster cn de Republiek
ïigszins te dichten. De zeer geringe
cheiding tussen kerk en staat in de
12 epubliek is de Noordierse protestan-
steeds een doorn in het oog ge-
Ze hebben altijd naar o.a. arti-
44 verwezen om aannemelijk te
;en dat de Ierse regering een mario-
igjfettenbewind is, waarbij de touwtjes
oor het Vaticaan worden bediend.
Wegneming van dit argument zou de
ioordierse protestanten nu moeten be
ien, aansluiting van Ulster bij dc
epubliek aantrekkelijker te vinden.
verwijdering van artikel 44 uit de
irse grondwet is echter slechts een
ier gedeeltelijke tegemoetkoming aan
protestantse bezwaren. Zo blijft
rtikel 41, arin de echtscheiding
ordt verboden, onverkort van kracht,
'li venals in Italië, waar de echtschei-
"l ingskwestie diverse politieke crises
eeft veroorzaakt, is het verbod een
!i uwelijk te ontbinden voor de Noord
ie protestanten een bijna onoverko-
lelijk bezwaar. Daarnaast is in de
lepubliek de verkoop van voorbehoed-
ïiddelen wettelijk verboden, het on-
erwijs vrijwel geheel in handen van
ooms-katholieke geestelijken en heb-
en hoge kerkelijke functionarissen zit-
ng in de censuurcommissies voor
ilm en literatuur. Daar komt bij dat
e Republiek kan bogen op een verle-
I. waarin de toepassing van vooruit
strevende wetten door de geestelijkheid
belemmerd, zodra deze vreesde dat
kerkelijke opvattingen geweld werd
angedaan.
)e bevoegdheden die Dublin nu door
Ij et referendum krijgt, zijn onvoldoende
een eind te maken aan het clericale
ii arakter van de Ierse Republiek, cn
aarmee aan een belangrijk bezwaar
:n een toekomstige Ierse hereniging,
de stembusuitslag kan ook worden
l econcludeerd, dat de Ieren kennelijk
nnjfOg weinig voor samengaan met Ulster
len. Dit gevoel is enigszins in dc
land gewerkt door de regering-Lynch
:lf. Zo bleek enige tijd geleden, dat in
departementale bureauladen nog
:n enkel plan de campagne klaarlag
[oor de afwikkeling van een eventuele
'ereniging. Voor vele Ieren betekent
ansluiting van Ulster vergroting van
economische problemen, waarmee
Republiek te kampen heeft. Boven-
zou de komst van een miljoen
•rotestanten de sociale spanningen zeer
,p! verhevigen. De Noordierse protestan-
"J ten zouden van een meerderheidsgroep
,J 'lotseling een minderheid worden. En
ij weten zelf zeer goed, hoe een
iderheid doeltreffend onder de duim
worden gehouden.
Ierse kiezers hebben klaarblijkelijk
•gevoeld, dat de volksstemming on-
'clangrijk was. Zonder drastische
s maatregelen van de Ierse regering om
relaties met de kerk tot een mini
mum te reduceren, kunnen de tegen-
;en tussen noord en zuid niet
borden weggenomen.
MUIDEN 'Het rumoer rond de explosie is overdreven. Ze heeft al
leen wat ruiten en pannen gekost en men heeft schrammen opgelopen.
Op de weg langs ons bedrijf vallen elk jaar doden in het verkeer'.
Dat was omstreeks oudjaar 1966 het commentaar van de voorzitter
van de raad van commissarissen dr. G. de Bruin, in een buitengewone
vergadering van de Koninklijke Nederlandse Springstoffenfabriek
(KNSF) 'De Krijgsman'.
Het was toen een half jaar nadat 'De
Krijgsman' in Muiden voor de derde
keer na de oorlog ontplofte. Gisteren
knalde 'De Krijgsman' opnieuw. Naast
schrammen en gebroken ruiten waren
er deze keer wél doden: gastarbeiders
uit Marokko mensen die het ge
vaarlijkste en meest vieze werk in ons
land doen.
Overigens is het niet de eerste keer
dat er doden vallen bij de kruitfa
briek 'De Krijgsman'. In 1947 kwamen
er zeventien mensen om bij een tran
sport met munitie naar de kruitfa
briek. In 1963 ontplofte dertig ton
kruit. In juni 1966 richtte een ont
ploffing in het trotylhuis een onbe
schrijfelijke ravage aan in het stadje
Muiden. Talloze mensen werden ge
wond door brekend glas.
'Ik kan u zeggen dat de kruitopslag
binnen vijf jaar uit Muiden verdwe
nen zal zijn', zei burgemeester W.
Jongeneel uit Muiden toen optimis
tisch. Acties van de bevolking, een
regen van vragen door kamerleden,
een studie van een interdepartementa
le commissie en verwijzingen naar
een hinderwetvergunning (die voor
De Krijgsman ontbreekt) ten spijt, is
dat er nooit van gekomen. Integen
deel, na de laatste explosie heeft de
kruitfabriek zich vaster in Muiden
gevestigd.
In augustus vorig jaar ging De Kon.
Ned. Springstoffenfabriek NV (die
naast De Krijgsman *de fabriek 'De
Oude Molen' in Ouderkerk aan de
Amstel exploiteert) een fusie aan met
het Westduitse concern Dynamit No
bel AG. 'De Krijgsman' is dan nu ook
een Duits-Nederlands bedrijf dat voor
vijftig procent in handen is van de
Duitsers, voor 25 procent van de Ne
derlandse staat en voor 25 procent
van de Kon. Ned. Springstoffenfa
briek. Achtergrond van de fusie was
een mogelijkheid om tpt concentratie
te komen.
Kostprijstechnische onderzoekingen
wezen uit dat Muiden de meest ge
schikte plaats was voor de kruitpro-
duktie. Er werd een nieuwe werk
maatschappij gevormd die 'Muiden-
Chemie' ging heten. Met Duitse appa
ratuur zo meldt het jaarverslag
over 1971 van de KNSF werd het
produktieapparaat aangevuld. Er wer
den bovendien nieuwe investeringen
gedaan, zodat een 'technisch bijzonder
hoogwaardig produkt' wordt gemaakt
dat voornamelijk bestemd is voor de
artillerieinrichtingen van het Neder
landse defensie-apparaat.
'We leven met een
bom voor de deur'
van de kruitfabriek. Zes jaar heeft
het geduurd voor het definitieve rap
port verscheen en dat ligt nu als zeer
geheim bij de betrokken ministeries.
Er zijn twee keer interim-rapporten
verschenen, die eveneens geheim zijn
gehouden. De strekking van het rap
port zou zijn dat de fabriek voorlopig
niet naar een andere plaats zal ver
huizen. Het zou voor de overheid een
onoverkomelijke zaak zijn de ©ver
plaatsingskosten van dertig miljoen
op tafel te brengen. Dit zei ons des
tijds de secretaris van de interdepar
tementale commissie, kwartiermeester-
generaal C. H. H. Mutsaers. Directeur
mr. B. R. Frerichs van 'De Krijgsman'
zei enkele jaren geleden: 'Natuurlijk
is die commissie ondeskundig, die
mensen weten immers niet wat kruit
is. Dat is zo'n ingewikkelde materie'.
Vragen
Commissie
Toen in 1963 'De Krijgsman' voor de
tweede keer na de oorlog ontplofte,
zegde de regering de instelling van
een commissie toe die de zaken zou
onderzoeken. De commissie kwam
evenwel niet, tot op het ogenblik dat
'De Krijgsman' voor de derde keer
sprong. Er werd toen een interdepar
tementale commissie ingesteld die ad
vies zou uitbrengen over de veiligheid
Eind vorig jaar heeft het PSP-kamer-
lid A. G. van der Spek de minister
van volksgezondheid en milieuhygiëne
gevraagd naar de ondergeschikte rol
die de burgemeester van Muidei; daar
in inneemt. Muiden zou niets te zeg
gen hebben over de hinderwetvergun
ning, die voor 'De Krijgsman' ont
breekt. De Krijgsman produceert op
een oude vergunning die verstrekt is
bij Koninklijk Besluit in 1938.
De minister antwoordde op de vragen
dat de Kon. Ned. Springstoffenfabriek
een maatschappij is die zonder een
vergunning een bedrijf in werking
mag houden en dat de fabriek nu
draait op grond van een overgangsre
geling. De Kroon wijst de plaats aan
waar inrichtingen als 'De Krijgsman'
mogen worden neergezet en geeft ook
vergunningen. De minister zei toen
ook dat er nu een werkgroep is
gevormd die zich beraadt over de
nieuwe situatie als de overgangsrege
ling afloopt. Die werkgroep heeft nog
niets van zich laten horen.
De overheid....
Dé directie van de KNSF zegt dat het
niet aan haar ligt dat De Krijgsman
nog altijd in Muiden staat: 'Als deze
fabriek niet acceptabel is. laten ze het
dan zeggen maar laat de overheid dan
ook met financiële middelen komen.
Wij hebben die niet. De overheid is
verreweg de grootste afnemer van
springstoffen. Als aandeelhouder en
als beschermer van het woonklimaat
is de regering bij de fabriek betrok
ken'.
Het is waarschijnlijk dat ook deze
keer weer de vergoedingen voor het
herstel van de woningen die onder de
explosie leden, met pijn en moeite
Protest in 1966
zullen afkomen. De schuldvraag over
de explosie in 1966 is nooit tot een
oplossing gekomen.
'De Krijgsman' zelf was tot de explo
sie in 1966 niet verzekerd voor explo-
sieschade omdat er geen enkele verze
kering te vinden was die dat risico op
zich wilde nemen. 'Een ramp van
grote omvang die door onze schuld
wordt veroorzaakt zou wel eens ons
faillissement kunnen betekenen', zei
enige jaren geleden directeur Fre
richs. Op dit moment is 'De Krijgs
man' wel verzekerd voor schade aan
derden, zo werd gisteren gezegd door
burgemeester Jongeneel. Omdat bij de
ramp in 1966 niet kon worden aange
toond dat 'De Krijgsman' schuld had.
behoefde de fabriek niet voor alle
schade op te draaien. Er werden
slechts suppleties verstrekt aan die
mensen die bij hun eigen brandverze
keringen die toen voor de schade
opdraaide ónderverzekerd waren.
De gemeente Muiden droeg toen de
directe kosten voor het water- en
winddicht maken van de getroffen
huizen. Later deed Muiden een be
roep op het Nationaal Rampenfonds.
De schade die aanvankelijk door de
directie van 'De Krijgsman' op drie
ton was geraamd bleek toen boven
het miljoen, inclusief de schade aan
de fabriek van een half miljoen. En
kele honderden gezinnen moesten in
1966 maandenlang 'smeken' om ver
goeding van de schade.
De acties die in de loop van de jaren
tevergeefs tegen De Krijgsman zijn
gevoerd, waren legio. Direct na de
ramp in 1966 bezochten een CHU- en
PvdA-delegatie Muiden. De gemeenten
Amstelveen, Weesp, Ouder-Amstel en
Adventshuisje
Op 't eerste oog ziet het omslag van
het december-nummer van Ouders
van Nu er wat Anton Pieck-achtig uit,
je denkt: gaat OvN jeugdsentiment
voeden? Maar nee, OvN gaat met ons
een adventshuisje maken en daarbij
heb je behalve het omslag ook de
daarachterliggende pagina nodig. Deze
huisvlijt verhindert niet dat er in dit
nummer weer een handvol zaken aan
geboord worden op een meestal even
levendige als serieuze manier. Is griep
gevaarlijk voor a.s. moeders? Advies
van OvN: haal een anti-griepinjectie.
Zwangere vrouwen hebben sterkere
sexuele verlangens. Advies van OvN:
geef eraan toe, geniet ervan. Dit laat
ste in de rubriek Man-Vrouw-Samen
Leven, waarin ook aandacht voor de
vraag, hoe je als man en vrouw met
je geld omspringt. We streepten ver
der aan: een nogal uitgebreide repor
tage over drie jaar Amstelveense
praktijk met een 'witte kinderplan';
voor geïnteresseerden staan er adres
sen en telefoonnummers bij. OvN nog
een keertje doorbladerend, komen we
tegen: een voorzichtig-enthousiast ver
haal over het terrarium, kaartspelle
tjes voor kinderen (waar is de tijd dat
kaarten des duivels prenteboek wa
ren?), iets over heetgebakerde kinde
ren. attentie voor klachten van heel
jonge meisjes, en weer eens de schijn
werper op de adoptie ('Niet het feit
dat je het kind verwekt hebt of
gebaard geeft de verbondenheid, maar
het feit dat je er voor zorgt').
GIST
Waarom Opzij? In het december-num
mer van dit radikaal-feministische
maandblad (ƒ2,95) staat een soort
van geloofsbelijdenis en artikel zoveel
daarvan luidt: 'Het radikaal-feminisme
is de gist in de mensen-emancipatie.
Opzij is één bestanddeel van die gist.
En wie is er eigenlijk tegen een
luchtiger en lekkerder samenleving.
Wij niet: 'Parools II. A. van Wijnen
heeft een verhaal dat geen vrouw een
voet aan de grond krijgt op het
Binnenhof en hij constateert afkeu
rend: 'De anti-revolutionairen maken
er ook helemaal geen punt van. Ze
kiezen in hun fraktie geen vrouw
omdat er tenminste één vrouw in
moet zitten, maar alleen 'als ze goed
is'. Daar wordt verder niet over geza
nikt Wij zouden dit juist een
compliment vinden en een methode
die stukken beter is dan: in vredes
naam maar juffrouw X in de fraktie,
ze is wel een enorme trut, maar wat
wil je, we moeten er toch ééntje in
hebben.
In deze Opzij verder: ieder kind zou
de naam van de moeder moeten heb
ben; een wat fragmentarisch en exem
plarisch ('Herinner je je. Arjen-
ne.verhaal over homosexualiteit
van vrouwen; een cursief over benen
scheren en wat daar verder volgt; een
tweede artikel over de vraag: waar
zijn de vrouwelijke genieën? (Joke
Kool-Smit attendeert er op dat door
vrouwen geleverde prestaties n.b. ge
bruikt worden om de minderwaardig
heid van de vrouw te onderstrepen:
madame Curie zou eigenlijk niks an
ders gedaan hebben dan de denkbeel
den van haar man rondbazuinen!); en
een 'interview' van Ethel Portenoy,
waarin de gek gestoken wordt met al
het voorgaande: 'Had Beethoven al
die prachtige symphonieën kunnen
schrijven, als hij benen had moeten
scheren?'. Ook radikale dames kunnen
de affaires dus op een afstandje bekij
ken.
LEEFPATROON
Interieurarchitect Ilans Schuppers
vertelt in het december-nummer van
Eigen huis (ƒ2.25) dat hij ernaar
streeft de woonsfeer zo veel mogelijk
aan te passen aan het leefpatroon van
de bewoners. 'Na jezelf helemaal te
hebben ingeleefd in de -sfeer en het
leefpatroon van de opdrachtgever, en
dat is niet de man of de vrouw 'sec',
maar het hele gezin, inclusief kinde
ren, honden en katten, want die moe
ten zich in het interieur allemaal fijn
op hun gemak voelen, is de grootste
moeilijkheidsfactor het beschikbare
budget'. Eigen huis biedt ook een
zinnige reportage, gemaakt in een
door Hans Schuppers ontworpen inte
rieur: daaruit blijkt dat hij er desge
wenst ook op let of de zaak 'verhuis-
baar' is. Verder kunnen we in dit
nummer zéér uitgebreid meemaken
hoe antiquairs het thuis hebben: een
kleine dertig foto's vergezellen de
tekst en ze laten allemaal mooie be
doeningen zien. Heel andere onder
werpen ook in Eigen huis: een ver
haal over voetgangersstraten en een
over vogels voeren in de winter.
OMDAT MOEDER PROEFT
Wie in het december-nummer van
Spreekuur thuis 1,85; dit blad blijft
goedkoop) een interview met voedsel
deskundige prof. dr. C. den Hartog
tegenkomt, moet niet direct denken:
het zoveelste betoog dat we in onze
welvaartsstaat te veel vette snacks en
zo eten. Goed, dat staat er natuurlijk
ook in (en het kan blijkbaar niet
vaak genoeg gezegd worden, want ach
terin deze Spreekuur thuis zijn we
weer aan het afslanken), maar behal
ve borrelhapjes worden ook blikjes
kleutervoeding onder de loep geno
men: 'Bijvoeding voor kinderen, die
in potjes of blikjes verkocht wordt, is
vaak te zout of te zoet. vooral de
buitenlandse merken. Waarom doet
de fabrikant dat? Omdat de moeder
proeft 'of het lekker is' en de fabri
kant graag zo veel mogelijk ver
koopt In dit nummer ook uitge
breide informatie over de afdeling
hartrevalidatie van het Rotterdams
zeehospitium in Katwijk aan Zee:
wanneer en hoe kan iemand met een
hartinfarct weer wat doen? Vervol
gens 'Weiger vleeswaren die in plastic
en karton zijn verpakt. Eis een pa-
p'ertje'. wordt ons toegeroepen in de
bijdrage 'Vulles', maar wat moet
een alleenwonende werkende vrouw
of man. die nog net voor sluitingstiid
naar de supermarkt kan en dan snel
hier of daar wat meegraait? Over
alleenwonenden gesproken: er is óók
een artikel, dat 'Met elkaar de een
zaamheid oplossen' heet.
In het december-nummer van Gezond
Gezin 1,75) schrijft de gynecoloog
prof. dr. A. A. Haspels dat de 'won
derpil' (één keer per maand-innemen
bij eventueel uitblijven van de men
struatie) nog wel even op zich zal
laten wachten. Fleurige berichten
daarover, in de trant van: revolutie
bij de anticonceptie, zijn op z'n minst
voorbarig. Deze zaak is nog lang niet
rond. Prof. Haspels: 'Op de in Ameri
ka gehouden conferentie bleek dan
ook weinig enthousiasme te bestaan
over de 'eens-per-maand-pil' ter rege
ling van de menstruatie: dit middel »s
nog ver van praktische toepassing ver
wijderd'. Titelverhaal van Gezond Ge
zin: Eenzaamheid door dr. J. P. A.
Zuidgeest. Op de vraag hoe je de
groeiende eenzaamheid in onze samen
leving te lijf zou kunnen gaan, ant
woordt de schrijver dat persoonlijk
heidsvorming van belang is. Mensen
moeten leren hun eigen mogelijkhe
den te ontwikkelen èn vrede te hebben
met hun ónmogelijkheden.
'Had u ook stormschade? Onze bossen
in ieder geval wel. In één nacht
verloren wij zeveneneenhalf miljoen
bomen', roept een deze week voorna
melijk in Meppel uitgedeeld pamflet
iedereen die het maar horen wil, toe.
En daarmee is de zoveelste bomenac-
tie geboren. 'Laat die boom staan'
bestaat nu naast 'Plant een boom' (op
de Veluwe) en 'Geef een boom' (ook
net gestart door de heer Dinkla in
Hoogeveen). Naast, want de initiatief
nemers van de MeppeIse bomenactie
hebben nog geen tijd gehad contact
op te nemen met die anderen.
'Het was tekort dag om eerst naar
elkaar toe te gaan', zegt de heer R.
ter Steege, een van die initiatiefne
mers. 'Het idee is woensdag pas bij
ons opgekomen, wel wat laat, omdat
we die actie met het oog op kerst
voeren, maar elke boom is er één. We
proberen er nog zoveel mogelijk te
redden'. Waarom? De heer Ter Steege
rekent voor: 'We hebben ongeveer
vier miljoen gezinnen, waarvan er
drie miljoen een boom willen. In
totaal worden er zo'n één miljoen
bomen gekapt er wordt ook veel
geïmporteerd en we zijn er door de
storm al zeven een een half miljoen
kwijt. Het aantal bomen dat omge
waaid. is. is zo groot dat er net zo'n
groot volume aan takken beschikbaar
Muiden hamerden in intergemeente
lijk overleg op verplaatsing van de
fabriek. De bevolking in Muiden hing
spandoeken met 'ons aller besluit, het
kruit moet eruit'. Met name PSP-
kamerleden vroegen voortdurend aan
de minister over de verdere gang van
zaken bij de kruitfabriek.
De regering liet tenslotte blijken
niets voor verhuizing van de fabriek
te voelen. De KNSF maakte bekend
dat gevaarlijke kruitsoorten en
springstoffen uit het produkten-assor-
timent van De Krijgsman zouden ver
dwijnen. Trotyl-produktie is nu afge
schaft. Bedrijfsleider W. de Vries
noemde het gisteren een verrassing
dat ook 'kruit tot ontploffing kan
komen'. Intussen bouwde Muiden zelf
z'n nieuwbouwwijken uit en verrezen
in de onmiddellijke omgeving steeds
weer nieuwe huizen.
'Wij leven met een bóm voor de
deur', zei in 1966 een bewoner van
Muiden. Gisteren is die weer ontploft.
Bij de Standaard Uitgeverij zijn drie
avonturenboeken verschenen voor jon
gens en meisjes van 12-15 jaar. Er is
weer een nieuwe 'Peter Kansas' bij
(van Aster Berkhof), ditmaal een ech
te detective: 'Peter Kansas en de goud-
dieven.' Een bijzonder geheimzinnige
geschiedenis, die speelt in Tomboek-
toe en in de mysterieuze sfeer van de
Sahara, waar Peter een bende goud-
dieven moet opsporen. Natuurlijk
staat de moedige Peter voor niets.
Prijs 7.25. Ren Struelens schreef
'Erik Brand en het Tamaron-Myste-
rie', een zesde deel in de Erik Brand-
reeks. Erik en z'n vriend Dirk raken
als t.v.-reporters in Griekenland ver
wikkeld in een fantastische smokkel-
affaire. De bevolking van een dorp
haalt clandestien oudheidkundige
schatten uit een verborgen stad. Daar
steken Erik en Dirk tenslotte een
stokje voor! Prijs 6.90. 'Vuren op de
kust', van Bart Sereyns, is een ridder
verhaal uit de tweede helft van de
11de eeuw. Het gaat over de strijd
tussen Robrecht de Fries en de gena
deloze gravin Richildis. Het is een
rauwe geschiedenis, compleet met
pijnbank en waterproef, een wildwest-
stnry uit een ver verleden. Hoge nogal
bloederige boek kost ƒ6.90.
Mevr. C. E. Potharst-Grimberg kan zó
schrijven dat je haar boeken met een
zucht van teleurstelling dichtslaat:
jammer, dat het uit is! Dat geldt ook
voor 'Corso, het ezeltje', een blij,
oergezellig verhaal, dat in 1960 de
Jeugdboekenprijs kreeg. Gewoon fijn
dat Deltos-Elsevier het heeft her
drukt. Lees maat over het Corsicaan-
se meisje Toni, haar lievelingsdier
Corso en de blinde Tineke. Prijs
9.75.
'En maar duimen, dat de Jachthond
Anthony wordt gevonden* dat zal
bijna iedereen bij zichzelf zeggen als
hij het dierenverhaal van Clara de
Groot leest Hij zal ook meeleven met
de arme Maurits, de zoon van de
jachtopziener op de Veluwe, die de
hond heeft laten ontsnappen. Dat een
jongen Gerard in een kindersa
natorium dan uitkomst brengt, is
weer een heel ander verhaal. Ook een
uitgave van Deltos —Elsevier. Prijs
ƒ10.90. evenals de nog twee volgende
boeken. Velen herinneren zich nog
wel 'Torias, de tovenaar', door Hans
Keuls, naar de gelijknamige NCRV-
tclevisieserie, destijds opgenomen in
het NCRV-programma 'Kijkkast.' Hoe
was het ook weer? 'Wanneer de rode
kater, mijnheer Broek van Velsen,
met zijn staart op een gong slaat
Boiinggli verschijnt op een witte
wolk in zijn prachtige groene en rode
mantel le tovenaar Torias in het
toverbos. En dan slaat hi' het grote
dierenboek open.' Kort en goed: een
van de grappigste dierenboeken van
de laatste tijd. Prijs ƒ5.90.)
Prinses Felicia zit opgesloten in een
ivoren toren met de kater Methusa-
lem, een draak is de bewaker. Toch is
dit 'De laatste ridder', van Hans Wer
ner, geen middeleeuws verhaal, want
Joris, de laatste van alle moedige
ridders, strijdt ook tegen de luchtver
vuiling van vandaag. Heel fantastisch,
maar ook heel leuk om te lezen. Een
lekker, gek verhaal Prijs ƒ11.90.
RFS.
kerst-inn
Voor het eerst zal de kerst-inn rond
om en tijdens de komende feest- en
vrije dagen zonder uitzondering in
alle provincies te vinden zijn. De
belangstelling om zo'n herberg open
te stellen is duidelijk toegenomen en
komt nu ook uit provincies en kleine
re plaatsen, waar vorig jaar nog geen
sprake van een kerst-inn was.
Zoals intussen wel bekend is, zijn
zulke open huizen er rondom en tij
dens de kerstddagen en vaak ook nog
met oud en nieuw voor iedereen,
alleen of met z'n allen, van alle
kerken of daarbuiten, van alle natio
naliteiten en leeftijden. En wie dan
niet weet waar zo'n kerst-inn in eigen
buurt te vinden is, kan van zaterdag
23 tot en met dinsdag 26 december
02510-24793 of 03490-33300 draaien.
Daar zit een groot deel van al die
dagen iemand die dat kan vertellen.
Telefoonnummers om nu vast te note
ren.
<s als er hele kerstbomen gevraagd
worden. Van die losse takken kun je
dus net zoveel krijgen als een hele
boom bij elkaar. Wij zouden nu graag
willen dat iedereen een alternatieve
kerstversiering maakt van takken en
geen boom neemt. Mensen die aan
onze actie mee willen doen, hoeven
alleen een briefkaart naar actiecomité
'Laat die boom staan' te sturen, post
bus 888 in Meppel, en er naam, adres
en handtekening plus de tekst 'Ik
geen boom' op te zetten. Hier in
Meppel hadden we na één dag al
ongeveer duizend handtekeningen bin
nen'. Maar die briefkaarten en hand
tekeningen gaat het actiecomité pro
beren Staatsbosbeheer en de ministers
van landbouw te bewegen iets tegen
het overmatige kappen te doen.
Het gaat het Meppelse actiecomité
voornamelijk om de jonge bomen, die
nog overgeplant kunnen worden en
gebruikt voor herbebossing. Die mo
gen niet in de huiskamers terecht
komen. En dan mag de actie laat op
gang gekomen zijn, midden volgende
week worden cr volgens de heer Ter
Steege nog eens bomen gekapt om de
kerstmarkt van volgende zaterdag van
vers materiaal te kunnen voorzien.
Dat zullen er nog ettelijke tienduizen
den zijn. Maandag wordt er op de
directievergadering van Staatsbosbe
heer over gepraat en hopelijk komt
men dan tot een verbod om die jonge
bomen te kappen. Heel misschien
komt zo'n beslissing nog et op tijd
voor de laatste kerstkapwoede.
En wat vindt de heer Ter Steege van
de Nunspeetse actie om huiskamerbo
men na gebruik terug te planten? 'De
cijfers wijzen uit dat de mensen daar
erg gemakkelijk in zijn. De bomen
worden te lang thuis gehouden en
drogen dan uit. Een aardig idee, maar
eigenlijk moet er bij elke verkochte
boom een stencil, waarop staat hoe
lang je een boom maximaal in huis
mag houden. Van de twaalfhonderd
bomen zijn er in het begin van dit
jaar tachtig teruggebracht, waarvan
maar zeventig procent in leven is
gebleven. Meer dan verschrikkelijk'.
leven
Matenclub Een aantal verzame
laars van maten en gewichten heeft
voor iedereen met dezelfde hobby een
club opgericht. De heer C. H. Valent,
Burg. Vening Meineszlaan 155 in Am
sterdam, tel. 020-138130, is voorlopig
secretaris. Ter voorkoming van mis
verstanden: deze verzamelaars hebben
niets met de zogenoemde vitale ma
ten van doen. De groeten Onge
veer honderdtachtig dienstplichtige
NS-ers mogen tegen de kerst een
persoonlijke groet verwachten van
hun directe spoorchef plus een tast
baar aardigheidje van een tientje of
twee. Tot nu toe kregen spoorjongens
onder de wapenen met de kerstdagen
altijd al een boekenbon of zo, maar
dat was zó onpersoonlijk, dat daar nu
een hartelijk briefje bij komt, voorop
gesteld dat Jafzender een hartelijke
chef is natuurlijk. De groeten 2
Vorige maand ontspoorde tussen
Haarlem en Amsterdam een diesello
comotief. De loc is zo diep in de
drassige moddergrond naast de spoor
baan weggezakt een van de wiel-
stellen zelfs twee meter dat NS
niet veel meer dan dag met handje
kan zwaaien. Festival Er moet,
hebben Nederlanders en Westduitsers
gezamenlijk besloten, een grensland
festival komen, een culturele happe
ning waar de hele Nederlands-Duitse
grensstreek van zal lusten. Omdat het
zo'n groot gebied omvat, wordt het
niet eerder festivallen dan in het
seizoen 1974/1975.
feest
De joodse gemeenschap gaat op 6 mei
het vijfentwintigjarig bestaan van de
staat Israël op luisterrijke wijze vie
ren. De festiviteiten, uitgaande van de
Nederlandse Zionisten Bond en ge
steund door een comité waarin zoveel
mogelijk joodse organisaties zijn ver
tegenwoordigd, worden in Amsterdam
geconcentreerd.
Na een bijzondere dienst op die zesde
mei in de Portugees -Israëlitische
synagoge zorgen bussen voor het ver
voer naar de Oosthal van de RAI,
waar voor drieduizend feestgangers de
tafels gedekt staan. Opzet is dat de
feestelijkheden rondom het jarige Is
raël in ons land het karakter krijgen
van een grootste reünie van de hele
joodse gemeenschap met de vreugde
van een bruiloft.
Deze twee aanstaande moeders wonen
in het Zweedse dorp LHla Edet, niet
ver van Gotenburg. Daar werken ze
ook allebei, op het sociaal verzeke
ringskantoortje, waar ze tegelijk een
poosje zullen ontbreken, omdat ze ook
al te zclfder tijd moeten bevallen. Dat
zou allemaal nog niet zo erg zijn, als
dc hele staf van het kantoortje niet
uit totaal vijf vrouwen was samenge
steld, die alle vijf en ongeveer even
ver in verwachting zijn.
Commentaar van de binnenkort perso-
neclloze chef: 'Lilla Edct is nou een
maal een dorp waar weinig of niets te
beleven valt. Het enige wat je hier
kunt doen is je op het huiselijk leven
werpen'.
boom
De Hoge Veluwe redt het wel. Ieder
een lijkt mee te leven met het na
tuurgebied dat zoveel van de storm te
lijden heeft gehad, want de actie 'Zet
een boom op' is een enorm succes aan
het worden. Directeur H. van Meden-
bach de Rooy zegt dat er nu al bijna
een halve ton is binnengekomen voor
het opzetten van nieuwe bomen.
Hoe zwaar de storm van 13 november
de Hoge Veluwe te pakken heeft ge
had. is in geld uitgedrukt nog
moeilijk te zeggen. De schade is pas
exact te berekenen, als bekend is
hoeveel het ontwortelde hout op
brengt prijzen plegen door een
verhoogd aanbod te zakken en
zodra men weet hoeveel méér voor
nieuw plantmateriaal betaald moet
worden, nu de vraag zoveel groter is.
'Wat bedoel Je met opslag? Je bent nog niet eens aangenomen.'
