Botsingen met Surinamers
lymptomen van 'n ziekte
Jack van Belle: er ontstaat 'n nieuwe vorm van religiositeit
Vier kerkelijke
grondhoudingen
tegenover de film
rrico
)s. Polanen: gebrek aan voorlichting hoofdoorzaak
Boekenetalage
personalia
ROUW/KWARTET ZATERDAG 9 DECEMBER 1972
BINNENLAND
Tll/Kll
or Hanneke Acker
[STERDAM Conflicten waarbij Surinamers zijn betrokken wor-
ji steeds ernstiger en komen steeds vaker voor. Om twee recente
Jiten te noemen: een Surinaams echtpaar dient een klacht in omdat
fetzegt te zijn mishandeld en beledigd door.de Amsterdamse politie;
i aantal Surinaamse gezinnen wordt door de gemeente Amster-
n uit woningen gezet die zij hebben gekraakt. Dit soort feiten
,i symptomen van een steeds ernstiger wordende ziekte. Met de
[adwerkelijke bestrijding van die ziekte heeft de overheid geen
pemenswaardig begin'gemaakt. Dat heeft volgens de Surinaamse
ledikant in de Bijlmer, ds. R. Polanen, de weg geopend voor ex-
aar schatting Surinamers hebbén
Nederlandse nationaliteit en wor-
j dus niet afzonderlijk geregi-
reerd zijn er op het ogenblik zestig-
izend Surinamers in Nederland,
n wie ongeveer de holft zich heeft
vestigd in Amsterdam. Ruim een
art vaii de bevolking van de beton-
A Bijlmermeer wordt gevormd door
uim zesduizend) Surinamers. Vol-
ns een publikatie van de gemeente
nsterdam zijn er in de afgelopen
merma^nden vierhonderd Surina-
per week naar Nederland geko-
's Winters neemt de animo voor
gratie iets af, maar blijft aanzién-
t is nu anderhalf jaaf geleden dat
janisaties in de Bijlmer vroegen om
skundige mankracht voor de opvang
begeleiding van Surinamers in een
Dialoog is op
len duur niet
jiogelijk meer'
volstrekt vreemde samenleving,
jagd werd om een opbouwwer-
een jongerenwerker en een voor-
hter. Gemeente noch rijk stelde
srvoorde financiën beschikbaar,
irijnend noemt ds. Polanen in dit
rband dat voor de gastarbeiders
lor het ministerie van CRM per
dividu vijfmaal zoveel geld wordt
getrokken als voor Surinamers. 'De
rgelijking met dé driehonderd Oe
ndezen is helemaal te gek om los te
len. Voor hen werden direct drie
utschappelijk werkers ingescha-
Id'. zegt Polanen. Door de 'zieke
uatie* in de Bijlmer voelde hij zich
dwongen om - zijn pastorale werk-
de Evangelische Broedergemeen-
(grootste protestante groepering in
ADVERTENTIE
Midwinter
kaasfeest
«lel vergeten». Frieo eten
Suriname) naar de achtergrond te
verschuiven, om samen met de toch al
overbelaste werkers van het Maat
schappelijk Centrum Bijlmer de rol
van vertrouwensman, arbeidsbemidde
laar en voorlichter voor de Surinamers
op zich te nemen.
Gebrek
De voornaamste oorzaak van de pro
blemen noemt Polanen het gebrek
aan voorlichting. Die is er al niet in
Suriname, waar een veel te rooskleu
rige voorstelling leeft van Nederland.
Gedwongen door structurele werkloos
heid in eigen land verlaten hele ge
zinnen (alle schepen achter zich ver
brandend) Suriname. Pas in Neder
land merken zij dat er woningnood is
en een gebrek aan werkgelegenheid.
Volgens de regels van het Amster
damse ltiisvestingsbureau moet ie
mand minstens twee jaar in Amster
dam wonen om in aanmerking te
komen voor een woning. Die eerste
jaren worden in de regel in pensions
of bij familie doorgebracht.
In Amsterdam is volgens Polanen tien
procent van de Surinaamse beroepsbe
volking werkloos. 'Dat werkt weer in
de hand dat al gauw wordt gezegd:
Surinamers profiteren van de Neder
landse sociale voorzieningen. Werken
zij wèl dan 'bedreigen zij de werkge
legenheid'.
Volgens een Amsterdamse maatschap
pelijk werker willen negen van de
tien bedrijven ook liever geen Surina
mers. Discriminatie hoeft hiervoor,
volgens Polanen, niet het motief te
zijn, maar de gebrekkige opvang en
de slechte huisvesting heeft tot gevolg
dat de Surinamer zich niet gelukkig
voelt, wat weer leidt tot werkverzuim.
Bovendien sluit de scholing in Suri
name slecht aan bij de eisen van het
Nederlandse bedrijfsleven. Door het
gebrek aan voorlichting kennen veel
migranten de mogelijkheden tot om-
of bijscholing niet'.
Geen dialoog
'Niet alleen over de maatschappelijke
mogelijkheden, maar ook over het
culturele gedrag- en waardepatroon is
voorlichting nodig. Zowel aan Surina
mers over Nederlanders als omge
keerd. De discriminatie begint al met
de gedachte van de Nederlander: Dat
hoort niet, dat zijn we niet gewend.
Omdat er helemaal niets gebeurt aan
voorlichting nemen de problemen
steeds grotere vormen aan. Er wordt
geen wederzijds begrip gekweekt, er
is op den dliur geen mogelijkheid
meer tot dialoog. Dat leidt tot isole
ment van een minderheidsgroep en
niets is gevaarlijker dan dat. Je krijgt
een escalatie. Uit het onbehagen komt
irritatie en agressie voort'.
Bedreigd
Hieruit verklaart Polanen ook de
moeilijkheden tussen Surinamers en
de politie. Surinamers voelen zich bij
voorbaat als minderheidsgroep
al bedreigd. Bij een contact met de
politie wordt dit omgezet in felle
emoties. 'Ook al omdat Surinamers,
net zoals Spanjaarden of Italianen,
sneller ontvlambaar zijn dan Neder
landers. Als zij de politie alleen dat al
zou weten, als zij een Surinamer al
leen even 'stoom lieten afblazen'
waarna best een gewoon gesprek mo
gelijk is, dan zouden er al heel wat
moeilijkheden uit de wereld zijn. Dan
was misschien het doodschieten door
Ds. R. Polanen
de Amsterdamse politie (volgens de
lezing van de politie uit noodweer)
van de Surinamers Binda (juli) en
Heesbeen (augustus) niet voorgeko
men'.
Geen antwoord
Het aftuigen van Surinaamse arrestan
ten op politiebureaus was Polanen al
sinds april van dit jaar bekend. Daar
na kreeg hij herhaaldelijk klachten.
In april schreef hij hierover eën brief
aan B. en W. van Amsterdam, een
brief die tot nu toe onbeantwoord
bleef.
In augustus had hij over een ander
geval een gesprek met commissaris C.
J. de Rhoodes. 'Ik heb steeds gepro
beerd om met alle groepen in gesprek
te blijven, maar resultaat van die
gesprekken is er niet. Geen van mijn
wensen voor de verbetering van de
situatie is vervuld'. Hij suggereert
bijvoorbeeld dat Surinaamse organisa
ties lezingen zouden moeten houden
voor de politie.
Oorzaken dieper
Een pluim krijgt de politie van de
Bijlmer, omdat zich daar nooit con
flicten voordoen, omdat de politie wèl
is voorgelicht, en wel door de sinds 1
oktober gepensioneerde brigadier W.
N. B. Kooijman. Deze vertelt: 'Zes
jaar geleden, toen ik begon in de
Bijlmer, stond ik er ook vreemd tegen
over. Surinamers bleken de burger
lijke. en strafrechtelijke regels niet te
kennen. Door een menselijk tegemoet-
treden (steeds zeggen: niét omdat je
een Surinamer bent, maar omdat de
regels hier nu eenmaal zo zijn) ont
stond wederzijds begrip. Op den duur
kwamen de mensen zelf naar ons
toe met hun moeilijkheden; en er
waren zoveel moeilijkheden vooral
over illegale bewoning. Die benade
ringswijze gaf ik door aan politiemen
sen die in de Bijlmer kwamen wer
ken, want de post breidde zich uit.
Het functioneert bijzonder goed. Ik
vind dat alle Amsterdamse politie
mensen voorlichting over Surinamers
moeten krijgen op vormingscursussen
ofzo. Het is triest dat de conflicten
met Surinamers nu op de politie
worden afgeschoven. Niet dat dat niet
terecht zou zijn, maar de oorzaken
liggen veel dieper. De overheid heeft
de opvang van het begin af aan
totaal verkeerd aangepakt. Er was ook
nooit medewerking uit Den Haag
Nationale problemen
Dat is nu precies ook het verwijt van
het Amsterdamse gemeentebestuur,
dat meent dat de problemen (huisves
ting, onderwijs, werkgelegenheid, soci
aal-culturele zorg) zich wel vooral in
Amsterdam manifesteren, maar natio
nale problemen zijn, die om een op
lossing vragen, in samenwerking met
de rijksoverheid. Burgemeester Sam-
kalden kondigde enkele weken gele
den aan dat de Amsterdamse diensten
alles in het werk gaan stellen om
zoveel mogelijk gegevens te verzame
len over de Surinamers en hun pro
blemen. Het verkregen materiaal zal
in een overleg met de regering aan de
orde worden gesteld.
'Een onderzoek, een analyse, het uit
stippelen van een beleid en er gaat
minstens weer een half jaar heen',
zucht ds. Polanen. Hij heeft er moeite
mee de zaak zo achter de laten ('Ik
verwacht in 1973 nog grotere moei
lijkheden en uitbarstingen'). Hoewel
alle Bijlmerorganisaties en elf kamer
leden (de kamercommissie met be
trekking tot zaken betreffende de
West) gepleit hebben voor zijn blij
ven, moet Polanen terug naar Surina
me omdat de Evangelische Broederge
meente hem daar hard nodig heeft.
'De Broedergemeente heeft niet het
apparaat om mensen op te vangen.
Dat moet door de gemeente gebeuren
en anders met fondsen van de geza
menlijke kerken in Nederland', zegt
hij'. Ik ben er altijd vanuit gegaan
dat hulp in concrete moeilijkheden
belangrijker was dan het praten over
het hiernamaals. Daar hebben de
mensen zo weinig aan. Dat heeft tot
meningsverschillen binnen de kerk
geleid. Ik heb nooit gelet op het
belang van de kerk als zodanig, maar
op het belang van de mensen. Daar
was ds. J. J. Legène, de Amsterdamse
predikant van de Broedergemeente,
het niet meer eens'.
Eén dag per week
Voor Polanen komt een tijdelijke ver
vanger, voor één dag in de week. 'Het
lijkt wel of ze alles in het werk
stellen om de Bijlmer te laten misluk
ken. De Bijlmer, met zijn enorme
concentratie van Surinamers, is geen
klus voor één man, één dag in de
week, vindt Polanen.
Ds. J. J. Legène erkent dat het goed
zou zijn om een Surinamer Surina
mers te laten helpen in de Bijlmer,
maar daar tegenover stelt hij: 'Je zou
de onkerkelijkheid in Suriname in de
hand werken als Surinaamse predi
kanten in Nederland bleven, terwijl
ze in hun land hard nodig zijn. De
Nederlandse overheid speculeert
mijns inziens op de maatschappelijke
inzet van mensen als Polanen. Zo van:
het is wel handig, zo'n dominee en
bovendien een goedkope kracht, want
hij wordt door de Evangelische Broe
dergemeente betaald. Nee, het is een
Nederlands probleem, dat door de
Nederlandse overheid opgelost zal
moeten worden'.
ADVERTENTIE
het
nederlands
kamerorkest
roept sollicitanten op voor de functie van:
VIOLIST
Opname in het Alg. Burg. Pensioenfonds.
Premie AOW voor rekening werkgever.
Salaris volgens Rijksregeling.
Indiensttreding 1 september 1973.
Proefspelen: eind januari 1973.
Schriftelijke sollicitaties per omgaande te richten aan de
Administratie: Roemer Visscherstraat 17, Amsterdam.
*trg
Huygensprijs
voor Han Hoekstra
DEN HAAG Het bestuur van d«
Jan Campertstichting heeft de Con-
stantijn-Huygensprijs, groot 6.000 gul
den voor 1972 toegekend aan de dich
ter Han G. Hoekstra voor zijn gehele
oeuvre. De prijs is een van de letter
kundige prijzen van de gemeente Den
Haag, die jaarlijks door de stichting
worden toegekend.
Van de andere prijzen van elk 3.000
gulden is de Jan Campert-prijs toege
kend aan de Vlaamse dichter Albert
Bontridder voor zijn bundel 'Zelfver
branding', de Vijverbergprijs aan An
ton Koolhaas voor zijn roman 'Blaffen
zonder onraad', een bijzondere prijs
aan de dichter en proaziast H. C. ten
Berge voor zijn werk als redacteur
van het literaire tijdschrift 'Raster'
dat binnenkort wordt opgeheven. De
Nienke-van Hichtumprijs ter bekro
ning van jeugdboeken gaat naar Jaap
ter Haar voor zijn boek 'De geschiede:
nis der lage landen.'
De jury voor het toekennen van de
Nienke-van-Hichtumprijs bestond uit
Mies Bouhuys, Gertie Evenhuis-El-
bertsen, Albert van Nerum en Harry
Scholten. De jury voor de overige
prijzen bestond uit Gerrit Borgers,
Harry Scholten, Pierre H. Dubois en
Jacques den Haan, de vier letterkun
dige leden van het bestuur van de
Jan-Campertstichting.
De prijzen van de Jan-Campertstich
ting worden dit jaar voor de 25ste
maal uitgereikt.
A. van der Straaten, Introvert Opus
2/Publishers. Kortgene 1972, 3,75;
Henk van Benthem, Op het tweede
gezicht ld. 6,95; Frans Poirotl, God
in de porseleinkast. Poetry-Press Am
sterdam 1972. D. Hillenius, Uit groei
ende onwil om ooit nog ergens in
veiligheid aan te komen. De Arbeider
spers Amsterdam 1972, derde druk. B.
Roelofs, Klein Eiland. Paramaribo
1972.
Het is niet goed mogelijk te zeggen
dat er geen belangstelling bestaat
voor poëzie. De derde druk van Hille
nius' gedichtenbundel en de talrijke
uitgevertjes die zich moeite geven
gedichten te laten drukken, zijn er de
bewijzen voor. Want niet alleen men
sen als Fred van der Leeuw te Maas
tricht, of C. J. Aarts te Amsterdam
doen er alles aan, ook de uitgevers in
Kortgene doen hun best. En ofschoon
het uitgegeven werk op de keper
beschouwd weinig te betekenen heeft,
is het toch alleszins de moeite waard
deze ontwikkeling van 'poëzie in de
verre marge' te blijven volgen. Men
mag er immers best een zinvolle vrije
tijdsbesteding in zien, waarbij dan
nog komt dat de commerciële basis
volstrekt ontbreekt. Dat zegt uitdruk
kelijk de redactie van Poetry Press,
die gestencilde bundels in en buiten
Amsterdam wil verspreiden, en de
lezers gelegenheid bieden te corres
ponderen met de dichters. Iedereen
kan werk opsturen (Postbus 3214 A'-
dam). Misschien komt uit dergelijke
activiteiten nog eens een belangrijk
dichter te voorschijn.
RF.
Aan de Rijksuniversiteit Utrecht promoveerde vrijdagmiddag Dr. J.
A. Hes in de Sociale Wetenschappen op de dissertatie In de Ban van
het Beeld. Promotor was prof. dr. Sj. Groenman. Dr. J. H. Hes is
directeur van de Stichting Filmcentrum, algemeen directeur van het
Nederlands Filminstituut, secretaris van het Verenigd Nederlands
Filminstituut, algemeen secretaris en medeoprichter van het
Internationaal Oekumenisch Filmcentrum, om alleen maar zijn voor
naamste functies te noemen.
Zijn proefschrift 'In de Ban van het
Beeld, een filmsociologlsch gods-
dienstsociologische verkenning" begint
met een historische inleiding over de
film in verband met de politieke en
maatschappelijke ontwikkeling, en de
betrekkingen van film en samenle
ving.
In deel II 'Van mijding tot kritische
solidariteit', de kern van zijn onder
zoek behandelt dr. Hes de vier kerke
lijke grondhoudingen tegenover de
film: de mijdende houding die de
film (nog) volledig afwijst, vooral in
protestantse kerken van calvinistische
en zwingliaanse signatuur; het theo
cratisch moralisme, de R.K.-doctrine.
waarin film wordt aanvaard op voor
waarde dat die de kerkelijke moraal
onaangetast laat, en daarmee censuur
voorstaat; het evangelisch utilisme
van kerkelijke instellingen die zelf
films produceren over evangelisatie
en zending; en de nieuwe, oecumeni
sche kritische solidariteit, waarbij
film als een moderne kuituuruiting
wordt aanvaard, en de nadruk wordt
gelegd op filmkritiek en filmvoraing.
Deel Hl is gewijd aan de religieuze
film, die het meest te danken heeft
aan regisseurs die zich tegenover de
godsdienst zeer kritisch opstellen
(Bergman, Pasolini, Bunuel bijv).
Het kerkelijk mijden van films gaat
Dirigent Zinman
drie jaar
naar New York
DEN HAAG David Zinman, vaste
dirigent van het Nederlands Kameror
kest is benoemd tot dirigent van de
Rochester Philhannonic in New York.
Hij heeft voorlopig een contract voor
drie jaar dat voor verlenging vatbaar
is en dat in september 1974 ingaat.
Het jaar ervóór zal hij als muzikaal
adviseur aan het orkest verbonden
zijn. David Zinman blijft het Neder
lands Kamerorkest dirigeren. Zijn
contacten met het Utrechts Symfonie
Orkest zal hij verbreken.
Oostduitse Son ja
Kehler in ons land
DEN HAAG De Oostduitse actrice
en chansonnière Sonja Kehler geeft
van 16 tot en met 22 december onge
veer zes voorstellingen in ons land
met liederen van onder anderen Ber-
tolt Brecht, Hans Eisler, Paul Dessau
en Helge Jung. Zij wordt begeleid
door vijf solisten van het Radio
Symfonie Orkest van Oost-Berlijn. Het
is voor de eerste maal dat Sonja
Kehler in ons land optreedt Zij werd
opgeleid in Leipzig en was aan ver
schillende toneelgezelschappen ver
bonden voor zij in musicals optrad.
Daarna zette ze haar carrière voort
als chansonnière. De première van
het programma dat zij in Nederland
onder de titel 'Die Hëuser sollen
nicht brennen', brengt vindt plaats
op 16 december in het HOT (Haagse
Ontmoetings Theater). Verder komt
het in het Piccolo Theater in Rotter
dam. het Lak Theater in Leiden, de
Stadsschouwburg in Utrecht en twee
keer in het Universiteitstheater in
Arasterdam. De toernee wordt gepre
senteerd door het Nederlands Cen
trum van het Internationaal Theater
Instituut
De religieuze film heeft het meest te
danken aan regisseurs die zich tegen
over de godsdienst zeer kritisch opstel
len, zoals Ingmar Bergman.
terug naar de oorsprong der woord-
religies, die zich afzetten tegen de
oudere natuurreligies, waarin het
beeld de centrale plaats innam. Dr.
Hes meent dat het christendom een
derde type van religie zou moeten
zijn, waarin woord en beeld gelijke
lijk van menswording en medemense
lijkheid moeten getuigen.
In zijn 26 stellingen komen o.m. de
volgende opmerkingen voor: kerken
waren van het begin af aan toch al
met lichtbeelden verbonden, het mij
den gold vooral het dramatische illu
sie-karakter van speelfilms, en niet de
documentaires, censuur als de Ameri
kaanse Production Code bevorderde
juist de onwaarachtigheid en de im
moraliteit, en werkte zelfs anti-evan
gelisch.
Dr. Hes pleit voor verplichte audio
visuele vorming bij basis- en voortge
zet onderwijs, om een kritische hou
ding te kweken, en voor een filmolo-
gisch instituut, voor een centraal
filmbureau onder C.RJM., voor rui
mere, betere, meer practische, samen
werking van overheid en burgers in
het belang van film, kuituur, mdlieu-
beheersing en zelfs voor internationa
le samenwerking tot bewustzijnsvor
ming en mentaliteitsverandering.
(herleden Op 91-jarige leeftijd is
te Eindhoven overleden A. J. Zoet
mulder. Van 1924 tot 1953 was hij
hoofdredacteur van het Eindhovens
Dagblad. Hij was tevens bekend als
literator en als schilder. Hij schreef
verschillende romans, novellen en to
neelstukken.
Benoemd: Per 1 januari 1973 benoemd
tot burgemeester van de gemeente
Uitgeest de heer H. J. de Nijs met
toekenning van gelijktijdig eervol ont
slag als burgemeester der gemeente
Ursem. De heer De Nijs, die 40 jaar
is, is sinds 1966 burgemeester van
Ursem. Hij is rooms-katholiek en lid
van de KVP.
lijkerspost onthult afkeer van dogma's, interesse voor mystiek
oor Ton Hydra
IILVERSUM De NOS-rubriek
ienswijze (waarin morgenavond
en aantal kleine geloofsgroepe-
ingen aan bod zal komen) draait
5 jaar en in die tijd is heel wat
'sgemaakt onder een gericht pu-
liek van tussen de één en ander-
alf miljoen kijkers per uitzen-
tog. Presentator-eindredacteur
ack van Belle en zijn medewer-
ers krijgen maandelijks een op-
'erkelijk groot aantal reacties.
■"veel kijkers beperken zich niet
[l «et aanvragen van een tekstboek-
maar geven ook hun visie op een
nandeld onderwerp. Dikwijls zijn er
[voerende brieven bij over hun zoe-
*n naar religieus houvast. Het won-
«iijke is echter dat de belangstel-
"S daalt naarmate er meer over
zologische zaken is gesproken. Con-
IUs'e: hoewel velen zich intens bezig-
ouden met problemen die de zin van
bestaan raken, groeit de aversie
«en een eenzijdig-dogmatische 'ver-
iKKing' van de levensvragen.
b't de kijkerspost een beeltf te
«leiden van de geestelijke nood in
ns land? Jack van Belle: 'Die nood is
er ongetwijfeld, maar ik ontvang geen
kreten om hulp. Daarvoor kloppen de
kijkers niet bij Zienswijze aan. Inte
gendeel: een groot percentage van de
post bestaat uit getuigende brieven;
men verdedigt iets'.
Dat 'iets' blijkt in veel gevallen niet
een geloofsregel van een of andere
kerk te zijn, maer een door het leven
gelouterde eigen kijk op de dingen.
De heer Van Belle vindt in zijn post
rissen aanwijzingen voor het ontstaan
van een nieuw type religiositeit. 'Min
der dogmatisch en meer open ge
richt op persoonlijk ervaren'. In veel
buitenlandse publikaties treft hij de
zelfde signalementen aan van een ver
andering in denken en mentaliteit.
Groot is het aantal briefschrijvers dat
zich door de kerk niet meer aange
sproken voelt. 'De kerk heeft geen
antwoord voor deze tijd', is de reactie
van de meerderheid. De terugval is
het sterkst bij katholieken in het
Zuiden. Zij gaan zich hoe langer hoe
meer interesseren voor andersdenken
den 'want we nemen niet meer
klakkeloos van meneer pastoor aan
dat het allemaal ketters zijn' en
schrijven clan aan Van Belle hoezeer
het hen verrast dat zoveel uiterst
zinnige mensen tot kleine geloofsge
meenschappen behoren.
In de Zienswijze-post is ook de schei
ding der geesten merkbaar. Veel pro
testantse kijkers vertellen dat zij hun
kerk hebben losgelaten, maar zich
vasthouden aan het evangelie als
richtsnoer voor het leven. Men zet
zich vaak heel scherp af tegen de
gevestigde instituten. De ene groep
zegt: 'De kerk bekommert zich te
weinig om de eigentijdse problemen',
en een vrijwel evengroot deel van de
kijkers laat het afweten' omdat de
kerk verpolitiekt'.
Mystiek
Als ze het in de kerken niet meer
vinden, waar zoeken deze mensen het
dan? Van Belle: 'Er is een sterk
toenemende belangstelling te constate
ren voor de mystiek. Vooral protes
tanten ontdekken dat ook de mystiek
een legitieme weg naar God kan zijn.
Veel katholieken ervaren sommige
veranderingen in hun kerk als een
verschraling van de mystieke bele
ving, waarmee zij van oudsher ver
trouwd zijh'.
Niet minder groot blijkt de interesse
voor occulte onderwerpen. Dit mag
niet worden uitgelegd als een banale
zucht naar hokus-pokusgedoe. maar
moet worden gezien als een deel van
de in de gehele westerse wereld in
gang zijnde verkenning van de geeste
lijke verworvenheden van het Oosten,
o.a. Yoga en Zen-boeddhisme.
Jack van Belle:
palen
een van de praat-
Afgaand op de reacties, wordt Ziens
wijze het meest bekeken door buiten
kerkelijken; hier bedoeld als verza
melnaam voor degenen die hun kerk
hebben verlaten en zij die van huis
uit nooit tot een geloofsgemeenschap
hebben behoord. Uit de laatstgenoem
de groep krijgt Van Belle vaak te
horen dat men via Zienswijze is gaan
nadenken over allerlei zaken waaraan
vroeger werd voorbijgegaan. En uit
huizige jongeren ('omdat vader en
moeder altijd en eeuwig voor die
rotbuis zitten') schrijven: 'Maar voor
Zienswijze blijven ook wij thuis!'
"Natuurlijk krijgt de heer Van Belle
ook legio andere geluiden te horen.
Veel briefschrijvers nemen de kerk in
bescherming omdat ze soms het ge
voel hebben dat de kerk tijdens een
uitzending in discrediet is gebracht
Anderen gaan verder en vinden dat
Van Belle hoognodig op het spoor
van het evangelie moet worden gezet.
'Je kunt die hele rubriek wel opdoe
ken, want alles is in de Bijbel te
vinden'.
Dan zijn er mensen die zeggen dat ze
in hun 'heiligste gevoelens' zijn ge
kwetst. Ze beginnen met Van Belle
onchristelijk handelen te verwijten,
slaan hem vervolgens met bijbeltek
sten om z'n oren en bedienen zich
tenslotte van schuttingtaai om hem
naar de buitenste duisternis te ver
wensen. Daar zit geen christelijk
woord meer bij.
Achtergronden
De neiging, juist met deze mensen
nader in contact te komen, kan Van
Belle meestal niet onderdrukken. Hij
is waarschijnlijk mede onder in
vloed van zijn oorspronkelijk beroep
(leraar geschiedenis) altijd op zoek
naar de achtergronden van verschijn
selen, naar de drijfveren van de
mens, de psychische functies die voor
zijn gedrag bepalend zijn. Geen won
der dat hij grote belangstelling heeft
voor het werk van Jung.
Het resultaat van een telefoongesprek
met zijn grofste aanvallers is. niet
zelden verrassend. Veelal zijn het
mensen die, door omstandigheden bui
ten Zienswijze om, barstensvol span
ningen zitten en in van Belle een
gemakkelijke ontlader zien. Immers,
een anonieme bezigheid en het lucht
zo lekker op. Ze gokken er bovendien
een venijnige brief schrijven is bijna
op. geen antwoord te krijgen. Door
dat onverwachte telefoontje en dus
toch het mondeling contact waarvoor
ze eigenlijk bang zijn gaan ze
beseffen dat zij met hun vuilspuiterij
zichzelf te kijk hebben gezet Van
Belle bezit verscheidene brieven met
uitvoerige verontschuldigingen.
Hij is er in die vijf jaren wel achter
gekomen: er bestaat een enorme be
hoefte aan 'praatpalen'. Van Belle is
er één, van, na elke uitzending weer.
En voor evenveel mannen als voor
vrouwen. Uit vrijwel alle groeperin
gen. Een uitzondering vormen de
streng-orthodox gelovigen; zij schijnen
zelden of nooit naar Zienswijze te
kijken. Tussen haakjes: weet u hoe
veel religieuze groeperingen er in ons
land zijn? In Van Belle's kaartsy
steem loopt het aantal al naar de 200.
Voor een Amerikaan niet opzienba
rend, want hij kan kiezen uit meer
dan 2.000 stromingen.
Onzekerheid
Voor Jack van Belle staat het vast dat
de geloofsonzekerheid ook in eigen
land sterk zal toenemen. 'De kerken
gaan een nog moeilijker tijd tegemoet
en zullen veel kleiner worden'. Wen
kend perspectief ziet hij in een grote
re toenadering tussen de wereldgods
diensten. Aan de basis is er al iets
gaande. 'Daarom vind ik het hoogst
betreurenswaardig dat in protestantse
kringen een duidelijke ontwikkeling
in deze richting niet voldoende wordt
onderkend'. De geschiedenis leert dat
een nieuw type religiositeit niet is
tegen te houden als de tijd daarvoor
rijp is.
