dichtbij
Voor grote hotels ziet
toekomst er somber uit
Vaak meer
personeel
dan gasten
]en sprookje
aisbruikt
Wat hebben we dit jaar gedaan
febladen+weekbladen weekbladen w
u
bOW 'KWARTET DONDERDAG 7 DECEMBER 1972
BINNENLAND
T5/K5
ommeiitaar
;1 liberale Telders-stichting het
jenschappelijk bureau van de VVD
er in geslaagd vlak vóór de
iiezingen (wie denkt er aan een
llligheid?) een nota het licht te
In zien: 'Sociale wetgeving mis
lik', oneigenlijk gebruik en nieuwe
n'.
schijnbaar wetenschappelijk ge-
ift poogt misbruik van de sociale
ring aan het licht te brengen,
[er dit misbruik met cijferreeksen
iven. Niet alleen in de kring van
ibeweging, maar ook bij de on-
lersorganisaties heeft het rapport
genade kunnen vinden.
:min heeft de heer Wiegel het niet
icn nalaten in de verkiezingstijd
rapport te gebruiken (misbruiken)
op de sentimenten van een groep
ekere kiezers te spelen door met
nverheffing schande te spreken over
(niet bewezen) misbruik van de
wetgeving.
oud-Kamerlid voor de KVP drs.
A. M. Verdijk heeft op de laatstge-
iden partijraad van de KVP in
terwijk geprotesteerd tegen deze
thode en dat duidelijk onder woor-
gebracht door te zeggen: 'Wiegel
pte duizenden op het hart met zijn
haal over het misbruik van de socia-
voorzieningen. Daar willen wij niets
te maken hebben.'
heeft het om meer dan één reden
deze zaak niet lichtvaardig te ver
in als 'een verkiezingstoespraak'.
|k bij de formatie van het eerste
inet-Biesheuvel sprak de toenmalige
iateur Steenkamp uitvoerig over
lik van sociale verzekeringen met
van de grote kenners van onze
Je wetgeving, het AR-kamerlid en
linister van sociale zaken, Bouke
Ivink.
Ivink heeft ook toen al aan de heer
ikamp uiteengezet, dat 'één geval
fraude meer indruk op het publiek
ikt dan honderden gevallen waarin
niet gebeurt'. Roolvink heeft, dunkt
toen de spijker op de kop geslagen
|en wie kon het beter doen dan hij?
iwens: wie even in de geschiedenis
it, weet dat al van het moment af
zeer aarzelend met de sociale
iving werd begonnen, heftige be-
in werden geuit tegen zogenaamd
vermeend misbruik. Prof. I. J.
igmans heeft in zijn boek 'De toe-
nd van de arbeidende klasse in
derland in de negentiende eeuw' op
irtuigende wijze met deze verhalen
gerekend.
)ch is het sprookje van het 'ernstige
sbruik' blijven voortleven en nu
ki nkbaar door Wiegel aangegrepen.
kKj het doen van zijn uitspraken heeft
iegel echter nog één belangrijke kant
i(j de zaak over het hoofd gezien.
23 ials gezegd had Roolvink in mei
pi reeds aan Steenkamp laten weten
het vermeende misbruik van de
ciale wetgeving schromelijk werd
erdreven. En als het dan. zoals de
ha, Iders-stichting en daarna Wiegel bc-
i 3 i ren. nadien wel snel bergafwaarts is
an met het goed gebruik van de
ile wetgeving, rijst de belangrijke
aag: wie was er sedertdien verant-
jmi (ordelijk voor de sociale verzekering
,e,n ons land? Daarop kunnen wij onze
irl ters snel antwoorden: dat was de
latssecretaris van sociale zaken, mr.
G. Rietkerk. En van welke partij is
heer Rietkerk lid? Inderdaad: van
VVD.
Hotel Wittebrug in Den Haag
(links) en Huis ter Duin in
Noordwijk aan Zee.
door Dick Ringlever
DEN HAAjG In de wereld van onze vaderlandse hotellerie vallen klappen. Het verdwijnen van dure
namen als Wittebrug, Kurhaus en Huis ter Duin ('t is nog maar een greep) lijkt het imago van de
branche een gevoelige knauw te hebben gegeven. In weerwil van de dure schijn, decennia lang in
stand gehouden met voornaam comfort, lijkt het hotelwezen duidelijk in een impasse te zijn geraakt.
De glans van kostbare luxe blijkt niet meer in staat rode cijfers uit de kasboeken te weren. Met alle
gevolgen van dien: massa-ontslag voor honderden en verlies van een brok grandeur, dat voor steeds
groeiende groepen kennelijk niet meer betaalbaar is.
108
Althans op het eerste gezicht. Want
en dat lijkt een even vreemde als
onlogische ontwikkeling er blijven
nog steeds nieuwe, vaak nóg voorna
mere en duurdere, hotels verrijzen.
Soms zelfs op maar enkele honderden
meters van het hotel, dat geplaagd
door snel toenemende verliezen
zijn deuren moest sluiten. Het luxe
Haagse Promenade-hotel op maar tien
minuten rijden van Wittebrug en Kur
haus is er maar één voorbeeld van.
Amsterdam levert er nog meer: het
voorname Okura-hotel bijvoorbeeld,
het Esso Motor Hotel en Apha. Alle
maal bedrijven, die in luxe (èn tarie
ven) niet onderdoen voor het dure
pluche van de hotels met de oudere
namen. In sommige gevallen wordt
voor een nachtje slapen zelfs nog
meer berekend.
Een vreemde tegenstrijdigheid? Secre
taris A. W. Merk van het bedrijfschap
Horeca ziet het nog niet zo. 'In de
eerste plaats moet je er van uitgaan,
dat Amsterdam een uitzonderingsposi
tie inneemt; het is een toeristisch
eiland. Maar afgezien daarvan: het is
nog maar helemaal de vraag of ook
die nieuwe hotels het zullen klaren.
Als je de bezettingsgraad beziet, die
bij deze bedrijven maar 45 procent
bedraagt (een paar jaar terug was dat
60 procent), lijkt dat nog niet zo
zeker. Ik heb wel eens de indruk, dat
men wel eens wat té optimistisch aan
de bouw van zo dure werken begint.
Ik geloof, dat er op het ogenblik
duidelijk sprake is van overcapaciteit,
althans in de categorie van de duur
dere hotels.'
Toerisme
Waarmee hij maar zeggen wil de
toestand pessimistischer in te zien
dan directeur Joop Strijkers van het
Nationaal Bureau voor Toerisme, die
met het oog op de elk jaar groeiende
toeristenstroom de uitbreiding van de
beddencapaciteit alleen maar toe
juicht.
Hij staaft dat met cijfers: dit jaar 2,5
miljard gulden aan inkomende reisde-
viezen; in 1980 waarschijnlijk al ruim
4,5 miljard. Een toename, die behalve
moeten worden gelegd. Op het hotel-
garni bijvoorbeeld, waar je alleen ont
bijt krijgt. En op hotels zonder een
luxe bad in de kamer. De doorsnee
toerist zal die luxe toch naet kunnen
betalen
Bezetting
A. W. Merk: 'Toekomst voor hotelbe-
drijf somber
van de traditionele markten naar
hij stellig verwacht ook zal komen
nieuwe gebieden. Van Japan (met
name). Amerika en Canada. Latijns
Amerika en Afrika. En wat Europa
betreft: vooral van Engeland en later
wellicht ook van de Russische toeris
ten.
Gegrond optimisme? De heer Merk
zegt ten aanzien van deze prognoses
graag met beide benen op de grond te
willen blijven. 'Natuurlijk, dat toeris
me zal groeien. We krijgen steeds
meer vrije tijd en dat betekent per
definitie, dat ook Nederland steeds
meer buitenlandse vakantiegangers zal
kunnen ontvangen. Maar dat houdt
natuurlijk niet in. dat die nieuwe
toeristen allemaal zitten te springen
om een dure kamer met bad en toilet,
waarvoor zo'n 60 tot 80 gulden per
nacht moet worden betaald. Integen
deel. Ik geloof eerder, dat die nieuwe
groepen, die voornamelijk uit jeugd
en de lagere inkomens zullen bestaan,
veel meer zullen hebben aan eenvou
diger hotels. Daarop zal veel meer
dan thans het geval is het accent
De ervaringen tot nu toe lijken hem
daarin op het ogenblik gelijk te ge
ven. De gemiddelde bezettingsgraad
van maar 45 procent spreekt duidelij
ke taal. In sommige van die dure
hotels (ook de nieuwe) blijkt de nood
zelfs zo hoog gestegen, dat een toerist
met een beetje koopmansgeest in
plaats van 70 gulden, maar 25 gulden
voor een nachtje slapen hoeft te beta
len. Gewoon een kwestie van handig
onderhandelen. Behalve de toerist is
ook de hoteleigenaar daarmee gebaat,
want elk bezet bed is winst, verkleint
althans het exploitatieverlies.
Verliezen, waaraan overigens bij ver
scheidene van die bedrijven nog niet
al te zwaar wordt getild. Dat zijn
meestal de ondernemingen, waar
luchtvaartmaatschappijen geld in heb
ben gestoken of bedrijven, die deel
uitmaken van internationale hotel-ke
tens. Die eerste groep vindt het veelal
belangrijker een vliegtuig.stoel te ver
kopen (vaak alleen mogelijk als gelijk
ook een bed beschikbaar wordt ge
steld). de tweede groep ziet het ver
lies maar als een detail op het grote
totaal. Een verliespost, die royaal
wordt gecompenseerd door de waarde
van het vlagvertoon en de toekomst
perspectieven. Bovendien levert zo'n
post het moederbedrijf dikwijls niet
onaantrekkelijke fiscale voordelen.
Kostenstijging
De oorzaak van de malaise? Bedrijf
schapssecretaris Merk heeft daar maar
één belangrijke voor: de explosieve
stijging van de loonkosten in de laat
ste jaren. 'Als je weet. dat die kosten
al 45 tot 50 procent van de omzet
uitmaken, dan wordt wel duidelijk,
dat veel bedrijven maar met grote
moeite het hoofd boven water kunnen
houden. Gevolg daarvan is veelal, dat
har,
14*
iet de oude manier
e verkiezingen hebben weer van al-
n s bewezen. Zo komt winnaar Bas de
«ten aay Fortman aan Hans Smits van
k-ooi rij Nederland vertellen 'De PvdA en
e' '66 hebben samen een zetel verloren
wij hebben er vijf gewonnen,
n i aarmee is benadrukt, dat die oude
ooi i lanier van politiek bedrijven met
„bi innenkamertjes-compromissen door
o, i e kiezers niet meer zo gewaardeerd
1 ordt'. Zijn openlijk bakkeleien met
li ]n coalitiegenoten met uitdrukkelij-
mko e handhaving van zijn loyaliteit aan
oo»ien maakt in dit interview een frisse
o 1 n oprechte indruk.
8 'i 'aar de vraag blijft wel of de kiezers
nerr P weg naar de stembus in staat zijn
and; eweest de kater mee te beleven die
ooo 'i ze§t te hebben overgehouden van
- e laatste congressen en de wijze
er. waarop de PPR daar behandeld is.
höci5as zegt: 'Omdat de PvdA en de D'66-
nabi eiding zich hadden voorgenomen al-
es achter gesloten deuren te beslissen
c;i n niet openlijk met de eigen mensen
i e praten, werd naar buiten toe de
ndruk gewekt, dat het PvdA-congres
rrol »estond uit een verzameling onredelij
ks. e mensen, wat absoluut niet het
'al was.'
•ij hel op een geheel andere toon
zegt Igor Cornelisscn ook zoiets: 'Zijn
(Den Uyls - red.) strategie om met
D'66 als voornaamste partner een
j 'olkspartij te stichten die nog recht-
ai w is dan de PvdA heeft voor lange
de ijd schipbreuk geleden. De PPR die
>me< slecDts met behulp van D'66 onder
tiiia rulc kon zetten, is juist de grote
strj Wnnaar geweest terwijl het uiteenval-
n 'en van de vrijzinnige technocraten is
'chl begonnen'
veil
king van Bas in een interview met
Gerard de Bruijn van 'de Nieuwe
Linie: 'Ilc verwacht dat Van Mierlo
vanuit zijn partij nu onder pressie
gezet zal worden om zo spoedig moge
lijk een PVP (Progressieve Volkspar
tij - red.) tot stand te brengen. De
kiezers vragen van ons eerst "een ver
dere uitbouw van de geestelijke radi:
cale stroming.' Alweer, een uiterst
sympathieke gedachte, maar alle stem
biljetten der PPR kiezers zouden on
geldig verklaard zijn wanneer er wer
kelijk zóveel op te lezen stond.
Hoofdredacteur Van den Boomen
zegt: Vooruit met de geit. Hans Wie
gel is de grootste winnaar, het volk
stemde in meerderheid rechts dus
Wiegel moet premier worden van een
rechts kabinet, Vonhoff minister van
CRM. Uit de KVP moeten de progres-
sieven die er nog niet uit willen daar
toe door het partijbestuur gedwongen
worden. De progressieve drie moeten
een progressieve volkspartij worden
(voor de naam waarvan DNL een
prijsvraagje uitschrijft) en een con
fessioneel minderheidskabinet dient
niet te worden ondernomen'.
n eiM.e m ;»«>k kun het
blad !V>7 i'-ob-'k'i.-'m :rd ut spraken en
concludes van De Gaay Fortman laten
afdrukken en verspreiden als: \k ge
loof niet dat een gesprek met de KVP
moet gaan over het opnemen van
KVP-ministers binnen het kabinet. De
KVP zal daar zelf geen behoefte aan
hebben'.
Paul Brill analyseert in dezelfde
Groene de verkiezingsuitslag en de
partijen, die winst hebben behaald.
Over De Gaay Fortmans PPR zegt
Brill dat het voorbarig zou zijn er op
te rekenen dat ook op langere termijn
de PPR als een hecht links bolwerk
binnen de progressieve drie zal func
tioneren. Daarvoor is de kiezersaan-
hang van deze partij te eenzijdig
samengesteld. 'Zonder substantiële ar-
beidersaanhang houdt de PPR een
stuk onzekerheid voor de toekomst'.
Maar nk moeder Wiegel met haar
uitspraken mag er wezen. 'Eén van
Hans zijn zwakkere kanten is. dat hij
nooit goed tegen plagen heeft gekund.
1-Iij werd meestal boos' en ook: 'Als
jongetje was hij altijd erg vriendelijk
tegen iedereen. Ik weet nog goed
bijvoorbeeld als hij tegen zijn oma zei
toen hij nog maar vier jaar was: 'Dag
oma, hoe gaat met u?'
Samkalden
Wiegel
Nóg eens
«V p
pet beeld van de toestand der pro
gressieve drie na de verkiezingen kan
pen aanvullen door een slotopmer-
In De Groene ook nog eens een
interview met (inderdaad!) De Gaay
Fortman. In dat blad zegt hij: 'Ik
geloof niet dat Den Uyl onverdeeld
blij was met het verlies van D'66 en
de winst van de PPR', maar Bas de G.
F. zelf wil ook nog wel wat kwijt
over de PvdA, wier geschiedenis hij
overigens steeds met sympathie leest:
'De methode van politiek bedrijven
binnen de PvdA omvat het afschrij
ven van je tegenstander, de hang naar
polarisatie. Polarisatie moet echter
geen uitgangspunt worden, maar al
leen op essentiële momenten worden
toegepast.
Gelukkig dat de Groene naar eigen
getuigenis niet 'hijgend achter het
Als enige van de weekbladen heeft
Elsevier zijn licht opgestoken bij de
andere winnaar: Hans Wiegel van de
VVD. Wiegel heeft groot vertrouwen
in de door hem verworven aanhang.
Hij citeert met instemming wat de
grijze anti-revolutionair H. Algra
schreef: 'De VVD heeft zich ontwik
keld tot een echte volkspartij' en hij
zegt zelf: 'Juist omdat wij er meer
dan de Partij van de Arbeid in ge
slaagd zijn bij alle bevolkingsgroepen
vaste voet aan de grond te krijgen,
hebben wij de kans de komende jaren
een echte doorbraakpartij te worden'.
De grijze eminentie van de VVD, mr.
Harm van Riel toont zich zeer tevre
den over de prestaties van Hans, maar
de heer Van Riel alom bekend en
geprezen vanwege zijn schier spreek
woordelijke bescheidenheid is bo
ven alles dankbaar. 'Wiegel is ons
indertijd tien jaar geleden als
geschenk aangeboden en onze enige
verdienste daarbij was dat wij zulks
terstond hebben onderkend'.
De Haagse l'ost schildert het protrel
van Amsterdams burgemeester dr. Ivo
Samkalden. 'een buitengewoon scherp
zinnig man, kamergeleerde en practi
cus. Erasmus en Machiavelli'. Het
weekblad onthult een curieuze
machtsstrijd die vooraf ging aan Sam-
kaldens beslissing geen vice-president
van de Raad van State te worden.
Samkalden liet in vroeg stadium we
ten dat hij liever in Amsterdam bleef,
maar toch begonnen plaatselijke par
tijgenoten een campagne om de bur
gemeester 'naar hoger sferen af te
voeren'. Samkalden won de strijd en
verstevigde zijn positie. Maar waarom
hangt 'deze superieure jurist' zo sterk
aan het burgemeesterschap van Am
sterdam? Een vriend: Ik geloof dat
hij in dat burgemeesterschap gedre
ven wordt door eerzucht om het goed
te doen Ik geloof dat hij een
zaam is in de strikt menselijke zin,
geloof ik. Dat is waarschijnlijk ook wel
voor een deel zijn eigen schuld.'
Verder in HP het eerste interview na
de verkiezingen met Barend Biesheu
vel. Barend Blesheuvel is weer he
lemaal terug. De gespannen trekken
zijn van zijn gezicht verdwenen' con
stateert het weekblad. Volgens de
nieuwe AR-fractieleider zit in de PPR
'een stuk electoraat dat eigenlijk bij
ons zou horen'. 'Tijdens de verkie
zingsstrijd heb ik uitstekend kunnen
discussiëren met de PPR. Dat was een
andere PPR dan de schreeuwerige
PPR van vorig jaar'.
de tarieven moeten worden opge
schroefd. En dat betekent dan meestal
weer, dat het aantal gasten daalt. Het
is bepaald geen uitzondering, dat er
in een hotel meer bedienend perso
neel dan gasten rondlopen, 't Is ge
woon een vicieuze cirkel.'
Daar uit te komen, blijkt voor veel
bedrijven een totale omschakeling te
vergen. Met name waar het gaat om
de restauratie-exploitatie, want die
blijkt veelal de belangrijkste verlies
gevende post te zijn. Zeker als het
restaurants betreft, waar men nog
prijs stelt op een uitgebreide eetkaart.
'Ik begrijp.' zegt de heer Merk, 'dat
een goed hotel een zo groot mogelijke
variëteit aan gerechten wil opdienen,
maar in deze tijd is dat een vrijwel
onhaalbare zaak.
Juist de keuken is zo arbeidsintensief,
dat men zich om de kosten te
kunnen dekken wel moet beperken
tot een bescheidener kaart. Er zijn
voorbeelden van bedrijven, die er
zelfs daarmee niet kunnen komen en
het hele restaurant afstoten.'
Schaalverkleining
De statistieken van het bedrijfschap
illustreren die ontwikkeling. In tien
jaar tijd is het aantal hotels, dat
tevens een restaurant of een café
exploiteerde, aamzdenlijk teruggelopen.
Het aantal hotels-café-restaurant daal
de van 1961 tot 1971 van 3198 naar
2692, het aantal hotels-restaurant van
222 naar 179 en het aantal hotels-café
van 978 naar 698. In lijnrechte tegen
stelling daarmee steeg het aantal on
dernemingen in de horeca-sector, dat
zich in dranken en culinair speciali
seerde. Vooral de groei van het aantal
bars spreekt in dit verband aan: van
81 naar 955, evenals trouwens die van
het aantal eethuisjes (vaak gespeciali
seerd in buitenlandse keukens) en
cafetaria. Waarmee maar gezegd wil
zijn, dat schaalvergroting, zoals die
nu merkbaar is in de hotellerie, niet
voor de hele horeca-sector dé oplos
sing blijkt te zijn. Integendeel: waar
het gaat om het culinaire deel is
veeleer sprake van schaalverkleining.
Een ontwikkeling, die overigens op
het ogenblik meer succes lijkt te
hebben dan de investeringsdrift van
de grote hotelmagnaten
Subsidie
Diezelfde teruggang noteren ook de
eigenaars van kleinere hotels op het
platteland. De meesten van hen kam
pen met min of meer ernstige finan
ciële problemen. Niet omdat het be
zoek zou teruglopen, wèl omdat de
kosten vooral de laatste jaren onrust
barend zijn gestegen. Veel onderne
mers proberen die stijging te compen
seren door minder personeel in dienst
te nemen en meer vaak met hulp
van het hele gezin zélf te doen,
maar lang niet altijd slaagt men erin
daarmee de ontwikkeling te keren.
Nederlandse hoteliers zijn trouwens
niet de enigen, die met dit probleem
te kampen hebben. In landen als
Frankrijk en Oostenrijk kent men ze
ook, maar daar heeft de overheid een
handje geholpen met zeer speciale
financieringsfaciliteiten om deze ho
tels in de middenklasse te behouden.
In Oostenrijk heeft zij daarvoor 688
miljoen gulden beschikbaar gesteld,
een bedrag, dat is vrijgemaakt om de
hoteliers te helpen hun hotels aan te
passen aan de comforteisen van van
daag.
'Eigenlijk,' zegt de heer Merk. 'zou
den we dat hier ook moeten hebben.'
'Weliswaar kennen we in Nederland
een goed werkende hotelkredietbe-
schikking, maar daarmee wordt alleen
geld tegen de normale rente ver
strekt. Zo'n steuntje is goed voor een
eerste stoot, maar de hoteleigenaar,
die zijn bedrijf helemaal rigoreus wil
opknappen heeft meer nodig, echte
subsidie, waarmee hij niet in de
schulden raakt. Tenslotte is dat ook
in het belang van ons land. Waar het
Internationale toerisme groeit en de
tweede vakantie In eigen land steeds
meer gemeengoed wordt, verdient ook
de overheid aan een goed renderend
hotelbedrijf.' He mes snijdt aan twee
kanten.'
Reserves
Dat deze steun een noodzaak is, staaft
de bedrijschapssecretaris met cijfers.
'In veel bedrijven zit men zo goed als
aan de grond. De eigenaar mag dan
vaak nog een goed belegde boterham
hebben, reserves, waaruit hij de
broodnodige vernieuwingen zou moe
ten betalen ontbreken. De gevolgen
daarvan zullen niet uitblijven. Wan
neer niet wordt geholpen zal een
toenemend aantal hotels verpauperen.
Dat daarmee het veel geld opbrengen
de toerisme wordt geschaad, is een
duidelijke zaak.'
Howel de eerste kerstpot van het
Leger des Heils zich gisteren pas in
het openbaar vertoond heeft en de
kerstdagen nog een flink aantal
nachtjes slapen weg zijn, kan het
geen kwaad even bij de vakantie stil
te staan. Tenslotte is de kerstballen-,
-boomlampjes- en engelenhaar indus
trie midden in de zomer ook al druk
voor het eind van het jaar en moet
een mens tegenwoordig in januari al
het reisbureau binnenstappen om in
hoogzomertijd uit de voeten te kun
nen.
Want in de hoogzomerperiode willen
we (haast) allemaal wegwezen en juli
is dan de onverbiddelijke vakantietop.
Het NIPO, dat met de regelmaat van
de klok onze gedragingen nagaat,
heeft 1100 voor alle vakantiegangers
representatieve Nederlanders ge
vraagd wat ze dit jaar met hun vrije
iceken gedaan hebben. Helemaal niets
deed 27 procent; tenminste, die men
sen zochten hun vertier thuis, waar
het misschien ook wel is. Buitenshuis
icas 61 procent in die tijd en 12
procent heeft nog helemaal geen va
kantie gehad, maar die zullen nog wel
naar de wintersport gaan.
Overigens is de vakantie die 61 pro
cent zo goed bevallen, dat een derde
van hen nog eens, en sommigen nog
eens en nog eens weggingen, mensen
met een hoop vrije dagen dus. Daar
door lopen de cijfers van het NIPO
een beetje door elkaar wat de tijd
van het jaar betreft waarin iedereen
vakantie genomen heeft. Het zou best
kunnen dat van de 15 procent die
vóór 1 juli al op pad was, 14 procent
in het hoogseizoen nog eens de deur
uitstapte, maar desondanks komt er
toch heel duidelijk uit dat het in de
katten
smeekbede
maand juli in de vakantieoorden ver
reweg het drukst is geweest. Tot half
augustus ging het ook nog wel, maar
daarna ivas er blijkbaar weinig lol
meer aan.
Van de mensen die hun vakantie
buitenshuis doorbrachten (diezelfde
61 procent dus) reisde iets meer dan
de helft naar het buitenland (of ook
nog eens daarheen na een echte Hol
landse vakantie). In dat buitenland
loerden vooral jonge Nederlanders ge
zien. De groep van 18 tot 24 jaar trok
er het meest ver op uit (42 procent),
maar van de 65-plussers ging maar 24
procent de grens over. Van alle oude
ren boven de pensioengerechtigde
leeftijd bleef trouwens de helft thuis
zitten. Een andere opvallende groep
vormen de mensen tussen de 25 en 34,
van wie ook maar 29 procent naar het
buitenland ging. Die waren misschien
net getrouwd, hadden gezinsuitbrei
ding of kochten een huis en hadden
er dus geen geld voor, want geld
speelt bij een buitenlandse vakantie
nog altijd een belangrijke rol. Aan
het NIPO-onderzoek te zien kun je
pas echt lekker naar een vreemd land
als je boven de vijftienhonderd gul
den per maand verdient. Met minder
geld zijn we ook wel gegaan, maar
lang niet met zovelen.
Katten met een hoedje op zullen er
zaterdag en zondag niet veel in de
Amsterdamse RAI te zien zijn. Wel
blootskops perzische en Siamese
katten in alle kleuren en variëteiten,
abessijncn, blauwe russen, havanna's,
huiskatten, heilige birmanen (met
hun 'witte handschoenen'), rex-katten
en chincilla's. Een echt internationaal
gezelschap, maar dat is dan ook altijd
de opzet van een tentoonstelling van
'Felikat', de Nederlandse vereniging
van fokkers en liefhebbers van katten.
Bovendien is het de veertigste exposi
tie in zijn soort en daarom zijn in de
RAI ook de beste exemplaren van de
kattentekeningen te bewonderen, die
Amsterdamse kinderen van acht tot
veertien jaar voor de wedstrijd Kind
en Kat hebben gemaakt.
Lieve meneer Ford, wilt u alstublieft
in onze stad een fabriek bouwen? Dan
kan mijn vader uit Duitsland terugko
men en fijn weer bij ons thuis komen
wonen, als hij hier een baan kan
krijgen, schreef een klein jongetje
aan de industrieel Henry Ford de
tweede. Hij en vrijwel alle andere
grote en kleine inwoners van het
Spaanse stadje Talavera de la Reina,
in de winderige, dorre vlakte ten
zuidwesten van Madrid, schreven zo'n
smeekbede in de hoop dat de grote
Henry ja zal zeggen. De Ford Motor
Company heeft onlangs bekend ge
maakt dat de mogelijkheden bekeken
worden om een fabriek in Spanje
neer te zetten.
Tweeëndertig plastic zakken vol brie
ven, hoog opgeladen op een met span
doeken versierde truck en voorafge
gaan door rijen personenauto's met de
burgemeester van Talavera voorop,
zijn bij de ambassade van de Verenig
de Staten in Madrid afgeleverd. En
dat was nog niet eens alles. Iemand
van die ambassade zei dat de plannen
van de maatschappij een toevloed van
petities heeft losgemaakt en dat de
ambassade overspoeld wordt met der
gelijke brieven uit alle mogelijke
Spaanse stadjes en zelfs uit dorpjes.
Spanje heeft volgens officiële
bronnen tenminste niet meer dan
zo'n twee procent werklozen, maar
ruim een miljoen Spanjaarden verdie
nen hun boterham dan ook ver buiten
de deur. in het buitenland.
slavenwerk
Ahmed Erdogan, een 23-jarige Turkse
gastarbeider, is elke zaterdag in de
hoofdstraat van Apeldoorn te vinden
waar hij, voerzien van een originele
schoenpoetsdoos, voor de somma van
één gulden winkelende voorbijgangers
zijn diensten aanbiedt. De ijverig
poetsende Ahmed, die doordeweeks op
de Apeldoornse nettenfabriek werkt,
geeft drie maanden garantie op zijn
werk. Hij is met één paar schoenen
dan ook twintig minuten bezig.
Ahmed vroeg en kreeg een vergun
ning via het arbeidsbureau, dat er
overigens niet zozeer een bijverdien
ste als wel een toeristische attractie
in ziet. Ze vinden het daar kennelijk
leuk iets van de slaventijd terug te
halen. Een kwestie van jeugdsenti
ment waarschijnlijk.
revolutie
Natuurlijk kun je in Engeland 's a-
vonds gewoon een pilsje pakken. Maar
om elf uur gaat de pub onherroepe
lijk dicht en als je op het platteland
zit, zelfs al om half elf. Op zondaga
vond kun je in een dorp na tienen al
niet meer terecht en in Schotland en
sommige delen van Wales houden ze
de deur 's zondags helemaal gesloten.
Een tijd geleden al heeft de Britse
regering een commissie geïnstalleerd
die die hele vergunningenkwestie tot
op de bodem moest onderzoeken en
daarna vertellen of daar iets aan zou
moeten veranderen. Of er bierliefheb
bers in die commissie zitten, is niet
bekend, maar een feit is dat er revo
lutionaire voorstellen uit de bus geko
men zijn. Zo wil de commissie onder
meer, dat de pubs voluit publieke
huizen, die we in dit geval liever
café's zouden noemen 's morgens
om tien uur opengaan (inplaats van
in het begin van de avond) en tot
middernacht openblijven, ook op zon
en christelijke feestdagen. Er zou
trouwens ook een ander soort pubs
denkbaar zijn, echte publieke gelegen
heden, waar het hele gezin gezellig
kan neerstrijken. Zoals iedereen wel
zal weten, worden vrouwen nog altijd
uit de originele pub geweerd, evenals
kinderen onder de veertien. Een ou
der kind mag er wel in, maar krijgt
pas iets alcoholisch voor z'n geld als
het achttien is. Dat moet zeventien
worden, vinden de heren van de com
missie.
De regering wil eerst eens afwachten,
hoe het publiek op deze en meer
voorgestelde veranderingen reageert.
Voorzitter Lord Erroll van de 'dran
kencommissie' verwacht in elk geval
geen verschrikkelijke wijzigingen in
de Engelse drinkgewoonten. Wel
denkt hij dat het nog maanden en
maanden zal duren voordat een even
tueel nieuw systeem er door is, zelfs
als iedereen het er voetstoots mee
eens zou zijn. Als de pubs echte café's
naar onze begrippen worden, betekent
dat wel een ware revolutie in het
traditiegetrouwe Engeland. Maar als
de kraan eenmaal goed is openge
draaid, blijft het bier vanzelf door
stromen.
achterpand
De administratie van de KRO kreeg
onlangs een paar girootjes binnen
met het verzoek voor het overgemaak
te geld de tekst van de televisieserie
•Achterpanden van de bijbel' toe te
sturen. Dat had het personeel van een
bank begrepen uit de opdracht van
hun knenelijk onduidelijk schrijvende
klanten, die het programma 'Achter
gronden van de bijbel' bedoeld had
den. 'En toch leuk' moest ook opge
stuurd worden. Na enig nadenken
bleek dat 'En toch Kerk te moeten
zijn.
'Hé, Slmpkins
