Kerken: voorrang voor
Suriname en Antillen
Ktllti
Dokter Fiep Kruyt
schrijft boekjes
>o
Steeds meer schippers
gaan aan de wal wonen
Hoogleraar
afgezet
Trouw
K wart et
Spaarde
S-jes"
op de flesjes
van bottelvers
Keilerbier
0
folder en spaarkaart
[alléén bij uw slijter!
Vergeefse jacht
op bankovervaller
vandaag
R.k. kerk Rhodesië:
school dicht als
zwarten weg moeten
Beroepfiigs-
werk
Boekenetalage
G
TROUW/KWARTET DONDERDAG 7 DECEMBER 1972
KERK/BINNENLAND
T2/K2 T
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Fundamentele bezinning over de verantwoordelijkheid en de taak van Nederland ten
aanzien van Suriname en de Nederlandse Antillen is volgens de raad van kerken in Nederland een
vereiste van de eerste orde in de komende regeringsperiode.
Alles zal in het werk moeten worden
gesteld om binnen de kortst mogelijke
tijd in Suriname en op de Antillen
meer rechtvaardige economische en
sociale verhoudingen op gang te bren
gen, aldus de verklaring van de raad
van kerken.
In het kader van de raad van kerken
is een brede werkgroep van Surina-
mers en Antillianen ingesteld om op
korte termijn grondige studie te ver
richten. Tegelijk wil de raad binnen
de kerken een proces van bewustwor
ding op gang brengen inzake de gesig
naleerde problematiek.
Volgens de raad van kerken heeft
Nederland nagelaten, een fundament
voor een gezonde en zelfstandige sa
menleving in Suriname en op de
Antillen te leggen. Gewezen wordt op
een achterstand in onderwijs-mogelijk-
heden, in economische ontwikkelin
gen, terwijl de sociale voorzieningen
'ternauwernood of nog onvoldoende
zijn ontwikkeld'.
Onderzoek
Volgens de raad liggen 'sinds meer
dan tien jaar de meest gedetailleerde
pannen klaar*. De raad dringt aan op
een openlijk onderzoek naar de reden,
waarom van deze plannen nog vrijwel
niets is gerealiseerd.
'Het scheppen van een gezonder poli
tiek en economisch klimaat om daar-
De redactie behoudt zich het recht voor om
ter opname in deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
fiublikaUe wordt met de naam van dn
nzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de lieer Joh. C. Francken.
aecrctaris van dc hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
Democratisch-Socialisme?
Ofschoon ikzelf behoor tot DS'70,
meen ik, dat het voor elk denkend
mens een raadsel moet zijn op welke
gronden de politiek van de WD zo
absoluut wordt afgewezen. Dit kan
m.i. alleen gedaan worden door de
CPN, die inderdaad elke partij als
conservatief beschouwt die niet uit
gaat van de communistische levens-
en wereldbeschouwing. Wanneer de
heer Wiegel of de VVD erop wijzen,
dat 'loon naar prestaties' d e beste
waarborg is voor de verhoudingen in
ht economisch en sociaal leven, dan
impliceert dit een bepaalde visie op
de individuele mens, waarmee Bies
heuvel o.a. rekening mee houdt En
wie daartegen opponeert, ga z'n gang,
maar mag nooit vergeten, dat zelfs in
Rusland graduele verschillen zijn in
looninkomsten, tussen bedrijfsleiders
en minder intelligente arbeiders.
Amsterdam
F. G. de Groot
Ziekentroost
Nu het Kerstfeest weer nadert en we
een tijd beleven waarin, naar ik graag
aanneem, het beste van 's mensen in
nerlijk bovenkomt, zou ik graag een
beroep op mijn medemensen doen in
de hoop, dat ik het niet mis heb en
zij graag wat voor een ander over
hebben. Sinds ongeveer twee jaar
adopteer ik ziekenhuispatiënten die
ernstig of langdurig ziek zijn, maar
nooit bezoek krijgen. Ik doe dat
strikt anoniem (als N. N. Rudolf).
Iedere week bel ik op naar vier
Amsterdamse ziekenhuizen waar ver
pleegsters me de namen verstrekken
van vier patiënten die voor een bos
bloemen met een passende spreuk in
aanmerking komen. Ik kan maar vier
patiënten per week verzorgen. Wie
zorgt voor de overigen onder hen die
eenzaa mzijn (wal niet alleen een
kwestie van leeftijd hoeft te zijn)?
Amsterdam
N. N. Rudolf
Tongentaai (9)
Over het spreken in tongen wordt
tegenwoordig veel gesproken. Ik heb
ervaringen met deze manier van spre
ken met God. Het was op een kam-
peer-week-end van de kerk hier (Lu
thers) dat ik hiermee voor het eerst
in aanraking kwam. Na een discussie
praatte ik met een jongen over het
spreken in tongen. Op een gegeven
moment kwam de dominee bij ons
zitten en hij hoorde het gesprek een
tijdje aan en vroeg: 'Zouden jullie
wat meer over het spreken in tongen
willen weten?'. 'Ja', zeiden wij, en
toen begon hij het verhaal van de
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
Drs. J. Tamminga
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers.- N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bonk:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768)Gem.giro
X 500.
discipelen die de Heilige Geest ontvin
gen te vertellen. Na dat vertel dte
hebben zei hij: 'Maar nergens in de
Bijbel staat dat deze gift uit de hemel
ooit op zou houden of van de aarde
weggenomen zou worden'. Toen vroeg
hij: 'Zouden jullie het samen met mij
eens willen proberen te spreken in
tongen'. Wij bevestigden dat en de
dominee vroeg ons: concentreer je
dan volledig op de Heer en spreek de
klanken uit die op je tong komen. En
hoe raar het misschien ook mag klin
ken, we spraken in een taal die niet.
bestaat, maar we wisten de betekenis
wel. Voor mij is dit een belangrijke
manier van bidden geworden. Het is
voor mij daarom een raadsel dat ie
mand kan schrijven: 'Denkt u nu
werkelijk dat de Geest zich verlaagt
tot het doen uitspreken van geluiden,
waar niemand iets aan heeft omdat
niemand het verstaat'. Voor veel men
sen is het spreken in tongen wel
duidelijk een manier van spreken met
God.
Cairo (V.S.)
M. v. d. Berg
Graag duidelijke
Op de voorpagina van 'Trouw' van
maandag j.l. zie ik in 'Zogezegd' uit
een toespraak van het K.V.P.kamerlid,
Drs. A. A. M. Verdijk, de volgende
passage gelicht: 'Wiegel trapte duizen
den op het hart met zijn verhalen
over het misbruik van de sociale
voorzieningen. Daar willen wij niets
meer mee te maken hebben'. Naief als
ik ben, vraag ik mij af, of er dus toch
duizenden zijn, die die goede sociale
voorzieningen misbruiken, want al
leen zij kunnen door de aanvallen van
Wiegel op het hart getrapt zijn. En
wat de heer Verdijk betreft, waar wil
hij niet meer mee te maken hebben?
Met dat misbruik der sociale voorzie
ningen of met de heer Wiegel? De
heer Verdijk moet wat duidelijker
zijn.
Amstelveen
J. G. Duijker
door te komen tot een grotere leef
baarheid en sociale zekerheid voor de
meest trefbare van de bevolking in
Suriname en op de Nederlandse Antil
len moet het uiteindelijk doel zijn.
Daarbij dient invoering en uitbrei
ding van sociale voorzieningen, ver
ruiming van de werkgelegenheid, ver
betering en uitbreiding van het on
derwijs voorop te staan'.
De raad schat het aantal Surinamers
en Antillianen, dat nu in Nederland
woont, tussen 60.000 en 80.000. Vooral
voor Suriname betekent dit, dat een
aanzienlijk percentage van de bevol-
kig is weggetrokken- 'Velen van hen
worden, vooral wanneer zij in hun
land behoren tot het meest kwetsbare
deel van de bevolking, door de moei
lijke leef- en werksituatie gedwongen
naar Nederland te emigreren'.
De raad spreekt over een 'nood-situa
tie', waarin vooral de Surinamers in
ons land verkeren. 'Met grote schrik'
stelt de raad een toename van vreem
delingen-angst en zelfs vreemdelingen
haat in ons land vast, met name in
die plaatsen, waar zich concentraties
van niet-inheemse bevolkingsgroepen
voordoen. 'Deze gevaarlijke ontwikke
ling in de Nederlandse mentaliteit
kan slechts worden afgeremd wanneer
de Nederlander leert samen te leven
met groeperingen die van elders naar
Nederland zijn gekomen'. Aangedron
gen wordt op intensieve voorlichting.
(ADVERTENTIE)
dan komt u voordelig
aan prachtige artikelen
ver beneden de
winkelwaarde
Verkiezingen
Nu we de laatste verkiezingen weer
hebben meegemaakt en de KVP en de
CHU wederom achteruit gegaan zijn
in stemmenaantal (de ARP is nog iets
vooruitgegaan, maar ook niet om over
te roemen) is de tijd nu toch wel
aangebroken, om gezamenlijk de han
den in één te slaan, en om zo spoedig
mogelijk te komen tot oprichting van
een christen democratische partij. An
ders kunnen we bij de volgende ver
kiezingen wel inpakken en wegwezen
net als Farce Majeur.
Meppel
WBRWWM
siuittS;
k Kwuinn/
I Snl) heel gemakkelijk de
I "S-jes" uit het etiket en
I spaar 12 tot max. 72
I zegels. U komt dan
I voordelig aan prachtige
I artikelen: o.a. tondueset,
I ovengrill, pannenset etc.
H. Gunnink
Onderwijs
Ds. Glashouwer wordt niet alleen
maar verkeerd begrepen, maar zeer
hatelijk veroordeeld. 'Met vergif spui
ten' heeft hij nooit gedaan (wel zijn
tegenstanders). Hij komt alleen maar
op voor de waarheid in Gods Woord
ons gegeven. Zelf ben ik tot 1968 bij
het onderwijs werkzaam geweest,
maar wat mijn ondervindingen zijn
aangaande het godsdienstonderwijs op
de zg. christelijke scholen, is tenhe-
melschreiend. We leven in een tijd
van grote geestelijke afval. Wie dat
niet ziet of niet wil zien, is geestelijk
blind. Zie ook de middelbare scholen,
waar tegen de wil van vele ouders de
evolutietheorie er wordt ingepompt.
Gelijk in Rusland het communisme.
Waar moeten waarheidslievende ou
ders met hun kinderen heen?
Den Haag
M. C. Petri-Dljkstra
Funhouse-revue
Enige dagen geleden bezochten we de
Funhouse-revue in het Shaffy-theater
te Amsterdam. Gezien ervaringen in
het verleden hadden we informaties
ingewonnen. Het WV-kantoor en de
stadsschouwburg oordeelden: 'beslist
niet grof. Eerder het tegendeel. Daar
kun je lachen'. Trouw/Kwartet oor
deelde: puur plezier'. Wat onder-
elk programma is afgedrukt. Welnu
het was een vlot programma tot de
laatste acte voor de pauze n.l. 'wie
van wie is wie' (in televisietaai: 'Wie
van de drie'). Daarin kwamen drie
mannen op in lange gewaden. Dat was
een statig gezicht maar we werden
koud toén ze zich melden met: 'ik ben
Jezus van Nazareth'. De spelleider
Rob van Houten liet drie dames vra
gen stellen, die zonder meer uit de
bijbel geciteerd werden en die, al of
niet juist, door een van de drie
pseudo-Jezussen beantwoord werd om
enerzijds de dames te misleiden en
anderzijds het publiek te laten lachen.
De lachsalvo's hoorden wij nog op de
trappen toen wij, uit protest, de zaal
verlaten hadden. Deze spotternij met
daverende lachsalvo's beoordeelt het
VVV als 'piet grof en uw blad als
'puur plezier'. We hebben Rob van
Houten en Leen Jongewaard telegra
fisch verzocht dit spel te staken. Of
dit gedaan is. weten we niet. Wel
weten we dat deze vorm van spotter
nij een puur 'anti-christelijk' karakter
draagt.
Haltem
R. Kreeft
FREIBURG (DPA, KNP) De gene
raal van de paters dominicanen, pater
Aniceto Fernandez in Rome, heeft de
Duitse moraaltheoloog dr. Stephan
Pfuertner, die aan de universiteit van
Freiburg in Zwitserland doceert, zijn
kerkelijke leeropdracht ontnomen
vanwege zijn opvattingen over de
sexualiteit.
Vorig jaar had Pfuertner tijdens een
lezing in Bern twaalf stellingen ver
kondigd, die onderstrepen dat de
zaa'k is van zijn eigen geweten. Pfuert-
zaak is van zijn eigen geweten. Pfuer-
ner stelde, dat sexuele bevrediging
tot de grondrechten van de mens
behoort en wilde voorechtelijke ge
slachtsgemeenschap niet zonder meer
veroordelen. Het Vaticaan eiste, dat
hij zijn stellingen herriep. Dit weiger
de hij.
Nu Pfuertner zijn leeropdracht kwijt
is, moet de regering van het kanton
Freiburg hem als hoogleraar ontslaan
op grond van een overeenkomst uit
1889 tussen de staat en de paters
dominicanen. Men hoopt nu, dat de
Zwitserse bisschoppenconferentie, die
de afgelopen zomer al twee compro
misvoorstellen uitwerkte, nog een uit
weg zal vinden. In beide voorstellen
wordt ervan uitgegaan dat Pfuertner
als hoogleraar gehandhaafd blijft. Me
de hierom leverden r.k. bladen in
Zwitserland felle kritiek op het
'bruuske ingrijpen' van het Vatikaan.
Men beschouwt het als een domper op
de zo hoopvol begonnen synode van
de r.k. kerk in Zwitserland.
De meerderheid van de Zwitserse bis
schoppen heeft een verklaring uitge
geven, waarin het besluit van pater
Fernandez 'geen bevredigende oplos
sing* genoemd wordt. Zij zeggen, dat
in het gesprek met Pfuertner toenade
ring groeide. De professoren van de
theologische faculteit van Freiburg
zeggen in een communiqué, dat het
onverenigbaar is met de huidige
rechtsopvatting, dat iemand veroor
deeld wordt zonder dat hij zich heeft
kunnen verdedigen. Zij verlangen dat
deze rechtszekerheid in een nieuw
contract tussen kerk en staat over de
universiteit wordt ingebouwd. In het
algemeen verwacht men van de maat
regel jegens Pfuertner een schadelijke
invloed op de publieke opinie in
Zwitserland, waar de positie van de
r.k. kerk in de samenleving nog altijd
met wantrouwen bejegend wordt.
De keukenactiviteiten van Mardi Santosa spelen
zich noodgedwongen voor een deel in de open
lucht af.
Onze huishoudelijke dienst is je reinste kampong,
zegt dokter Fiep Kruyt. Dit plaatje laat zien hoe
zeer ze gelijk heeft.
door Ton van der Hammen
Daar zie je ze dan, de schatjes, getwee-
en in één wieg en daarvan lange rijen.
Ik sta in de babykamer van Mardi
Santosa (streven naar geestelijke
kracht)kraaminrichting, ziekenhuis
en polikliniek voor moeder en kind,
vroedvrouwenschool in Surabaja. Dok
ter Fiep Kruyt, van het geslacht dat
al generaties lang met de zending
verbonden is, leidt me rond. De klei
nen krijgen van zusters alle zorg die ze
behoeven. Nu nog wel, zegt dokter
Fiep, de directrice. Maar straks? Voor
de meesten wacht honger, ondervoe
ding, ziekte, vroegtijdige dood.
Het klinkt hard. Maar het is de harde
waarheid. Dokter Fiep en de haren
doen eraan wat ze kunnen. Ze vech
ten, juist hier, maar ook elders, met
de rug tegen de muur voor geboorte
beperking. Of, zoals men het hier
duidt: voor family planning. In elk
geval moreel gesteund door de rege
ring, die er het hare aan wil doen.
De feiten. Op Java alleen vijfenzestig
proc. van de Indonesische bevolking of
tachtig miljoen mensen. Jaarlijks
twee miljoen mondjes erbij. Dat zijn
voorzichtige lage schattingen. Hebt u
enig idee wat dat betekent? Verdub
bel bijna de bevolking in Nederland
en laat er elk jaar een half miljoen
kinderen geboren worden. De wel
vaart moet natuurlijk wel even plaats
maken voor bittere armoede. En dan
bent u ernog lang niet. Het is
onvoorstelbaar.
Als je constateert, wat er op Mardi
Santosa aan gebeurt lijkt het op in
doctrinatie. Dat is het niet, zegt dok
ter Fiep met stelligheid. We trachten
te overtuigen. Met alle kracht die in
ons is. We dwingen nooit; hoe zouden
we overigens? We willen moeders en
vooral ook vaders van de ramp be
wust maken, hun vertellen, dat sa
menleving ook zonder zwanger wor-
kom over de brug
giro 76oo
den mogelijk is. Dokter Fiep Kruyt
heeft daar een aantal eenvoudige
boekjes over geschreven. En schrijft
verder. Evangelisch geïnspireerd. De
serie wordt in heel Indonesië veel
verkocht, ook aan niet-christenen. Een
hoopvol teken?
Mardi Santosa is heinde en ver be
kend. Er komen dagelijks honderden
moeders met ongeboren of geboren
kinderen naar de polikliniek, waar
men met haar over deze dingen praat,
haar wil helpen aan middelen. Komen
moeders in kraaminrichting of zieken
huis aan, dan zit al gauw een vroed
vrouw aan haar bed om erover te
praten. Op de binnenplaats worden
elke avond voorlichtingsfilms ver
toond. De vaders worden benaderd.
Kortom, de family-planning wordt
hier verkondigd, dag en nacht.
Daarnaast werkt dokter Fiep nauw
samen met christelijke organisaties
voor gezinswelzijn, die het hunne
weer bijdragen. Bijvoorbeeld door in
de kampongs met een luidsprekerwa
gen rond te rijden, wajangspelen op
te voeren en films te vertonen. Steeds
met de onvermijdelijke teneur: doe er
wat aan. Laat het niet langer zo
doorgaan. Het kan niet. Van God mag
het niet. Wij willen helpen.
Resultaat? Dokter Fiep wijst naar een
wandtegel in haar woonkamer, waar
we inmiddels zijn aangekomen. Ik
lees: en tóch'. Daar kijk ik
maar vaak naar, als ik moedeloos
dreig te worden. Geloven en werken.
Dat is wat je moet doen, zegt ze.
Begrijpt u waarom ik het Kom over
de Brug-accent even liet liggen? Mar
di Santosa zal namelijk met uw wel
nemen en medewerking 182.000 gul
den van de komende actie ontvangen.
Waarvoor precies? Voor het laatst
Van een verslaggever
HENGELO De Twentse politie
korpsen hebben gisteren jacht gemaakt
op een Duits sprekende man, die gis
termiddag een gewapende overval
pleegde op het bijkantoor van de
Bondsspaarbank voor Twente in Hen
gelo.
De overvaller dwong twee personeels
leden in het bijkantoor hem ongeveer
4000 gulden te geven. Hij beval ze
daarna minstens vijf minuten te wach
ten alvorens de politie te alarmeren.
Daaraan werd geen gevolg gegeven,
zodat de jacht snel kon worden inge
zet. maar tot nu toe zonder resultaat.
Nota over toekomst sch ipperspastoraat
Van eeii onzer redacteuren
ROTTERDAM Het schipperspastoraat zal zich de komende jaren vooral moeten concentreren op
de begeleiding van schippers en hun gezinnen, die aan de wal gaan wonen.
Dit is de voornaamste conclusie van
de nota 'Kruispeiling' over de toe
komst van het hervormde schippers-
werk, opgesteld op verzoek van de
commissie 'Varende Gemeente' van de
Nederlandse hervormde kerk. De nota
verwacht snelle en diepgaande veran
deringen in de binnenvaart. De
schaalvergroting zal toenemen en
daarmee de noodzaak van verschillen
de vormen van kontinu-dienst. Als
gevolg daarvan zullen steeds meer
schippersvrouwen en -kinderen ge
dwongen worden aan de wal te gaan
wonen.
De nota ziet de binnenvaart als een
levend en dynamisch, om niet te zeg
gen expanderend bedrijf. De verdere
economische groei en eenwording van
West-Europa, de te verwachten uit
breiding en verbetering van de water
wegen, de steeds grotere verkeerspro
blemen voor het wegverkeer en het
feit, dat waterverkeer schoner voor
het milieu is, zijn voor de nota even-
zovele factoren om te verwachten, dat
de betekenis van de binnenvaart gro
ter zal worden.
Schaalvergroting
De schaalvergroting zal zich nog ster
ker manifesteren. De investeringen
zullen dus toenemen. Om het dure
materieel zo effectief mogelijk te ge
bruiken, zal (semi-)kondinudienst
steeds meer noodzaak worden. De op
leiding van de bemanningen zal hier
mee gelijke tred moeten houden. De
nota ziet reële mogelijkheden voor de
particuliere schippers, om zich in de
ze race te handhaven, maar dan zul
len zij zich wel in tamelijk grote
economische samenwerkingsverbanden
moeten organiseren.
Bij de rederijen is het proces van
gezinsontvolking van de schepen al
praktisch geheel voltooid. Daarom ad
viseert de nota voor het schipperspas
toraat in de komende jaren een grote
re oriëntatie op de particuliere schip
pers. Ook daar zal het proces van
gezinsontvolking en dus begeleiding
naar de wal van tijdelijke aard zijn,
al waagt de nota zich niet aan een
voorspelling, wanneer de situatie
weer stabiel zal zijn.
De nota signaleert ook, dat de traditi
onele gebondenheid met het water
losser wordt. De opvolging van vader
op zoon zal in grote mate plaats
maken voor recrutering en opleiding
van walmensen. De schippers zullen
bewuster kiezen.
Zal het kerkelijke schipperswerk op
de duur overbodig worden? De nota
beantwoordt deze vraag beslist ont
kennend. Het varen wordt wel steeds
meer het werk van uitsluitend man
nen, die hun huis aan de wal een
aantal weken verlaten. Binnen de hui
dige doelstellingen worden dezen niet
gerekend tot de zorg van de varende
gemeente te behoren. De nota ziet
echter op langere termijn een behoef
te bestaan aan een pastoraat voor in
de binnenvaart werkzame bemannin
gen en stelt daarom een nieuwe taak
omschrijving voor. Bovendien ver
wacht de nota, dat een aantal particu
liere schippers zich nog geruime tijd
met hun gezinnen op de vertrouwde
manier op het water zal kunnen hand
haven.
Tenslotte adviseert de nota, gezien de
snelle ontwikkelingen, om schippers-
predikanten en andere functionarissen
in dit werk niet voor het leven te
benoemen, maar voor een periode van
vijf jaar met optie van verlenging. De
nota is opgesteld door ds. A. van der
Most, schipperspredikant te Rotter
dam, drs. P. Tegelaar, S. Veninga, J.
J. Wijenberg en W. J. Wijenberg.
Dokter Kruyt schrijft behalve boekjes over verantwoorde gezins
vorming ook over hygiëne in het algemeen. Hier een plaatje uit
zo'n boekje: oma moet nooit hoesten zonder de hand voor de mond
(tuberculose) en zeker niet in de nabijheid van moeder en kind.
dokter Kruyt: 'Om van je reinste
kampong, die nu wasserij, strijkerij
en keuken heten, eindelijk een rede
lijke huishoudelijke dienst te maken'.
Dat het nódig is, gelooft u nu toch
van die ene alinea wel.
SALISBURY (KNP) Het is in
Rhodesië tot ernstige moeilijkheden
gekomen tussen de roomskatholieke
kerk en het regime van Ian Smith.
Aanleiding is een wetsontwerp waar
door de r.-k. kerk gedwongen zou
worden om niet langer zowel zwarte
als blanke leerlingen op haar scholen
toe te laten. Voor de zwarten zou dan
afzonderlijk onderwijs worden inge
steld- De secretaris van de onderwijs
commissie van de Rhodesische bis
schoppenconferentie heeft vast laten
weten, dat de r.-k. kerk al haar scho
len die tot nu toe voor blank en
zwart openstonden zal sluiten indien
het blanke parlement deze wet aan
neemt.
Dit conflict heeft men in Rhodesië al
een jaar zien aankomen ook al is de
r.-k. kerk een paar keer in de verlei
ding geweest om het met Smith op
een compromis te laten aankomen.
Maar de mogelijkheid daarvan lijkt
thans geheel uitgesloten nadat een
Zwitserse priester voor een half jaar
de gevangenis in draaide wegens een
interview met bisschop Lamont van
Umtali waarin deze de Afrikanen aan
spoorde de Afrikaanse nationale bewe
ging van de methodistenbisschop Abel
Muzorewas te steunen. Ook nieuwe
uitwijzingen 'zoals die van pa
ter Josef Rutishauser hebben ertoe
bijgedragen dat de r.-k. kerk thans
recht tegenover het blanke rebellen-
bewind staat.
WELKE GOD?
De deur van het lokaal stond op t
kier. Ik hoorde iemand praten en LE
kon me zo opstellen dat ik niet gez
werd maar wel alles kon verstaan,
stem zei: 'Laat ik beginnen met i F0<
over God te vertellen. Ik weet wel aa
dit een verschrikkelijk heet hangiji
is maar daarom hoef je het ondïu]
werp nog niet te mijden. In I
gelocf gaat het om God. En dan keïpet
natuurlijk meteen de vraag: we] ter
God? Wie bedoel je? Heel goed, va om
dat moet precies gevraagd worden, len
1933 sprak Goebbels op een massatde
eenkomst van de nazi's in het Berliidez«
se Sportpalast. Hij riep op een gegden
ven moment uit: één volk, één ri een
één Ftihrer, één God! En op dat og&is
blik gebeurde het. Iemand, heel ho ian
uit het gebouw, riep in de korte stil erl
'Welke God bedoel je eigenlijk?' fyjen
was een enorm goeie vraag. Inez die
werd duidelijk hoe hachelijk het £ite:
bruik van de naam van God \r aat
Welke God bedoel ik? Zijn er d [jj.8
meer goden? Ja en nee. Dat hangt
nou weer van af wat je met 'zi
bedoelt. Er zijn in de gedachten Yi|ïee
de mensen massa's goden. En ze I
binnen de kerk kom je mensen tegle
met heel verschillende 'goden'. Ik fa"
er eens een paar opnoemen. Je hfzie*
mensen die hebben een god die piBeb
cies wil wat ze zelf willen. Dat voo:
verduiveld gemakkelijk. Zo waren ergarr
de middeleeuwen gelovigen die zo -r.
dig Jerusalem van de MohammedanlLH
moesten bevrijden. En wat zeiden z
God wil het! Welke God zou i
gewild hebben? Toen later Alva aar
ons land kwam en de mensen i e'1
protestant wilden zijn naar de brai
stapel verwees, zeiden de mens ond
weer: dat wil God, want God wil q elf
ketters gedood worden. Welke G^bou
vraag je je af. Ze wilden het zelf Dir<
toen lieten ze het hun god willi vest
Soms hebben christenen de socii dwi
vooruitgang tegengehouden. Ze zeidide
dat God wilde dat er armen en rijki verl
waren en daar moest geen veranderii pen
in komen. Wie die verandering w het
wilde ging tegen God in. Welke Goistuc
het
Hun eigen god, die precies wilde v den
zij zelf wilden'. Ik moest weg vin;,
mijn luisterpost, want er klonk
voetstappen in de zijgang. Ik hooru
de stem nog juist zeggen: 'Zou df.
met ons allemaal niet zo zijn, dat s
onze eigen god laten willen wat
zelf willen?'
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen: te Ontwedde: L. G. ZwanJ
burg te Huizen.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Appelscha: J. D. Ubef
te Akkrum.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen: te Kornhorn-Marum: L. 1
Joose. kand. te Hattem; te WaardhJ
zen: E. Woudt, kand. te Bunschoten!
GEREF. KERKEN (VRIJG. B.V.)
Beroepen: te Hardinxveld-GiessendaJ
S. A. v. d. Veer, Hulppred. gera
kerk te Warns.
'Vlammen aan de horizon' door Ml
van Rijswijk. Uitg. Kok, Kampen I
pag.. prijs 9,50 (abonnees VCL-rea
ƒ4,75). 'Huis ter Linde-trilogie' dol
Nelly van Dijk-Has. Uitg. Kok, Kfl
pen, 480 pag., prijs 18,90. 'Dronfl
sterven niet' door Jos van ManJ
Pieters. Uitg. Zomer Keuning, 3
pag., prijs ƒ8,90. 'Erna-omnlbus' dal
Betty van der Plaats. Uitg. Deltos/B
sevier, Amsterdam, 352 pag., piT
13,90.
Het is jammer dat Mink van Rijswl
naar 'Vlammen aan de horizon' j
roman-voor-oudere-meisjes-achtig 1
gint: Josien, die denkt dat Joost j
héér verliefd is.enfin, de beken
flauwekul, die volstrekt overbod
drie hoofdstukken in beslag need
Daarna, bij hoofdstuk vier dus, bed
een alleszins zinnige roman die zil
afspeelt in het Sumba van nu. 1
schrijfster is er in geslaagd dat n
zij kwijt wil over dit eiland en zb
problemen organisch een plaats 1
geven in het huwelijksverhaal v|
Joost (doende met een landbouwpr
ject) en Grit (die haar betrokkenhei
met land en volk probeert vorm I
geven). Een vlot leesbare roman, \vr
niet wil zeggen: oppervlakkig. Het wfl
wel zeggen dat Mink van Rijswij
goed vertellen kan, dat kon ook
onlangs overleden Nelly van Dijk-Ha^
van wie drie romans ('Vergeef os
onze schulden', 3e druk, 'Gelijk od|
wij vergeven', 3e druk, en 'De bras
dende lamp', 2e druk) in één ban
ondergebracht zijn: 'Huis ter Lindfl
trilogie'. Dit is toch wel echt, wat
noemt, dameslectuur: een familie?
schiedenis die een halve eeuw on
spant: er wordt geleden en gelache
in gerieflijke landhuizen. 'Dromei
sterven niet' van Jos van Manei
Pieters heeft als feuilleton in hl
blad 'Libelle' gestaan. Alweer efl
voorbeeld van een gemakkelijk vertel
talent, waarvan de vele vruchten ter
zijde van de heirbaan der officiële
literatuur herdruk op herdruk belf
ven. Zo gaat dat Tenslotte kondigfl
we aan de 'Erna-Omnibus' van Bett?
van der Plaats: drie meisjesboeken
één, te weten 'Erna in Frankrijk
'Erna op ski's' en 'Erna in NoorW
gen' (de schrijfster heeft nog hee
wat landen voor de boeg!) Voor mei-1
jes van een jaar of dertien, veertiw
die nog aan de romans-voor-oudefl j
meisjes moeten beginnen.
AJl
i
