Viet Cong-leiders
ontsnapten aan
N oor dv ie t namezen
Sadat verving to]
strijdkrachten
Israëls opperrabijn wordt bedreigd
Frontale aanval op
Breznjew-doctrine
Barnard treedt toe
tot oppositie-partij
Fotografen verrassen
Jacqueline Onassis
bij naakt zonnebaden
rrico
Le Monde onthult mislukte rebellie in leger Hanoi
'Onderzeeboot'
blijft mysterie
Een paar apart
ivd
i
TROUW/KWARTET ZATERDAG 25 NOVEMBER 1972
BUITENLAND
T7yj
PARIJS (Reuter, UPI, AP) Een deel van liet Noordvietnamese leger, dat tegen een vrede door
onderhandelingen is, heeft twee weken geleden liet hoofdkwartier van de Viet Cong aangevallen. De
rebellie mislukte echter en de leiders werden gestraft. Dit heeft gisteren het Franse dagblad Le Mon
de onthuld.
Volgens zijn correspondent in Saigon.
Jean Claude Pomonti, kwam de
aanval van drie Noordvietnamese ba
taljons op de ochtend van de tiende
november. De rebellerende troepen,
die niet meer dan 1.000 telden, vero
verden het hoofdkwartier in de jung
le. maar waren niet in staat de poli
tieke leiders van de Viet Cong te
arresteren. De Viet Cong-vertegen-
woordiging in Parijs heeft het bericht
ontkend: 'Het bericht van Le Monde
is een kompleet verzinsel, verspreid
door Saigon. Het bevat geen enkel
waar woord'. Le Monde heeft zijn
bron omschreven als 'betrouwbaar en
zeer goed ingelicht'.
De Noordvietnamese opstandelingen
werden geleid door generaal Le Vinh
Khoa, plaatsvervangend opperbevel
hebber van zone 4. die een viertal
provincies ten noorden en ten westen
van Saigon omvat. De rebellen bezet
ten het kamp na twee dagen vechten,
maar de leiders van het Nationale
Bevrijdingsfront en de voorlopige re
volutionaire regering waren toen
reeds ontsnapt. Op 12 november werd
de opstand neergeslagen door ge
neraal Tran Nam Troeng, de minister
van defensie van de voorlopige rege
ring.
De opstandelingen maakten gebruik
van machine-geweren, geweren en an-
ti-tankgeschut. Tijdens de gevechten
raakte de voorzitter van het presidi
um van het Nationale Bevrijdings
front, Ngoejen Hoe Tho. gewond. De
rebellen gaven de voorkeur aan mili
taire strijd tot een uiteindelijke over
winning, een standpunt dat gedeeld
zou worden door Le Doean, de secre
taris-generaal van de Noordvietnamese
arbeiderspartij. Maar of Le Doean
betrokken was bij de rebellie, meldde
Le Monde niet.
Drie leiders
De leiders van de opstand waren: Vo
Tsji Kong, voorzitter van de revoluti
onaire volkspartij (de communistische
partij in Zuid-Vietnam). Than Bach
Dang, lid van het presidium van het
centrale comité van het Bevrijdings
front. en Vo Van Mon. een lid van
het centrale comité van het front.
Tussen deze drie leiders en het Be
vrijdingsfront dreigde reeds lange tijd
een crisis, berichtte correspondent Po
monti. nadat het offensief van de
OSLO (AP) De Noorse marine zet
het zoeken naar de geheimzinnige 'on
derzeeboot' voort nu een marinevaar
tuig vreemde groene en gele lichten
heeft gezien op een berghelling langs
de zuidelijke arm van de Sognefjord.
De politie stelt een onderzoek in naar
de lichten.
De defensiestaf in Oslo heeft gemeld,
dat het fregat Trondheim na een
sonarcontact met een zich onder wa
ter bewegend 'voorwerp' tot de con
clusie was gekomen dat dat voorwerp
definitief geen onderzeeboot was. Wat
het dan wel was werd niet bekendge
maakt.
Pham Van Dong
veroordeeld
noordelijken in het zuiden was ge
strand.
De opstand werd veroordeeld door de
Noordvietnamese premier Pham Van
Dong. zodra hij ervan hoorde. Hij zou
zijn 'onvoorwaardelijke steun' hebben
uitgesproken voor de Zuidvietnamese
wapenbroeders en hij zou strenge
maatregelen hebben beloofd om te
voorkomen dat Noordvietnamese troe
pen in het zuiden tussenbeide zouden
komen in interne aangelegenheden
van de Viet Cong.
De rebellie werd gevolgd door een
wijziging van de voorlopige regering.
Een volkstribunaal, onder leiding van
Trinh Dinh Thao, voorzitter van de
nationale alliantie der strijdkrachten,
veroordeelde de opstandelingenleiders.
Cong kreeg 20 jaar werkkamp. Dang
10 jaar werkkamp en Mon, die met
een van de Noordvietnamese bataljons
ontsnapte, werd bij verstek ter dood
veroordeeld. Volgens de correspon
dent van Le Monde heeft de mislukte
coup de eenheid tussen de Noordviet-
namezen en de Viet Cong versterkt.
In Parijs hielden Henry Kissinger en
Le Doek Tho gisteren een onverwach
te vijfde gesprek, hoewel beide zijden
hadden laten weten dat er geen verde
re gesprekken op het programma
stonden. Het legertje journalisten in
Parijs, dat verstoken is van iedere
informatie, concludeerde daaruit, dat
de besprekingen op een dood spoor
waren gekomen, hoewel ze een dag
tevoren de twee onderhandelaars nog
in een geanimeerd gesprek door een
tuin hadden zien wandelen. Een me
dedeling uit Saigon dat er in de
afgelopen vier dagen geen enkele
vooruitgang was geboekt in Parijs en
de plotselinge terugkeer van president
Nixon naar het Witte Huis, schenen
deze conclusie te staven.
De mededeling, dat er gisteren niet
vergaderd zou worden, bleek slechts
een rookgordijn te zijn. Een televisie
ploeg van het Amerikaanse CBS
kwam Kissinger toch op het spoor.
Hij bleek met Le Doek Tho te hebben
vergaderd in Chousy-le-Roy, niet ver
van het hoofdkwartier van de Noord
vietnamese delegatie. Kissinger had
de Amerikaanse ambassade via een
Westelijke plannen in Helsinki:
HELSINKI, BONN (UPI, Reuter, AP, DPA) De westelijke landen
zouden het erover eens geworden zijn, de Breznjewdoctrine tot het
voornaamste onderwerp van bespreking te maken bij het zoeken
naar een veiligheidssysteem voor Europa op de in Helsinki begon
nen conferentie. Zij hebben de Oosteuropese landen van hun voorne
men op de hoogte gebracht. De reactie zou nogal vijandig zijn ge
weest.
De zogenoemde Breznjew-doctrine zou
de Sowjet-Unie het recht geven in
alle 'socialistische landen' militair
tussenbeide te komen als het gevaar
van afsplitsing zou dreigen. Totdusver
is de Sowjet-Unie niet bereid geweest
over deze doctrine te praten. De
bondgenoten van Moskou uitgezon
derd Roemenië durven zich er niet
over uit te laten, hoewel bekend is
dat zij het zouden toejuichen als de
Russische druk of de dreiging daar
van zou verminderen.
Ter conferentie hebben de Russen
aangedrongen op spoedige beëindiging
van de procedure^iebatten. opdat de
34 landen kunnen overgaan tot be
spreking van de zaken die op de
agenda moeten komen. Men verwacht
echter dat pas eind volgende week
kan worden begonnen met het afleg
gen van beginselverklaringen. Daarna
kunnen de onderhandelingen begin
nen.
Gisteren lijkt overeenstemming te
zijn bereikt over het feit, dat alle
beslissingen unaniem genomen moe
ten worden. Unanimiteit werd gedefi
nieerd als het ontbreken van enig
bezwaar tegen een beslissing. De Fin
se voorzitter Richard Toetterman stel
de een lijst samen van acht procedu
re-punten. waarover overeenstemming
zou bestaan. Twee punten kwamen er
niet op voor. te weten: wie als plaats
vervangend voorzitter zal optreden en:
of per delegatie slechts één lid het
woord mag voeren.
Wel zou men een akkoord hebben
bereikt over de volgende punten: alle
34 staten nemen deel op basis van
gelijkheid' en onafhankelijkheid; elke
staat heeft een officiële vertegenwoor
diger (leider van diplomatieke missie
in Helsinki); de Finse regemg ver
schaft mogelijkheden voor technische
en secretariaats-werkzaamheden; voor
bepaalde punten kunnen werkgroepen
worden ingesteld waaraan alle deelne
mers kunnen meedoen; er zal geen
officieel verslag worden uitgegeven,
maar beslissingen en conclusies zullen
worden gepubliceerd; geen der bijeen
komsten is toegankelijk voor de pers,
tenzij anders wordt besloten; deze
regelingen moeten met unanieme
stemmen worden aanvaard en kunnen
alleen bij unanieme stemming worden
gewijzigd.
Op zijn laatste zittingsdag heeft de
Atlantische assemblee in Bonn er bij
de NAVO-ministers op aangedrongen,
de invloedssfeer van het bondgenoot
schap uit te breiden naar het zuidelij
ke deel van de Atlantische oceaan en
de Indische oceaan. De parlementa
riërs namen 'n aanbeveling aan om de
'Russische dreiging op zee' het hoofd
te bieden door de NAVO-opperbevel-
hebber te machtigen, scheepvaartrou
tes in genoemde oceanen te bescher
men. met inbegrip van verkenningen
en verbindingen.
achterdeur verlaten. 'Het wordt wel
steeds moeilijker voor u om uw af
spraken geheim te houden, nietwaar?',
vroeg de CBS-verslaggever. Kissinger
antwoordde: 'Inderdaad'.
Volgens communistische kringen in
Parijs had het beraad dat slechts
een uur duurde, plaats op verzoek
van Kissinger. Later op de dag liet
het Witte Huis weten dat vandaag
opnieuw vergaderd zou worden. Kis
singer bezocht na zijn gesprek met
Tho het Franse ministerie van buiten
landse zaken, om minister Maurice
Schumann in te lichten over het ver
loop van het geheime overleg. Een
woordvoerder van het Franse ministe
rie deelde na afloop mee: 'De pessi
mistische berichten over Vietnam zijn
beslist overdreven'. Deze mededeling
contrasteerde scherp met een uitla
ting van een anonieme naaste mede
werker van president Thieu, dat er
geen vooruitgang werd geboekt, de
Noordvietnamezen koppig zijn en
•onaanvaardbare eisen' stelden.
ROME (Reuter) Een Italiaans tijdschrift heeft gisteren negeil
pagina's naaktfoto's in kleur gepubliceerd, die genomen zoudej
zijn van mevrouw Jacqueline Onassis, toen ze vakantie hield oj
het Griekse eiland Skorpios. De foto's, die haar van achteren eij
van voren tonen, zijn zo duidelijk dat bedrog uitgesloten lijkt.
Het tijdschrift Playmen zegt niet
hoe zijn fotografen erin geslaagd
zijn de strenge veiligheidsmaatre
gelen op het eiland te doorbreken.
Het eiland Skorpios is eigendom
van de Griekse scheepsmagnaat
Arlstoteles Onassis, die de vroege
re Jacqueline Kennedy trouwde in
1968, vijf jaar na de moord op
haar eerste echtgenoot, president
John Kennedy.
Volgens het Italiaanse dagblad II
Giorno heeft een internationale
groep van tien fotografen, onder
wie enkele Italianen, vanaf januari
1971 tot de lente van dit jaar
gewerkt om de foto's te kunnen
maken. Het blad maakte melding
van geruchten, dat de fotografen
een bedrag van 225.000 zouden
hebben ontvangen voor hun serie
opnames. Het blad Playmen heeft
de exclusieve rechten voor de we
reldprimeur en voor publikatie in
Italië verworven.
II Giorno schreef over de naaktfo
to's van mevrouw Onassis: 'Voor
Jacqueline heeft de publikatie van
deze foto's in één opzicht een zon
nige zijde: dat op 43-jarige leeftijd
en na twee kinderen, ze nog steedi
een elegant, slank en jong figuuj
heeft'. Het dagblad onthulde dal
de onbekende fotografen hun eei
ste verkenningstocht naar het ej
land maakte in januari 1971, toei
zij zich voordeden als toeristen
een boot huurden en rond he
streng bewaakte eiland cirkelden
In juni en juli van dit jaar wildei
ze hun naaktfoto's maken, mas
dat was bijna onmogelijk omdn
mevrouw Onassis bijna voortdi
rend op reis was.
In oktober wilden ze hun poginge
opgeven, maar toen zij ontdekte
dat geslaagde foto's een lief bedra
konden opbrengen, hernieuwden i
hun pogingen tijdens de afgelopei
lente. Zij rustten zich uit m»
duik-apparatuur en waterdichte ci
niera's. De fotografen bereiktei
tenslotte hun doel, hoewel ze enki
le malen maar ternauwernood aa
de lijfwachten van Onassis ontkwi
men. Een maal moest een foti
graaf zo lang onder water blijve
om niet te worden opgemerkt, dj
hij bijna bewusteloos raakte, aldi
II Giorno.
Zuid-Afrika, het land van de apartheid, heeft twee missen afgevaar
digd naar de Miss World verkiezingen, die op 1 december in Londen
begint. De zwarte Zuidafrikaanse, Cynthia Shange, mag zich Miss
Africa South noemen. De andere, Stephanie Reineicke, is Miss South
Africa gedoopt.
KAAPSTAD (Reuter) Professor Christian Barnard, de pionier op
het gebied van harttransplantaties, heeft gisteren gezegd dat hij
toegetreden is tot de Verenigde (oppositie-) Partij en dat hij zich
eventueel kandidaat zal stellen voor het parlement, omdat hij wil
bijdragen aan het ten val brengen van de huidige 'onbekwame en
arrogante' regering.
ADVERTENTIE
Aan het persbureau Reuter vertelde
de chirurg, dat zijn idealen misschien
niet altijd zouden overeenkomen met
die van de Verenigde Partij, maar 'ik
moet een spreekbuis hebben. Ik kan
niet op een straathoek gaan staan en
redevoeringen afsteken'. Volgens hem
heeft Zuid-Afrika 'een of ander
systeem nodig, waarbij de beste man,
ongeacht zijn kleur, godsdienst of af
komst, het land bestuurt. De enige
vereiste moet kwaliteit zijn'.
Barnard ontkende dat hij nu de poli
tiek is ingegaan, omdat hij in het
nieuws wil blijven en dat niet meer
kan als chirurg. 'Ik ben op het top
punt van mijn carrière', verklaarde
hij. Dit jaar heeft hij 98 ingewikkelde
hart-operaties verricht en slechts ze
ven patiënten verloren. Hij zei bereid
te zijn zijn handen te bevuilen met
het 'vuil der politiek', omdat 'we ons
niet de luxe van deze regering kun
nen veroorloven'.
'De mensen zeggen dat ik hierdoor
kapot gemaakt zal worden. Maar wat
kunnen ze werkelijk doen. Kunnen zij
alle operaties, die ik heb verricht
ongedaan maken? Wat is er overge
bleven om kapot gemaakt te worden?'.
Volgens Barnard moet Zuid-Afrika
afstqnd doen van deze regering, net
zoals het land afstand heeft gedaan
van de ossewagen en de moderne
twintigste eeuw is binnengetreden.
Het is van belang dat Zuid-Afrika zijn
beeld veranderd en'vrienden maakt.
Kaasfondueweertje
niet vergeten, „frica eten
BEIROET, CAIRO, TEL AVIV (UPI, Reuier, AP, AFP) Presii
Anwar Sadat van Egypte heeft een grondige wijziging op de beli
rijkste commandoposten 'van de strijdkrachten doorgevoerd, nj
een mislukte poging was gedaan hem te vervangen door de vroej
minister van oorlog, generaal Mohamed Ahmed Sadek. Dit zegt i
in Arabische diplomatieke kringen in Beiroet.
Ongeveer 110 officieren, onder wie ties, inclusief het gebruik van mil
tenminste drie generaals, werden ge
arresteerd. De samenzweerders uit le
ger- en luchtmacht, die anti-Russisch
zouden zijn geweest, wilden Sadek
gebruiken als hoofd van een militair
bewind, dat voornamelijk uit verte
genwoordigers van de complotterende
officieren had moeten bestaan. Sadek
heeft van deze poging tot het doen
van een staatsgreep niets afgeweten,
aldus de diplomaten. Aangenomen
wordt dat hij werd ontslagen vanwege
zijn verzet tegen hervatting van de
nauwe banden met Moskou.
Het is volgens Hassanan Heikal de
bekende hoofdredacteur van het Eyp-
tische blad Al Ahram, beter een mili
taire actie te riskeren dan toe te laten
dat de wereld de impasse in het
Midden-Oosten gaat negeren en de
Israëlische bezetting van Arabische ge
bieden in juni 1968 als een 'histori
sche gebeurtenis' gaat beschouwen.
Heikal roept op tot grootscheepse ac-
geweld. Zij die niets riskeren kui
ook niets winnen, meent hij. J
zou beter zijn dan te berusten ii
treurige situatie die nu bestaat, 2
Heikal.
In het grensgebied tussen Israël
Libanon heeft zich een incident f
gedaan, dat van Palestijnse zijd»
belangrijk werd voorgesteld. Van I
lische zijde bestreed men de beric
uit Beiroet, als zouden met hel1
ters troepen naar Libanees gebied
gebracht. Het ging om een legi
trouille. Een Israëliër werd gev
De Palestijnen zouden talrijke ge
den tellen.
De grootste en ingewikkeldste mi
re oefening die ooit in Israël
gehouden, is gisteren in de 1
woestijn afgesloten. Er werd aan,
genomen door paratroepers, I
straaljagers en helikopters. Zij j
den schijngevechten. De oefeni
duurden vier dagen.
Oordeel over bastaarden wekt grote opschudding
door Michael Stein
Na een verlovingstijd van zeven jaar werden afgelopen zondag in
Tel Aviv twee huwelijken van het ene op het andere uur gesloten,
zonder dat er een baby op komst was of één van de huwelijkspart
ners plotseling op reis moest. Die huwelijken redden het leven van
de Israëlische regering, maar verscherpten de tegenstellingen bin
nen het orthodoxe jodendom zo aanzienlijk, dat de opperrabijn van
Israël Schlomo Goren een dag later door vier fanatieke jon
gelui werd aangevallen en nu onder even scherpe politiebescher
ming staat als premier Golda Meir.
De opschudding betreft de huwelij
ken van Hanoch Langer (27 jaar) en
zijn zuster Mirjam (24), die in 1965
wilden trouwen, maar bij die gele
genheid van de instanties te horen
kregen dat noch zij, noch hun kin
deren of kindskinderen 'tot in het
tiende geslacht' binnen het joodse
volk mochten huwen, omdat zij als
mamzeriem bastaarden waren
ingeschreven.
De moeder van Hanoch en Mirjam
Langer trad kort voor de tweede
wereldoorlog in het huwelijk met
Abraham Borowsky, die tot het jo
dendom was overgegaan. Nadat zij
het concentratiekamp overleefd had.
emigreerde zij naar Israël, waar ze
in de overtuiging dat haar echt
genoot om het leven was gekomen
opnieuw hertrouwde. Uit dit
tweede huwelijk stammen Hanoch
en Mirjam Langer. Maar Borowsky
had de oorlog eveneens overleefd en
kwam enige tijd later ook naar Is
raël. Op de een of andere manier
kwam het rabbinaat erachter dat
mevrouw Langer volgens strikt for
meel-juridische opvattingen 'biga
mie' had gepleegd. Nu wordt echt
breuk van de vrouw volgens de
joodse wet gestraft aan de kinderen
uit die echtbreuk, op grond van
Deuteronomium 23:2 'Een bastaard
zal niet in de gemeente des Heren
komen; zelfs zijn tiende geslacht zal
niet in de gemeente des Heren ko
men'.
Hanoch en Mirjam Langer bleken
op grond van de bigamie van hun
moeder als bastaarden in de regis
ters van de rabbijnen te zijn inge
schreven, overigens zonder dat zij of
hun moeder hierover ingelicht wa
ren.
Mosje Dajan
De zaak kreeg in Israël grote be
kendheid. toen Hanoch Langer, die
beroepsmilitair is. zich on hulp tot
de minister van defensie. Mosje Da-
jan. en de toenmalige opperrabbijn
van het leger, Schlomo Goren wend
de. Dajan stelde zich onmiddellijk
achter de jongelui, evenals trouwens
zijn Arbeiderspartij en de linkse en
liberale partijen. Maar het opperrab
binaat onder leiding van de oeroude
Isser Jehoeda Untermann (hij is nu
87 jaar) wenste geen veranderingen.
Dat is niet zo vreemd, als men
beseft dat het Israëlische opperrab
binaat tot voor enkele weken hele
maal beheerst werd door de geest
van het vooroorlogse, Oostjoodse
'schtetl', het ghetto in Polen, waar
de zwartste en meest reactionaire
orthodoxie het voor het zeggen had.
Als men de religieuze groeperingen
van de Israëlische joden onder de
loup neemt, blijkt de belangrijkste
de Nationaal Religieuze Partij
(NRP) te zijn, met twaalf van de
120 parlementszetels. In het Israëli
sche spectrum geldt de NRP op
religieus gebied als gematigd, maar
zij zou vergelijkenderwijs in Neder
land als een compromis tussen de
Staatkundig Gereformeerde Partij
en het Gereformeerd Politiek Ver
bond worden beschouwd. Rechts van
de NRP staat de Ahoeda met vier
zetels in het parlement. De Ahoeda
ziet het als levenstaak de NRP dui
delijk te maken, dat de religieuze
compromissen, die de NRP met zijn
coalitie-partners binnen de regering
heeft gesloten, zondige afwijkingen
zijn van de leer. in feite verraad
aan de goddelijke boodschap en dus
een gruwel in het oog van de Aller
hoogste. Aangezien het merendeel
van deze compromissen ten nadele
uitvallen van de niet-orthodoxen in
Israël, dat wil zeggen van 70 procent
van de bevolking, is de Ahoeda
niet erg populair. Maar de Ahoeda is
nog een frivo'wereldse club, verge
leken met de Netoerei Karta, wier
aanhangers het zionisme en de staat
Israël als een duivelse poging van
hoovaardij zien om het goddelijk
bestier in eigen hand te nemen.
Opperrabbinaat
De twee Israëlische opperrabbijnen
worden voor een periode van vier
jaar door een college van 150 man
nen gekozen, die op hun beurt voor
het grootste deel door de minister
van godsdienstzaken worden be
noemd. Dat ministerie is traditio
neel in handen van de NRP, zodat
deze partij uiteindelijk het gezicht
van het opperrabbinaat bepaalt. Het
operrabbinaat is van groot politiek
belang in Israël, omdat het bui
ten de andere rabbinate adviezen
om religieuze beslissingen kan ne
men, die door de staat gerespecteerd
moeten worden.
De NRP fungeert in feite als bum
per tussen de orthodoxe fanatici
enerzijds en het ongelovige volk an
derzijds, en stelt zich principieel
zeer behoudend op. Dat kwam in
1964 tot uitdrukking bij de keuze
van de destijds 78-jarige Untermann
als opperrabbijn. Men meende toen,
dat zijn benoeming geen groot risico
inhield, gezien zijn leeftijd. Als hij
een foute keus zou blijken te zijn,
zou de Engel des Doods dat bijtijds
corrigeren. Het bleek een onjuiste
gedachte. Untermann was onver
woestbaar en in religieuze zaken zo
star en onwrikbaar als de ultra-
orthodoxie zich maar wensen kon.
Hij werd uit beleefdheid voor een
tweede ambtstermijn benoemd en
stelde zich dit jaar opnieuw voor
een derde ambtsperiode beschikbaar.
De verkiezing werd voortdurend uit
gesteld, omdat de NRP geloofde, dat
het de Eeuwige in Zijn wijsheid
wellicht zou. behagen Untermann
eindeljjk tot zich te nemen. Toen
het er echter naar uit zag, dat
Untermann het eeuwige leven had,
werden de verkiezingen gehouden
en kwam Schlomo Goren, als opvol
ger van Untermann uit de bus.
Naast hem werd de zeer conservatie
ve opperrabbijn Ovadia Yosef geko
zen.
Enorme schok
De keuze van Goren was een enor
me schok, omdat hij had laten we
ten, dat hij met volledige inacht
neming van de goddelijke wet
een eind wilde maken aan de ver
starring van het opperrabbinaat en
beslissingen zou nemen, waarbij de
wet dusdanig geïnterpreteerd zou
worden, dat hij in de moderne tijd
in een joods-nationale staat toepas
baar was. Ongehoorde woorden.
Waarom werd Goren dan toch geko
zen? Omdat de affaire-Langer zo'n
verbittering teweeg had gebracht,
dat de onafhankelijk Liberale Partij
een kleine coalitie-partner van
Golda Meir enige maanden gele
den met een wetsontwerp had
gedreigd, waarin al die ur
gente kwesties, die door het op
perrabbinaat niet of in middeleeuw
se zin afgehandeld werden, via de
civiele wetgeving geregeld zouden
worden. Met andere woorden, de
invoering van het burgerlijk huwe
lijk in die gevallen, waarin het op
perrabbinaat verstek liet gaan. Aan
gezien de links-socialistische Mapam-
partij, fusie-partner van de Arbei
derspartij, meteen steun had betuigd
aan dit initiatief en de NRP natuur
lijk tegen zou stemmen, dreigde er
een kabinetscrisis van kolossale af
metingen, die nauwelijks gerepa
reerd zou kunnen worden.
Golda Meir stelde zich in deze situa
tie nog éénmaal op aan de kant van
de NRP, maar verwittigde deze par
tij er tegelijkertijd van dat ook haar
Arbeiderspartij voor de invoering
van het burgerlijk huwelijk zou
zijn, indien het opperrabbinaat niet
positiever zou ingrijpen in kwesties
als de zaak van de mamzeriem. De
NRP calculeerde, dat als een vol
gend kabinet, waaraan geen ortho
doxen zouden deelnemen, het bur
gerlijk huwelijk zou invoeren, de
religieuze invloed op de staat met
een tot een minimum gereduceerd
zou worden. Dus koos de NRP de
slechtste van twee kwaden, dat wil
zeggen Goren.
Wet eeuwig
Goren, in Nederlandse verhoudingen
geplaatst, kan men rustig conserva
tief noemen. Want deze nieuwe op
perrabbijn wil geen grote verander
ingen aanbrengen. De wet kan vol
gens hem niet veranderd worden en
mag ook niet veranderd worden,
omdat de wet eeuwig is. 'Maar die
zelfde wet legt zeer brede principes
vast, die ons moeten leiden'. Goren
wil nu - die principes zo uitleggen,
dat 'kerk' en staat niet tegenover
elkaar komen te staan, maar elkaar
aanvullen en bijstaan, ter wille van
de gemeenschap der Joden, die hij
zowel in politiek-nationale als in reli
gieuze zin ziet. Zijn orthodoxe te
genstanders zien daarentegen het jo
dendom in eerste instantie als een
religieuze gemeenschap. Zij gaan in
feite uit van de toestand in het
ghetto van weleer, waarbij de over
heid de natuurlijke vijand van de
Joden was. De overheid van de staat
Israël bestuurt weliswaar het Heili
ge Land, maar is voor hen tegelij
kertijd een voortzetting van de ov
heden van vroeger, waartegen m
zich moet verdedigen.
Meteen na zijn verkiezing stelde G
ren voor, een wereldconferentie vi
rabbijnen bijeen te roepen, die ovi
allerlei urgente kwesties een u|
spraak moest doen. Collega Ova
Yosef weigerde hierop in te gal
omdat hij met een groot deel van i
andere orthodoxe rabbijnen vreesil
dat de meer liberalen ook van i
partij zouden willen zijn.
De volgende zet van Goren was
bijeenroeping van een hof van ac
rabbijnen, die hij de zaak-Lanö
liet beoordelen. Zijn voorstel om]
twee niet als bastaarden te beste)
pelen werd goedgekeurd. Dat K
men doen door de uitspraak, (j
Abraham Borokowsky destijds
Polen niet op de juiste wijze tot h
jodendom was toegetreden. Daardrf
werd het tweede huwelijk van I
moeder in feite het eerste jood
huwelijk en de kinderen daar)
normale wettige kinderen. Bo
kowsky heeft nu beroep aangeteke
bij een rabbinaal hof om te ver!
ren dat hij wel degelijk jood is.
het rabbinale hof daarmee
daad instemt, kan het huwelijk
de twee kinderen Langer toch i
meer ongedaan gemaakt won
Dan is de wet formeel el to(
past, zonder dat daarbij men
schade hebben opgelopen.
Yosef buitenspel
Nadat het rabbinale hof de kinde
Langer bevrijd had van de sti
van bastaard, bekrachtigde Go
onmiddellijk het oordeel, waa
broer en zuster terstond in het
welijk traden. Opperrabbijn Ovi
Yosef, die geweigerd had in
rabbinale hof zitting te nemen,
dat hij niet met zijn achterban
conflict wilde komen, werd vei
niet op de hoogte gesteld. Toen a
geregeld was en de huwelijksinz
ningen voltrokken, werd hem
nieuws meegedeeld. Hij reagee
met de opmerking: 'Gezegend
Hij, die ons van deze verantwoo
lijkheid heeft ontheven'. Hij wei
de te zeggen, of hij de beslis
van Goren goed- of afkeurde.
De Ahoeda heeft tenslotte gedr
een eigen huwelijksregister in
stellen. Alleen diegenen die in
register zouden voorkomen, kun
in het vervolg als 'kosjer' wot
beschouwd.
