HRISTENEN IN DE
ERSCHILLENDE
OLITIEKE) KAMPEN
tegengaan van polarisatie
s nu niet zinvol
Polarisatie
vernietigt
Geinig bijval voor
lectie-theorie
rofA. D. de Groot
mm
m
1 m
die beslissing
"Tfraagd over
tie Theo Bakker
Vijf gewonden bij ongeval
Anneke Goudsmit
gaat trouwen met
mr. W. Kingma
Onderzoek in
Limburg: fors
verlies KVP
Nederland biedt
Sriname hulp aan
bij de woningbouw
In plaats van te halen
Bestelwagen kruidendokter
bij Eindhoven teruggevonden
PPR deelt op Dam
bom-broodjes uit
hüW/KWARTET ZATERDAG 25 NOVEMBER 1972
BINNENLAND
TPNOUS13/K13
Dr. H. M. de Lange, die verbonden is aan het
universitair instituut voor normen en waarden te
Rotterdam, stelt op deze pagina de vraag aan de
orde of christenen in verschillende politieke par
tijen de verwijdering en polarisatie moeten tegen
gaan. Hij komt tot de conclusie dat dat weinig zin
heeft, maar die conclusie wordt aangevochten
door dr. B. Goudzwaard, hoogleraar aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam, die zich in het ant
woord van dr. Lange 'danig teleurgesteld' voelt.
Or dr. H. M. de Lange
ieb in de afgelopen weken een
il gesprekken meegemaakt over
Taag of christenen in de diverse
ieke partijen zouden moeten hei-
om de processen v?n verwijdering
olarisatie tegen te gaan.
iet onderstaande artikel wil ik
nzetten waarom mij dit in het
ïge stadium van de politieke dis-
ie niet zinvol voorkomt. Ik hoop
deze uiteenzetting een bijdrage
zijn voor een diskussie in Trouw.
Ik zie deze krant als een forum van
christenen uit een aantal kerken en
een aantal partijen in ons land, ook
al is dit niet in alle opzichten duide
lijk in het redaktlonele beleid.
Laat ik vooropzetten dat de genoemde
gesprekken niet gevoerd werden in
het teken van eventuele pretenties die
met name christenen hebben om het
'vaderland te redden' of zo iets. Ieder
een kan weten dat hun positie be
paald niet sterk is en zeker weinig
cussie in Amsterdam
onze onderwijsredactie
ITERDAM 'Vrijwel iedereen kan alles, maar het één minder
v en minder goed dan het andere en daarin verschillen alle men-
zodanig van elkaar, dat er geen twee mensen zullen zijn die alles
gauw en even goed kunnen', aldus een citaat van de Amster-
se hoogleraar in de anthropobiologie en de mensenlijke erfe-
ieidsleer A. de Froe (die tevens rector magnificus is van de uni-
iteit van Amsterdam) in een nummer van het maandblad De
van vorig jaar.
De Froe trad gisteren, samen
fen medewerker van het weten-
pelijk bureau van de CPN en de
érdamse hoogleraar A. D. de
op voor de vereniging van bio-
rtudenten.
thema van de bijeenkomst was:
.ie voor en het hoger onderwijs,
fde naam die prof. De Groot zijn
[dels omstreden rapport heeft
egeven. Het rapport komt rond
arwisseling in de openbaarheid,
er is al zoveel over gezegd en
reven dat prof. De Groot ook nu
voornamelijk inging op de mis-
tnden en aanvallen die hem ten
gevallen zijn.
De Froe had ook kritiek. Ver-
ïd naar het hierboven genoemde
zei hij: 'Alle mensen hebben
hersens dan ze gebruiken. Alle
ook, kijk maar naar circusdie-
en dolfijnen. Waarom het tijd
>m iets te leren, daar begrijpen
ets van. Prof. De Groot had die
kwestie van de erfelijkheid uit
apport kunnen laten, hij had bij
opmerkingen uit kunnen gaan
e ervaring. Erfelijkheid kan zo'n
zijn. Had hij er niet een beetje
bij kunnen bieden?'
De Groot was het niet eens met
beperkte mogelijkheden van ie-
ens. 'We kunnen waarschijnlijk
ia! wel iets hoger, maar voor
en is er een plafond. Er zijn
doodgewoon te moeilijk. Maar
wel zo, dat erfelijkheid een
roces is waarvan je nooit weet
^een onzer verslaggevers
!RDAM De Vereniging
weigeraars heeft opnieuw met
klem aan minister Van Agt
:ht een snelle beslissing te ne-
over het gratieverzoek van de
weigeraar Theo Bakker,
november 1971 zit Theo Bakker
gen, omdat hij om principiële
geen beroep wilde doen op de
gewetensbezwaarden militaire
Kort gezegd geldt zijn protest
Heen het leger als gewelddadig
wat om de vrede te bewaren,
ook de wet gewetensbezwaarden
echts het godsdienstige of ethi-
>ezwaar erkent als maatstaf om
erkenning als 'gewetensbezwaar-
aanmerking te komen. Politieke
^s| ren tegen de dienst die Theo
worden niet erkend. Gedurende
Xwar verblijft hij nu in de gevan-
na in februari van dit jaar
het Hoog Militair Gerechtshof
maanden gevangenisstraf ver-
I te zijn.
weedse afdeling van Amnesty
ational fde organisatie die over-
wereld de vrijlating van politie-
ivangenen bepleit) adopteerde
jBakker als eerste politieke ge-
El ie in Nederland. Ook Pax
Nederland bekommert zich om
Bakker. Zelf heeft hij een po-
t/n tot hongerstaking moeten opge-
Hij verzocht de kon;ngin om
en vanuit de Tweede Kamer
door de PPR en de PSP
gesteld. Tot dusver is hierop
ereageerd. De auditeur-generaal
1 Krijgsraad in Arnhem noemde
i af van Theo Bakker voor zijn
raie weigering 'een geschikte moge-
Tre id voor ontgroening'.
wat er uitkomt. Maar een belangrijke
vraag is: moeten we en kunnen we
met z'n allen hogerop? De beperkin
gen van een heel volk zijn belangrijk
om op tafel te leggen omdat ze belang
rijk zijn voor de toekomst'. Daarom
is mijn rapport geschreven. En ook
omdat begrippen als erfelijkheid en
meritocratie (een regering van begaaf
de mensen) taboe zijn en impopulair'.
Tijdens de discussie werd De Groot
verweten dat er zoveel vraagtekens
staan bij de onderzoeken naar erfe
lijkheid en dat hij daarom voorzichtig
had moeten zijn. Er werd gewezen op
de belangrijke invloed van het milieu,
die zwaarder weegt dan erfelijkheids
factoren.
Ter sprake kwamen de probleemoplos
sers (een van de opleidingsfuncties
van het hoger onderwijs volgens De
Groot) die er wel zijn, terwijl de
juiste problemen nog steeds niet ge
steld worden. Veel bijval met zijn
theorieën kreeg prof. De Groot niet:
hij blijkt inderdaad een taboe-onder
werp aangesneden te hebben.
Getest
Zo'n bijvaller was Dlck Hillenius wel;
die vond het juist één van de goede
dingen van het communistisch
systeem dat de kinderen daar vaak en
veel getest worden en dan volgens
hun aanleg verder geholpen worden,
volgens de behoeften van de staat.
'Zoiets is juist goed tegenover de
kapitalistische grillen. Als je mensen
vrij laat studeren, ga je toegeven aan
die grillen'. Als een overheid goed
plant beschermt ze de mensen tegen
de willekeur, ze voorkomt werkloos
heid van academici (zoals nu op grote
schaal voorkomt). Kortom: je komt
niet onder selectie uit.
Tot slot nog een prettige mededeling:
prof. De Groot stelt in zijn rapport
dat in ons land het beschikbare intel
lect wel zo'n beetje op is. Reserves
zijn er eigenlijk nauwelijks meer. Tij
dens de discussie werd hem gevraagd
hoe de verschillen in intelligentie
tussen mannen en vrouwen verklaard
moeten worden. 'Wat de oorzaak is
van het verschil in prestatievermogen,
weet ik niet. Het kan aanleg zijn. het
kan ook een milieukwestie zijn. Voor
ons land geldt dat als er reserves zijn,
dan zitten die bij de meisjes'.
Als dat waar is, dan staat de overheid
eigenlijk maar één ding te doen: die
meisjes alle kansen geven en studen
tenstoppen niét instellen voor meis
jes.
SLOCHTEREN Op de kruising
Knijpsburg. rijksweg 36 onder de ge
meente Slochteren werden bij een
verkeersongeval vijf personen gewond.
Ze werden allen in het Academisch
Ziekenhuis te Groningen opgenomen.
De 51-jarige automobilist J V. uit
Zoutkamp gaf komende vanaf de
brug. geen voorrang aan een op de
rijksweg rijdende andere automobilist
L. J (23) uit Heiligerlee. De bestuur
der van de eerste wagen en een
inzittende R. R (50) uit Groningen,
evenals de bestuurder van de op de
rijksweg rijdende auto met twee inzit
tenden A. P. en L. P.. alle drie uit
He'ligerlee werden naar het zieken
huis vervoerd met verschillende ver
wond in°en. Op de wee ontstond een
vreselijke ravage die door de brand
weer uit Groningen werd opgeruimd.
Beide auto's waren total loss.
overtuigend. Dit hangt ten nauwste
samen met de dubbele verdeeldheid
onder de christenen, die niet alleen
in verschillende kerken zitten, maar
ook nog in verschillende politieke
partijen. Vrij grote pretenties die wij
op grond van onze inzichten en over
tuigingen zouden moeten hebben,
kunnen door onze verdeeldheid niet
worden waargemaakt. Dit alles roept
tot een flinke bescheidenheid.
Een beetje ongemerkt heeft zich een
wijziging in het spraakgebruik vol
trokken, die ik zelf van harte toejuich
en die een aanduiding zou kunnen
zijn voor deze bescheidenheid. Ik be
doel het feit, dat in toenemende mate
wordt gesproken van 'confessionele
partijen' en niet meer van 'christelij
ke partijen'. Dit laatste heb ik altijd
een aanmatiging gevonden. Al eerder
heb ik in Trouw uiteengezet waarom
ik, als lid van de Remonstrantse Broe
derschap, een kerk die men in een
wat verouderd jargon vrijzinnig kan
noemen juist door ontmoetingen
en gesprekken met rechtzinnigen heb
leren inzien, dat er een belangrijk
waarheidselement aanwezig is als men
spreekt van de fundamentele gebroken
heid van de mens (al moet men
oppassen ook hier niet in eenzijdig
heid te vervallen). Maar juist het
zondige karakter van de mens doet
mij huiveren voor de gedachte om
politiek denken en handelen te ver
binden aan de naam van Christus. Ik
begrijp gewoon niet dat men dat
durft.
Terughoudendheid
Hoe dan ook, de volstrekt andere
conclusies waartoe Christenen komen,
niet alleen ter zake van de meest
fundamentele politieke problemen,
maar ook ter zake van de te kiez
vorm van politiek handelen noopt '*>t
terughoudendheid bij het gebruik van
de christen-naam
Maar zo kan men zich afvragen
is er juist daarom niet alle reden om
althans op één punt getuigenis af te
leggen van een gezamenlijke verant
woordelijkheid, namelijk die ten aan
zien van de politieke toekomst van
het land, voorzover het de regeerbaar
heid betreft?
De oorzaak dat christenen die lid zijn
van de drie linkse partijen niet posi
tief ingaan op deze vraag zoek ik in
het feit, dat zjj een gebrek aan ver
trouwen hebben in de politieke be
doelingen van de confessionele partij
en. Deze opvatting zegt natuurlijk
niets over personen. Zelfs binnen de
C.H.U. zijn er wel enkele mensen, die
politiek denken zoals in de linkse
partijen in meerderheid gedacht
wordt. Toch weten we, dat degenen
van de C.H.U. die een nieuwe politiek
willen een zwakke positie hebben 'i„
dat hun positie zelfs aanzienlijk ver
zwakt is in de afgelopen weken. Deze
partij was in het kabinet-Cals al uit
geschakeld en aarzelde uiteraard niet
vóór de motie-Schmelzer te stemmen,
Dr. H. M. de Lange
evenals de grote meerderheid van de
K.V.P. In de P.v.d.A. is lange tijd
veel sympathie geweest voor de
A.R.P., omdat de fraktie van deze
partij in 1966 niet bereid was de
verradersrol mee te spelen.
Langzaam maar zeker is deze sympa
thie weggezakt, omdat de A.R.P., de
K.V.P. en de C.H.U.
a. het toch niet zo fortuinlijke beleid
van het kabinet-De Jong vier jaar
lang steunden.
b. een voortzetting van dit beleid
mogelijk maakten in 1971, tot en met
het toch maar weer slikken van De
Brauw's chantage in de Eerste Kamer.
De positie van de progressieven in de
A.R.P. leek zo verzwakt en zo sterk
werd de indruk gewekt, dat men de
heer Biesheuvel als premier wilde
steunen, dat een minderheid in de
P.v.d.A. nog eerder geneigd is met de
K.V.P. samen te werken dan met de
A.R.P. Toen dan ook de K.V.P. na
een aanvankelijke schijnbeweging,
deed verwachten, toch niet bereid was
de A.R.P. en de C.H.U. los te laten,
viel de deur in het slot.
Het ogenschijnlijke gemak waarmede
de confessionele partijen denkbeelden
van de V.V.D. hebben aanvaard en
uitgevoerd heeft de Partij van de
Arbeid en de vele christenen die met
overtuiging lid zijn van deze partij
diep geschokt en hen steeds verder
vervreemd van hun mede-christenen
in de confessionele partijen. Hetzelfde
geldt voor de leden van de twee
andere linkse partijen.
Gretig aanvaard
Ik hoop niet dat nu iemand gaat
betogen dat de Partij van de Arbeid
zich zelf buiten spel heeft gezet. Dit
moge waar zijn geweest in 1971
overigens niet op losse gronden of uit
gebrek aan verantwoordelijkheid
maar men dient zich wel af te vragen
wat daarvan de oorzaak was. Is deze
beslissing van de leiding van de
P.v.d.A. ook niet zeer gretig aanvaard
door de leiding van de confessionele
partijen? Heeft men in deze kringen
DEN HAAG Anneke Goudsmit
(D'66), de 39-jarige alternatieve mi
nister van justitie uit het schaduwka
binet van Den Uyl, gaat begin vol
gend jaar trouwen met de Amster
damse advocaat mr. W. Kingma. Ze
werken samen op een advocatenkan
toor.
Mejuffrouw Goudsmit viel op doordat
zij als eerste vrouwelijke Kamerlid
een broekpak in het parlement droeg
Mr. Kingma en mejuffrouw Goudsmit
hebben elkaar pas goed leren kennen,
aldus verluiden welingelichte bron
nen. in de werkgroep justitiële zaken
van D*66.
Van een verslaggever
HEERLEN Als de resultaten van
een verkiezingsonderzoek in Zuid-Lim
burg van betekenis zouden zijn voor
het hele land, zou de KVP woensdag
acht zetels verliezen en de PvdA drie
zetels winnen in vergelijking met de
tweede kamerverkiezingen van 1971.
Dit blijkt uit een onderzoek onder
Zuidlimburgse kiesgerechtigden van
achttien jaar en ouder, dat de 'Stich
ting voor research en marketing' in
september en oktober heeft gehouden.
De VVD en DS'70 zou naar landelijke
maatstaven een gelijk aantal zetels
Van de ondervraagden bij deze enquê-
voor D'66 en de combinatie ARP en
CHU. Deze zouden landelijk een zetel
achteruit gaan. De vijf partijen uit
het oorspronkelijke kabinet Biesheu
vel (KVP. ARP, CHU, VVD en
DS'70) zouden samen een verlies lij
den van 3.2 procent.
Van de ondervraagden bij deze enque-
te wil 71 procent in ieder geval gaan
stemmen. Negentien procent wil dat
niet en tien procent weet nog niet of
men naar de stembus zal gaan. Bijna
een derde van hen die gaan stemmen,
heeft zijn keus nog niet bepaald.
Uit het onderzoek blijkt dat de KVP
kan rekenen op ruim 27 procent van
de Zuidlimburgse stemmen en de
PvdA op bijna 20 procent.
iets gedaan om duidelijk te maken
welke een slechte dienst de P.v.d.A.
daarmee dan aan het land zou bewij
zen?
Nogmaals, waar waren de progressieve
krachten binnen de K.V.P. en de
C.H.U. in 1966, toen de heer So^mel-
zer zijn belangrijke bijdrage leverde
in het polarisatieproces? Waar waren
de progressieve in de confessionele
partijen tijdens de diskussies over het
nieuwe kabinet in 1971? Hun optre
den op de diverse congressen had
weinig effekt en daardoor bleek hoe
zwak hun krachten waren en hoe
gering hun aantal. Dit alles heeft er
sterk toe bijgedragen om het vertrou
wen in het vernieuwend karakter van
de confessionele partijen te ondermij
nen.
Om zelf niet volstrekt ongeloofwaar
dig te worden hebben de linkse par
tijen geen andere keus dan die welke
ze hebben gedaan, men kan dat bru
taal noemen of halstarrig, maar dit
soort aanduidingen beroert niemand
in het linkse kamp. Niemand ver
wacht dat de P.v.d.A. met de V.V.D.
gaat samenwerken, waarom dan wel
met partijen die zelf zo gretig met
deze partij samenwerken en uiterst
conservatieve denkbeelden van deze
partij tot de hunnen maken, althans
accepteren. De houding van de pro
gressieven in de confessionele partij
en kan ik alleen verklaren uit het
feit. dat zij naast hun politieke denk
beelden altijd nog een grote waarde
hechten aan het bindmiddel, dat van
niet-politieke aard is, door samen met
andere christenen in één partij te
zitten (in feite zitten ze natuurlijk in
vijf partijen). De kracht van dit bind
middel neemt weliswaar af (de drie
grote confessionele partijen behaalden
15 jaar geleden nog de helft van het
aantal stemmen en in 1971 ruim een
derde), maar het zou wel eens kun
nen zijn dat de krampachtigheid daar
door toeneemt en daardoor ook de
ruimte voor de progressieven.
Intussen neemt mede door de snelle
politieke veranderingen ook de poli
tieke labiliteit in het land toe. Deze
labiliteit voltrekt zich natuurlijk ook
in de denkbeelden van de leden van
een grote partij als de P.v.d.A., maar
zeker niet bij de leiding. In deze
laatste groep heeft het veranderings
proces zich mede door de construk-
tieve wijze waarop het grootste deel
van nieuw links zich heeft opgesteld
vrijwel zonder schokken voltrok
ken. Al met al kunnen wij stellen dat
de beweging in de denkbeelden (zie
het laatste congres van de P.v.d.A.)
zich vrijwel altijd in één richting
voltrekt. Kort samengevat in de ter
men meer democratisering en
meer internationalisering. Dit proces
is bevorderd door de m.i. gelukkige
afsplitsing van de voorstanders van de
koude oorlog via DS'70, een partij die
blijkbaar in toenemende mate aan
trekkelijk wordt voor vroegere leden
van de C.H.U.
Wel dus beweging In één richting bij
de P.v.d.A. maar in een verschillend
tempo. Vanzelfsprekend worden daar
bij grote fouten gemaakt. Alleen wie
blijft stilstaan loopt geen risico's fou
ten te maken.
Christenen in de drie linkse partijen
hechten weinig waarde aan het bind
middel van de confessionele partijen.
Zij vinden vanouds dat daardoor on
helderheid optreedt, maar het door
mij geconstateerde groeiende wantrou
wen ligt vooral in het, feit dat de
confessionele partijen een toenemende
voorkeur blijken te hebben voor be
houdende visies. Ik verwijs naar de
voortdurende steun aan deze vorm
van politiek en ik denk met name aan
de gevoerde politiek van de heer Van
Veen, de Brauw en Engels, om mij te
bepalen tot het recente verleden en
tot één sector. Deze politiek heeft
men gesteund en zelfs verdedigd, ter
wijl het voor mij duidelijk is, dat
deze politiek ons ten principale voert
naar een samenlevingspatroon waarin
volwassenen en kinderen niet tot hun
recht kunnen komen, waarin mensen
op zichzelf teruggeworpen worden en
waarin het recht van de (financieel)
sterkste gaat zege-vieren.
Al met al moet dus als conclusie
worden getrokken, dat ten gevolge
van het vermelde wantrouwen poli
tiek gesproken een situatie is ont
staan, die geen uitzicht biedt op een
vruchtbaar gesprek tussen christenen
die hun onderdak hebben in de twee
kampen. Wie dit nuchter aanvaardt,
komt ook niet gauw tot 'ach en wee
geroep'. Het is een fase in het politie
ke leven van Nederland, waar we
doorheen moeten, naar ik hoop zon
der veel verbittering.
Van een verslaggever
SCHIPHOL Minister Udink hoopt
in Nederland particuliere beleggers te
vinden, die geld willen steken in de
volkswoningbouw in Suriname. Hij
zei dit gisteren na zijn terugkomst uit
Suriname op Schiphol. De volkswo
ningbouw, aldus de minister, is nau
welijks van de grond gekomen in
Suriname. Hij heeft aangeboden tech
nische hulp door Nederland te laten
verlenen om een begin te kunnen
maken met een lange-termijn-pro-
gramma.
Na zijn bezoek aan Suriname is de
minister nog op de Antillen en in
Amerika geweest, waar hij met New-
Yorkse functionarissen het krotpro
bleem en het probleem van de stads
vernieuwing besprak. De Verenigde
Staten, aldus de minister, kunnen ons
over dit onderwerp niets leren. Inte
gendeel, zij staan, bij ons ten achter.
Met subsidies en financiële regelingen
is het bij ons veel beter gesteld.
door prof. dr. B. Goudzwaard
'Moeten christenen in de diverse poli
tieke partijen helpen, de processen
van verwijdering en polarisatie tegen
te gaan'
Het antwoord, dat dr. De Lange op
deze belangrijke vraag gegeven heeft,
is negatief uitgevallen. Dr. De Lange
acht het 'niet zinvol', hieraan mee te
werken
Persoonlijk heeft mij dit antwoord
danig teleurgesteld. Ik hoop zo dade
lijk daarvoor nog enkele gronden aan
te voeren. Maar allereerst moet mij
van het hart, dat de wijze waarop dr.
De Lange tot zijn 'nee' gekomen is,
mij eveneens nogal tegengevallen is.
Hij plaatst zijn 'nee' namelijk alleen
maar tegen één achtergrond: namelijk
de nacht van Schmelzer (hoe lang is
die nu al geleden?) en de traditionele
zgn. onbetrouwbaarheid van de con
fessionele partijen. Ik mis in zijn
bijdrage zo goed als geheel het besef,
dat in de huidige verscherping van de
politieke verhoudingen toch bepaald
nog wel iets meer aan de hand is. Ik
doel daarbij op de opmars van de
polarisatie-drift in de samenleving als
geheel, waarvan de verscherping en
verstarring van de huidige politieke
verhoudingen slechts één van de (be
langrijkste) uitlopers is. En met die
polarisatiedrift bedoel ik dan de men
taliteit, om in de gehele samenleving
systematisch het conflict te verkiezen
boven het overleg, de tegenwerking
boven de samenwerking, en het door
zetten van het eigenbelang boven het
zich inzetten voor het algemeen be
lang.
In de politiek leidt deze groeiende
mentaliteit ertoe, mogelijke overeen
komsten in standpunten consequent
te verdoezelen of weg te werken, en
bestaande beleidsverschillen tot ono
verbrugbare anti-theses uit te diepen.
Al met al lijkt het op een breed
opkomende vloedgolf in het gehele
maatschappelijke leven, waardoor de
Ter Heide's het moeten afleggen tegen
de Groenevelts en ook een mogelijk
meerderheidskabinet tussen confessio
nele en linkse partijen het al bij
voorbaat moet afleggen tegen een
hard-gepolijst 'progressief' minder
heidskabinet.
Onbegrijpelijk
Het is voor mij dan ook goeddeels
onbegrijpelijk, dat zelfs in deze situa
tie de heer De Lange nog de hoofd
oorzaak van het mislukken van de
samenwerking zoekt in het feit, dat
de 'confessionele' partijen een duide
lijker 'ja-woord' hadden moeten laten
horen. Het stond en staat immers als
een paal boven water, dat de PvdA
en met name het PvdA-congres de
samenwerking eenvoudig niet wilde.
En achter die onwil, of scherper:
achter de kennelijke verstrakking van
die onwil, kan niet anders schuilen
dan de toegenomen polarisatiedrift-
zelf. En het is die polarisatiedrift zélf
die m.i. zowel de heer de Lange als
mij bezorgd zou moeten maken.
De gestelde vraag was: moeten chris
tenen in de diverse politieke partijen,
moeten juist zij niet helpen, om de
processen van verwijdering en polari
satie gegen te gaan? Op die vraag
past mijns inziens een duidelijk: ja.
Waarbij ik overigens van harte mèt de
heer De Lange onderschrijf, dat de
•pretenties' van christenen hier een
dodelijk gevaar kunnen vormen, en
ook bij vraten als deze ons een 'flinke
bescheidenheid' past.
Maar toch: ja. Waarom? Omdat een
zich doorzettend polarisatiestreven. zo
als ik en velen met mij dat op het
ogenblik bespeuren, een ronduit ge
vaarlijke aangelegenheid is. Er wor
den nl. krachten opgeroepen, die je
de baas kunnen worden. Ik bedoel
dit: Het polarisatiestreven begint er
mee. terwille van de onvolprezen 'dui
delijkheid' bestaande verschillen uit
te diepen tot absolute barrières voor
mogelijke samenwerking. Maar daar
blijft het niet bij. Want zo sprekend
en polemiserend, verschaft men zich
tegelijkertijd het excuus om voortaan
via de weg van de macht, van het
geforoeerd opzijzetten van anderen,
zijn eigen doeleinden te bereiken.
Ik zeg niet. dat het polarisatiestreven
in de politiek nu al die omvang
bereikt heeft. Maar het zit er als het
ware wel ingebakken. Men maakt,
wellicht onbedoeld, de weg vrij voor
de vervanging van rechtspolitiek door
Prof. dr. B. Goudzwaard
machtspolitiek. En daarmee kom ik
juist als christen fout te zitten. Want
wat blijft zo nofc over van de oproep
van Christus, om juist naast de mede
mens te gaan staan, ook al hoort hij
tot een andere klasse, ras of groep
dan ik? Naar mijn mening komt men
met een zich doorzettend polarisatie
streven voor men het weet in een
groepsegoïsme terecht dat het liefde
gebod van het Evangelie alleen maar
kan tarten.
Ik weet. dat het polarisatiestreven een
reactie is op een eveneens foutieve
zaak: namelijk het huldigen van het
compromis als een altijd toepasbaar
'beginsel', en de neiging om systema
tisch verschillen te verdoezelen en een
heid te suggereren waar die niet is.
Ik erken, dat de Nederlandse confessi
onele partijen, waaronder ook mijn
eigen partij de ARP hierin
bepaald niet van schuld vrij te plei
ten zijn. Maar het polarisatiestreven
is daar niet het juiste antwoord op.
Het voert alleen nog verder van de
waarheid óf, het vernietigt in plaats
van te helen.
Ik denk aan een opmerking, die de
heer Scheps, oud-lid voor de PvdA in
de Tweede Kamer, onlangs maakte in
een door dr. Puchinger afgenomen
interview. De heer Scheps stelde in
dit interview terecht, dat op dit ogen
blik vraagstukken van ongekende om
vang op ons af komen en noemt dan
met name ook het vraagstuk van de
grenzen aan onze economische groei.
Dat zijn vraagstukken, aldus de heer
Scheps. die het volk als geheel, die
alle volkeren raken. En aldus de heer
Scheps, 'wat doen nu D'66, de PvdA
en de commissie-Mansholt? Het in het
licht van die onmetelijke reeks vraag
stukken uiterst peuterige punt van
het vormen van een nieuwe politieke
partij hangen ze op aan die reeks
problemen!' Zijn conclusie is dan ook:
'Wie even breder ziet dan de drie
partijen, betrokken bij de commissie-
Scheps
Mansholt, moet zich toch afvragen:
zijn dan onze vrienden van de KVP,
de ARP, van de CHU, van de WD en
in DS'70, om bij de grotere partijen
te blijven, nu zó van de rede verlaten
dat zij niet evenzeer de vragen,
opgeworpen door de Club van Rome.
zouden zien. en niet bereid zouden
zijn daadwerkelijk de offers te
brengen die de oplossing van deze
vraagstukken vergt? Alleen als men
door de polarisatie verblind is. kan
men zulk onrecht aan deze partijen
aandoen (Polarisatie-bundel, blz. 162).
Tot mijn spijt heb ik moeten consta
teren, dat dr. De Lange een andere
mening is toegedaan. Ik ga met hem
op dit ogenblik niet twisten over het
gebruik van de christen-naam in de
politiek: ik acht het op zichzelf niet
verwerpelijk, al zie ik met hem de
grote risico's daarvan. Maar wel hoop
ik van harte, dat we over de
scheidslijnen van onze beide partijen
heen toch van elkar- weten, waar
in we verbonden zullen moeten zijn
om het politieke bedrijf hier af te
sluiten van de komst van onze leven
de Heer.
'Handlanger' met deel van buit in buitenland?
EINDHOVEN De bestelwagen,
waarmee kruidendokter W. van de
Moosdijk maandagmiddag naar Am
sterdam is gereden om daar zijn broer
Frans af te zetten, is onbeheerd te
ruggevonden in het stadsdeel Tonge
ren in Eindhoven. De vondst werd
door de rijkspolitie gedaan op aanwij
zing van één van de zoons van de
kruidendokter.
In eerste Instantie had Van de Moos
dijk verklaard, dat hij een bestelauto
had gehuurd In Breda, maar hij
kwam later op zijn verklaring terug:
hij zei toen dat hij het voertuig had
gekocht. De politie vond in de bestel
wagen het rijbewijs van de kruiden
dokter, een matras en enkele dekens.
Daar Van de Moosdijk nog niets heeft
willen zeggen over zijn verblijfplaats
gedurende de eerste drie dagen van
zijn vlucht, acht de politie het niet
uitgesloten, dat hij met zijn broer
enige nachten in de bestelwagen heeft
gebivakkeerd. Ook houdt men reke
ning met de mogelijkheid dat er een
derde persoon in het spel is geweest,
toen de twee broers een deel van de
buit van bijna 1.2 miljoen gulden her
en der in de grond stopten in de
bossëri bij Vessem. Deze 'handlanger'
zou mogelijk per auto met een belang
rijk deel van de buit naar het bui
tenland hebben kunnen vluchten.
Officier van justitie mr. J. Hulleman.
die de zaak van de kruidendokter
behandelt, heeft de rijkspolitie deze
week strenge instructies gegeven er
voor te zorgen, dat geen enkele onbe
voegde meer de gelegenheid krijgt in
contact te komen met de kruidendok
ter. Mr. Hulleman wil herhaling voor
komen van een interview van de krui
dendokter. zoals dat maandag op de
t.v. te zien was.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De PPR wil van
daag tussen 12 en 2 uur op de Dam
broodjes uitdelen, die de vorm heb
ben van kleine bommetjes. De Politie
ke Partij Radicalen wil daarmee aan
dacht vragen voor de relatie tussen de
honger in de wereld en de grote
bedragen, die jaarlijks voor wapens
worden uitgegeven.
