In de ark, in de kark,
zei de dominee
1
V
J
Het hele gezin
gezond de winter door
met Halitran AD
Franse bisschoppen
erkennen klassestrijd
Trouw
K wart et
Pas in 1974 weer een
bisschoppensynode
vandaag
Van Manens nieuwe ballet
werd gemengd ontvangen
Beroepingswerk
Boekenetalage
TROUW /KWARTET WOENSDAG 1 NOVEMBER 1972
KERK/BINNENLAND
T2JK2
door dr. G. Hartdorff
Het begon op een dag in oktober 1971. De studentenpredikanten K. Boukuys (Leiden) enK.A. Deur-
loo (Amsterdam) zaten bijeen om zich te bezinnen op hun werk. Bij de post bleek een 'vlugschrift'
te zijn, dat mede ondertekend was door hun leermeester prof. dr. G. C. van Niftrik. Na lezing van
dit zo bekend geworden Getuigenis 'vlogen de krachttermen als kwartels op.' De leerlingen.waren te
leurgesteld en verontwaardigd door het feit, dat de leermeester zo weinig begrip toonde voor die groep
binnen de kerk waarmee zij nu juist te maken hebben. Heet va nde naald reageerden zij die
zelfde middag in een open brief, waarop het antwoord is uitgebleven Nu een jaar later is hun
boekje verschenen 'In de ark, in de karkzei de dominee'.
Kort voor zijn plotseling heengaan
schreef prof. Van Niftrik: Ik wou, dat
ik een weg wist om de inhoud van
het Getuigenis opnieuw in de kerk
aan de orde te krijgen. Na het eerste
rumoer wordt het doodgezwegen
Bouhuys en Deurloo zwijgen het in
ieder geval niet dood. Integendeel!
Prof. dr. C. W. Mönnich verzucht in
zijn onlangs verschenen boekje 'Frag
menten' (achtergronden bij een he
dendaagse theologie), dat het in de
kerk tegenwoordig zelden meer komt
tot een goede pamflettenoorlog over
God, die evenzeer buiten als binnen
de kerk de aandacht kan trekken. De
echte polemische talenten, die niet
terugschrikken voor een effectieve
stoot onder de gordel, zijn schaars. De
voornaamste reden hiervan is zegt
hij dat wij in de buurt van wat
maar even als geloofsvragen kan gel
den, veel te netjes zijn geworden
Wel, afgezien van het feit dat de
lutherse hoogleraar er ook wat van
kan, Bouhuys en Deurloo weten van
aanpakken. Ze deinzen niet terug voor
krasse uitspraken. Niet dat ze een
'kleine dogmatiek* of 'kleine ethiek*
bieden als 'alternatief van het Getui
genis. Ze geven in nauwelijks 75 pagi
na's tekst een pamflet, dat zich in
één ruk laat lezen. En schrijven kun
nen ze! Kort en krachtig, met vaart
en pit Een schoolvoorbeeld van 'pole
miek' met vele dubbele bodem uit
spraken.
Dat schuilt al in de titel: 'In de ark,
in de kark, zei de dominee.' En de
ondertitel: 'Wat ze een getuigenis
noemen'. Met 'ze' worden niet bedoeld
Dr. K. A. Deurloo
de opstellers van het Getuigenis, maar
profeten en apostelen. Daarbij zijn de
schrijvers zich bewust van het feit,
dat zij niet in staat zijn om even uit
de doeken te doen wat 'de bijbel
ervan zegt' en waar 'een bijbelgetrou-
we' het van hebben moet. 'onze accen
tuering is natuurlijk discutabel en
eenzijdig iedere gelovige heeft z'n
eigen bijbeltje.'
Ze laten Jesaja, Jeremia en Jezus
De redactie behoudt ztch bet recht voor om
ter opname in deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
fiubllkatle werdt met do naam van do
mender ondertekend. Brieven kannen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus 85». Amsterdam.
Homofilie (9)
Ds. Hamer verwijt het de EO, de
onzekeren onder de homofielen naar
de dode hoek van de hopelozen terug
te wijzen. Dat is aardig gezegd. Maar
wat is dan zijn oplossing? De door
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dagelijks bestuur: B. Bol, Den
Haag: dr. E. Bleumink, Paters-
wolde; mr. G. C. van Dam,
Nootdorp; W. A. Fibbe, Rot
terdam; J. Lanser. Utrecht;
drs. J. W. de Pous, Den Haag;
J. Smallenbroek, Wassenaar.
Overige leden van het alge
meen bestuur: K. Abma, Am
sterdam; H. A.de Boer, IJmui-
den; Th. Brouwer, Assen; mr.
dr. J. Donner, Den Haag; J.
van Eibergen, Schaarsbergen;
mr. K. van Houten, Wagenin-
gen; ds. C. I. Hylkema, Bilt-
hoven; Jac. HuIJsen, Delft;
mevrouw M. C. E. Klooster-
man-Fortgens, Voorschoten;
mevrouw J. G. Kraayeveld-
Wouters, Heerhugowaard;
prof. dr. G. N. Lammens,
Naarden; ds. F. H. Lande-
man, Den Haag; H. de Mooij,
Rijnsburg; H. Ottevanger, Bui
tenpost; mr. dr. J. Ozinga,
Lunteren; dr. A. Veerman,
Rijswijk (Z.H.); H. H. Wem-
mers. Den Haag; drs. R. Zijl
stra, Oosterland (Zld.).
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768Gem.giro
X 500.
hem aangeprezen homofiele contact
groepen openen geen positieve pers
pectieven. Men pleegt daar de homo
fiele gezindheid te bezien als een
geaardheid. Ik krijg hier dezelfde na
re smaak in de mond als bij de
'troostwoorden' die men ernstige zie
ken wel pleegt toe te voegen. Name
lijk: 'Je moet er maar in berusten'. Ik
houd van zieke mensen, maar ik haat
de ziekte als behorende tot het werk
van afbrekende machten.
Onze benadering van de homofiel
dient te geschieden, noch onder de
supervisie van een EO-forum, noch
bij het licht van de eigentijdse visie
van de radiopastor van het IKOR,
maar onder het gezag van het eeuwi
ge woord van God. Ik wil in dit
verband noemen: Rom. 126 en 27.
Men zal moeilijk kunnen beweren, dat
homo's en hetero's hier als gelijk-
waardagen naast elkaar geplaatst
worden. De homofiele gezindheid
blijkt blijkens de context op één lijn
te staan met andere, zowel bij he
tero's als bij homo's voorkomende
bindingen door allerhande zondemach
ten. Van al deze gebondenheden ver
lost Jezus Crhistus op basis van Zijn
volbrachte werk. De boze geesten wij
ken, waar de Geestvervulde gemeente
handelt naar de haar gegeven autori
teit (Mark. 16 17). De moderne theo
logie zegt tot de homo: 'Je bent zo'.
De hemelse wijsheid voegt er één
woord aan toe: 'Je bent zo geworden'.
De eerste onderstelling is een onont
koombaar lot, want niemand zal onge
straft de eigen persoonlijkheid geweld
aan kunnen doen. De tweede conclusie
sluit de mogelijkheid tot herstel niet
uit. Althans voor de mens die in
geloof tot Jezus nadert. Let wel: niet
de verandering van een homosexueel
tot een heterosexueel wezen zonder
meer, maar een totale hervorming
door de vernieuwing van het denken.
Een procesmatige zaak, die uitmondt
in het volle zoonschap: de naar geest,
ziel en lichaam volkomen als beeld
drager Gods fungerende mens.
Leek
C. Maliepaard
Verdraagzaam
Nederland is wel bijzonder verdraag
zaam en vol begrip voor afwijkingen
en misdadigen. Tot mijn grote ver
ontwaardiging las ik dat om formele
redenen de narcotica-miljonair
Pauchsch niet aan Zweden uitgeleverd
kan worden.
Wie in zijn naaste omgeving
drugslactoffers kent en weet dat er
door toedoen van dit soort lieden
soms onherstelbare schade aan de
jeugd wordt toegebracht, vraagt zich
af of het recht of de dure advocaat
heeft gezegevierd. Ik hoop dat Duits
land bij zijn terugkeer wat minder
begrip op kan brengen en hem snel
naar Zweden doorstuurt
Haren
G. J. W. Zwartsenberg
Zelfmoordpogingen
Bij lezing van het artikel: 'Afspraak
met de dood' kwam de vraag bij mij
boven, wat ervan de oorzaak is, dat
meer protestanten suicide (zelfmoord)
pogingen doe n dan katholieken
(rooms-katholieken, zal zeker bedoeld
worden). 'Wie zichzelf doden wil,
zendt tevoren signalen uit' lees ik ook
in dit artikel. Worden zo dacht ik nu
deze signalen beter opgevangen bij
r.k. dan bij protestanten? Kiest de
r.k. die rondloopt met zelfmoordplan
nen eerder de weg naar een biechtva
der dan de protestant? Figuurlijk ge
sproken zouden we allemaal de instel
ling moeten hebben van de baptisten
predikant waarvan in het artikel ge
sproken wordt: 'bel me, voor u eraan
begint'. Goddank hebben velen ook in
ons goede vaderland in navolging van
deze dominee hetzelfde gedaan. S.O.S.
(telefoon hulpdienst) waarin honder
den vrijwilligers belangeloos a.h.w.
dezelfde roep laten weerklinken,
waardoor vele zelfmoordplannen voor
komen zijn. Sta met uw gebed achter
dit werk!
Groningen
S. Strating
spreken (Jezus is de enige die van
ZICHZELF getuigt, zonder dat daar
door zijn getuigenis onwaar wordt).
Ze handelen over het getuigenis der
kerk. dat hoort te bestaan uit zeg
gen, uitleggen en toepasen.
Ze schrijven over het unieke van het
zg. Oude Testament, dat HIJ de
ENE wel wordt beleden, maar
nooit in belijdenissen wordt vastge
legd. Er wordt geroepen: 'HOOR!' En
Israël moet niet anders doen dan met
gespitste oren door de geschiedenis
gaan. 'Dan zullen ze bemerken dat ei
Eentje is, die zich op die weg van de
geschiedenis niet 'onbetuigd' zal la
ten'.
Ze geven hun mening over de tradi
tie. die het verder vertellen (van
vaders aan zonen) en rondvertellen
(over de hele aarde) van het verhaal
is. 'Je weet dat wat je te vertellen
hebt, bijzonder kwetsbaar is. Geloot
kan je niet overdragen. Hoogstens
kun je zo enthousiast vertellen, dat
een ander het verder vertelt.' En
traditie is vol diskontinuïteit. 'Het is
keer op keer een wonder, dat het
geloof opnieuw opstaat in een volgen
de generatie. De kontmuïteit ligt uit
sluitend bij de HEER van Israël, die
van generatie tot generatie niet het
zelfde, maar verrassenderwijs d e -
zelfde blijkt te zijn.'
Ze geven hun gedachten over de ver
kondiging en de politiek. 'De kreet:
geen politiek in de kerk is waanzin
nig. Natuurlijk politiek in de
kerk, alleen liever niet in de ere
dienst, tenzij de schriftlezingen van
die zondag je er midden in voeren.
Programmatisch moet de politiek aan
de orde komen in het leerhuis, in
actiegroepen, op gemeente-avonden.'
En wat de ark aangaat, neen, de ark
is niet de kerk; de ark is de vraag
naar het behoud van de schepping en
de mensheid door de krisis heen.
Met moeite weersta ik de verleiding
om meer te citeren. Bijvoorbeeld over
de verhouding aktie en liturgie; de
kritiek op de EO en de orthodoxe
vanzelfsprekendheid waarbij ieder ge
heim kapot wordt gepraat. Het on
joods 'ijdel' gebruik van de naam van
Jezus, het starre en statisch ook in de
theologie spreken over Jezus.
Gesprekspunten
Ik zei al: een pamflet, een polemische
bijdrage aan het gesprek, dat naar
aanleiding van het Getuigenis
en niet over het Getuigenis nodig
voortgezet moet worden, ook nu Van
Niftrik tot ons verdriet niet
meer in ons midden is. Het gaat om
de Zaak. En omderwille van de Zaak
hoop ik van heler harte, dat er een
mogelijkheid gevonden wordt om deze
studentenpredikanten, die geïnspi
reerd zijn door Kraemer, Miskotte,
Buskes en Dippel, rondom één tafel
te krijgen met de opstellers van het
Getuigenis of hun geestverwanten.
Er zou dan veel aan de orde moeten
komen. Ik noem slechts de volgende
zaken.
a) Wat Is nu het getuigenis van pro
feten en apostelen?
b) Hoe is de relatie Openbaring en
geschiedenis? De schrijvers stellen:
'De Schriften leggen ons uit wat ge
schiedenis is, maar het omgekeerde is
evenzeer waar: De geschiedenis legt
de Schriften uit.' Hier zijn wel enige
vragen te stellen, ook over de Stem in
het gebeuren. Wordt hier een nieuwe
•natuurlijke theologie' bepleit, of zie
ik dit verkeerd?
c) De verhouding WetEvangelie;
rechtvaardigingheiliging. ('Is het
niet juist geweldig dat er jongeren
zijn, die met hun derde wereldwin
keltje het gevoel krijgen: ik mag
meedoen, ik heb, als het gaat om
Gods geschiedenis met z'n mensen,
een functie en een taak! Het zal hun
een zorg zijn of dat rechtvaardiging
of heiliging heet').
d) De betekenis van de traditie.
e) De functie van de taal (levend
woord-hartekreet-def initie-slagwoord
De relatie aktie en contemplatie
('Mensen zijn nu eenmaal kort
ademig en voor actie, die vruchten
afwerpt, heb je een lange adem nodig.
Op zondag mag je afzien van je eigen
LOURDES (KNP) Er is een klassenstrijd tussen hen die bezit en
kennis in handen hebben en degenen die hierover slechts in zeer be
perkte mate beschikken. Het is onjuist om, omwille van de christe
lijke liefde, deze tegenstellingen te verbloemen. Dit schrijven de
Franse bisschoppen, die in Lourdes vergaderden, in een document
over de christen en de politiek.
Drs. K. Bouhuijs
geloof.' 'De eredienst hoeft geen alter
natieve kerkdienst te worden, waarin
de agenda van de w e r e 1 d de agenda
van de kerk zou moeten worden').
g) Over de Zoon des mensen: hoe
spreken wij over Jezus? Dit is
naar mijn mening het zwakste hoofd
stuk van dit boekje. Wanneer de
schrijvers terecht protesteren tegen
een ijdel gebruik van Jezus' naam,
moet men ook niet over Jezus als
belhamel spreken, al begrijp ik
wel, wat zij er mee bedoelen. Zo
kwasi-vlot spreekt men niet over de
Messias!
En over de aard van de evangeliën en
vooral de verhouding tussen Jezus'
dood en opstanding zou naar mijn
mening ook iets meer moeten worden
gezegd dan de schrijvers doen.
h) Over de verhouding enkeling en
gemeenschap. Er zouden nog meer
punten te noemen zijn.
Conclusie: een inspirerend, ja in vele
opzichten bemoedigend en vertroos
tend boekje, dat vele vragen oproept
('Wij zullen u hierover nog wel eens
horen'), maar juist daarom een bij
drage is tot het gesprek rondom het
getuigenis van profeten en apostelen.
Dr. G. Hartdorff, hervormd predikant
te Amsterdam, bespreekt 'In de ark,
in de kark, zei de dominee' door drs.
K. Bouhuijs en dr. K. A. Deurloo.
Uitg. Bosch Keuning, Baarn, 80
pag., prijs 8,90 (voor abonnees van
de serie Oekumene 5,50).
Het uitvoerigst gaan de bisschoppen
in op de klassestrijd, waarvan het
bestaansrecht door vele rooms-katho-
lieken in Frankrijk nog steeds in
twijfel wordt getrokken. Het Franse
episcopaat erkent het bestaan van
deze strijd als een feit. Wel wijst het
document erop, dat men hierover een
genuanceerd oordeel moet vormen,
zoals trouwens de marxisten zelf de
laatste tijd doen, zodat de tegenstel
lingen tussen beide partijen minder
scherp worden. 'Men moet niet ver
geten', aldus de Franse bisschoppen,
'dat de mens meer is dan iemand, die
tot een bepaalde klasse behoort. De
christen moet deze strijd beleven in
Kunstenaarsfederatie
wil zes miljoen extra
voor kunstbegroting
AMSTERDAM De Federatie van
Kunstenaarsverenigingen heeft een
minimumprogramma voor de kunstbe
groting opgesteld. Daaruit valt te con
cluderen dat er 6.000.000 extra no
dig is. Deze extra middelen dienen
alleen om achterstanden in te lopen,
aanwijsbare tekorten op te heffen en
vernieuwingen in gang te zetten, daar
waar een minimum aan structurele
voorzieningen aanwezig is. Waar deze
voorzieningen (nog) niet aanwezig
zijn, verlangt de federatie dat deze op
korte termijn tot stand worden ge
bracht. Daartoe is het noodzakelijk
dat de CRM-begroting ook wat betreft
de culturele sector voorshands sterker
stijgt dan het gemiddelde van de
Rijksbegroting en dat de subsidierege
lingen een wettelijke basis krijgen.
De federatie verlangt meer financiële
middelen voor onderzoek en instelling
van een 'structuur-ontwikkelingsfonds'
om voldoende opening te creëren voor
verbetering en vernieuwing van het
kunstbeleid.
eerbied voor mensen en groepen,
tegenstanders inbegrepen'.
Over de politieke houding van de
priesters verklaart het document: 'Het
evangelie is niet neutraal. De bis
schoppen en de priesters, die moeten
getuigen van het evangelie, zijn het
evenmin. Vanwege hun taak het evan
gelie te verkondigen aan iedereen,
kunnen zij verplicht zijn tot interven
ties over politieke zaken, die bij een
aantal mensen verbazing kunnen
wekken'.
De bisschoppen erkennen het be
staansrecht van uiteenlopende politie
ke keuzes onder christenen en dat het
niet aangaat dat de kerk één bepaalde
politiek zou propageren. Maar zij zeg
gen ook dat de bijbel een aantal niet
mis te verstane eisen stelt die politie
ke gevolgen hebben. Als bijbelse
eisen noemt het document: het opko
men voor armen en zwakken, de
bescherming van buitenlanders, de
verdenking van rijkdom, de veroorde
ling van overheersing door het geld,
de omverwerping van totalitaire
machten.
Ondanks de vrijheid die de christen
zelf heeft, zelf zijn politieke keuze te
bepalen, heeft een christen toch niet
het recht een politiek voor te staan
die de mens degradeert en ingaat
tegen de openbaring en het eigen
geweten, aldus het document.
ROME (KNP) De r.k. bisschop
pensynode zal in de toekomst niet om
de twee, maar om de drie jaar wor
den gehouden. Dit op verzoek van de
hoofden van de bisschoppenconferen
ties. Het sekretariaat van de synode
heeft daarop de paus voorgesteld, om
de eerstvolgende bisschoppensynode
pas in 1974 bijeen te roepen, en niet
in 1973 wat in de bedoeling lag.
cru
door HANS W. LEDEBOER
DEN HAAG Voor de televisie heeft Corad van de Weetering uit
eengezet, dat het Nederlands Danstheater Hans van Manens jongste
ballet 'Opus lemaïtre' in Parijs in première brengt, omdat het Neder
landse balletpubliek te kritisch, te onbarmhartig zou zijn.
Van Manen doet daarmee niet alleen
dit Nederlandse publiek maar ook
zichzelf onrecht. Nederland heeft het
recht kritisch te zijn omdat het een
klimaat heeft helpen opbouwen waar
in gezelschappen van eigen bodem
een hoog artistiek peil en een goede
naam tot ver buiten onze grenzen
konden verwerven. Frankrijk mist dit
klimaat totaal, hetgeen ensembles, die
ons land de laatste jaren bezochten
tot eigen schade hebben bewezen. Het
zou wel eens kunnen zijn dat scherpe
Nederlandse kritiek voor Van Manen
waardevoller is dan bijval in Frank
rijk.
In de Koninklijke Schouwburg in Den
Haag ging maandagavond, twee dagen
voordat het Nederlands Dans-theater
naar het Theatre des Champs-élysées
in Parijs vertrekt voor het Festival
International de la Danse, bij wijze
van afscheid een voorpremière, die
zeer verdeeld werd ontvangen.
Welnu, 'Opus Lemaltre' is zeker niet
Van. Manens sterkste ballet en het
stak heel ongunstig af tegen zijn
eigen 'Symphony in Three move
ments', dat eraan vooraf was gegaan.
Enerzijds heeft Van Manen weer eens
geëxperimenteerd met verschillende
uitwerking van een muzikaal thema:
Toccata en Fuga in d van Bach, eerst
gespeeld door orkest, later door orgel.
Dergelijke zaken zijn altijd hoogst
interessant.
Maar de constructie van dit ballet
rond Gérard Lemaltre is niet gemak
kelijk te verteren. Moet Lemaitre hier
mee in Frankrijk, zijn eigen vader
land, worden gepousseerd? Een bespe
len van de Franse nationale gevoelens
van eer en glorie?
Het hele ballet deed teveel denken
aan het opbouwen van een 'steri die
zelfs in het eerste deel onder een
voor de toeschouwer hinderlijk scher
pe 'kunstzon' was geplaatst.
Door dit persoonlijke engagement met
Lemaitre kon Van Manen in zijn
choreografie niet loskomen van kramp
achtigheid en voor Lemaitre, die wij
kennen als een heel fijnzinnig danser,
is dit jammer.
Liedjes en herinneringen
van Willy Corsari
AMSTERDAM Willy Corsari, veel
gelezen romanschrijfster nog, begon
als cabarettière bij Pisuisse, en schreef
liedjes, die haast vergeten waren, be
halve natuurlijk door Alex de Haas,
die er een paar jaar geleden nog een
uitzending aan wijdde. Dat bracht
Phonogram op de idee voor een lp,
waarvoor Willy Corsari dan zelf de
inleiding moest schrijven. Dat werd,
na veel aarzelen, een boek vol herin
neringen en liedjes, bij haar uitgever
Leopold. Dinsdagmiddag, in Klein
Bellevue, werden boek en plaat aan
haar uitgereikt. Vijfenzeventig is ze
bijna en dat zou je niet zeggen,
sterker nog: niet denken ook. Ze vond
het allemaal wel gezellig en goed voor
de publicatie.
Rijksmuseum:
Laatste 'echte'
Japanners
Binnenkort maken de 16e eeuwse vor-
stenportretten, die nu in het prenten
kabinet van het Rijksmuseum te zien
zijn plaats voor werken van de laatste
meesters van de Japanse prentkunst.
Van 3 november tot 7 januari zullen
er dan ruim honderd prenten, alles
eigen bezit, getoond worden van de
Japanse kunstenaars Hokusai (1760-
1849), Hiroshige (1797-1858), Kuni-
sada (1786-1864) en Kuniyoshi 1797-
1861). Deze expositie is een vervolg
op 'Utamoro en zijn tijdgenoten', een
tentoonstelling die in 1967, eveneens
uit het bezit van het prentenkabinet,
werd samengesteld.
De prenten, die over enkele weken te
zien zullen zijn, behoren tot de
werken van de laatste grote vier van
de Japanse prentkunst. Na hen trad
er een vervalperiode in. Het tot om
streeks 1860 voor buitenlandse invloe
den gesloten Japan stelt dan zijn
grenzen open waardoor het eigen
karakter van de houtsneekunst verlo
ren gaat.
Hosukai (hij noemde zich later 'oude
man dol op schilderen') en Hiroshige
danken hun vermaardheid vooral aan
bun landschapsverbeeldingen. Bij Ho
sukai is het landschap sterk ge-
styleerd met een belangrijke functie
voor de 'stoffering' met mensen. 'Bij
Hiroshige overheerst het landschap en
zijn de figiren eigenlijk hoofdzakelijk
toegevoegd om de stemming te ver
sterken.
Van Hosukai zullen houtsneden te
zien zijn uit de beroemde reeks 'Ge
zichten op de berg Fuji' en van
Hiroshige prenten van de Tokaido en
de Kisokaido, de twee wegen tussen
Tokio en Kyoto. Kuntisada en Kuni
yoshi legden zich vooral toe op de
illustratie van volksverhalen.
ADVERTENTIE
ZEKERHEID
Herfstig lag ons dorp dit weekend in
de zon, met. bruine blasderranden
langs de heggen en hekken. Hier en
daar al een kaal gewaaide boom, maar
verder in een soort tweede 'Indian
summer'. Het leek me nog stiller dan
anders. De kerkgangers van de vroege
mis moeten langs gegaan zijn, maar
ik heb ze niet gehoord of gezien.
Lijkt wel of iedereen deze dag op
kousevoeten loopt. Buiten de kom ligt
hier en daar al en reep land zwart
en klaar gemaakt voor de winter
terwijl verderop de mais nog rechtop
staat. De dorpskerk was goed gevuld.
Een kleine aanwas van import door
de uitbreiding maken deze diensten
steeds gezochter. Vanaf de kleine
gaanderij met die kwaje, keiharde
wartel waar ik al eens tegenaan gelo
pen ben om daarna steil tegen de
planken te slaan, heb ik een goed
uitzicht en kan ik de kerkgangers
tellen. De dominee heeft mooie ver
zen opgegeven, psalm 46 en natuurlijk
het Lutherlied, maar dam gelukkig
niet met dat enge delven van een graf
voor vrouw en kinderen. De preek
ging over de woorden van Paulus: Ik
ben verzekerd.Verder ging het
niet, d.w.z. de prediker wilde ons bij
dat verzekerd zijn bepalen. Hij vertel
de ons hoe wij tegen alles verzekerd
zijn tegenwoordig en bracht dat op
het geestelijke over, zoals ze vroeger
zeiden. Ik moest ineens denken aan
de Lijnbaan in Rotterdam waar je in
westelijke richting tgen een groot
bord loopt aan te kijken: Koopt op
tijd uw zekerheid! Maar laat ik daar
niet op doorgaan, want de ervaring
leert dat je zelfs bij die uitgekiende
verzekeringen een miskoop kunt heb
ben. Het giinig in de preek om de
laatste zekerheid, de totale zekerheid
voor je leven die in God gegrond
moet zijn. Er brandde een stille kaars
op de tafel. Niet zo'n hele kaarsentoe
stand, maar één, stil en toegewijd,
een onzekere vlam di af en toe heen
en weer ging. Weer zwierven m'n
gedachten even weg, want dat heb je
met mijn soort. Ik zag ineens al die
warenhuis-kaarsen voor me, versierd
en in alle mogelijke vormen. Straks
zullen ze er weer zijn: de bierfles
kaarsen en misschien wel Johan
Cruyff! Fijn voor bij de kerstboom!
Goed om een volslagen hekel aan
kaarsen te krijgen. Maar zover laat ik
het niet komen. Dapper brandt die
ene kaars door, als een teken van
bestendige aanwezigheid, eenvoudig
en wit, bijna overbodig in de zon die
overdadig het kerkje binnenschijnt.
Iets waarvan de hele wereld kan zeg
gen dat het overbodig is en waarvan
steeds meer mensen het zeggen, dat iis
mijn zekerheid, of liever: Iemand.
GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Nijverdal: T. de Boer
te Giessenburg; voor Leiden: F. J. van
der Wal te Nijverdal; voor Groningen-
Z.: A. IJkema te Almelo.
Beroepbaar: T. J. Hagen (Ref.
Church, Melbourne), Pr. Irenestraat
4, Leersum.
Overleden: dr. D. K. Wielenga Gzn.,
em. pred. van Bandoeng, 76 jaar, te
Wassenaar.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen: te Groningen-Z.: J. Kok te
Amersfoort-C.; te Houwerzijl, te Spa-
kenburg-Z (voor de missionaire dienst
op Irian Barat) en te Waardhuizen: J.
M. A. Groeneveld, kand. te Utrecht.
Aangenomen: naar Ede: H. J. Venhui
zen te Zutphen.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Klundert: B. de Romph
te Naarden: voor Elburg: M. C. Tanis
te Sliedrecht.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Borssele: A. Snoep te
Vlissingen.
OUD GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor Salford: J. van Prooij-
en te Stavenisse.
VRIJE EVANG. GEMEENTEN
Beroepen te Den Haag: A. C. Louwer-
se te Veendam.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen: te Nieuwland en Ooster-
wijk: drs. W. J. op 't Hof kand. te
Vlaardingen; te Nijkerkerveen: J. C.
Schuurman te Putten.
Bdankt: voor Barneveld: J. Bogaard
te Woerden; voor Krimpen aan den
IJssel: J. C. Stelwagen te Delft; voor
Aalsmeer: J. van Woudenberg te Am
sterdam-W.
Voor peuter en kleuter zijn er druppels.
Gemakkelijk in te nemen.
Halitran geeft meer
weerstand tegen
griep en verkoudheid
Halitran kweekt
sterke beenderen
Halitran zorgt voor
gave tanden
Halitran voorkomt
en bestrijdt rachitis
Slaat op den trommele, door dr. H.
Bruck; 't Kan verkeren, door Jan H.
Gartens: Vestdijk op de weegschaal,
door R. A. Cornets de Groot; Wie is
de dader, door Ab Visser; De poëzie
is niet meer van gisteren, door drs. L.
Wenseleers, uitgegeven door A. W.
Sijthoff's Uitgeversmaatschappij N.V.
in Leiden; aantal bladzijden per deel
variërend van 100 tot 170; prijs in de
buurt van ƒ10,-.
De serie Literaire Verkenningen, be
doeld voor (onder redactie van prof
dr. Martin de Jong) het onderwijs in
de Nederkndse letterkunde in de
hoogste klac-m van het voortgezet
onderwijs en op de ,._o...^jgische aca
demies, gaat maar door. Er zijn nu
zo'n twintig delen v schenen en
scholieren die het allemaal bijhouden,
krijgen zo een aardig overzicht van
wat onze literatuur te bieden heeft.
Ook deze boekjes zijn opgebouwd vol
gens het schema: inleiding, teksten en
b.f- en bibliografische aantekeningen.
De keuze van de auteurs van al die
boekjes lag waarschijnlijk bij de re
dacteur van deze serie. De plaats
ontbreekt hier om op die keuze in te
gaan, maar heel in 't algemeen lijkt
me aat sommige auteurs moeilijk
schrijven en daardoor de literatuur
en haar schrijvers niet dichter bij de
leerlingen brengen.
A.H.
i
