Nixon liet meeste
bommen gooien
Tsjechoslowaakse vakbeweging onder de slopershamer
Thieu keert zich
fel tegen coalitie
Amin wijst Britse
ambassadeur uit
ElO
Arabische commando's
kwamen naar Israël
op toeristen-bezoek
speciaal
cassis
Ramsey Clark verklaart in rapport:
voor
de slanke
tijdelijk
van137voor
/PI
Allende reageert
fel op staking
Geen doorbraak in
inter-Duits gesprek
fROLW/KW ARTF.T VRIJDAG 13 OKTOBER 1972
KOPENHAGEN (AFP, Reuter) President Nixon heeft meer bombardementen laten uitvoeren
dan enig ander in de geschiedenis, zo luidt een van de stellingen van het rapport dat de Amerikaanse
oud-minister van jusiitie, Ramsey Clark, heeft opgesteld naar aanleiding van zijn recent bezoek aan
Noord-Vietnam. Het rapport is gepubliceerd op de zitting van het 'internationaal comité van onder-
roek naar de oorlogsmisdaden van de Verenigde Staten in Indochina' in Kopenhagen.
BUITENLAND
T7/K9
Hij schrijft dat de bombardementen
talrijke woonhuizen en scholen heb
ben verwoest in Hanoi en Haiphong.
In de ruïnes hie hij heeft gezien moe
ten veel mensen om het leven zijn
gekomen. Clark beschuldigt de Vere
nigde Staten ook van opzettelijke ver
mesting van het dijkenstelsel in
Noord-Vietnam, dat miljoenen mensen
voor catastrofale overstromingen moet
behoeden.
Ook twee Fransen, die deeL uitmaak
ten van Clarks missie, de hoogleraar
lYves Lacoste en de ingenieur Daniel
Mandelbaum schrijven in hun rap
port, dat overstromingen ais gevolg
van verwoesting van dijken aan an
derhalf tot twee i miljoen mensen het
leven zouden kunnen kosten. Ze zijn
van mening dat'de Amerikanen de
dijken opzettelijk bombarderen. Als
bewijs daarvoor yoeren ze aan dat de
bombardementen 'vooral gericht ble
ken op rondingen in de dijken (op
deze plaatsen staan de dijken bloot
aar. de meeste druk van het rivierwa
ter), op plaatsen waar rivieren bij
elkaar komen en op gebieden waar
het land lager ligt dan het rivierpeil.
Anthony Russo, de mede-beklaagde
TEL AVIV, KOEALA LOEMPOER,
BEIROET (AP. Reuter, UPI) Ara
bische guerrilla-strijders, die als toe
risten Israël zijn binnengekomen, zijn
veran .woordelijk voor 36 sabotageac
ties, die deze zomer in Israël en in de
door Israël bezette gebieden zijn ge
pleegd. Dit hebben militaire zegslie
den gisteren in Tel Aviv meegedeeld.
Zij verklaarden, dat er meer aansla
gen verwacht kunnen worden, voordat
de Israëlische veiligheidsdienst de
nieuwe groepen onschadelijk heeft ge-
maak-'..
De saboteurs zouden Israël zijn bin
nengekomen via Jordanië, door zich
te mengen onder ,de 150.000 Arabiern
die in de afgejopen maanden op
grond van het 'zomer-bezoek-program-
raa' als toeristen naar Israël en de
bezette gebieden kwamen. In het ka
der van dit jaarlijkse programma
staat Israël Arabieren uit alle landen
van het Midden Oosten toe om vrien
den en verwanten in Israël en de
bezette gebieden te bezoeken.
De saboteurs, die op deze wijze het'
land zijn binnengekomen, zijn onder
meer verantwoordelijk voor de aan
slag op een supermarkt in Jeruzalem,
aanvallen op militaire voertuigen in
de bezette gebieden en het verzenden
van bombrieven, zo werd gezegd
Het Israëlische ministerie van buiten
landse zaken heeft bekend gemaakt,
dat nieuwe maatregelen zijn genomen
om Israëlische ambassades, gebouwen
en burgers in het buitenland tegen
Palestijnse commando-aanvallen te
beschermen. Ontkend werd het be
richt in het blad Yedioth Aharonoth.
dit de Amerikaanse regering een hint
zou hebben gegeven, dat er minder
Israëlische functionarissen naar de VS
moeten komen, die met extra veilig
heidsmaatregelen omringd moeten
worden. Volgens het krantebericht
zou de taak van de Amerikaanse vei
ligheidsdiensten zwaar belast zijn
door de komst van Israëlische functio
narissen naar de VS, die bewaakt en
beschermd moeten wórden.
De Palestijnse commando-organisatie
Zwarte September heeft volgens be
trouwbare kringen in Koeala Loem-
poer een brie» gestuurd aan de rege
ring van Maleisië, waarin verontschul
digingen worden aangeboden voor het
versturen van bombrieven vanuit
Maleisië aan joodse organisaties en
personen in een groot aantal landen.
van Daniel Ellsberg heeft verklaard
dat hij over bewijzen beschikt, dat
Zuidkoreaanse grondtroepen in Zuid-
Vietnam de inwoners van twee dor
pen om het leven hebben gebracht.
Russo getuigde in geschrifte voor de
internationale commissie die deze
week in Stockholm een congres houdt
onder voorzitterschap van Gunnar
Myrdal.
Volgens Russo zijn de bewijzen te
vinden in een rapport van de Rand
Corporation. In het rapport zijn inter
views met Vietnamese gevangenen en
overlopers opgenomen, aldus Russo.
Er wordt tot in details aandacht ge
schonken aan 'marteling van gevange
nen, moord op burgers, onbeperkte
bombardementen op dorpen en zie
kenhuizen, gebruik van giftige chemi
caliën en andere oorlogsgruwelen, zo
als het effect van napalm en andere
wapens'.
Russc verklaarde dat in het Rand-
rapport weinig staat dat niet al alge
meen bekend is. 'Het belangrijke is
dat het allemaal al in 1965 gebeurde
en de Amerikaanse regering er toen
al weet van had', zei hij. De twee
dorpen zijn volgens hem door Zuidko
reaanse geallieerden van de Amerika
nen en Zuidvietnamezen uitgemoord.
Ev zijn geen bewijzen dat generaal
William Westmoreland, in die tijd
opperbevelhebber in Zuid-Vietnam, de
zaak onderzocht. 'Ze werd zoals ge
bruikelijk onder tafel geveegd', voeg
de hij eraan toe.
(ADVERTENTIE)
Sensatie in Iglo's Ideejenwinkel!
Spinazie nieuwe oogst. Bijvoorbeeld: pak van
900 gram van 1.95 nu voor 1.60.
Deze radiofoto (van slechte kwaliteit) uit Hanoi laat zien wat er van
de Franse legatie over was, nadat er Amerikaanse bommen op waren
gevallen.
SAIGON (UPI, Reuter, AP) President Ngoejen Van Thieu van
Zuid-Vietnam heeft gisteren nog eens nadrukkelijk gezegd zich met
alle kracht te zullen verzetten tegen een drie-partijenregering in Sai
gon. Gespeculeerd wordt dat Amerika tijdens het geheime overleg
in Parijs op dit punt concessies heeft gedaan.
Thieu sprak gisteren een grote groep
studenten en scholieren toe. Hij riep:
'Zij die voor een coalitie met de com
munisten zijn, moeten hun hand opste
ken.
Ik ben er zeker van dat de bevolking
en de soldaten hen niet langer dan
vijf minuten zullen laten leven.' Even
later zei hij: 'Mijn leven is goedkoop,
maar mijn verantwoordelijkheid staat
me niet toe af te treden, als de vrede
niet met garanties is hersteld. Dat
betekent dat als de communistische
aanvallers nog steeds een coalitie-re
gering en een communistische ideolo
gie willen opleggen, ik tot het einde
zal vechten.' In Saigon zijn inmiddels
stickers uitgedeeld, die aan de huizen
bevestigd moeten worden en, zeggen:
'Mijn gezin aanvaardt geen coalitie
regering.'
De Algerijnse ambassadeur in Noord-
Vietnam, Aderazak Boehara, heeft gis
teren verklaard, dat de Franse legatie
in Hanoi wel degelijk getroffen is
door Amerikaanse bommen en niet
door Noordvietnamese Sam-raketten.
'Ik stond op de binnenplaats van de
ambassade en kan bevestigen, dat het
Amerikaanse bommen waren', zei hij.
Een bom-fragment was op twee meter
ifstand van hem neergekomen. Vol
gens de diplomaat waren de bombar
dementen 'systematisch en opzettelijk'.
ONDERZOEK
Amerikaanse militairen hebben giste
ren toegegeven dat het ongebruikelijk
is dat Sam-raketten op de grond ont
ploffen. Het Amerikaanse onderzoek
naar de herkomst van de projectielen,
die op de Franse legatie belandden, is
in volle gang. Marine-piloten worden
uitgebreid ondervraagd op het vlieg-
KAMPALA, LONDEN (Reuter, AP, UPI) President Idi Amin van
Oeganda heeft gisteren de Britse hoge commissaris in Kampala,
Richard Slater, meegedeeld dat deze Oeganda moet verlaten, zodra
de laatste van de uitgewezen Britse Aziaten is vertrokken.
dekschip Midway. Ontkend werd dat
de piloten thans beperkingen zijn op
gelegd. 'De minister heeft gezegd dat
\v» door zullen gaan met wat we te
doen hebben.'
India heeft gisteren een formeel pro
test ingediend tegen de beschadiging
van zijn missie in Hanoi, tijdens de
luchtaanval van woensdag. Het ge
bouw ligt op 50 m. van de Franse
legatie. Volgens de Indiase regering
zijn ruiten vernield en zijn twee pla
fonds beschadigd. Niemand werd ge
wond. Vólgens het persbureau Nieuw
China werden bij het bombardement
talrijke huizen vernield in de woon
wijken van Hanoi. Pierre Susini, het
hoofd van de Franse legatie, is aan de-
beterende hand. Hij werd gisteren in
het ziekenhuis bezocht door premier
Pham Van Do>nig. President Nixon
heeft de Franse president Georges
Pompidou in een persoonlijke bood
schap zijn spijt betuigd over het. bom
bardement.
COMMENTAAR
Hot Amerikaanse dagblad New York
Times heeft met een fel hoofdartikel
gereageerd op de vernietiging van de
Franse legatie. 'Het is moeilijk niet
tot de conclusie te komen dat de
president een welbewuste campagne
van diplomatie via geweld voert,
waarbij hij poogt de bevolking van
Noord-Vietnam te bombarderen tot
onderwerping aan zijn voorwaarden
op het Parijse overleg.' Een studie
commissie van de Amerikaanse spnaat
kwam juist gisteren met een rapport,
waarin werd gezegd dat de Ameri
kaanse bombardementen er weinig toe
hebben bijgedragen belangrijke con
cessies van Hanoi los te krijgen.
Volgens Amin is Slater verantwoorde
lijk voor 'enkele van de ongefundeer
de berichten in de Britse pers', dat er
moeilijkheden in Oeganda op komst
zouden zijn. Hij zou Britse onderwijs
krachten en artsen in Oeganda de
raad hebben gegeven, hun vrouwen
en kinderen te laten vertrekken en
tijdens de invasie van vorige maand
uit Tanzania de Britsfe leerkrachten
telefonisch geadviseerd hebben om
ruiet aan het werk te gaan. De Oegan-
dese president verklaarde dat hij nie
mand in Oeganda wil laten blijven,
die tegen de belangen van het land
handelt.
In Britse regeringskringen is men erg
verbaasd over Amins uitwijzing op
termijn vain Slater, diie nog zeer on
langs door de president ails zijin beste
vriend werd betiteld. Geen van de
beschuldigingen van Amin zou op
waarheid berusten, volgens Londen,
omdat Slater juist de Engelsen in
Oeganda zou hebben aangeraden hun
werk voort te zetten. Een woordvoer
der van buitenlandse zaken noemde
Amins laatste stap onredelijk en on
vriendelijk en zei, dat Londen 'een
gepast antwoord zal geven'.
ENOCH POWELL
Het congres van de Britse conservatie
ve Partij in Blackpool heeft gisteren
een scherpe aanval van de ultra-recht
se afgevaardigde Enoch Powell op de
immigratie van de Britse Aziaten uit
Oeganda afgewezen. Powell oogstte
weliswaar luide toejuichingen, toen
hij premier Heath ervan beschuldigde
diens verkiezingsbelofte te hebben ge
broken, door de uit Oeganda uitgewe
zen Aziaten in Engeland toe te laten.
Maar zijn ontwerp-resolutie, waarin
hij van de regering onmiddellijk actie
eiste om aan de vloed van gekleurde
(ADVERTENTIE)
i
immigranten een eind te maken, werd
door de vereniging van jonge conser
vatieven onmiddellijk geamendeerd.
Dit amedement complimenteerde de
regering met haar besluit de door
Oeganda uitgewezen Aziaten op te
nemen. De 'bijgeschaafde' resolutie
werd vervolgens met 1721 tegen 735
stemmen aangenomen. Tevoren had
Powell zijn eerder geuite waarschu
wing herhaald, dat de gekleurde emi
granten-gemeenschap in Engeland nu
al meer dan twee miljoen mensen
omvat en tegen het eind van deze
eeuw wel eens tot vijf miljoen kan
zijn gestegen. Volgens Powell heeft
Engeland geen andere verplichting
om de Oegandese Aziaten toe te laten,
dan een morele, die andere landen
echter net zo hebben.
SANTIAGO (Reuter) De Chileense
regering heeft gisteren tien provincies
onder militair gezag geplaatstvracht
auto's gevorderd en 200 personen
gearresteerd, in een poging een mas
sale staking van het wegtransport te
verijdelen.
De wegtransport-bedrijven hebben de
staking afgekondigd, uit protest tegen
het plan van de regering om in de
provincie Aysen (930 km ten zuiden
van Santiago) een staats-transportbe-
drijf op te richten. De 200 arrestanten
2tin eigenaars van vrachtwagens, die
hun vervoermiddel op straat hadden
laten staan om de weg te blokkeren.
Woensdag werd een chauffeur in een
reeks van incidenten gedood, toen
vijfduizend vrachtauto's door de sta
kingsactie gedwongen werden te stop
pen. De regering gelastte woensdaga
vond alle radiostations in Chili om
ieder half uur officiële communi-
qué's over de situatie en de genomen
regeringsmaatregelen uit te zenden.
De provinciale besturen hebben op
dracht gekregen, op alle vrachticagen-
chauffeurs een beroep te doen zich
tegen de stakingsactie van hun werk
gevers te verzetten en zich bij specia
le kantoren te melden. Indien de
chauffeurs dat doen, worden de ge-
confiskeerde wagens hun ter beschik
king gesteld.
BONN (DPA, AP, Reuter). De
Westduitse staatssecretaris Egon Bahr
en zijn Oostduitse collega Michael
Kohl hebben gisteren in Bonn hun
driedaagse vijfde gespreksronde over
een bilateraalbasis-verdrag tussen hun
landen geëindigd. De volgende ronde
begint op 24 oktober, eveneens in
Bonn.
De beide onderhandelaars deelden
journalisten mee, dat er op onderge
schikte punten enige vooruitgang was
geboekt, maar dat er over de belang
rijkste kwesties geen doorbraak was
bereikt, nl. over de vraag of er een
eenheid van de Duitse natie is, zoals
Bonn stelt, of alleen twee Duitse sta
ten, zoals Oost-Berlijn wil.
Bahr zei, dat een afronding van het
basis-verdrag voor de bondsdag-verkie
zingen van 19 november niet uitgeslo
ten is. maar dat hij er niet op rekent.
Top gezuiverd, maar arbeiders laten zich de wet nog niet voorschrijven
door D. H. Grasman
Het gaat bergafwaarts met de vakbeweging in Tsjechoslowakije. De
hoop van 1968 is vervlogen. Het zag er in het voorjaar van 1968 zo
hoopvol uit. De vernieuwingsbeweging onder Doebtsek was van fun
damentele betekenis voor de vakbeweging, die een wezenlijke bij
drage tot dit proces geleverd had. In zeer korte tijd deed de vak
beweging afstand van de traditionele rol, die de vakbeweging in een
communistisch land speelt en ontwikkelde zich tot een meer zelf
standige organisatie van werknemers. De ontwikkelingen op politiek
schudden ook de vakbonden wakker.
litiek, die in Oost-Europa voluit geldt,
ook in Tsjechoslowakije vóór 1968.
be functie van de vakbeweging in een
communistisch land is fundamenteel
anders dan in een democratisch land.
In het eerste geval ds de vakbeweging
een verlengstuk van de staat en is het
naar taak de doeleinden van de com
munistische partij doorgevoerd te
krijgen; zij moet de arbeiders organi
seren en controleren zodat de doel-
An"'ugen vain P'an bereikt worden.
AMe handelingen van de arbeiders die
Qeze doeleinden in gevaar kunnen
orengen, moeten worden uitgescha-
Keid, Op die wijze hebben de vakbon-
?.ea ©en controlefunctie die veel ge-
iijkt öp die van de ondernemmgsin-
stanties die belast zijn met het tref-
«n van disciplinaire maatregelen,
«at wgaat er daarljÜ van uit dat
staatsbelangen eveneens arbeidersbe-
?"§en zijn en uit die gelijkheid ont-
v j de roede-verantwooi'delijkheid
van de arbeiders voor de juiste uit-
oering van het plan van de partij. In
uie gedachtengang kan het vragen om
"mer loon of het veelvuldig verzui-
en van het werk een misdrijf bete-
ne" te§en de staat, de maatschappij
tvui if de ei§en arbeidersbelangen,
wnectieve arbeidsovereenkomsten die
va£x!?a] tu?sen de werkgevers en de
ha ?°n in ov©rleg eventueel na
ben i strijd worden gesloten, heb-
in een communistische maat-
Daa P'-- een heel ander karakter.
hu ,'2IJn het eenzijdige contracten
de vakbonden de plicht opleggen
diLj1 b.V?ering te verzekeren van de
{"rouktie-doelstellingen en daarnaast
arh^01a zor§ ten behoeve van de
T/n^lde.rs te bevorderen. Dit is de
inistische visie op de vakbondspo-
Democratisering
Het scheen in 1968 ha het ontwaken
van de vakbeweging igeheel anders te
worden. Politieke besluiten die voor
heen eenzijdig van hoven naar bene
den waren gericht, gingen zich plotse
ling eveneens van de basis naar boven
richten.
Daaruit bleek een zekere mate van
democratisering binnen de organisa
tie. De behartiging van de belangen
van werknemers stohd weer in het
middelpunt van de activiteit, waarbij
men althans theoretisch eveneens het
traditionele strijdmiddel: de staking,
accepteerde. Deze opibuiging leidde
ertoe dat de vakbeweging een anti-
autoritaire rol ging spelen die de
betekenis van de partij ten opzichte
van de vakbeweging deed afnemen.
De hervormers van de vakbeweging
veroordeelden blijkens een artikel in
het vakbondsblad 'Prace' van 13
maart 1968 in het bijzonder de tot
dan toe door de partij toegepaste
regel, de sleutelposities in de vakbon
den te laten innemen door partijfunc
tionarissen, als gevolg waarvan de
vakbonden ondergeschikt werden ge
maakt aan de partijleiding.
De invasie van de Sowjets remde de
hervorming van het vakbondswezen af
zonder deze onmiddellijk te stoppen.
In het ontwerp-statuten van de vak
centrales van september 1968 een
maand nó de invasie werd nog
steeds een aantal hervormingen voor
gesteld, zoals een verdergaande decen
tralisatie van de organisatie om de
bedrijfsgroepen te versterken; het
recht voor de vakcentrale om als
onafhankelijke politieke oppositie
groep op te treden; mede-zeggenschap
bij de economische besluitvorming in
de bedrijven en hulp bij de opbouw
van arbeidersraden met bepaalde be- T6CJ6nSl9Q
voegdheden op het niveau van de
onderneming.
sak weer nadruk worden gelegd op
de medt-veiantwoordelijkheid van de
werknemers bij de uitvoering van de
economische doelstellingen van de
partij. Dat betekende dus de weg
terug naar vóór 1968.
Terugkeer
Toen na de invasie de conservatieve
communisten zich weer lieten horen,
kon men de vakbeweging beschouwen
als het sterkste organisatorische
steunpunt van Doebtsek, zonder dat
zij echter in staat was het proces van
hernieuwde centralisering van het po
litieke leven te voorkomen. Tijdens
het 7e congres van de vakbeweging
werden de statuten veranderd; een
duidelijke terugkeer naar de oude
situatie, aldus Radio Praag van 4
maart 1969. De vakbonden erkenden
weer de leidende rol van de partij
hoewel uit de tekst van de statuten
afgeleid kon worden dat men toch
van plan was de nieuwe koers voort
te zetten en ten opzichte van de staat
en de economische organen onafhan
kelijkheid na te streven.
De verkiezing van Hoesak in de plaats
van Doebtsek was een zware slag voor
de vakbonden. De politieke 'consolida
tie' werd door Hoesak als grondslag
voor het politieke bandelen nage
streefd. De vakbonden dienden terug
te keren tot hun traditionele onderge
schikte plaats.
Al spoedig ontstonden er discussies,
waarbij de vakbonden ervan beschul
digd werden dat zij de partijdiscipline
niet zouden hebben geëerbiedigd. (Ra
dio Praag 9 juli 1969).
De vakbondspolitiek van 1968-69 werd
door de nieuwe leiding van de partij,
onder Hoesak, verworpen. Men vond
dat de vakbonden revisionistisch en
opportunistisch gehandeld hadden. Zij
zouden hebben nagelaten de Leninisti
sche grondslagen van de vakbondspo
litiek te accepteren, aldus een artikel
in Prawda' (Presburg) van 14 januari
1971. Daarom moest volgens Hoe-
Tot nu toe is het niet gelukt deze
controlefunctie tot genoegen van de
partij en de top van de vakbeweging
uit te voeren. Op 2 april 1971 klaagde
een televisiespreker over de traagheid
van het lagere kader om op te treden
tegen de slechte situatie in de bedrij
ven Hij waarschuwde dat als het niet
mogelijk zou blijken dit soort mis
bruiken op vreedzame wijze weg te
nemen, cr niets anders overbleef dan
de toepassing van de wet.
Deze eis aan de vakbeweging om de
leden aan de basis actief te laten
worden, werd al reeds vele malen
naar voren gebracht Daaruit valt af
'e leiden dat de werknemers weinig
gedisciplineerd zijn en niet bereid
zijn zich aan een controlesysteem te
onderwerpen. Het zoeken van een uit
weg uit deze situatie is een politiek
probleem van de hoogste orde.
Economische groei is in Tsjechoslowa
kije slechts te bereiken door verhoog
de aibeidsproduktiviteit. Veelvuldig
verzuim, een groot aantal ongevallen
en een grote mate van wisseling van
werkgever verhinderen de economi
sche expansie. Daar er grote tekorten
zijn op de arbeidsmarkt is het duide
lijk dat Tsjechoslowakije zich deze
luxe niet kan veroorloven.
Een voorbeeld van de problematiek
kan zijn de mededeling van Strougal,
één der leiders, dat minstens 25 pet.
van dt ziek gemelde werknemers in
werkelijkheid helemaal niet ziek wa
ren, zoals uit een onderzoek bleek. En
vervolgens dat de meeste arbeidsonge
val n in het jaar 1971 duidelijk het
gevolg waren van het gebrek aan
arbeidsdiscipline. Een groot kwaad is
ook de veelvuldige wisseling van
werkgever. Een hoge beambte merkte
in een uitzending van Radio Hvezda
van 24 april op dat, als men zo
doorgaat, in de lopende planperiode
Doebtsek: de vakbeweging was zijn
sterkste organisatorische steunpunt na
de invasie.
gemiddeld elke arbeider een keer van
werkgever is veranderd. Het is duide
lijk dat dit proces hoge kosten en
verliezen met zich brengt. Dit bracht
de autoriteiten ertoe te proberen de
beslissingsvrijheid van de bedrijven
bij het aanstellen van nieuw perso
neel te beperken. Talrijke bedrijven
kregen een bepaalde personeelssterkte
voorgeschreven, doch ook deze maat
regelen bleven tot nu toe zonder
succes.
Wetswijziging
De nieuwe leiders proberen zowel de
top van de vakbeweging als de leden
aan de basis in hun greep te krijgen.
Gebleken was dat de vakbonden niet
in staat en bereid waren hun oor
spronkelijke taken weer op zich te
nemen; zij waren niet tot een zuive
ring in de eigen gelederen in staat.
Daarom werd eind 1969 een wijziging
van het Wetboek van de Arbeid afge-
Hoesak: onder zijn leiding verwierp
de partij de vakbondspolitiek van
1968-1969.
kondigd, waarbij de autoriteiten het
recht kregen die functionarissen te
ontslaan, die zich voor hervormingen
ingezet hadden.
Functionarissen konden hun functie
verspelen in verband met misdrijven
tegen de socialistische orde zonder
dat de vakbonden zelf ingeschakeld
behoefden te worden. Daardoor kon
de zuivering van de vakbonden be
spoedigd worden en de weerstand te
gen het beleid van Hoesak "gebroken.
In iebruari 1970 werd de vakbondslei
der Polacek uit zijn functie ontzet.
Zijn opvolger Jan Piller zei bij die
gelegenheid dat een van de eerste
taken van de nieuwe leiding zou zijn
het elimineren van 'rechtse krachten'.
En in overeenstemming daarmee ging
enkele maanden later de partij over
tot zuivering van de leiding van de
vakbeweging.
Het gehele presidium en het secretari
aat van de Tsjechische vakcentrale en
de voorzitters van 11 Tsjechische vak
bonden werden uit hun ambten ont
heven. Later kwamen ook de Slowaak
se vakbonden aan de beurt. Aan Pil
ler lukte het echter niet de basis
zover te krijgen dat zij zijn 'consoli-
deringsbeleid' aanvaardden. Daarom
werd hij in maart 1971 door Hoff
mann opgevolgd, die bepaald tot de
orthodoxe communisten kan worden
gerekena. Daarmee was de zuivering
van de top van de vakbeweging afge
sloten. Dit ging gepaard met een
bijna volledige amputatie van het ka
der van functionarissen.
Basis
Aan de basis echter, in de onderne
mingen, bleek deze zuivering niet zo
eenvoudig uit te voeren. Nog steeds
werkte de invloed van de bedrijfsra-
den na, die in de tijd van de hervor
ming weliswaar een kort leven had
den gehad, maar die toch diepe in
druk op de arbeiders hadden gemaakt.
Dit feit en de algemene apathie onder
de arbeiders stonden het consolide
ringsproces in de weg.
Ondanks het feit dat tussen de 50 en
de 80 pet. van de leden van het
laagste kader vervangen werd. lukte
het hun opvolgers niet de van boven
af voorgeschreven politieke en organi
satorische ombuiging uitgevoerd te
krijgen in de basisorganisaties. Het in
juni 1972 gehouden congres van de
Tsjechoslowaakse vakbeweging had
een blijk moeten zijn van de voltooi
ing van het 'normaliseringsproces',
maar de houding van de arbeiders
heeft wel doen zien dat men daar nog
niet aan toe is.
Hoffmann zal het niet eenvoudig heb
ben bij de uitvoering van zijn op
dracht om de werknemers in Tsje
choslowakije in zijn greep te krijgen.
Overigens blijkt uit dit alles heel
duidelijk dat de vakbeweging van
Tsjechoslowakije onder de slopersha
mer is terecht gekomen en dat van de
droom van 1968 niet veel is overgeble
ven.
De heer Grasman is secretaris van het
CNV.
