akenlui houden
België in greep
Wilson beschuldigt
Heath van bedrog
Zwitsers verdeeld over
wat neutraliteit is
\loboetoe bereikt
niets bij Amin
Parijs wordt stad
van wolkenkrabbers
Krag bracht de
Denen in de EEG
Brits-ltaüians
overleg gi«indigd
Wapenwedloop
niet door
SALT beperkt
ROUW /KWARTET WOENSDAG 4 OKTOBER 1972
BUITENLAND
T7/K9
RUSSEL (UPI, AP, Reuter) Evenals maandag zijn de ongeveer zevenhonderdduizend Belgische
iddenstanders er gisteren weer in geslaagd het openbare leven in hun land voor een belangrijk deel
in te leggen. Het voltallige kleinwinkelbedrijf. cafe's, restaurants, garages, wasserijen, taxibedrijven
i zelfs het beurspersoneel en de prostitué's legden opnieuw het bijltje er bij neer uit protest tegen de
aatregelen van de 'Brusselse bureaucratie'.
in tegenstelling tot maandag
•rapenden de grote warenhuizen in
russel gisteren hun deuren. 'Giste-
a hebben we onider druk moeten
uiten, maar we hopen vandaag open
kunnen blijven', zei een woordvoer-
•r van één der zaken. Gehelmde en
'wapende politiemannen bewaakten
de heropende grootwinkelbedrijven,
die in veel mindere mate overhoop
liggen met de Brusselse 'bureaucra
ten'. Een betoging van enkele honder
den kleine winkeliers in het centrum
van Brussel verliep gisteren rustig.
Maar later op de dag kwam het
opnieuw tot betogingen, waarna drie
AMP ALA (UPI) President Idi Amin van Oeganda heeft tegen
resident Moboetoe van Zaire gezegd, dat niets hem zal afbrengen
an zijn voornemen om tegen 8 november geen Aziaten met Brits
aspoort meer in zijn land te hebben.
)e limiet van drie maanden is nog
eeds van kracht. Hoe sneller de
iziaten vertrekken, hoe liever het
eganda en zijn burgers is', aldus
min tegenover Moboetoe volgens ra-
o-Oeganda.
e president van Zaire had eerder
;zegd, dat hij naar Amin ging om,
nder meer', de recente grensgevech-
Bn tussen Oeganda en Tanzania te
espreken. 'Wanneer twee broeders
echten is het niet de politiek om het
(uurtje aan te wakkeren', aldus Mo-
oetoe.
adio-Oeganda deelde ook mee, dat op
uerrillastrijders, die vorige week Oe-
anda binnenvielen, dokumenten wa-
en aangetroffen met de namen der
inden, die de invasie steunden. Dat
jn Tanzania, Zambia, Tsjechoslowa-
ije, Cuba. Malawi, Soedan, Engeland,
Jgerije, Guyana, Israël en India,
resident Julius Nyerere van Tanza-
ia heeft de guerrilleros, volgens de
President Amin heeft het directe com
mando over de Oegandese krijgsmacht
onderdelen op zich genomen in ver
band met het aan het licht komen van
een nieuwe samenzwering tegen zijn
bewind. Minister van defensie, Oboth-
Ofoembi heeft het premierschap van
Amin overgenomen. Amin was al op
perbevelhebber, maar zal nu ook zelf
de orders geven.
documenten, voorzien van 'wapens',
oefenterrein, instructeurs, geld, voer
tuigen, alles'.
De president van Oeganda, Milton
Obote, zou rijn ballingsoord volgens
de dokumenten op 17 feubrari van
Tanzania hebben verlegd naar Kar-
toem in Soedan. Van het kabinet van
president Jaafar Nimeiry zou hij een
huis gekregen hebben.
PARIJS (UPI) Parijs raakt een van de fraaiste stadsgezichten ter
wereld kwijt. Met instemming van president Pompidou zullen er
rondom de beroemde Are de Triomphe acht wolkenkrabbers verrij
den, waardoor dit monument ter herinnering aan de overwinningen
can Napoleon met daaronder het graf van de Onbekende Soldaat vol-
;omen zal worden overvleugeld.
Jet besluit van de president om over-
enkomstig de aanbeveling van pre-
nier Pierre Messmer niets tegen de
Kiuwplannen te ondernemen, bete-
i ent, dat het gezicht van de Are du
'irrousel in De Tuilerieën naar de
Jbelisk op de Place de la Concorde
n vervolgens omhoog langs de
)hamps Elysees naar de Are de Tri-
mphe ingrijpend zal worden gewij-
igd.
)e emoties over de wolkenkrabber-
iouw hebben zulke proporties aange-
iomen. dat de beslissing over het al
ian niet doorgaan van de plannen
rerd voorgelegd aan de eerste-minis-
er, die het staatshoofd het laatste
roord gaf. Volgens regeringsfunctio-
larissen ging Pompidou akkoord met
e aanbeveling van zijn eerste minis-
er, dat 'elk tijdvak zijn eigen bijdra-
;e moet leveren aan de architectuur
an Parijs.' In zijn advies stelde Mess-
toer verder echter, dat alle andere
'oorgenomen bouwwerken zorgvuldig
uilen worden bestudeerd, voordat er
louwvergunningen zullen worden ver-
eend.
)e Are de Triomphe, waarvan de
iouw in 1806 begon, beheerste sinds
iin voltooiing in 1836 het westelijke
'ilhouet van Parijs. In 1964 begonnen
de autoriteiten met de bouw van de
lerste wijk met wolkenkrabbers voor
Bntoren, La Defense, in een westelij
ke voorstad van Parijs. De hoogte van
deze gebouwen was beperkt,
n 1970 besloot het bewind onder
Pompidou Parijs te halen uit de sfeer
van een museum voor toeristen. Een
regeringswoordvoerder zei toen: 'Pa
rijs moet moderne kantoorgebouwen
met klimaatregelende installaties heb-
ben, omdat anders internationale
maatschappijen kantoren gaan openen
in Genève of Brussel'. Voor de gehele
stad werden vergunningen verstrekt
voor de bouw van wolkenkrabbers en
bouwspeculanten repten zich om de
mooiste hoofdstad van het Westen te
maken tot Manhattan-sur-Seine.
Parijzenaars zagen hetzij gefasci
neerd, hetzij met afschuw hoe op
Montparnasse bij de Eiffeltoren een
wolkenkrabber verrees en ook naast
de 800 jaar oude kathedraal van No
tre Dame een dergelijk bouwwerk
werd ingetrokken. Zelfs leden van de
regering waren van oordeel, dat de
modernisering van de stad uit de
band liep, toen in La Defense in
plaats van de voorgenomen tien kleine
wolkenkrabbers twintig reusachtige
torengebouwen omhooggeschoten, die
een monument als de Are de Triomp
he tot een stukje speelgoed maakten.
gruwel
De minister van cultuur, Jacques Du-
hamel noemde dit project een 'gru
wel', terwijl zijn collega van finan
ciën, Valery Giscard d'Estaing, sprak
van 'een monumentale vergissing'.
Paul Delouvrier, de stedebouwer van
wijlen president De Gaulle, die de
bouw van wolkenkrabbers op gang
heeft gebracht, noemde La Defense
'de mooiste zakenwijk ter wereld, een
symbool van het levende, verjongde
Parijs.' Volgens hem zou de Are de
Triomphe moeten worden gesloopt,
omdat dit bouwwerk 'een symbool is
van Franse decadentie, van de oorlo
gen van Napoleon en van de ramp
van zijn imperium.'
warenhuizen hun deuren sloten.
Bij de Grand Bazar in Antwerpen
kwam het tot vechtpartijen tussen
•betogers en de politie. Aan de kust en
te Oostende gingen de warenhuizen
aanvankelijk open, maar sloten hun
deuren na overleg met actiecomlté's.
In Brugge en omstreken was de slui
ting nagenoeg volledig. Op andere
plaatsen in West-Vlaanderen gingen
de grootwinkelbedrijven dicht op aan
dringen van toegestroomde zelfstandi
gen.
Een woordvoerder van een van de
middenstandsbonden liet weten, dat
de staking gezien moet worden als
een alarmkreet. 'Wij krijgen te ma
ken met een steeds aanzwellende vloed
van paperassen en rompslomp. We
zijn de onbezoldigde inners van de
belastingen geworden en als we een
kleine vergissing maken, worden we
zwaar beboet'. De Belgische minister,
die de middenstandszaken beheert.
Tindemans, geeft toe, dat de BTW-
boekhouding sommigen, en vooral de
een-mansbedrijfjes, voor problemen
stelt. 'Die mensen zijn vaak onvol
doende gevormd om er ingewikkelde
boekhoudingen op na te kunnen hou
den', meende Tindemans, die tevens
liet weten, dat vereenvoudigingen
worden overwogen.
De BTW en het systeem van sociale
voorzieningen vormen de voornaamste
bronnen van ergenis voor de opstandi
ge Belgische middenstand. Vooral de
vorig jaar geïntroduceerde BTW
heeft het toch al tot anarchie neigen
de Belgische belastingsysteem verder
ontwricht.
Want nu dienen kleine "winkeleiers en
café-houders - niet gewend aan een
enigszins systematisch verslag van de
bedrijfsresultaten - maandelijks de ba
lans op te maken, waarbij zij er nog
rekening mee moeten houden, dat de
Belgische belastingdienst drie catego
rieën van artikelen onderscheidt,
waarvoor weer uiteenlopende tarieven
gelden. Op de oplossing van deze
puzzel wordt maandelijks toegezien
door een legertje belastinginspecteurs,
die niet aarzelen forse boetes op te
leggen.
Daarbij komt, dat de middenstanders
in december steeds een extra-maand
BTW-belasting dienen over te schrij
ven op de rekening van de centrale
overheid, die dit bedrag als een soort
renteloze lening kan gebruiken. Het
hoeft weinig verwondering te wekken,
dat die de toch al weinig plesante
relatie tussen de trotse middenstan
ders en de centrale overheid geen
goed doet. Om dit enigszins te recht
vaardigen is de regering gekomen met
een schatting, volgens welke de Belgi
sche middenstand jaarlijks voor zeker
meer dan een miljard gulden belas
ting ontduikt.
Op de Labourconferentie in Blackpool verdedigde de socialistische afgevaardigde uit India, Harcharm Hadwha dc be
langen van de Aziaten, die uit Ooeganda worden gezet. Op de foto (linksluistert pijprokende Harold Wilson, leider
van Labours schaduwkabinet, naar de toespraak van een der talrijke afgevaardigden.
LONDEN (Reuter, AFP, UPI, DPA, AP) In een felle aanval op devconservatieve regering heeft de
Britse Labour-oppositieleider Harold Wilson op liet tot zaterdag dim^nde partijcongres in Blackpool
een warm pleidooi gehouden voor het bewaren van de eenheid in de socialistische gelederen om zo de
economische crisis waarvan premier Edward Heath aard en omvang verborgen zou houden voor de
natie te overwinnen.
Sprekend over de belofte van Heath,
dat de prijzen laag gehouden zouden
worden hetgeen niet is gebeurd
zei Wilson: 'Dit is geen kwestie van
incompetentie. Het is een zaak van
opzettelijk en berekend' bedrog. De
premier leidt een zieke regering die
als zij nog veel langer aanblijft
het land met haar ziekte zal aantas
ten. In navolging van partijvoorzitter
Anthony Wedgwood Benn eiste Wil
son algemene verkiezingen.
Verdeeld
Wilson scheen zijn partij, die diep
verdeeld is op het stuk van de toetre
ding tot de EEG, ertoe te willen
bewegen de gelederen te sluiten waar
het de economische situatie betreft
Volgens waarnemers zou dit de la-
bourpartij in staat stellen beter een
indruk van solidariteit te geven als
het vandaag komt tot het emotionele
vraagstuk van het Britse lidmaatschap
van de EEG. De toespraak van giste
ren scheen onderdeel te zijn van een
vastberaden poging van het leider
schap om een dergelijke splitsing te
voorkomen.
Wijzend op de prijsstijgingen, met
name van woningen en levensmidde
len. tekende Wilson het beeld van
een Groot-Brittannië, waar volgens
hem de rijken door enorme belasting
verlagingen nog rijker worden en de
speculanten ongecontroleerd enorme
vermogens verwerven. De door pre
mier Heath voorgestelde vrijwillige
begrenzing van de loonsverhogingen
met maximaal twee pond per week
verwierp hij als ontoereikend. Hij
legde echter wel de nadruk op de
noodzaak van een vrijwillige prijs- en
inkomenspolitiek.
Wat Europa betreft beperkte Wilson
zich er toe de 'buitengewone bezorgd
heid' van Heath jegens Europa aam de
Strenge beperking van wapenuitvoer voor meesten niet aanvaardbaar
kaakVe stellen en te onderstrepen dat
toetreding tot de EEG onder de hui
dige voorwaarden zou leiden tot nieu
we prijsverhogingen in Engeland.
De k\westie Ulster aanroerend deed
Wilson' een beroep op de regering alle
wapens in Noord-Ierland in beslag te
nemen. Volgens hem zijn er zeker
100.000 tyrapens op vergunning en wor
den er \|eel illegaal op na gehouden.'
Ook vrotog hij nieuwe besprekingen
tussen alfb betrokken partijen te hou
den om t\e pogen de huidige impasse
te doorbriA'.en en een 'gevaarlijke na
bije' burgeroorlog te voorkomen.
ROME (Reutel). Groot-Brittannië
en Italië zijn hV-t er over eens dat de
versterking vair, de instellingen van
de EEG en de aanvaarding van een
STOCKHOLM (AP) Het SALT-ver-
tegisabc wapenarsenalen van de Ver
drag, dat de uitbreiding van de stra-
emrgde Staten en de Sowjet-Unie moet
tegengaan en dat gisteren door
Nixon en de Russische minister van
buitenlandse zaken Gromiko in Was-
liington formeel geratificeerd heeft
de wapenwedloop tussen beide super-
mogendheden niet beperkt, maar
slechts van een wedloop in kwantiteit
veranderd in een wedloop in kwaliteit.
Dit heeft het Stockliolmse Instituut
voor Vredesonderzoek (SIPRI) gerap
porteerd.
Het SIPRI is een onafhankelijk insti
tuut voor onderzoek naar de proble
men van oorlog en vrede, dat in 1966
werd opgericht ter gelegenheid van
het feit, dat Zweden in dat jaar
gedurende 150 jaar onafgebroken vre
de had gekend. Het SIPRI wordt door
de Zweedse overheid gefinancieerd.
De staf, het bestuur en de weten
schappelijke raad zijn internationaal.
Voorzitter van het bestuur is de
Zweedse professor Gunnar Myrdal.
Volgens het instituut betekenen de
verdragen, die president Nixon tij
dens zijn bezoek aan Moskou in mei
van dit jaar ondetekende, 'een aan
moediging, je zelfs een wettiging van
een verandering in de wapenwedloop
van kwantiteit naar kwaliteit. De wa
penwedloop zal worden opgevoerd
door nieuwe technologische ontdek
kingen, 'zodat beperking wellicht in
escalatie zal uitlopen', aldus het rap
port.
'Hoewel de verdragen door de be
trokken partijen als historisch zijn
beschreven, zijn zij in werkelijkheid
minder indrukwekkend', zo wordt
daar aan toegevoegd. De SALT-verdra-
gen zullen volgens het SIPRI tot
gevolg hebben, dat 'beide landen wa
pens zullen gaan gebruiken, die ten
tijde van de afsluiting van de verdra
gen nog niet operationeel waren'. Bo
vendien zal, volgens het Sipri, het
aantal raketten, dat door onderzeeërs
kan worden afgevuurd, aanzienlijk
toenemen.
'Het aantal kernkoppen, dat iedere
ballistische raket kan vervoeren, zal
toenemen en een wedijver zonder
eind is bijna zeker. De ontwikkeling
van moderne lange-afstandsbommen-
werpers in gebieden, waarop de ver
dragen niet van betrekking zijn, zal
voortgaan', aldus het SIPRI.
Volgens het SIPRI moet de voortzet
ting van de SALT-besprekingen
waartoe beide landen zich verplicht
hebben leiden tot een aanzienlijke
vermindering in het aantal offensieve
raketten, een beperking van de anti-
onderzeeërs en anti- atelliet systemen
en een verbod op anti-ballistische ra-
ketoefensystemen.
'Voordat dit gebeurt, voordat de
drijvende kracht van de nucleaire wed
ijver is geneutraliseerd, kan bezwaar
lijk worden aangenomen, dat een van
beide partijen dc ontwikkeling stopzet
en zijn aanspraken op superioriteit
opgeeft', aldus het rapport.
SAIGON (AFP). Het Amerikaanse
opperbevel in Saigon heeft gisteren
bekendgemaakt, dat een gevechtsbom
menwerper van het type F-lll,
'Swing-Wlng*, vorige week donderdag
boven Noord-Vietnam is verdwenen
ae Jba^u en ae ,;iamaarains van een wuven ïxuuru-vieinam is verawenen
gemeenschappelijke Europese bulten- tijdens de eerste gevechtsactie van dit
landse politie moeten worden bespro
ken op de topconferentie van EEG-
landen deze maan tl in Parijs. Dit staat
in een gemeenschappelijk communi
qué, dat is uitgegeven aan het slot
van een officieel b'«zoek van de Brit
se premier, Edward .Heath, aan Italië.
uiterst moderne vliegtuig boven
Noord-Vietnam in vier Jaar.
De twee inzittenden van het toestel
worden vermist Volgens het opperbe
vel kent men de oorzaak van bet
verongelukken niet en is een onder
zoek geopend.
door Jan Brokken
BIEL/GENÈVE 'De Zwitserse vliegtuigen van het Rode Kruis die
de voedseltransporten naar Biafra verzorgden, werden boven Nigeria
beschoten met munitie, geleverd door de firma Bührle uit Zürich'.
Met dit voorbeeld toont de initiatiefnemer van het referendum over
een verbod op de wapenexport, Arthur Villard, aan, dat de Zwitserse
neutraliteitspolitiek aan versteviging toe is.
Vooral jongeren willen het neutrali-
teitsbeleid nieuw leven inblazen. Hun
ideaal is 'een humanitaire politiek in
de traditie van Henry Dunant'. Het
was vooral het schandaal-Bührle (1968
en '69) dat de jongeren sterkte in
hun overtuiging, dat een halt moest
worden toegeroepen aan de 'handel
met de dood'.
Aan dit schandaal ging een lange,
moeizaam verlopen geschiedenis voor
af, waarin steeds weer de vraag op
kwam, of neutraliteitspolitiek in
houdt. dat Zwitserland geen wapens
mag leveren. Sinds zijn oprichting in
1848 nam het federale parlement het
standpunt in, dat verkoop van wapens
aar. oorlogvoerende landen verboden
was. De deelnemers aan de oorlogen
van 1866, 1870-71, 1914-1918, de
Spaanse burgeroorlog en de Abessijns-
Italiaanse oorlog van 1934 tot 1936
kregen dan ook geen wapens uit Zwit
serland.
Tweede wereldoorlog
In de jaren dertig gaf het verbod op
wapenuitvoer meermalen aanleiding
tot felle discussies in het parlement.
In 1938 werd bij referendum een wet
aangenomen, die de verantwoordelijk
heid voor de wapenexport bij de fe
derale regering legde. Die regering
kwam in 1939 tot de conclusie, dat
het verbod op de leverantie van wa
pens aan Frankrijk, Engeland en
Duitsland 'niet meer volgehouden kon
worden.' Als argument werd aange
voerd, dat de Zwitsers tegen de leve
ring van wapens en munitie levens
middelen konden krijgen. Welke om
vang de toenmalige wapenexport aan
nam is nooit helemaal duidelijk ge
worden. Wel is komen vast te staan,
dat Zwitserland Duitsland van heel
wat meer wapens voorzag dan de
geallieerden. Onder druk van Enge
land en Amerika werd de wapenuit
voer op 29 september 1944 opnieuw
verboden.
Na de oorlog boog een militaire com
missie zich opnieuw over de kwestie.
In 1949 werd een grondwettelijke re
geling aanvaard, die de uitvoer van
wapens naar landen in oorlog, of naar
landen die een oorlog voorbereiden,
verbood.
Schandaal
De discussie laaide plotseling weer
op, toen in 1968 bekend werd. dat de
Zilrichse firma Bührle met vervalste
papieren wapens leverde aan met na
me Nigeria, dat in oorlog was met
Biafra. Na een langdurig onderzoek
werden de directeur van Bührle en
drie chefs schuldig bevonden. De di
recteur kreeg een boete van 20000
francs (18.000 gulden) een lacher
tje volgens Villard. De chefs werden
veroordeeld tot gevangenisstraffen,
maar om duistere redenen zijn ze
nooit in het gevang gekomen. 'Deze
mensen weten het altijd op een ak
koordje te gooien met de autoritei
ten', zegt Villard. 'Overigens: de zaak-
Bührle was nog niet eens uitgezocht,
toen de Zwitserse regering al een
order plaatste bij het bedrijf.'
Dit schandaal deed vele Zwitsers, met
name onder de jongeren, zich afvra
gen, of er nog wel een neutraliteitspo
litiek bestond. Studies wezen uit, dat
het kleine Zwitserland een belangrij
ke plaats innam bij de levering van
wapens aan de derde wereld. Ruim 52
procent van het bedrag dat met de
wapenexport gemoeid is 188 mil
joen Zwitserse francs komt voor
rekening van de ontwikkelingslanden.
Omgerekend per hoofd van de bevol
king is Twitserland, na Engeland, de
tweede leverancier van wapens aan de
derde wereld.
Het waren de leveranties aan Nigeria,
Argentinië (pantserwagens van de fir
ma MOWAG uit Kreuzlingen zijn
daar herhaaldelijk ingezet bij stakin
gen en demonstraties), Egypte en
Zuid-Afrika die velen sterkten in de
overtuiging, dat het grondwetsbesluit
van 1949 niet werd nageleefd.
Referendum
In 1969 begon een groep jongeren
handtekeningen te verzamelen voor
een initiatief om de wapenexport, be
halve aan neutrale landen in Europa,
te verbieden. Een jaar later hadden
de jongeren 53.000 handtekeningen bij
elkaar voldoende om een referen
dum uit te schrijven.
Dit referendum werd vooral fel aan
gevochten door enkele vakbondslei
ders, die het initiatief schadelijk von
den voor de werkgelegenheid. Maar
ook van de industrie kwam kritiek.
'Bij een fabriek als Bührle maakt de
wapenfabricage maar dertig procent
van de totale produktie uit. Zou dit
voorstel worden aangenomen, dan
komt echter de hele produktie in
gevaar", was een van de tegenwerpin
gen. Ook werd erop gehamerd, dat,
wanneer door slaking van de wapen
export de wapenfabrieken in de rode
cijfers zouden komen, de toerusting
van de Zwitserse strijdkrachten even
eens gevaar zou lopen. Vooral in het
Duitstalige deel van het land, waar
nogal wat militaristen te vinden zijn,
deed dit argument het goed.
Verworpen
De tegenstanders van het verbod op
vrijwel elke uitvoer van wapens heb
ben de strijd gewonnen. Op 23 en 24
september werd het voorstel verwor
pen, overigens met een niet al te
grote meerderheid. Het conflict over
de aard van de Zwitserse neutraliteits
politiek blijft echter bestaan. De te
genstanders van het voorstel menen,
dat Zwitserland een uitstekend geou
tilleerd leger moet hebben, dat de
Zwiiserse (democratische) traditie
kan verdedigen tegen tirannie. In de
ze kringen wordt nog altijd gedacht,
dat dc Duitsers Zwitserland in 1940
niet binnenvielen, omdat het Zwitser
se leger zo goed getraind en uitgerust
was.
Vele voorstanders menen, dat de neu
traliteitspolitiek van hun land moet
worden uitgebouwd. In de internatio
nale politiek blijven kleine, neutrale
•landen nodig om plaats te bieden aan
geheim overleg, financiële transacties
en de 'vieze zaakjes' die internationa
le conflicten altijd begeleiden. Zwit
serland, vinden ze, zal zich vooral
moeten toeleggen op de humanitaire
hulpverlening. De toekomst is in han
den van de geweldlozen en de geweld
loosheid, is hun slogan.
Villard, de initiatiefnemer van het
referendum, staat tussen deze twee
opvattingen in. 'Wanneer het fascisme
de kop weer opsteekt, neem ik de
wapens op', zegt hij. Maar op het
ogenblik ziet hij dat gevaar niet zit
ten en is hij voorstander van geweld
loosheid. Al vele jaren ijvert Villard,
een 50-jarige onderwijzer, voor een
'statuüt' voor dienstweigeraars, dat in
Zwitserland nog altijd niet bestaat.
Zijn recalcitrante houding heeft hem
vijf keer in de gevangenis gebracht.
Ook werd hij wegens zijn politieke
positiekeuze vele malen ontslagen.
EEG
Zwitserland zit in de knoop met zijn
neutraliteitspolitiek. Nergens komt
het generatie-conflict zo scherp tot
uitdrukking als bij dit probleem.
Nieuwe discussies erover zijn te ver
wachten, nu zich alweer een referen
dum aankondigt: over het associatie
verdrag van Twitserland met de EEG.
Hoewel alom wordt benadrukt, dat
Zwitserland buiten de EEG zal blij
ven en slechts besprekingen voert om
voor bepaalde industrie-produkten de
tolmuren te verlagen of te slechten,
zien vele Zwitsers het associatie-ver
drag toch als een eerste stap naar het
verenige Europa. Vandaar dat het ver
drag niet onomstreden is, want alge
meen wordt in Zwitserland de opvat
ting gehuldigd, dat toetreding tot de
EEG de Zwitsers zou beroven van
hun staatkundige tradities: het refe
rendum, de neutraliteit en de decen
tralisatie. Van'supra-nationaliteit wil
len de Zwitsers niets weten. Ze willen
per se autonoom blijven en neu
traal, al kunnen ze het over de in
houd van dat begrip onderling niet
eens worden.
KOPENHAGEN (Reu\ er) Jens Otto Krag, de veteraan-socia
list, die gisteren ontsfcig nam als Deens premier, heeft er altijd
vastbesloten naar gestreefd zijn land de Europese Economische
Gemeenschap binnen te* loodsen. Krag, die al eerder premier was
van 1962 tot 1968, zei in het begin van de jaren zestig: 'Ik kan
me slechts met moeite c en andere oplossing voor ons voorstel
len dan volledig lidmaatschap van de EEG'.
Al pp 33-jarige leeftijd minister
van .handel en later minister" van-
buitenlandse zaken, heeft hij een
leidende rol gespeeld bij het bepa
len vhn de Deense economkU'he
politiek sinds de tweede wereldoor
log.
Jens Qtto Krag werd in 1914 geba
ren in het Noorddeense Rander^
als zoon van een tabakshandelaar*.,
In 1940 studeerde hij af aan de-
universiteit van Kopenhagen in de
politieke economie. In 1945 werd
hij benoemd tot directeur van d& -
economische raad van de Deense
arbeidersbeweging en in 1947 ver
zeilde hij als afgevaardigde van
zijn geboorteplaats Randers in het
Deense parlement. Later in datzelf
de jaar werd hij benoemd tot mi
nister van handel, industrie en
scheepsbouw, een post, die hij
twee jaar bezette.
Van 1950 tot 1953 toen een liberale
coalitie aan de macht was, waaraan
zijn sociaal-democratische partij
niet deelnam, diende Krag als eco
nomisch kanselier op de Deense
ambassade in Washington. De soci
aal-democraten keerden terug in
de regering in 1953 en Krag bezet
te een aantal kabinetsposten tot
mei 1962 toen hij tot waarnemend
premier werd benoemd. Een
maand later werd hij officieel in
deze functie benoemd door koning
Frederik.
Hij bleef hoofd van de -minder
heidsregering, die merd gevormd
na de verkiezingen van 1964. Krag
genoot toen al lange tijd bekend
heid als een Deense sleutelfiguur
bij de bevordering van Europese
economische eenhekl.
Krag bleef in functie tot 1968,
toen de sociaal-democraten bij dc
algemene verkiezingen wat achter
uit gingen. Wel bierven ze de
grootste partij in het parlement.
Jens Iptto Krag
Vervolgens werd zijn functie over
genomen door de sociaal-liberaal
Hilmar lj'aunsgaard. Krags reactie:
'Het is een opluchting om na zo
veel jaren in de oppositie te kun
nen gaan.f
De coalitie -regering van Bauns-
gaard verleer bij de verkiezingen
van september 1971 de meerder
heid, waarnai Krag in oktober van
dat jaar weer een regering vorm
de, die steum\o op een parlemen
taire meerderheid van slechts een
stem. Krag is isinds 1959 gehuwd
met de actriceHelle Virkner en
heeft een docht eir en een zoon. In
zijn spaarzame vrije tijd heeft
Krag verscheidene ooeken geschre
ven over de Deanse politiek en
economie.
