Gesproken bijbel wordt erg
belangrijk in derde wereld
VVV l
Huwelijk van twee tradities
c
D
Trouw
Kwartet
Erepromotie ds. Beyers
Naudé op 20 oktober
Alleen parlement
kan sociaal
contract redden
uw probleem
ook het onze
Financiële actie
'Kerkappèl 1973'
vandaag
Beroepings-
werlt
Boekenetalage
TROUW/KWARTET WOENSDAG 4 OKTOBER 1972
KERK /BINNENTjAM) T2/K2
Ds. Schaaf over wereldassembleekrachtsinspanningen meer dan verdubbelen
Van een onzer verslaggever#
AMSTERDAM Met alleen wat handbagage, (zijn koffers waren zoek door een staking op het vlieg
veld van Rome) is ds. Ype Schaaf op Schiphol neergestreken. Hij kwam van de wereldassemblee van
bijbelgenootschappen in Addis Abeba waar ongeveer tweehonderd afgevaardgide bijbelverspreiders,
kerkelijke vertegenwoordigers en representanten van bevriende organisaties, zoals wereldraad, lu
therse wereldbond, secretariaat voor de eenheid van de r.-k. kerk erg gemotiveerd gesproken hebben
over het thema 'Laat het Woord aan het woord komen.'
punt is dan: ze kunnen lezen, maar
hoe goed kunnen ze dat?
Drie oplossingen
Tegen de achtergrond van deze harde
feiten zijn op de wereldassemblee
drie oplossingen sterk naar voren ge
komen. In de eerste plaats zullen
produktie en verspreiding van de bij
bel snel (Ier) omhoog moeten gaan. In
concreto zal dat in 1980 moeten neer
komen op 500 miljoen stuks bijbels
per jaar. dat is twee tot drie keer
zoveel als nu.
Vervolgens zal er een veel omvangrij
ker programma moeten worden ont
wikkeld van bijbelgedeelten, die pas
sen in de zogenaamde 'follow-up-lite-
rature': eenvoudige boekjes van hoog
uit veertig bladzijden, wijd gedrukt
met veel wit ertussen, over allerlei
onderwerpen die de beginnende lezer
maar kunnen interesseren: over hygië
ne, over eenvoudige landbouwmetho-
den, over volksverhalen, over de ge
schiedenis van het eigen land. Er zijn
in de derde wereld heel veel van de
goede literatuurprogramma's. Welnu,
daar horen ook boekjes over bijbel
verhalen (gelijkenissen bijvoorbeeld)
tussen. De bijbelgenootschappen daar
moeten meer gaan zeggen, deel te
willen nemen in de produktie van die
'follow-up-litterature' door in de pro-
Steunend op een meegebrachte Ethio
pische 'kerkstok' zoals de mannen die
in de vele uren durende kerkdiensten
van de orthodoxe staatskerk daar ple
gen tc gebruiken, begon hij te vertel
len over dit boeiende congres, dat
eens in de zes jaar pleegt te worden
gehouden. Over die stok nog even: hij
heeft een lengte van ongeveer één
meter vijfenzeventig en een koperen
kinhouder. Omdat de ethiopische kerk
geen banken kent, maken de mannen
zich het staan wat gemakkelijker door
nu eens met de kin, dan weer met die
oksel op dit voor westere begrippen
merkwaardige attribuut te leunen.
De vrouwen plegen i n de kerk ge
woon op de grond te zitten.
De conferentie, aldus ds. Schaaf, was
in het ultra moderne congrescentrum,
door keizer Haile Selassie (die de
zitting opende) met grote vreugde
voor dit doel afgestaan. Uitgangspunt
voor alle discussies was een dia-pro-
jectiesehow met geluid, in Nederland
voorbereid, die zo op prijs werd ge
steld, dat hij op algemeen verzoek
aan het slot van de zitting een reprise
moest krijgen.
Rode draad
Wat was de teneur, die als een rode
draad door alle gedachtenwisselingen
heenliep? Het thema 'laat het Woord
aan het woord komen' betekent dit:
accepteer, dat wanneer je iemand uit
de derde wereld de Bijbel in handen
geeft, deze mens gemotiveerd kan
worden in verschillende richtingen.
Niet alleen tot persoonlijke bekering,
maar ook tot het gaan sleutelen aan
zijn maatschappij, ja zelfs, om bij
voorbeeld een terroristenbeweging in
Angola te gaan beginnen.
Maar dit betekent: laten we dat
Woord dan niet uitsluitend vasthou
den binnen de dogmatiek en de
tradities van onze kerken. Laten we
het geloof opbrengen om het Woord
zijn gang te laten gaan.
De Bijbel in de derde wereld. De
grote trend is in dat verband dat,
hoewel al vrij veel wordt gedaan om
het analfabetisme op te heffen het
absolute aantal mensen dat nog niet
kan lezen nog steeds toeneemt. Oor
zaak: de groeiende wereldbevolking
verloopt (nog altijd veel sneller dan
het groeiende aantal mensen dat leert
lezen. Daar komt voor degenen, die
het lezen machtig zijn nog een pro
bleem bij: in grote delen van de
derde wereld krijgt ongeveer de helft
van de kinderen slechts vier jaar
lager onderwijs. Om dit soort rede
nen: ze moeten thuis op het land
werken, er is geen geld, etcetera. Het
duktie en financiering meer mee te
gaan werken met betrekking tot dit
soort boekjes over de bijbel.
Eenvoudige taal
In de derde plaats is nog weer eens
door dit alles onderstreept de absolu
te noodzaak tot bijbelvertalingen in
zeer eenvoudige taal. Die zijn er al in
Engels, Spaans, Frans, Duits en straks
ook Nederlands, maar ze moeten er
ook komen in de grote talen van
Afrika, verder in het Chinees, in het
Bahasa Indonesia, om enkele voor
beelden te noemen.
Een groter deel van het wereldbudget
van bijbelverspreiding (27 miljoen)
zal besteed moeten worden aan het
bijbel-voorlezen voor de radio. De ge
sproken bijbel zal meer en meer ter
beschikking van radio-omroepen ge
steld worden. Ook cassettes met bij
belgedeelten dienen de mensen meer in
handen gegeven te worden. Want
communicatiemiddel nummer één in
de derde wereld is niet het gedrukte,
maar het gesproken woord. De Islam
is wat dat betreft al veel verder:
radio Cairo heeft aan alle zenders
van Afrika de Koran op langspeelpla
ten gestuurd.
Duidelijk is op de conferentie ook
geworden, dat bijbelgenootschapswerk
meer is dan alleen drukken en ver
spreiden van de bijbel. Er moeten
hulpmiddelen voor de lezers in die
bijbel worden ontwikkeld. Inleidingen
en feitelijke informatie zijn nodig.
Iedereen was ervan overtuigd dat dit
een zeer moeizaame zaak zal zijn,
omdat de aanpak van die feitelijke
toelichting van land tot land zal ver
schillen. Voorbeeld: in een land met
een herderscultuur zul je allerlei din
gen op dat gebied uit de bijbel niet
Ds. Ype Schaaf
uit behoeven te leggen. Maar in een
andere cultuur weer wel. Uiterst
moeilijk dus. Maar voor iedereen was
er zich ter conferentie van bewust,
dat de bijbelgenootschappen dit facet
niet moeten laten voor wat het is.
omdat het grote moeilijkheden met
zich brengt.
Aldus, na zijn aankomst uit Ethiopië,
ds. Ype Schaaf.
Dr rednene behoudt zich het recht voor om
ter opname in der.o rubriek ontvingen me
ningsuitingen verkort weer te goren. Bij
publlkalie wordt met de naam van de
inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
secretaris van dc hoofdredactie vas Trouw-
Kwartct, Postbus 8JJ. Amsterdam.
AR Partij
gen positief denken en handelen
voor zover dat menelijk mogelijk is
onder leiding van de Heilige Geest.
Als de heer Fredriks evenals ik alle
dagen uit het evangelie leest dan
begrijp ik niet hoe hij zo eenzijdig
schrijft. Las b.v. in Trouw dat de
hoge inkomens minder waren geste
gen dan de lage. En dan staal er dat
mensen met 10.000 er 1000 bij gekre
gen hebben. Mensen met 40.000, 3000
en mensen met 80.000. 5000. Betalen
ze bij de melkboer, de bakker, de
kruidenier, de slager, de groenteboer
etc. niet allemaal evenveel? Of is voor
de biefstuk en zijn de krabbetjes voor
de ander? Als allen die zich christe
nen noemen en noemden positief
christen zijn en ware geweest en dit
ook in dc politiek doorvoeren en
doorvoerden dan zou er nooit commu
nisme gekomen zijn en ook nu niet
zijn. Wij hebben dit alles opgeroepen
en we leren het schijnbaar nooit af.
Emmen
II. Wiggen
De heer Fredriks uit Meppel schrijft
dal de AR zich n u eens positief
c hristelijk moet opstellen. Dat ben ik
met hem eens maar wat is positief
christelijky M. i. dat we in alle din-
Niet vergeten
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Dagelijks bestuur: B. Bol, Den
Haag: dr. E-Bleumlnk, Paters-
wolde; mr. G. C. van Dam.
Nootdorp: W. A. Fibbe, Rot
terdam: J. Lanser. Utrecht;
drs. J. W. de Pous. Den Haag;
J. Smallenbroek, Wassenaar.
Overige leden van het alge
meen bestuur: K. Abma, Am
sterdam; H. A. de Boer, IJmui-
den; Th. Brouwer, Assen; mr.
dr. J. Donner. Den Haag: J.
van Eibergen. Schaarsbergen;
mr. K. van Houten, Wagenin-
gen; ds. O. I. Hylkema, Bilt-
hoven; Jac. Huijsen. Delft:
mevrouw M. C. E. Klooster-
man-Fortgens, Voorschoten;
mevrouw J. G. Kraayeveld-
Wouters, Heerhugowaard;
prof. dr. G. N. Lammens.
Naarden; ds. F. H. Lands
man, Den Haag; H. de Mooij,
Rijnsburg; prof. dr. G. C. van
Niftrik, Amsterdam; H. Otte-
vanger, Buitenpost: mr. dr. J.
Ozinga. Lunteren; dr. A. Veer
man. Rijswijk (Z.-H.); H. H.
Wemmers. Den Haag: drs. R.
Zijlstra, Oosterland (Zld.).
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
'k Meen, dat het een niet te ontken
nen feit is, dat het kabinet-Biesheuvei
in 1971 een geschenk was van de
progressieve drie. De heren Den Uyl
c.s. hebben opponeren geprefereerd
boven regeren. En het kabinet-Bies
heuvel bestaat in hoofdzaak uit sullen
en nullen. Is dat echt waar? Kom
nou. De progressieve drie zullen 29
november kunnen juichen, daar ziet
het wel naar uit, maar dat juichen
garandeert m.i niet dat een minder
heids-kabinet Den Uyl levensvatbaar
heid heeft. Laten wij niet vergeten,
dat in 1971 de progressieve drie het
partijbelang hebben latën prevaleren
boven het landsbelang. Een halsstarri
ge en stijfkoppige 'Sinterklaas' Den
Uyl moeten we 29 november maar
niet al te serieus nemen. Hebben
Biesheuvel c.s. werkelijk alles fout
gedaan. Wie objectief oordeelt, zegt:
nee, zeer beslist: nee. Met een vlucht
uit de verantwoordelijkheid bewijst
men ons volk een slechte dienst. Geen
reprise, mijnheer Den Uyl.
Amsterdam
J. Lankestcr
'Gekkenwerk'
In Trouw/Kwartet van 26 september
werd in een artikel over de werk
zaamheden van de Tweede Kamer de
term 'gekkenwerk' gebruikt. Weten de
mensen, die deze uitdrukking bezigen
wel wat het betekent 'echt gek' te
zijn? Wij hebben een zoon van 22
jaar. die met hantering van de krank
zinnigenwet uit de vorige eeuw naar
een psychiatrisch ziekenhuis is ge
bracht. Omdat hij gestudeerd heeft
(hij was erg knap) ontvangt hij nu
ƒ12,50 per week. Ik hoop. dat voor
misschien de kleine groep van
deze 'gehandicapte' jonge mensen, die
geestesziek werden tijdens hun studie,
een regeling kan worden gevonden,
waardoor zij financieel precies zo be
handeld worden als de jonge mensen
die gewerkt hebben. Hier zit wel iets
scheef. Ik zou willen, dat men besefte
welk leed men teweeg brengt, als men
zo lichtvaardig dit woord gebruikt in
commentaren, krant en conversatie.
Utrecht
Mevr. F. J. van Gelder-De Jong
Kleine boer
Over het discussiestuk van de CTBT
(Tr.Kw. van 27 september) zou ik
willen opmerken: Ik ben het er niet
mee eens. wat betreft het kleine boe
renbedrijf. Een boer. die 8 tot 14
koeien en 8 tot en met 15 zeugen
heeft en de biggen zelf mest, kan
door de handen uit de mouwen te
steken, heus een boterham verdienen.
Als hij eerste klas-varkens fokt. dan
kan hij die zeker voor een goede prijs
kwijt. Aan de slagerijen en voor de
export.
Gameren <GI»I)
II. J. West ra.
van een verslaggever
AMSTERDAM De erepromotie van
ds. C. F. Bevers Naudé. directeur van
het christelijk instituut voor zuidelijk
Afrika, aan de Vrije Universiteit ge
schiedt vrijdagmiddag 20 oktober om
drie uur in het Woestduincentrum
aan de Woestduinstraat 16 te Amster
dam. Na afloop is er gelegenheid ds.
Beyers Naudé geluk te wensen.
Ter gelegenheid van de 92ste geboorte
dag van de VU is er zondagavond 15
oktober om zeven uur in de hervorm
de Thomaskerk aan de Prinses Irene-
straat te Amsterdam-Zuid een kerk
dienst. waarin zullen voorgaan ds. S.
.T. Popma (gereformeerd) en ds. W.
G. Overbosch (hervormd).
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De plannen van de
reegring Biesheuvel komen niet vol
doende tegemoet aan de verlangens
van de vakbeweging. Het Nederlands
Katholiek Vakverbond vindt daarom
dat alleen het parlement nu nog zo
danige wijzigingen in het beleid kan
aanbrengen dat alsnog openingen
kunnen worden gevonden voor de tot
standkoming van een sociaal contract.
Dit zegt het NKV in zijn blad 'Ruim
Zicht'. Naar de smaak van het NKV
heeft het zittende kabinet bijzonder
weinig begrip getoond voor hetgeen
de Nederlandse vakbeweging bezig
houdt.
Er is overigens overleg voldoende ge
weest. 'Het is onmogelijk vol te hou
den dat men in regeringskringen niet
grondig op de hoogte is. van wat
binnen de vakbeweging leeft'.
Brieven die niet zl)n voonien van naam en
adres kunnen niet ln behandeUng worden
genomen. Geheimhouding Is verzekerd. Vra
gen die niet onderling met elkaar ln verband
slaan moeten ln afzonderlijke brieven worden
gesteld. Per brief dient een gulden aan post
zegels te worden Ingesloten. Adres: redactie
Trouw-Kwartet, postbus >41. Botterdam.
Aanvulling: Gaarne maken wij onze
verontschuldigingen, omdat wij nalie
ten op 15 september de aandacht te
vestigen op de nauwe samenwerking,
die in de laatste twaalf jaren bestond
tussen het COC en de pastores, die
vanwege de kerken zich intensief met
de problemen rond de homosexuali-
teit hebben beziggehouden. De
pastores die zich verantwoordelijk
weten voor het bestaan van contact
groepen overal in het land zijn: ds A.
J. R. Brussaard, Frambozenstraat 35,
Den Haag. Pater dr. J. B. F. Gott-
schalk msf, Heiligeweg 37, Amsterdam
en ds. A. Klamer, Oranjelaan 8, Hil
versum. In deze groepen zijn zowel
kerkelijke als niet-kerkelijke homofie
len welkom. Men kan in deze groep
worden geïntroduceerd door een van
bovengenoemde heren en ook nadere
inlichtingen vragen bij J. Verhulst
Meppehveg 117, Den Haag.
Vraag: Is het mogelijk bij mijn leven
jaarlijks een bepaalde som op het
spaarbankboekje van mijn vrouw te
storten: een bedrag dat bij de erfenis
niet wordt meegeteld maar waarover
zij kan beschikken? Wij zijn in ge
meenschap van goederen getrouwd,
hebben getrouwde en ongetrouwde
kinderen. Wat gebeurt er met dat
bedrag als mijn vrouw eerder zou
overlijden? Er is een testament.
Antwoord: U kunt het beste de no
taris, bij wie u het testament hebt
laten opmaken over deze zaak raad
plegen. Waarom zou u naast het testa
ment andere afspraken gaan maken7
Als de vrouw eerder overlijdt, verliest
het testament alle zin.
Vraag: Wat moet een oudere werk
neemster doen als ze ontslag heeft
gekregen en geen passende werkkring
kan vinden?
Antwoord: Bij het Gewestelijk Ar
beidsbureau van uw gemeente of ray
on kan men u alle inlichtingen geven.
Vraag: Ook deze zomer zijn weer een
paar rendierhuiden meegebracht uit
het hoge noorden. Bij de ene lezer is
de stank ondraaglijk en bij een an
dere lezer vallen de haren er bij
bossen uit. Wat te doen?
Antwoord: De huiden zijn niet met
zorg geprepareerd en dat is niet te her
stellen. Een kleine huid zou men zelf
opnieuw kunnen behandelen, maar
deze grote vellen zijn voor een leek
niet.te hanteren. Wat de onaangena
me lucht betreft: kunt u de ach
terkant bespuiten met een stankaf-
brekende spray en de huid een poosje
ergens op de tocht laten hangen en
daarna de bespuiting herhalen. Wat de
haaruitval betreft: als er motten of
andere ongedierte tussen de haren
rondwandelt, een insectendodende
spray gebruiken. Niet te rijkelijk.
Daarna strijk u de haren voorzichtig
me uw hand in model en bespuit het
geheel met gewone haarspray. Hoewel
het gebruik van sprays door ons niet
zo gauw wordt aangeraden, moet u
het wel op deze manier doen, anders
hebt u niets aan uw herinnering uit
de Poolcirkel.
Vraag: Een amateur tuinier wil graag
coniferen in zijn tuin hebben. Gaat
dat met zaad of met stekken. Is hier
een eenvoudig boek over?
Antwoord: Er zijn zeer vele coniferen,
sommige zijn geschikt voor kleine
tuintjes, andere weer voor hagen en
parken. U moet eens gaan kijken in
arboretum of grote kwekerij en daar
beslissen, welke soort het beste in uw
tuin past. Er zijn soorten die zich
gemakkelijk laten zaaien, sommige
kunnen gestekt worden en verschil-
lende moet u kopen met een grote in
jute verpakte kluit. Als u nu zegt,
welke conifeer u bedoelt, kunnen wij
de rest uitzoeken. Maar zelf kunt u
met een goed boek heel ver komen.
Neemt u b.v. het boek van Muller-
Idzerda en Jansen: Mijn tuin en plan
ten ABC of een boek uit de Ik Kan
serie. Gaat u maar eens in een open
bare bibliotheek naar deze boeken (en
andere) kijken. Als u veel in uw tuin
wilt bereiken, moet u zo'n goede
handleiding bij de hand hebben.
Vraag: Ikw erk als kleine klusjesman
in een fabriek met een loon van
3.95 per uur vieru urp er dag. Heb
ik recht op vakantiegeld?
Antwoord: Zeker. De aangewezeni n-
stantie waar u naar vraagt, is uw
vakorganisatie. De Chr. besturenbond
in uw woonplaats kan deze zaak voor u
op tactvolle wijze regelen.
AMSTERDAM De financiële acties,
die de rooms-katholieke kerk, de her
vormde kerk en de gereformeerde ker
ken van 15 tot 27 januari gelijktijdig
zullen houden ten bate van hun plaat
selijke kerkewerk, zullen niet onder
een gemeenschappelijk motto plaatsvin
den. Dat was aanvankelijk wel de be
doeling.
Blijkens een publikatie van de her
vormde commissie Geldwerving zullen
de hervoraiden en de gereformeerden
nauw samenwerken onder het gemeen
schappelijke motto 'Kerkappèl '73', een
zelfde vignet en eenzelfde folder. De
rooms-katholieken zullen met een eigen
motto en een eigen folder werken, aan
gepast aan hun situatie. De organisa
toren leggen er de nadruk op, dat het
niet gaat om een gemeenschappelijke
actie, maar om een gelijktijdige actie,
waarbij iedere kerk haar eigen identi
teit zal bewaren. Verder blijven de ini
tiatieven bij de plaatselijke gemeenten.
De actie is een vervolg op het hervorm
de appèl 'Trouw moet bliiken' in janu
ari van dit jaar. die ruim twee miljoen
opbracht.
door Henk Biersteker
Het Reformed Journal, opgebouwd door een verse
generatie theologen van de Christian Reformed
Church in Amerika, bracht deze zomer een opgeto
gen verslag van een zich snel uitbreidende rooms-
katholieke pinksterbeweging in Amerika. Voor de
verbaasde ogen van een gereformeerd waarnemer
op hun conferentie gaan hier twee wijzen van
geloofsbeleving, die altijd mijlenver uiteen leken
te staan, een huwelijk aan. Het lokt de voorspel
ling uit van een daverende mislukking, maar wat
die waarnemer, Richard J. Mouw ervan meemaak
te, was voorlopig een daverend feest.
De beweging 'Catholic Charismatic Renewal', vrij
vertaald 'vernieuwing door geestesgaven', begon
in 1966 aan de Duquesne universiteit in Pittsburg.
Binnen een jaar kreeg de beweging een uitloper
naar de Universiteit van Notre Dame in South
Bend en van daaruit verspreidde zij zich over de
hele land. Volgens schattingen zijn er nu bijna
honderdduizend van deze roomskatholieken in
Amerika met verwante groepen in 63 andere
landen.
Het aantal deelnemers aan de in 1967 begonnen
conferenties steeg in vijf jaar van 90 tot 11.000, er
is een eigen blad. 'New Covenant' (Nieuw
Verbond) genaamd, en er is een voorzichtige
waardering van de bisschoppen. Op zichzelf
zeggen zulke groeifenomenen ons weinig, vooral
de VS schijnen daar het monopolie van te hebben,
zoals van meer dingen.
gen aan het katholicisme waren sterk visueel:
zwarte rokken, rozenkransen, sluiers en beelden.
Zijn geluiden waren rustig, gekarakteriseerd door
de lage eentonige en zich herhalende klanken van
de vespers als je de knop van de radio had
omgedraaid. De pinksterbeweging was vooral een
zaak van geluiden en geruchten de geluiden
van gejubel en handgeklap, die door een open
raasn naar buiten drongen op een warme zomera
vond en de geruchten over mensen die over de
vloer rolden, ratelend snel spraken en zelfs slan
gen hanteerden'.
Sindsdien, zegt Mouw. heeft mijn geloofsbewust
zijn een lange weg afgelegd. 'Komt het daardoor
of is het iets anders als je in zo'n conferentie, in
IJlt de kerkbladen
Argwaan
Notre Dame bij het samenkomen van twee ge-
loofstypen die vroeger beide zóver van je
afstonden, ineens gewaarwordt hoe dichtbij het is
gekomen? Natuurlijk, je ziet nog de aparte
kenmerken van beide. Bijvoorbeeld het 'prijs de
Heer' waar een ander gewoon 'zozo' zegt. of de
verwijzing naar de gezegende Moeder des lieren of
het gebed voor de Paus'.
Maar het is wel verrassend om aan de Mouw van
eer. zelfde gereformeerde traditie te worden mee-
geromen naar zo'n conferentie van r.k. pinkster-
bioeders. Mouw beschrijft uitstekend de argwaan
die hij van kindsbeen af heeft meegekregen
jegens beide gcloofstvpen. 'Ze waien ons vreemd
op verschillende manieren. Mijn jeugdherinnerin-
Nieuw geheel
Maar: 'De r.k. pinksterbeweging is niet zomaar
een combinatie van r.k. en pinksterbeweging. Zij
doet meer denken aan een huwelijk van de twee
tradities tot een nieuw creatief en produktief
geheel.
:>i huwelijk brengt dingen bijeen die onverenig
baar schijnen. Het lijkt zo'n huwelijk te worden
waarvan iedereen van te voren had gezegd dat het
niets kon worden, maar dat, als het eenmaal is
voltrokken, de partners zó verandert dat de slech
te eigenschappen van elk verdwijnen of worden
omgezet in deugden.
In de katholieke pinksterbeweging schijnen de
kwalen van de afzonderlijke tradities zoals wij
ze nog uit onze vage jeugdherinneringen kenden
die transformatie tc hebben doorgemaakt.
Vormloze kracht ontmoet krachteloze vorm en
brengt een gedisciplineerd geestelijk leven voort.
Gemompeld ritueel ontmoet schril geroep en
voegt zich ermee samen tot een nieuwe klank van
waardige vreugde'.
Verrukt
Hieruit valt te lezen hoe verrukt de schrijver in
het Reformed Journal is over wat hij gezien en
gehoord heeft. Het schijnt tegemoet te komen aan
de oproep van de bekende internationale Pinkster
leider Donald Gee die de zijnen vermaande met
de woorden: Wees geen vuur maar een licht. Of
aan het verlangen van de al zo lang in ons land
werkzame Vuur-groep, waaraan vrijwel van het
begin af ook priesters in meewerken, om de
charismata, de geestesgaven niet buiten maar
binnen de kerk te laten ontbranden, niet ontrouw
te worden aan de oecumene en niet te deserteren
uit de politieke en sociale verplichtingen.
Vormloze kracht ontmoet krachteloze vorm een
interessante waarneming van een calvinistische
buitenstaander. Mouw komt tot dezelfde ongeruste
conclusie die Karl Barth eens trok over het
afwachtend kijken van protestanten naar de conci
liaire vernieuwingen in de r.k. kerk. Namelijk:
wat is er eigenlijk bij ons aan dc hand?
ALS GOD LACHT
Het moet in Duitsland gebeurd zijn j
(uiteraard vanwege de taal en dan
nog heel lang geleden, want het is
een oude aantekening die ik vind),
dat op een gewone school de leerlin
gen de opdracht kregen om zinnetjes
uit de tegenwoordige tijd in de ver
leden over te zetten. Daarbij ver
scheen ook op een bepaald ogenblik
op het bord een zinnetje uit het
Spreukenboek, nl. "Der Mensch denkt
und Gott lenkt'. Er ging een kleine
griezeling door de klas, dit was een
moeilijke. Maar één van de kinderen
stak de vinger op, hij wist het. Het
werd: 'Der Mensch dachte und Gott
lachte'. L' hebt 'm? De mens wikt,
God beschikt, werd: De mens dacht en
God lachte. Vroeger vond ik het een
goeie grap. Ik dacht aan 'kinderen
zeggen de waarheid' en natuurlijk aan
Psalm 2. waar staat dat Die in de
hemel woont zal lachen. Toch mogen
we er nog wel even over nadenken,
want zo eenvoudig is het niet. God is
niet de Man die ons kleine mensjes
maar laat tobben en om al ons wik
ken en wegen lacht in de geest van:
Ik weet het natuurlijk beter en: zie ze
toch eens knoeien. Nog minder moe
ten dergelijke uitspraken opgevat
worden als een uitdrukking van leed
vermaak bij God. Want zo is Hij ten
enenmale niet. Als er in de Bijbel
staat dat God lacht, dan gaat het om
heel ernstige zaken. God vindt 't niet
altijd maar een miserabele, lach
wekkende zaak, wat wij hier beraad
slagen en besluiten. Nog eens: zo is
Hij niet Als Hij lacht om ons doen
en laten dan is dat een geweldig
troostende uitdrukking tegenover dót
doen van mensen dat onheil bedoelt
God lacht om onze menselijke hoog
moed waarin we elkaar over het
hoofd zien en over mensen beslissen
en besluiten als waren ze dingen,
waarmee geschoven en gesmeten kan
worden. God neemt dat zo ernstig dat
Hij ons dan uitlacht om de ernst
waarmee wij zulke dingen doen. Alsof
het bestand zou hebben! Alsof het
eindelijk zou kunnen lukken en sla
gen wat wij tegen elkaar ondernemen,
terwijl we zijn geboden links laten
liggen! Alsof daar dan niet was zijn
plan en bedoeling die het heil voor
de wereld op het oog hebben! Als
God lacht is er iets mis bij ons. Wel
mogen wij zeggen dat God de mensen
toelacht als ze iets goeds overwegen
of doen. Dan is er in een psalm (97)
sprake van Gods vriendelijk aange
zicht dat vrolijkheid en licht heeft.
Daar moeten we ons tnaar aan hou
den. Trouwens ook aan dat eerste,
richtende lachen van God.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen: te Onstwedde (toez.),
Sprang. Veen en te Wierden: G. v.d.
End te Zalk en Veecaten; te Gorin-
chem: (toez.) H. W. Kolstee te Zuid-
Laren: te Wemeldinge: B. Duisterhof
te 's-Gravenzande; te Gendringen en
Mechelen: L. Flier, zendingspred. te
Bandoeng (Leidsestraatweg 11, Oegst-
geest).
Aangenomen: naar Twello: C. Hoogen-
doorn te Oudelande-Ellewoutsdijk.
Bedankt: voor Oosterland: M. H.
Geertsema tc Hendrik Ido Ambacht.
GEREF KERKEN
Beroepen: te Zaandam: J. G. Korteweg
te Bakkeveen.
Aangenomen: naar Munnekezijl: kand.
L. Prinsen te Amstelveen, die bedank
te voor Oostkapelle en voor Twijzeler-
heide.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Krimpen aan de IJssel:
P. Blok te Dirksland; te Mijdrecht: C.
de Ridder te Nunspeet.
BAPTISTEN GEMEENTEN
Beroepen: te Zwolle, J. Schuil te 2e
Exloërmond, die dit beroep aannam.
Aangenomen: naar Veendam: A. Vis-
scher te Albasserdam.
Dr. W. A. van Es, Dc Romeinen in
Nederland - Uitgave Fibula - Van
Dislioeck. Bussum -232 blz., ƒ27,50.
In de Grote Fibula-serie is dit belang
rijke werk verschenen van prof. Van
Es, de directeur van de rijksdienst
oudheidkundig bodemonderzoek. De
resultaten van de laatste archeologi
sche onderzoeken zijn hierin gememo
reerd. besproken en van vraagtekens
voorzien (want er is op het gebied
van de pre- en protohistorie van Ne
derland nog wel het een en ander te
onderzoeken!)
Aan de hand vooral van vondsten, en
ook van Romeinse teksten, schetst dr.
Van Es een beeld, waaruit o.a. duide
lijk wordt dat de geschiedenis van de
Romeinen in ons land gedurende de
eerste paar eeuwen van deze jaartel
ling beperkt blijft tot het zuiden
(onder de Waal), tenvijl Batavia tus
sen de grote rivieren als bufferzone
diende en de noordelijke stammen
oppervlakkig met de Romeinen, ken
nis maakten, maar toch 'vrij' bleven'.
Duidelijk wordt ook dat van continuï
teit geen sprake is. Heel de welvaart
in voorspoed en vrede waarvoor het
zuiden van ons land twee eeuwen
lang onder de Romeinse invloed werd
uitgetild uit de prehistorie, is verzon
ken. Hoogstens bleef er wat over in
Maastricht, waar dan ook al vroeg een
christelijke gemeente was. Maar wat
er van die merkwaardige periode in
onze bodem bewaard gebleven is, en
steeds meer aan het licht komt, is wel
zóveel, dat Van Es er een verhaal
over weet te doen, boeiender dan je
aanvankelijk zou menen. Dat komt
ook door de vlotte schrijftrant en de
rijke illustratie met foto's, tekeningen
en plattegronden.
W.F.S.
