egering trekt zware wissel op
jereidheid vrijwillig te matigen
Langman wenst
afzonderlijke
prijsafspraken
Drugbeleid:
tweemiljoen
Iatie slechts in te dammen als overleg met bedrijfsleven slaagt
Koningin Juliana in Troonrede:
tajW/KWARTET WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1972
BINNENLAND
T13/K15
onze Haagse redactie
HAAG Een verdere uit-
ding van de werkloosheid, de
ni illing van de begroting en
j l ipnieuw oplaaien van de in-
zullen het resultaat zijn van
mislukt overleg met het be-
sleven over matiging van lo-
en prijzen. Lukt dit overleg
ian is een duidelijke verbete-
■f van de werkgelegenheid mo-
zal het mogelijk zijn tot
rerbetering van het volume
de overheidsbestedingen te
len n en za* Ne^erland niet lan"
oploper van de inflatie be-
d dien te zijn.
root
ad ware wissel op de bereidheid
ïloo t bedrijfsleven om tot vrijwilli-
•ijfsj tiging te komen trekt het kabi-
197 esheuvel in de gisteren inge-
doei miljoenennota, door minister
ligd in inmiddels gekarakteriseerd
ipaald geen begroting om feest
I vieren', maar die wanneer de
ig wordt bereikt 'een niet on
igend beeld geeft voor 1973'.
dai bereiken matiging wordt in de
erining omschreven als 'geen of
37. geen ruimte' voor een reële
orde ;ring van het particuliere be
be re inkomen. Het kabinet heeft
Dooi rijst voor gekozen vrijwel de
ntrai ruimte vrij te maken voor de
orin eve sector: van de toename van
ho< tto nationale inkomen zal niet
te dan 85 tot 90 procent naar de
eve sector vloeien,
eerd r Nelissen liet er in een toe-
bete t weinig twijfel over bestaan
en b e 'nogal hooggemikte doelstel-
re mjen eenmalig karakter zal heb-
rieve
1 ang wij door de erfzonde zijn
eent een dergelijke operatie
t voor een eeuwige repetitie',
li bewindsman. 'Op straffe' van
Qt lere inflatie en een aantasting
^**teële overheidsuitgaven en een
ng van de werkloosheid acht-
ac qperatie echter noodzakelijk.
t slagen van de onderneming
i de minister zich redelijk
uriijkiseh. Een belangrijk positief
^te hij de voorspelde con-
'e opleving in 1973, op grond
Udin een matiging gemakkelijker
aan engen zou zijn. 'Het is altijd
akkelijker iets boven de nul-
Lai ^tten dan uit te komen op
g'esc] zei hij.
op o uting mondt uit in een tekort
miljard gulden op een totale
i ons van ruim veertig miljard gul-
elangfor 1972 was het tekort begroot
een miljard gulden (de tekorten
elijke lusief de maatregelen ten be-
e beg in de werkloosheidsbestrijding
Rijksi asief de wiebeltaxopbrengsten
lamefl stelling tot 1972 zal voor de
ïkarte ing van het tekort geen be
an de loeven te worden gedaan op
m I/AT VRAGEN ZE
Lotingen maar hoofdstuk
'Joen 9ld.(incUaw.p.)
EER,WATERSU358
itemw BwisvESTitKi rd. <373
DEFENSIE 5190
ONDERW'JSenWETENSCH. 10067
lt vol
;rond(
gebii
Den
d het
word<
n:
le stil
roject
rding
uctie
st zal
>eten
ojecte
al kol
len.
1 aan
beho<
■aat
eraai
lmarkt. De bekende Zijlstra-
zes procent begrotingsruim-
rlaagd tot vijf procent. Des-
hadden een nog lager per-
adviseerd.
nenstelling van de begro-
een omvangrijk aantal be
rgingen (ongeveer een mil-
en) en een eveneens zeer
like belastingoperatie ten
De belangrijkste uitgaven-
en hebben betrekking op in-
ten behoeve van het
onderwijs, verhoging en
te en vermindering van
lessen bij het hoger be
wijs, diverse beperkingen
.wetenschappelijk onderwijs,
van diverse waterstaats
een verlaging van de
!ge aan het rijkswegenfonds
'jktijdige verhoging van de
DE INKOMSTEN EN UITGAVEN VAN DE STAAT
IN MILJOEN GULDEN (incl.oanv. poslenek.)
DIV.
2154
BUITENl
BETS'EKK
jnd-OnhH.]
LANDBOUW
VISSERIJ
JUSTITIE
EN
POLITIE
ALG.
BESTUUR
soc.
VOORZ.
Wrin
VERKEER
WAJERST.
NAT.
SCHULD
VOLKS
HUIS
VESTING
ONDER
WIJS en
WETENS.
DEFENSIE
tSFia
1251
1117
2128
1800
5338
4123
2715
3970
12020
5465
opcenten op de motorrijtuigenbelas
ting, de kapitaalverstrekking aan de
PTT, het niet-indexeren van de rijks
bijdrage AOW en temporisering subsi
dies voor gezinsverzorging en gezins
hulp.
De belastingmaatregelen (zie daarvoor
elders in dit blad), opbrengst ruim
twee miljard gulden, betekenen een
verzwaring van de belastingdruk van
0,4 procent, namelijk varr 29,1 procent
in 1972 tot 29,5 procent in 1973.
Belangrijkste onderdelen zijn het ver
hogen van de loon- en inkomstenbe
lasting met één procent in combinatie
met het laten doorgaan van de infla
tiecorrectie voor tachtig procent en
de verhoging van de omzetbelasting
van vier naar vijf procent (verlaagd
tarief) en van veertien naar zestien
procent (verhoogd tarief). De belas
tingontvangsten hebben dit jaar een
meevaller opgeleverd van ruim 600
miljoengulden.
Vooral de verhoging van het verlaagd
tarief van de BTW belooft een moei
lijk zo geen breekpunt te worden in
het overleg met het bedrijfsleven. In
de begroting wordt betoogd dat het
echter onmogelijk is alleen het ver
hoogde tarief van de BTW te verho
gen.
Handhaving van het lage tarief op
vier procent zou, aldus de regering,
onder meer betekenen dat in feite
een eind zou komen aan de landbouw-
regeling met alle daaraan verbonden
consequenties. Bovendien zou Neder
land dan nog verder afkomen van de
in de EEG nagestreefde verhouding
nissen normaal en laag tarief van 2
1 De harmonisatie van tarieven zou
dan im de toekomst bijna onoplosbaar
worden.
Een andere wens van de vakbeweging
is het niet laten doorgaan van de
inflatiecorrectie met de opbrengst
waarvan dan een aantal gewenste col-
lecl leve voorzieningen gefinancierd
zouden kunnen worden. Volgens mi
nister Nelissen zouden echter juist de
lagere inkomensgroepen er de dupe
van worden wanneer de inflatiecorrec
tie geschrapt zou worden. Hij meent
daarom dat beide partijen: zij die de
inflatiecorrectie willen laten doorgaan
en zij die dat niet willen in feite op
'onjuiste stoelen zitten'.
In de miljoenennota wordt ook een
uitvoerig overzicht gegeven van het
gecombineerde effect van de wijzigin
gen van de loon- en inkomstenbelas
ting en de omzetbelasting op het
besteedbaar inkomen. Inclusief het
vervallen van de wiebeltax zou een
gezin met twee kinderen en een inko
men van 10.000 gulden er 58 gulden
beter van worden. Van 15.000 gulden
tot 31.000 moet er rond de honderd
gulden bij en de inkomens tussen de
31.000 en de 63.000 gulden worden er
tien gulden beter van.
Minister Nelissen zei dat de begroting
evenwichtig is samengesteld en een
belangrijke start betekent om te ko
men tot meer evenwichtige verhou
dingen. Op goede gronden meende hij
daarom dat er bij het bedrijfsleven
voldoende bereidheid zal zijn 'om een
aantal bittere pillen te slikken terwil-
lc van de positieve resultaten'.
Minister Langman
DEN HAAG Minister Langman zal om prijsstijgingen effectiever
in de hand te houden proberen zoveel mogelijk afzonderlijke af
spraken met het bedrijfsleven te maken.
Dit jaar nog overweegt hij met zoveel
mogelijk sectoren, respectievelijk gro
te ondernemingen nadere cijfermatige
afspraken te maken over de prijsvast
stelling in de loop van 1973.
Met deze afspraken zijn wellicht bete
re resultaten te boeken dan met de
afkondiging -van een algemene prijs-
HET UITERSTE
VOOR
TIJDIG SOCIAAL CONTRACT
Koningin Juliana heeft gisteren de
zitting der Staten-Generaal geopend
met het uitspreken van de volgende
troonrede:
Leden van de Staten-Generaal,
Ons land maakt een moeilijke tijd
door. In staatkundig opzicht belemme
ren verdeeldheid en onzekerheid de
vorming van stabiele meerderheden.
Onze nationale economie heeft te lij
den van een hardnekkige inflatie en
een te grote werkloosheid.
Om de sociaal-economische en finan
ciële problemen tot een oplossing te-
brengen heeft de regering zich in de
afgelopen maanden moeten beraden
op ingrijpende maatregelen. Daarbij
is het gekomen tot een breuk in het
kabinet, waaraan sindsdien de steun
van een vaste parlementaire meerder
heid is ontvallen. Dit heeft het wense
lijk gemaakt te besluiten tot vervroeg
de verkiezingen voor de Tweede Ka
mer.
Door de wijziging van de Kieswet zijn
ongeveer een miljoen jonge mensen
aan het kiezerscorps toegevoegd. De
regering hoopt dat zowel deze als alle
andere kiesgerechtigden op 29 novem
ber metterdaad van hun recht gebruik
zullen maken.
Het besluit waarbij de ontbinding van
de Tweede Kamer wordt geregeld, zal
dezer dagen in het Staatsblad ver
schijnen.
De heden dicnor mij te opemen zitting
van de Staten-Generaal kan dus
slechts van beperkte duur zijn.
Van U wordt gevraagd mede te wer
ken aan het tot stand komen van die
beslissingen die geen uitstel gedogen.
De voortgaande inflatie en geldont
waarding hebben de werkgelegenheid
en de bestaanszekerheid van velen
aangetast en de overheidshuishouding
in ernstige moeilijkheden gebracht.
Om tot verbetering te komen is het
noodzakelijk dat matiging wordt be
reikt van de 'huidige prijs- en inko
mensstijgingen.
Hel uiterste zal moeten worden ge
daan om tijdig te komen tot een
sociaal contract voor 1973. Overeen
komstig de reeds eerder bekendge
maakte beleidslijn acht de regering
het noodzakelijk de reële groei van hel
nationale inkomen in 1973 vrjjwel
geheel te reserveren voor de overheid
en dc sociale verzekering. Dit houdt
dus in dat de welvaartsgroei het ko
mende jaar voor het overgrote deel
wordt bestemd voor het in stand
houden en waar mogelijk uitbreiden
van gemeenschapsvoorzieningen.
Dit zal geen aantasting behoeven te
betekenen van de koopkracht in de
individuele sfeer. Het dieptepunt van
de conjuncturele inzinking lijkt in
1972 te zijn bereikt. Deze verwachting
is gewettigd gezien de ontwikkeling
van dc wereldhandel, de opleving van
investeringen en de invloed van de
werkgelegenheidsprogramma's, fis
cale maatregelen worden voor
gesteld: een beperking vaai de
inflatiecorrectie in de loon- en de
inkomstenbelasting, een verdere ver
hoging van deze belastingen en verho
gingen van de vennootschapsbelasting,
de vermogensbelasting, de omzet be
lasting en de bijzondere verbruiksbe
lasting op personenauto's. Deze maat
regelen brengen geen wijziging in de
bestaande verhouding tussen directe
en indirecte belastingen. Van hen die
rechtstreeks voordeel genieten van be
paalde voorzieningen, zullen hogere
bijdragen moeten worden gevraagd.
Bij haar beleid wil de regering de
kwetsbare groepen in onze samenle
ving zoveel mogelijk ontzien. Zij stelt
voor de A.O.W.- en A.W.W.-pensioe-
nen per 1 januari 1973 met 4 pet.
extra te verhogen. Zij beraadt zich
over de mogelijkheid tezelfder tijd
het minimumloon eveneens structu
reel te verhogen.
Voorts vormt de reeds voorgestelde
wijziging van de belastingvrije grens
in de loon- en de inkomstenbelasting
een belangrijke verlichting voor de
laagste inkomens.
De regering wenst tevens een begin
te inaken met verbetering van de
pensioenvoorziening voor werknemers.
Door bevriezing van de kinderbijslag
voor hel eerste kind komen hiervoor
middelen vrij. Deze zullen voorshands
worden belegd in de bouw van extra
woningen. Door verstrekking van sub
sidies wil de regering de huren van
deze woningen betaalbaar maken voor
mensen met lagere inkomens. Zij wil
hetzelfde doen voor een gelijk aantal
woningen uit het bestaande program
ma.
Er zal enige verschuiving van lasten
moeten plaatsvinden van de schatkist
naar sociale verzekeringsfondsen.
Over de programmering van de socia
le verzekering wordt U heden een
nota aangeboden. Om een te grote
stijging van de premiedruk te vermij
den acht dc regering het nodig ook
voor het tweede kind de kinderbijslag
niet verder te verhogen en in de
ziekenfondsverzekering een beperkt
eigen risico -in te voeren.
Verbetering van de bestaansmogelijk
heden en versterking van de maat
schappelijke positie van de zelfstandi
ge ondernemers iri het midden- en
kleinbedrijf, de landbouw en de visse
rij. acht dé regering van grootbelang.
Daartoe is het dringend gewenst dat
de fiscale oudedagsreserve voor zelf
standigen spoedig tot stand komt. Ter
begeleiding van de huidige structure
le veranderingen in de agrarische sec
tor zullen, in verband met besluiten
die door de- E.E.G. zijn genomen, op
selectieve wijze rentesubsidies worden
toegepast.
Het grote belang dat de regering
toekent aan de volkshuisvesting komt
tot uitdrukking in het bouwprogram
ma voor 1973 Dit is erop gericht dat
omstreeks 134.000 woningen in aan
bouw genomen kunnen worden. Voor
stadsvernieuwing is een nadere wette
lijke regeling in voorbereiding.
De integratie van het verkeers- en
vervoersbeleid wordt voortgezet.
De budgettaire situatie maakt het on
vermijdelijk de rijksbijdrage aan het
Rijkswegen fonds te beperken. In ver
band hiermede stelt de regering voor
de opcenten op de motorrijtuigenbe
lasting verder te verhogen. De toene
mende intensiteit van het verkeer op
de wegen dwingt tot verscherpte aan
dacht. zowel van de overheid als van
de weggebruikers. Voor het rij-onder-
ncht en de verplichte periodieke keu
ring van motorrijtuigen worden wet
telijke regelingen voorbereid.
Er wordt een aanvulling gemaakt op
de Tweede nota over de ruimtelijke
Koningin Juliana tijdens het uitspreken van de Troonrede.
ordening in Nederland. Heden wordt
U een nota aangeboden over de open
baarheid bij de voorbereiding van het
ruimtelijk beleid. Binnenkort volgt
een nota over de Haagse agglomeratie
en de afremming daarin van de groei
van de kantorensector.
De regering zal- U- dezer dagen de
•riata Noorden des L^nds 1972 en de
nota Herstructurering Zuid-Limburg
1972 aanbjéden. .Ook zal zij bevorde-
rert dat spoedig een wetsontwerp over
de invoering van een selectieve inves
teringsregeling zal worden ingediend.
In aansluiting op de U onlangs aange
boden Urgentienota milieuhygiëne
worden verdere wettelijke voorzienin
gen voorbereid met betrekking tot
afvalstoffen, bodemverontreiniging en
geluidshinder.
De bestrijding van de waterverontrei
niging zal worden versterkt. Voor het
Rijnmondgebied wordt het eerste ge
deelte van het saneringsplan uitge
werkt. De regering wijst met voldoe
ning op het tot stand komen van de
verdragen van Oslo en de eerste mi
lieuconferentie van -de Verenigde Na
ties, te Stockholm. Zij stuurt aan op
verdere afspraken en overeenkomsten
met de ons omringende landen.
De ontwikkelingen in de medische
wetenschap en techniek maken het
mogelijk voor de volksgezondheid ge
bruik te maken van tal van nieuwe
en veelal zeer kostbare voorzieningen.
Mede daarom moeten maatregelen
worden genomen om de uitgavenstij
ging binnen verantwoorde perken te
houdert.
Ook bij het onderwijs maken de hoge
kosten het stejlen van prioriteiten
voor de verdere ontwikkeling bijzon
der noodzakelijk.
Deze afyveging beoogt ruimte te
scheppen voor een aantal zeer urgente
maatregelen zonder op andere punten
wezenlijke belangen te schaden. Een
nota over het onderwijsbeleid wordt
heden aan de Tweede Kamer aangebo
den.
Binnen het kader van de onderwijs
kundige experimenten ten behoeve
van de werkende jongeren zullen ini
tiatieven, die gericht zijn op het ont
wikkelen van programma's voor meer
dan één dag per week, zoveel moge
lijk worden gesteund. Voorts zal de
regering U een wetsontwerp voorleg
gen dat ten doel heeft door middel
van kinderbijslag een financiële tege
moetkoming te verlenen aan de ou
ders van werkende jongeren die on
dier de partiële leerplicht vallle 11. Het
beleid ten aanzien van het weten
schappelijk onderwijs blijft gericht op
structurele hervormingen. Daarbij be
hoort ook een beter gecoördineerd
beleid op het terrein van het univer
sitair onderzoek.
De regering streeft naar een samen
hangend welzijnsbeleid. Zij heeft be
sloten tot de instelling van een bu
reau dat op maatschappelijk en cultu
reel terrein zal moeten bijdragen tot
een gecoördineerd beleid dat ook op
lange termijn verantwoord is.
De zorg voor de buitenlandse werkne
mers en andere minderheidsgroepen
in onze samenleving zal worden uitge
breid.
De regering zal er het haren toe
bijdragen dat verdraagzaamheid en
gastvrijheid als deugden van ons volk
te boek blijven staan.
Zij streeft naar verdere verbetering
van de rechtsbescherming. Dezer da
gen kunt U een nota van wijzigingen
verwachten op het aanhangige wets
ontwerp tot nadere regeling van de
voorlopige hechtenis. Daarbij wordt
mede voorzien in een wettelijke
grondslag voor de rechtsbijstand aan
verdachten die in verzekerde bewaring
zijn gesteld.
De studie door de Koninkrijkscommis
sie omtrent de staatkundige verhou
dingen met Suriname en met de Ne
derlandse Antillen vindt goede voort
gang. Nederland zal aan deze landen
in ruime mate financiële en personele
steun blijven geven voor hun econo
mische en sociale ontwikkeling.
Voor de ontwikkelingssamenwerking
heeft de regering ondanks de finan
ciële moeilijkheden haar voornemens
gehandhaafd. Zij blijft haar beleid
richten op de verwezenlijking van de
doelstelling van het Tweede Ontwik-
keüngsdecennium.
De regering hoopt dat de multilatera
le voorbereidende besprekingen voor
een conferentie inzake Europese vei
ligheid en samenwerking spoedig zul
len kunnen beginnen.
Voor de veiligheid acht zij het van
bijzondere betekenis dat wordt begon
nen met een gezamenlijk onderzoek
naar de mogelijkheden tot wederzijdse
en evenwichtige vermindering van de
strijdkrachten in Europa. Voor het
welslagen van een dergelijk overleg
moet dit. naar haar overtuiging, ge
voerd worden vanuit een voldoende
sterke verdediigkijgspositie, geïnte
greerd in het Atlantisch bondgenoot
schap.
De regering ziet de uitbreiding van
de Europese Gemeenschappen op 1
januari a.s. als een gebeurtenis van
bijzonder belang voor de eenwording
van Europa. Daarnaast verwelkomt zij
de akkoorden die vrijhandelszones tot
stand brengen met zes andere Europe
se landen.
De bijdrage van de regering aan de
Europese topconferentie zal tot doel
hebben aan het proces van eenwor
ding een nieuwe impuls te geven. Zij
hecht daarbij aan versterking van de
Europese instellingen en aan een
groeiend besef van de verantwoorde
lijkheid van Europa jegens de Derde
Wereld.
De regering blijft hoge prijs stellen
op nauwe samenwerking met de Bene
lux-partners, ook bij de vorming van
haar Europese beleid.
Leden van de Staten-Generaal.
De huidige economische en politieke
moeilijkheden mogen ons niet uit het
oog doen verliezen dat wij leven in
een bevoorrecht land. Onze welvaart
is groot en onze sociale voorzieningen
behoren tot de beste in de wereld.
Ons bestuur is op nationaal, pro
vinciaal en gemeentelijk niveau
van een goed gelhalte. De. vrijheid
waarin iedere burger zich kan bewe
gen en uiten is een kostbaar goed. Er
is veel om dankbaar voor te zijn.
In dit besef hebben regering en Sta
ten-Generaal bij uitstek de taak om
de krachten in ons volk te bundelen
cn te richten op het overwinnen van
de moeilijkheden waarin wij thans
verkeren. De periode die voor ons
ligt, zal veel van U vergen.
Met de bede dat God U wijsheid en
kracht moge geven verklaar ik deze
zitting van de Staten-Generaal geo
pend.
ff
maatregel, onder meer omdat het mo
gelijk zal zijn de specifieke proble
men in de verschillende bedrijfstak
ken te betrekken. 'Harde' afspraken
op het gebied van prijzen en inko
mens zijn dringend gewenst, aldus de
minister in zijn begroting van econo
mische zaken.
Minister Langman is ook van plan
een wetsontwerp tot aanvulling van
de prijzenwet in te dienen op grond
waarvan de duidelijkheid bij het ver
melden van prijzen verbeterd kan
worden. Het wetsontwerp zal een re
geling van de prijsaandudiing per
standaardhoeveelheid bevatten, waar
bij ook aandacht zal worden geschon-
ken aan de prijsaanduiding met be
trekking tot diensten cn aan de prijs
aanduiding in de reclame.
De subsidiëring van prijsvergelijken
de informatie is dit jaar stopgezet.
Ook na overleg met de consumenten
organisaties heeft de minister niet
de overtuiging dat deze vorm van
consumentenvoorlichting waardevol ge
noeg is om hieraan onder de huidige
budgettaire omstandigheden subsidie
te kunnen blijven verlenen.
De subsidiëring ter stimulering van
toeristische accommodatie is dit jaar
ook stopgezet. De subsidie is ge
schrapt omdat de toeristische accommo
datie in de afgelopen jaren snel is
toegenomen.
De prijs van het aardgas zal verhoogd
worden. Met hoeveel is nog niet be
kend gemaakt, maar in ieder geval is
een prijsaanpassing noodzakelijk in
verband met de te verwachten prijs
ontwikkelingen op de totale energie
markt en de zeer sterke toeneming
van de vraag. Ook zal een selectiever
afzetbeleid worden gevoerd, omdat de
geologische gesteldheid van het Gro
ningse veld minder goed bleek te zijn
dan aanvankelijk werd gedacht. De
jaarlijkse afgifte blijkt niet vijf maar
slechts vier procent van de totale in
het veld aanwezige hoeveelheid gas te
kunnen zijn. Besloten is geen nieuwe
contracten meer aan tc gaan voor de
export van het gas.
DE INFLATIE HIER EN ELDERS
DEN HAAG Voor de kosten in
verband met het drugbeleid is op de
begroting voor dc volksgezondheid
twee miljoen gulden, het dubbele van
vorig jaar, uitgetrokken. Een miljoen
gulden staat op de begroting als fi
nanciële steun bij het oprichten van
gezondheidscentra, waar huisartsen en
hun medewerkers een spilfunctie kun
nen vervullen. Ook specialisten en de
geestelijke gezondheidszorg kunnen
daar eventueel een plaats vinden.
Minister Stuyt zegt ook dat hij dezer
dagen aan een combinatie van organi
satiebureau's de opdracht geeft om te
onderzoeken hoe de doelmatigheid en
de beheersbaarheid van de gezond
heidszorg kunnen worden verbeterd,
waarbij het inrichtingswezen als kern
punt wordt genomen.
Verder blijkt onder meer. dat de
gemiddelde levensduur van mannen
steeds kleiner wordt, ook ten opzichte
van die van vrouwen. De levensver
wachting bij de geboorte van mannen
is nu 70.7 jaar en zij daalt nog steeds.
Dit wordt toegeschreven aan het naar
verhouding grote aantal mannelijke
doden bij verkeersongevallen en aan
de hoge sterfte onder mannen als
gevolg van hart- en vaatziekten en
kanker.
De levensverwachting bij vrouwen
stijgt: op het ogenblik is deze 76.5
jaar.
