'Volkslied tegen de
derde wereldoorlog'
in Vietnam-kerkdienst
Wat heb je daar een lelijk kind.
c
J
Elk ambt in r.k. kerk
blijft voor vrouw taboe
Prawda: nationalisme
gesteund door kerken
Trouw
K wartet
Schooldag Apeldoorn
Geen sacramenten
voor gescheiden
r. katholieken
Kerken voeren
actie voor
opbouw Soedan
vandaai
Bcrocpings-
Boekeneta!
erl
TROUW/KWARTET DINSDAG 19 SEPTEMBER 1972
KERK
BEVERWIJK 'Nu zei Jaweh
tegen Kain: 'Waar is Abel, je
broer?' Hij zei: 'Ik weet het
niet; moet ik soms mijn broer
nog bewaken?' Jaweh vervolg
de: 'Wat heb je gadaan? Het
bloed van je broer roept luid tot
mij uit de grond'. Met deze
woorden uit Genesis 4 vers 1 tot
16 werd de Kritische Gemeente
Umond in de overvolle Vrede-
vorstkerk te Beverwijk gecon
fronteerd met de oorlog in Viet
nam, tijdens een dienst die mo
del wilde staan voor de op 29
oktober te houden Vietnam-zon-
dag.
Deze dienst was voorbereid door de
hervormde pastor Ad Dronkers uit
Amsterdam en diens katholieke col
lega's Huub Oosterhuis en Jan Ruij-
ter, van wie de laatste de voorgan
ger was. De liturgie van de dienst
wordt, vergezeld van enige toelich
ting, als handreiking gestuurd aan
twintigduizend voorgangers van alle
kerken in ons land, met het verzoek
op de 29ste oktober in hun kerk een
Vietnam-zondag te houden.
Jan Ruijter meende dat wij nauwe
lijks recht van spreken hebben en
dat het ons eerder past te zwijgen.
'Als we toch spreken, dan is dat uit
schaamte om ons aandeel in hun
ongeluk. Aangezien wij in Neder
land medeplichtig zijn door deelna
me in de wapenindustrie (Maarten
van Dullemen noemde in zijn
toespraak de vestigingen in ons land
van Dow, Hercules en IBM en
voorts Shell, Philips en De Kruit
hoorn') en door gebrek aan stel-
lingname is het ook onze schuld'.
Daarom werd op de melodie van het
Wilhelmus, een nieuw 'volkslied te
gen de derde wereldoorlog* gezongen
met als tekst:
Wij die met eigen ogen, de aarde
zien verscheurd,
maar blind en onmeedogend ontken
nen wat gebeurt:
dat oorlog is geboden en vrede niet
mag zijn
dat mensen, mensen doden, dat wij
die mensen zijn.
Wij die nog mogen leven, van hoop
en wees vervuld,
aan machten prijs gegeven aan meer
dan eigen schuld,
wij die, God weet hoe verder, tot
hiertoe zijn gespaard;
dat wij toch nooit erkennen het
recht van vuur en zwaard.
Dat wij toch niet vergeten waartoe
wij zijn gemaakt,
dat diep in ons geweten opnieuw
het licht ontwaakt.
Dat in ons wordt herschapen de
geest die overleeft.
Dat onze lieve aarde nog kans op
redding heeft.
door Noud van Iperen
Alle bomkraters ln Vietnam zouden, op een rij gelegd, een kanaal vormen van vijftien meter breed en langer dan de
aardomtrek (plaat en bijschrift uit 'Ontwapening een illusie?', ultg. Stichting Vredesopbouw, Korte Houtstraat
20, Den Haag; prijs 3^0.).
Uitgangspunten
De dienst had vier uitgangspunten.
De eerste reden om juist op 29
oktober bijzondere aandacht te vra
gen voor de oorlog in Vietnam Is de
Amerikaanse presidentsverkiezing
begin november. De overtuiging
bestaat dat bij die verkiezing de
beslissing valt of de oorlog al dan
niet op korte termijn wordt beëin
digd.
De tweede reden is dat ons land in
november weer naar de stembus
gaat en dat het daarbij noodzakelijk
wordt geacht dat de politieke partij
en hun standpunt over de oorlog in
Vietnam laten blijken en aangeven
wat zij concreet willen doen om
daaraan een eind te maken.
Immoreel
Een uitgangspunt is voorts, dat
wordt ingestemd met het besluit
van de Wereldraad van Kerken tot
het instellen, van een opbouwpro
gramma voor Vietnam, met het oe
cumenisch getuigenis van de Natio
nale Raad van Christelijke Kerken
in Amerika en met de brief van de
Nederlandse Raad van Kerken aan
de Amerikaanse Raad van Christelij
ke Kerken. Deze verklaarde onlangs
onder meer: 'Als we pogen trouw te
blijven aan God en de Bijbelse
waarden en getuigenissen, moeten
we verklaren dat de oorlog ln Zuid
oost Azië onrechtvaardig en im
moreel is. We hebben noch Indo-
China, noch het communisme versla
gen, noch de vrede verdedigd. We
hebben deel aan de vernietiging van
de volken daar*. En: 'Als welvarend
ste en machtigste natie ter wereld
hebben we onze welvaart verkwist;
onze macht misbruikt'.
Ten vierde wordt gedacht dat er
voor leden van vele kerken taken
liggen op het terrein van politieke
stellingname en directe (medische)
hulpverlening. Daartoe werd geld
ingezameld in samenwerking met
Jan Ruijter
het Medisch Comité Nederland Viet
nam voor boten ten behoeve van
zowel vervoer van gewonden en eva
cuatie van bewoners bij overstro
mingen door bombardementen van
dijken, als voor medische hulp en
eenvoudige operaties.
Verpatsen
De verschrikkingen van vliegtuigen
en napalmbommen, zoals die door
een Laotiaans kind werden beschre
ven en in de dienst door een klein
blond meisje werden voorgelezen, de
toespraken en de liederen waaron
der naar psalm 14 de tekst: 'Hebben
zij nog nooit van Mij gehoord, zegt
Hij, die aanstichters van dood, die
Mijn mensen verpatsen en vreten
als brood, die loochenen dat Ik ben
die Ik ben, dat Ik bij name ken de
minste der armen, Dat het Mijn
naam is een God van ontrechten te
zijn', maakten diepe indruk. Dat was
ook het geval met de dia's over de
verschrikkelijke gevolgen van de
elektronische oorlogsvoering, die na
de dienst werden vertoond.
Toepasselijk waren dan ook de frag
menten uit een gedicht van Remco
Campert: 'Jezelf een vraag stellen
daarmee begint verzet en dan die
vraag aan een ander stellen'.
De redactie behoudt rich het recht voor om
ter opname In dcao rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
fiubllka tic wordt met de naam van do
nzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de lieer Joh. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie var. Trouw-
Kwartet. Postbus 85». Amsterdam.
Brodsky
Met grote belangstelling heb ik uw
bespreking van mijn boek Het Land
Gamma gelezen. Hartelijk dank voor
dat artikel. Maar ik moet u vertellen,
dat ik geen atheïst ben. Ik geloof in
God met heel mijn lichaam en ziel.
Het was dit geloof, dat mij er toe
bracht mijn vijanden van gisteren en
vandaag te vergeven; het is dit geloof
in God dat mij cn mensen van mijn
land doet geloven in een gelukkiger
morgen.
De naam van God in het Oosten is
MACHT. De naam van God op dit
continent is DOLLAR. 'Ik geloof in
God' wordt op iedere munt van dit
continent gedrukt. En in de naam van
deze twee 'goden' lijdei honderden
miljoenen mensen. Als Christus onder
ons was, zou hij ze uit zijn tempel
drijven. Ik was ervan overtuigd, dat
de gebeurtenissen in Tsjechoslowakije
de her-kersteninig van het land bete
kenden. Ik ben er zeker van, dat dit,
historisch gezien, de eerste morgen
was van een nieuw tijdperk, van nieu-
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie
Ing. O. Postmo, F. Diemei
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkanloor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 280,
Amsterdam. Postbus 8S9.
Telefoon 020 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bonk:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768) Gem.giro
X 500.
we betrekkingen onder mensen met
de levende Christus aan het hoofd.
Toronto, Canada
Jaroslaw Brodsky
(Jaroslaw Brodsky is in 1950 in Tsje
choslowakije tot 15 jaar gevangenis
straf veroordeeld. In 1960 kreeg hij
amnestie en in 1968 werd hij gereha
biliteerd. Over de tien jaar die hij in
Tsjechoslowaakse concentratiekampen
heeft doorgebracht en over de
Praagse lente van 1968 heeft hij 'Het
Land Gamma' geschreven, dat in ons
land bij G. A. van Oorschot is uitge
geven. Wij hadden uit dat boek, dat
in de ik-vorm is geschreven, heel
duidelijk de indruk gekregen, dat de
schrijver atheïist wilde zijn. Een ver
keerde indruk, zoals uit bovenstaande
brief blijkt. Hij wil het althans nu
niet meer zijn redactie
Trouw/Kwartet).
Brieven schrijven
Wij schrijven allemaal veel te welndig
brieven aan zieken en bejaarden en
alleenstaanden. En nu is het porto
óók nog weer aanzienijk verhoogd.
Wij brengen alemaal veel te weinig
bezoeken aan een ver-weg wonende
eenzame moeder of vader, neef of
nicht, vriendin of vriend. En nu
wordt het openbaar vervoer ook nog
weer een stuk duurder. Ik vraag me
in mijn onnozelheid maar af waarom
men niet op het idee gekomen is om
de benzine een dubbeltje per liter op
te slaanen waarom de wegenbelas
ting niet verdubbeld is en waarom de
controle op die wegenbelasting niet
enorm wordt aangeschroefd.
Leeuwarden
L. J. v.d. Kam
Kerk en vakbeweging (1)
Blijkens 'Trouw/Kwartet* van 12 de
zer is nu de kerk aan de beurt om
onder de kritiek van het CNV door te
gaan. De kerk heeft het CNV min of
meer in de kou laten staan, zegt de
heer Lmser. Zou deze nalatigheid
niet uit een zekere verlegenheid van
de kerk voortspruiten? Wat moet een
kerk, die onze volstrekte afhankelijk
heid van God belijdt, met een organi
satie die de ene materiële eis op de
andere stapelt? Die tegenover de staat
en de ondernemers recht op arbeid
proclameert en tegelijkertijd minder-
veel-eiset:de collega's, werkwilligen,
tracht in hun werk te hinderen. Ook
ik vind maar dan in andere zin
dat de kerk zich te weinig met de
chr. vakbeweging inlaat Laat de kerk
haar tolerantie niet zo ver drijven dat
naast de kosters die reeds bij het
CNV aangesloten zijn ook de die
naren des Woords zich als dienaren
van het CNV zouden mogen laten
gebruiken.
Aaiten
H. J. Hebly
Kerk en vakbeweging (2)
In 'Trouw/Kwartet' van 12-9-'72 blijkt
dat volgens de heer Lanser de kerken
in maatschappelijke kwesties het CNV
niet veel te bieden hebben gehad. Ze
hebben het CNV in de kou laten
staan. 'Als regel hebben wij het als
christelijke vakbeweging zelf moeten
uitzoeken'. Weke voorsteing heeft
men toch vam werk en evangelie? Als
er iets door te denken is op het
gebied van maatschappelijke kwesties,
dan moet de heer Lanser voor dat
doordenken bij zijn vakbond zijn. Op
catechisatie of op de kansel kan geen
college worden gegeven over de ver
houding individu en collectiviteit,
over de bestrijding van historisch-
materialisme, over klassestrijd of kias-
sejustitie.
Amsterdam
F. G. de Groot
ROME (KNP) De pas gepubliceerde bepalingen over de ambten
in de r.k. kerk hebben duidelijk gemaakt, dat deze alléén open staan
voor de mannen. Alle ambten, die op een of andere manier met het
altaar te maken hebben, blijven voor de vrouw gesloten.
APELDOORN Niet tweehonderd
(zoals wij gisteren als gevolg van een
zetfout meldden), maar tweeduizend
mensen woonden zaterdag de
schooldag van de theologische ho
geschool der christelijke gereformeer
de kerken te Apeldoorn bij.
PHILADELPHIA, (KNP) Geen en
kele bisschop heeft het recht een
katholiek, die gescheiden en her
trouwd is, tot de sacramenten toe te
laten. Ieder moet zich houden aan de
regels, die tot op heden officieel in
de katholieke kerk van kracht zijn.
Dit heeft het vatikaan doen welen
aan de voorzitter van de Amerikaanse
bisschoppenconferentie, kardinaal
aartsbisschop Krol van Philadelphia.
Hiermee komt het vatikaan in het
geweer tegen een praktijk, welke in
verschillende bisdommen in de Ver.
Staten aan het groeien is, in navol
ging van het bisdom Baton Rouge,
waar gescheiden en hertrouwde katho
lieken wel tot de sacramenten worden
toegelaten, wanneer blijkt dat hij of
zij 'te goeder trouw' is. Onder 'te
goeder touw' wordt dan verstaan, dat
naar het oordeel van de officiaal (ker
kelijk rechter), de betrokkene meent
dat er een echte verbintenis door het
tweede huwelijk tot stand gekomen is.
De kwestie van toelating tot de sacra
menten van gescheiden en hertrouwde
katholieken speelt in meer landen.
Van verschillende kanten is gepleit
voor toelating tot de sacramenten van
die groep van katholieken: met name
in Duitsland is een praktijk groeien
de. waarin op discrete wijze soms aan
de betrokkenen te kennen wordt gege
ven. dat zij de sacramenten mogen
ontvangen. Officieel echter zijn hiero
ver geen uitspraken gedaan of Alleen
afwijzende.
UTRECHT. (KNP) Gedurende de
vredesweek, die van 24 september tot
1 oktober wordt gehouden, zal onder
het motto 'Geef de vrede in Soedan
een kans', een interkerkelijke actie
voor het opbouwwerk ln Soedan wor
den gehouden. Deze actie wordt geor
ganiseerd door de stichting oecumeni
sche hulp aan kerken en vluchtelin
gen en de stichting 'Mensen ln nood',
in samenwerking met het interkerke
lijk vredesberaad.
De in deze stichtingen samenwerken
de kerken willen met deze actie, de
door de bemiddeling van de wereld
raad van kerken* tot stand gekomen
vrede in Soedan, consolideren en hel
pen er een duurzame vrede van te
maken. De bevolking van Zuid-Soedan
zal geholpen moeten worden bij de
opbouw van een nieuw bestaan. Ver
woeste dorpen zullen moeten worden
opgebouwd, verbindingswegen op
nieuw worden aangelegd, scholen en
ziekenhuizen hersteld en opnieuw
worden ingericht.
Daar is veel geld voor nodig en men
heeft voor deze actie dan ook een
gironummer opengesteld: 27.103.00 ten
name van 'interkerkelijke Soedanac- w
tie'. De KRO-televisie zal in het kader ^ITOITJK
van deze actie op 30 september een
dokumentaire uitzenden over de Soe
dan onder de titel: 'Godsvrede ln
Soedqn'.
pe:
DEMOCRATIE ne 1
Naar analogie van het 'eccleffé t<
mata semper reformanda'
meerde-hervormde kerk die
nieuw gereformeerd-hervom
worden) zou men kunnen
van een democratie die
opnieuw gedemocratiseerd ii
worden. Paradoxaal behoeft
te klinken, zoals ik lees in
naar een verantwoordelijk
schappij', een politieke strat dez
de zeventiger jaren (Co itbi
ARP. CHU, KVP), In een
schap moet men gemeenscha
oefenen anders gaat die gen
bijzonder snel op de fles. En
met een democratie. Aan ze £*v0
kreten heeft niemand iets
'de democratie daar niet
Onze tijd biedt voor die voc
het
bes
rkti
hol
democratisering uitzonderijb
In genoemd rapport stelt
vrijheren van onze tijd', nl.
Di
igens
machtsconcentraties (jammer
niet met name genoemd zijn, ji0,
iedereen gissen) tegenover 's ou 1
de en gewelddadig optredi% t
derheidsgroepen', alsof er t
te vermelden was. Wie zich
waar nog al wat mensen I
wonen kan weten dat er tdEjtgj
van allerlei algemene zaki ^te
dus die de overheid en i
aangaan, een menigte van 1
die- en aktiegroepen besU jn 1
groepen hebben meestal mei Tan
met sabotage of geweld i «bli
maar maken integendeel d pani
studie van de onderhavige oord
ken om er dan bij de overh
te dringen naar hen te luist*
ontwikkelt zich een nieu
van democratisering die hei Mr
de oude partijen in hun afdfscu
gaderingen niet altijd op
gieke wijze op gang kwam
me bewust dat ik het dan
woorden giet. Wanneer het
en ernst is met het demoi
van de democratie en ze, va tuij
komende maanden, niet alle erm
grote volksgunst uit zijn,
ze verstandig doen om op
te letten. Meer dan ooit zi
groot aantal mensen wezenli el
ken bij de vragen van onz*VD'
ving. irali
ieli
id
ark<
nge
Uit
to
axin
te 1
Hiermee heeft het vatikaan negatief
geantwoord op een reeds jarenlang
gevoerde strijd om gelijke rechten en
mogelijkheden voor de vrouw in de
r.k, kerk. Het pastoraal concilie van
Noordwijkerhout pleitte zij het
met de stemmen der meeste Neder
landse bisschoppen tegen voor toe
lating van de vrouw tot taken in de
kerk. Ten spoedigste zou moeten wor
den begonnen met de kerkelijke ta
ken. waarin aanstelling van de vrouw
nauwelijks problematisch is. Voor de
rest zou men moeten studeren op
mogelijkheden verdei te gaan, inclu
sief het priesterschap.
Zelfs uit Duitsland zijn stemmen op
gegaan voor gelijkberechtiging van de
vrouw. Wijbisschop Frotz van Keulen
verklaarde al in 1964 dat de stellingen
van de apostel Paulus over de plaats
van de vrouw in de kerk grondig
dienen te worden herzien. Ook te
theoloog prof. dr. Karl Rahner zei dat
jaar, dat 'in de houding van de clerus
tegenover de vrouw nog heel wat
patriachaal denken schuilt'. Hij wilde
toen de kwestie van de vrouw in het
ambt nog even laten rusten, want zo
zei hij, 'er zijn nog andere dingen
genoeg te doen voor de gelijkberechti
ging van de vrouw ln de kerk\
Dat de vrouw ondanks de nieuwe
bepalingen toch niet helemaal wordt
afgewezen voor het werk ln de kerk,
blijkt uit het feit, dat eind 1971 voor
het eerst ln de geschiedenis van de
r.k. kerk vrouwen toegelaten zijn tot
de officiële pauselijke opleiding tot
kerkelijk rechter. Op voorspraak van
de voorzitter van het pauselijk ge
rechtshof, mgr. B. Filipak, heeft paus
Paulus namelijk vier vrouwen toegela
ten tot deze opleiding, welke tot dus
ver alleen door mannen werd gevolgd.
Verbetering Het bestuur van de
gespreksgroep van AR-gezlnden heeft
zaterdag te Amersfoort uitgesproken
dat het niet akkoord wil gaan met
afspraken van de ARP vóór de verkie
zingen met andere dan chr. partijen.
In het bericht van gisteren was het
woordje 'dan' weggevallen.
moskou (Reuter) Het Russische partijblad de Prawda maakt
zich zorgen om wat het noemt 'het verband tussen godsdienst en de
restanten van nationalisme'. In een hoofdartikel op de voorpagina
dringt het aan op een krachtiger campagne om de godsdienst uit te
roeien.
son
'Het is bekend, dat in een aantal
gevallen kerken en sekten zich voor
doen als hoedsters van nationale
waarden', aldus de Prawda. Het blad
noemt drie gebieden bij name, waar
zelfs partijleden en komsomols (com
munistische jongeren) deelnemen aan
godsdienstige plechtigheden: Kemero-
wo. Oryol en Nikolajef.
Deze gebieden liggen zover uit elkaar
(van Midden-Siberië via Europees Rus
land tot het zuiden van de Oekraine).
dat het naar alle waarschijnlijkheid
om een veel meer voorkomende prak
tijk gaat. De opmerkingen van de
Prawda kunnen ook zeer goed slaan
op de rooms-katholieken in Litouwen,
de moslims in Midden-Azië en 'n Azer-
baidzjan, de Armeense christenen en
de joden, voor wie de synagoge het
brandpunt is van hun nationale iden
titeit, zelfs al zijn ze atheist. Ook
kunnen sommige Russen, zoals Solzje-
nitsin, bedoeld zijn, die de orthodoxe
kerk beschouwen als de hoedster van
de Russische ziel. onberoerd door mo
derne ideologieën.
De,Prawda verwijt werkers in sommi
ge cultureel-onderwijskundige instel
lingen aan de kant te staan in de
strijd tegen godsdienstige vooroorde
len. Kritiek op de godsdienst dient
niet beperkt te blijven tot bepaalde
religieuze plechtigheden of het aan de
kaak stellen van sektarische predikers
en fanatieke gelovigen. 'Wij moeten
het reactionaire wezen aan de kaak
stellen van deze restanten, die wezen
lijk vreemd en vijandigzijn aan do
gewetensvolle bouwer van de nieuwe
maatschappijaldus het blad.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen: te Rotterdam-Dell
C. Schuurman te Putten.
Bedankt: voor Roermond:
Schlingemann te Valkenswa
GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Nunspeetfa J
voorh. pred. te Bellflower,
dijk.
Bedankt: voor Den Haag-W
de Bruijne te Goes, voor
Zuid: B. Fidder te Appinge
GEREF. KERKEN (VBIJG.
Beroepen: te Dokkum:
doorn, kand. te Amstelveen;
berg: T. Dekker te Capelli
IJssel.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor Bodegraven:
Beekbergen; voor Rotterdai
C. Weststrate te Meliskerki orp
Beroepen: te Werkendam:
der te Nunspeet.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Utrecht-Centn ad"
Eerland te Hilversum-Oost
De hervormde persdominee L. H. Ruitenberg deed
veertig jaar geleden zijn intrede in de hervormde
gemeente van Surhuisterveen. Gemakkelijk had
kandidaat Ruitenberg geen gemeente gekregen.
'Het aanbod was groot, het geld krap. Ik was lid
van de SDAP, en ook de meeste vrijzinnige ge
meenten hielden daar niet van.' Dit vertelt ds. Rui
tenberg in Tijd en taak en het slot van het artikel
van de aanstaande emeritus Ruitenberg luidt:
Toen mijn vader een jongetje van vijf was, zei
een buurvrouw tegen mijn grootmoeder: 'Wat heb
Je daar een lelijk kind.' Mijn grootmoeder ant
woordde: 'Maar het is mijn liefste.' Dat zeg ik ook
van de hervormde kerk, als de buurvrouwen, uit
gaande van het uiterlijk en het tijdelijke, haar zo
lelijk vinden. Wat niet wil zeggen, dat je er niet
veel pijn aan kan lijden en zorg over kunt hebben.
Overigens mag nu ook wel eens gezegd worden,
dat die kerk dan toch maar zonder daar ooit een
opmerking over te maken, mij in de gelegenheid
stelde, terwijl ik toch een zekere verantwoorde
lijkheid voor het geheel droeg, buiten die kerk
aktief te zijn, bij in de politiek als hoofdbestuurs
lid van de PvdA, mij Tijd en Taak' liet bedoen.
en mij ook nog als vakverenigingsleider, nl. als
voorzitter van de bond van Nederlandse predikan
ten aanvaardde. Dat strijd met alle opvattingen van
modern management Maar in de kerk, althans ln
de hervormde kerk kon het Een signaal voor het
tóch anders zijn dan de 'wereld'.
Na veertig jaar mag je rusten. Mag je gaan optel
len (de zegeningen)) en aftrekken (het falen). Of
er een batig saldo is, weet God alleen. Gelukkig.
In het hervormde Gereformeerd weekblad geeft de
kroniekschrijver te kennen niet erg ingenomen te
zijn met de manier waarop in bladen als Vrij Ne
derland over de scheidende secretaris-generaal van
de hervormde kerk ds. F. H. Landsman geschreven
wordt Hij vindt dat er een vertekend beeld ge ge-
van wordt De kroniekschrijver-
Ik heb nooit kunnen denken, dat ik in deze rubriek
de integriteit van ds. Landsman zou moeten ver
dedigen. Ik heb hem nooit gezien als een oneerlijk
man, maar als iemand met wie ik menigmaal van
mening verschilde, maar die toch ook grote dien
sten aan onze kerk heeft bewezen. We zijn nu een
maal een kerk met diverse stromingen. Ik deel in
veel opzichten het standpunt van ds. Landsman
niet maar ik waardeer toch het vele goede werk
dat hij deed. En dat hij zoveel invloed in de kerk
gehad heeft is niet ln de eerste plaats zijn schuld,
maar de schuld van het systeem van de vele raden
IJlt de kerkbladen
en commissies en van de voortgaande centralisatie
van het kerkelijk bestuur.'
Uit een artikel van prof. dr. P. Smits in Kerk en
Wereld, het blad van de vrijzinnige hervormden,
het volgende:
"Wat mij echter het meest interesseert is de
vraag wat dan wel de reële oorzaken zijn van het
geleidelijk teruglopen van het getal der vrijzinnige
predikanten ln de hervormde kerk. Komt het door
dat steeds meer predikanten rechtzinnig worden
of geen enkele dogmatische kleur willen beken
nen? Verlaten er steeds meer het ambt en zo ja
op grond van welke motieven? Of leveren de vrij
zinnige gezinnen geen theologische studenten
meer? Of beeft de huidige jonge generatie een
broertje dood aan onze traditionele dogmatische
onderscheidingen en kerkelijk gebekvecht?
In 1969 bleken volgens de raad voor de predikants
traktementen in totaal 226 predikanten sinds 1962
de gemeente vaarwel te hebben gezegd. Relatief de
meesten van hen zijn leraar geworden. Het is mij
bekend dat velen van dezen vrijzinnig zijn. In de
kring van de theologische studenten (recht- en
vrijzinnig) neemt het aantal sterk af dat zich nog
op een gewone pastor-taak in de Plaatselijke ge
meente voorbereidt. Maar wat voorad opvalt bij de
huidige jonge generatie van theologen is hun ge
brek aan belangstelling voor dogmatische verschil
len. Ze voelen zich als regel zó existentieel betrok
ken bij de toekomst van de hele menselijke samen
leving dat nog slechts de zedelijke drijfkrachten
van de religie hen boeien en hun de moeite van
het bespreken waard toeschijnen. Bovendien zijn
velen van hen aan de kerk in z'n rechtzinnige en
vrijzinnige gestalte allang voorbij
In elk geval: het gaat thans in feite niet meer om
de toekomst van een geïsoleerd vrijzinnig kerkelijk
christendom, maar om de toekomst van het chris
tendom als zodanig. En in deze situatie weten
rechtzimügen en vrijzinnigen zich in een gemeen
schappelijke visie op hun concrete taak als christe
nen vaak sterk met elkaar verbonden. En op grond
van deze innerlijke verbondenheid zijn ze dan be
reid hun geloofswoorden zodanig te kiezen dat ze
elkaar niet kwetsen en leren ze ook een compromis
in hun formuleringen aanvaarden in het vertrou
wen en de ervaring dat men over en weer door
elkanders woorden heenziet. Banning heeft door
de formulering van artikel X heengezien. Dat was
z'n wezenlijke kracht Van Lunzen kon het niet
Dat was z'n hopeloze zwakheid.
Wel zie ik een eigen, nieuwe taak voor de 'echte'
vrijzinnigheid: om op weg naar 2000 te helpen
opvangen en begeleiden wat er buiten de kerken
aan een anderssoortige gelovigheid, aan anoniem
geloof opbloeit, gevoed zowel vanuit christelijke
als niet-christelijke tradities, in daadwerkelijke
wisselwerking met de huidige cultuur en heel dicht
bij de concrete mensen met hun eigentijdse vragen
en levensproblemen.' Aldus prof. Smits.
V.I.P. Getuigenissen
daagse groten omlrenl levtfe 3
en wereld. Samengebracht
Singer Walter Beckers
Banana Press N.V. -Kapell
Prljs: 14,-, 260 biz.
Dit boek bestaat uit 34
met al dan niet bekende
roemde personen, die op d( mg
rondlopen of hebben ro
V.I.P. is, zoals bekend, de rttii
van Very Important Pers ut
hier, aldus de flaptekst, ga raaÉ
meer om Very Intelligent^
Als je echter de namen cfc pi
mensen, die in aanmerkin
om in dit boek te worden c
lijkt dat toch wel wat te
pen- _At
Het doet op zijn minst \wf,ïa-
kend aan om naast Karei
mar Bergman, André M_
Bertrand Russel ook figur
treffen als Liesbeth List, J sGe
en Toon Hermans. Ze zijn ner$
feld wel VIP in de oors
betekenis, maar dat andere
toch wel wat geforceerd aa
Waarschijnlijk heeft men
nen erin opgenomen om hei
in Nederland goed te laten io d
Kan men over dit bezwaa
heenstappen, kwalijker is,
terviews van een dermate
kig gehalte zijn, dat het nai jcei
moeite waard is er ken jjw
nemen. Verder is van enigi
omtrent keuze, plaats en ti 'wk
de interviews zijn afgeno r
sprake. Ook de lengte van
is louter willekeurig. Berti etêt
wordt in nauwelijks meer mer
bladzijden afgedaan, terwi
guur als Ray Bradbury m'
krijgt toebedeeld, een in 1®°:
toch wel wat mindere mafl |®p
Zo zijn er nog wel meer
te geven. V.I.P. is een
behalve slecht ingenaaid (m
lezen hangt de omslag er al
onzorgvuldig is samengest* r
kunst- en vliegwerk in
flanst. Het enige woord, dal
zou kunnen bedenken, is:
dukt.
Noi
'Wir
