Gaudeamus-muziekweek
toont bestaan van
een communicatie-crisis
'Don Juan,
de oorlog';
Terug
heftig
uit
en levendig theater
Meer studenten dan ooi
aan Theologische
Hogeschool in Apeldoorl
Bockenetalai
beter geweest
Trouw
Kwartet
Aanvechtbare
Lohengrin had
veel succes
Paus varend in Venetië
'«wie jMie
i'ipn [fjpsrecht
Defresneprijs voor
Christiaan Nortier
Dr. A.v.d. Heuvel
secr.-generaal
hervormde synode
BeroepingS"
werk
Onrijp proefwerk in het openbaar
KUdNST/KEKJv
Het ia nu allemaal weer achter de rug. De Gaudeamus Muziekweek is geëindigd en de wereld dra. i'.
gewoon verder. Tot grote verbazing waarschijnlijk van die arme Fred McFadden, die tijdens een var
de concerten zijn 'Continude IF helemaal de mist in hoorde gaan. Hij was volkomen van de kaart c
verklaarde desgevraagd dat wat het USO van de:» Continude II had gemaakt, in de verste verte ni
leek op wat hij ermee had bedoeld.
en die niet alleen met de uitvoerin
gen van hun composities maar ook in
de door Klaus Huber geleide analyse
cursus veel ervaring hebben kunnen
opdoen.
Dat is allemaal mooi en goed, zolang
het maar binnenshuis blijft Ik ben er
na het bijwonen van deze muziekweek
van overtuigd dat het behalve voor de
Zulke klachten zijn in de muziekge-
schiedenis van Bruckner en Stra- JQ
winsky vaker vernomen en misschien WOrKSHOp INCl 06
dat McFadden's naam daar later óók
nog met ere bij vermeld kan worden. deur op slot was
Voorshands kun je alleen nog van r
hem zeggen dat hij het wel leuk
bedacht had: de zaal helemaal donker
en midden in het orkest een zwaai
licht en telkens als één van de
orkestleden door dat licht 'geraakt'
wordt moet'ie een noot uit zijn
partij spelen. Dat is dan op z'n aller
simpelst aangeduid het uitvoerings
procédé, waarbij de dirigent is ver
vangen door een roterend licht.
Dat was afgezien van de grote techni
sche problemen die het schept,
psychologisch fout Want al is ook
een levend dirigent vaak niet meer
dan een automatische piloot zijn lij
felijke aanwezigheid voorkomt dat de
orkestleden zich onderdeeltjes van
een computer voelen. Derhalve had
Paul Hupperts zich onder het zwaai
licht opgesteld om. geheel tégen de
intenties van de componist het stuk
te 'dirigeren'.
Het licht in de zaal bleef aan. opdat
niemand last van het zwaailicht zou
hebben, en de orkestleden produceer
den met frisse tegenzin *»an elkaar
klevende klankklonters, die zoals ge
zegd volgens de bitter 'eletirgesfolde
componist niets met zijn compositie
te maken hadden
De onfortuinlijke McFadden. die be
halve compos:t e ook zang ge-tudeerd
heeft werkte in dit concert (donder
dagavond ;n Utrechts Tivoli) als zan
ger ook mee aan de uitvoering van
het 'stuk met de handschoenen',
waarover ik u aan het begin van de
Gaudeamusweek a! berichtte. Het was
teon uitgesteld wegens misverstanden
tussen componist (Michae! Bertelsen)
en uitvoerenden. Het verliep nu wel
anders dan in de toelichting be
schreven stond, maar de handschoe
nen (het waren wollen wanten) en
de fluitjes waren er. Een heel gek
stuk, waarin de gehandschoende pia
nist (Michael Finnissy) als een razen
de clusterachtige toonladders speelt
en op politiefluitjes blaast, terwijl de
'zanger* tussen nerveuze schreeuw
klanken door ook op politiefluitjes
blaast.
Een uitgekiend-chaotisch stuk klank-
absurdisme dat op een beetje benau
wende manier komisch werkt. Het
heet 'The seven' en het viel, zoals
vrijdag op de slotbijeenkomst bleek,
in de prijzen: een vierde prijs. Mi
chael Finnissy kreeg ook een vierde
prijs, voor zijn vocale werk 'Babyion'.
Deze 26-jarige Engelsman maakte zich
tijdens deze muziekweek ook nog ui
termate verdienstelijk als pianist in
een Sonate voor twee piano's van
Brian Ferneyhough, een dor stuk in
een nu al weer verouderde vroege
Boulez-stljl.
Bij het toekennen van de prijzen had
de Jury meer te letten op de creatieve
begaafdheid van de componist dan op
de compositorische gaafheid van diens
werk. Daarmee kreeg die Jury wat
meer armslag, maar een vrijwel on
mogelijke taak blééf het Vooral door
dat tegenwoordig elke componist zijn
eigen manier van noteren heeft die
zonder'(en zelfs met) uitgebreide toe
lichting tot de grootste misverstanden
aanleiding kan geven.
En aan die toelichting, en aan de
communicatie tussen componist en
uitvoerenden schijnt het deze week
nogal ernstig geschort te hebben. Zo
dat het beetje publiek dat belangstel
ling toonde, er niet helemaal en in
vele gevallen helemaal niet achter
ia gekomen hoe sommige gespeelde
stukken zouden hebben moeten klin
ken.
Ik blijf nog even generaliseren, want
ook ln kort bestek ingaan op zelfs de
meest spectaculaire gevallen is nog te
omslachtig en heeft ook weinig zin.
Ook al omdat deze hele Gaudeamus
week in wezen alleen maar belangrijk
en Interesant was voor de jonge
componisten die er van heinde en ver
voor naar Nederland waren gekomen.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: NZ.
Voorburgwol 276 280,
Amsterdom. Pos»bus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83
Postgiro: 26 92 74 Bonk
Ned. Midd. Bank (rek nr.
69.73 60 768) Ge». g«o
X 500.
door JAC. KORT
AMSTERDAM Om ln beknopte
vorm een samenvatting te geven van
de indrukken die de première van
Wagners Lohengrin, dit weekeinde
door <le Nederlandse Operastichting
in de Amsterdamse Stadssche -wburg,
hebben nagelaten, moet ik mij tot de
hoofdzaken beperken.
Wagners aanbidders putten zich ook
nu nog uit in bewondering voor de
wijze waarop hun Idool de middel
eeuwse sag*.- van de graalridder Lo
hengrin ln zijn libretto gestalte heeft
gegeven. Zijn haters spreken in dit
verband \an 'een verhaal voor een
damesblad'. De waarheid ligt (zoals
meestal) in het midden. Er zijn nu
eenmaal weinig opera's, waarvan het
tekstboek op zich zelf een boeiend
kunstwerk is.
Lohengrin behoort er niet toe. Het is
met zijn ridders en hun intriges, zijn
quasi mystiek van half christelijke,
half germaanse herkomst, nauwelijks
te verteren. De partituur (waarom
het ln wezen gaat) rechtvaardigt een
opvoering van dit in 1848 ontstane
werk echter wel degelijk, omdat zij
genoeg schoons bevat om het tekst
boek aannemelijk te maken, al zal er
wel wat geschrapt moeten worden.
Maar dan moeten uitvoering, regie en
enscenering wel aan de hoogste eisen
voldoen, hetgeen bij deze première
niet in alle opzichten het geval was.
De Zweedse tenor Sven Olof Eliasson,
die de titelrol had, bracht voldoende
acteertalent mee, alsmede een kloek
stemgeluid, dat echter niet zelden ge
forceerd klonk. In de sopraan Hanne-
ke van Bork had men een door stem
en spel vaak ontroerende Elsa op de
planken gebracht. De momenten van
duidelijke vermoeidheid deden de
vraag rijzen of deze rol haar niet te
zwaar is, gezien ook het te sterk
spelende orkest. Wat het helemaal
zou moeten zijn liet eigenlijk alleen de
Tsjechische alt-mezzo Eva Rando-
(Ortrud) horen en zien, een zangeres
van een niveau, dat alle vragen doet
verstommen en die blijk geeft van een
vokale pracht en een dramatische be
zetenheid, die Wagner vandaag de dag
nog geloofwaardig maakt
Bert Bijnen bracht een goede Telra-
mund, zoals Marco Bakker de (onmo
gelijke) Aberrufer welluidend vertolk
te. De fraai zingende edelen en edel-
knapen kunnen niet allen worden ver
meld, al zouden ze het verdienen. Wel
zij hier vermeld het schitterende ope
rakoor (dirigent Cor Olthuls) dat
zorgde voor enkele hoogtepunten van
de avond.
Regie en dekors van Filippo Sanjust
waren bepaald niet de sterkste kant
van deze voorstelling, doordat zij
hinkten op twee (op eigenlijk meer)
gedachten. De oorspronkelijke versie
van Wagner was verlaten, van de
beroemde zwaan hoorde men vaak,
maar kreeg hem niet te zien. Op
zichzelf niet zo'n ramp. maar wat er
voor in de plaats kwam, een afschu
welijk traptredentoneel, waarop 214
uur op en neer geklauterd werd,
links, rechts en middenin, was het
ook niet Het gazen gordijn waarach
ter zich dit (zeker vanwege de
'mystiek') afspeelde en de sjofele be
lichting maakten, dat men nooit een
mens, maar hoogstens een of meer
silhouetten zag. Soms als het heel erg
'mystiek' was, kreeg het toneel iet
van een scheikundelokaal, waarin een
proef mislukt is. Om nog te zwijge»
van het euvel, dat de acteurs bijna
voortdurend achteraan op het toneel
stonden te zingen, hetgeen voor het
overkomen van hun zang fataal was.
Vooral (laatste punt) aangezien het
Rotterdams Filharmonisch Orkest,
hoewel het geen opera orkest Is, zijn
taak weliswaar zeer goed vervulde,
maar, mede door de slechte accous-
tiek, nogal eens te luid klonk in
koper en slagwerk.
Edo de Waart, die het geheel leidde,
is deze avond stellig 'voor zijn exa
men geslaagd', om een uitspraak over
te nemen, die hij in een interview
voor onze krant gebruikte. Cum laude
zelfs, voor wat de kennis van zaken
betreft waarmede hij het gehele en
semble in de hand hield en voor het
enthousiasme waarmede hij dit deed.
Het talrijke publiek was kennelijk
opgetogen met hetgeen het kreeg voor
geschoteld en liet dat op uitbundige
wijze blijken. 18, 20, 23, 26 september
en 7 oktober vinden herhalingen in
Amsterdam plaats. 29 september, 1 en
4 oktober in het Circustheater te
Schevenlngen.
direct betrokkenen alleen maar
ongunstig is, dit meestal onrijpe
proefwerk in het openbaar te presen
teren in concerten, en, zoals de volij
verige NOS doet, ln radio-uitzendin
gen. Het werkt alleen maar afschrik-
wekend en het brengt 'de' eigen
tijdse muziek ernstig in disqrediet
Het gebrek aan communicatie tussen
publiek en eigentijdse muziek zal nooit
worden opgeheven wanneer (zoals ook
nu herhaalde malen is gebleken) er
zich een communicatiecrisis in de ver
houding componist-uitvoerenden aan
het ontwikkelen is. Naar mijn mening
wordt die enerzijds veroorzaakt door
het maniëristische gespeel met elektro-
nika, en de ingewikkelde mathemati
sche puzzles waarmee de componisten
doorgaans een gebrek aan scheppende
fantasie camoufleren. Anderzijds is er
de tegenzin bij de uitvoerenden
(voorzover dat niet de componisten
zelf zijn) zich tot onbegrijpelijke han
delingen te laten dwingen, of de
angst te laten merken dat het in
geval van vrije improvisatie met
hun creativiteit ook maar droevig ge
steld is.
Wanneer de componist zelf bij de
uitvoering betrokken is, wordt de
kans op eon effectieve overdracht gro
ter. Dat bleek deze week bijvoorbeeld
i het met de eerste prijs bekroonde
'Canon and fugle' van de 31-jarige
Amerikaan Daniel Lenz, die in zijn
Satie-achtige compositie zowel de elek-
"onisch - p>ann als de wijnfles be
speelde. De grote sprong-terug in de
nalitoit. het grappige canon-effect
d.m.v. het terugspelen van bandopna
men, en het versterken van de ge
luiden die het wijndrinken begeleiden
verloren op de lange duur van het
stuk wel veel van hun aantrekkelijk
heid, maar het stak toch wel zo
gunstig af bij de rest, dat het zeker
een prijs waard was. Men kon ook
aannemen dat men hier hoorde wat de
componist bedoelde. En die zekerheid
is op zichzelf al waardevol ln deze
omstandigheden.
Edmond Classen en Sjoukje Hooymaayer in 'Don Juan, Terug uit de
Oorlog'.
door Ber Huising
ARNHEM Theater verraste ons zaterdagavond met Don Juan,
Terug uit de Oorlog, een levendig stuk afwisselend en heftig theater,
boeiend geregisseerd en met (soms zelfs teveel) geestdrift gedaan.
WORKSHOP
Maar dat alles had toch beter binnens
huis gehouden kunnen worden, in een
'workshop' met de deur op slot, en
alleen op uitdrukkelijk verzoek toe
gankelijk voor een paar mensen die
beslist willen (of beroepshalve moe
ten) weten waar jonge componisten
op een gegeven moment mee bezig
zijn. Dat voorkomt openbare blunders
met foute interpretaties van goede
bedoelingen, en zinloze publiciteit van
wat niet méér is dan een exclusieve
vrijetijdsbesteding. De achte talenten
komen met hun werken toch wel uit
de grauwe massa naar voren, vroeg of
laat. Dat is misschien de enige zeker
heid die in de loop der eeuwen ir
de muziek overeind is gebleven, en
waaraan zelfs na ee; Gaudeamus week
als deze niet getwijfeld hoeft te wor
den.
R. N. DEGENS
Het is van ödön von Horvóth en je
vraagt je, na deze voorstelling, met
een af: waarom werd er niet tot nu
toe niets van hem gespeeld? Hij was
een Hongaar, maar hij groeide op, en
studeerde, in Duitsland, dat hij in
1933 moest ontvluchten. Hij stierf in
Parijs, op 1 juni 1938, tijdens een
onweer dodelijk getroffen door een
boomtak, nog maar 37 jaar oud.
Zi.in werken, een tiental stukken en
enige romans, zijn kritisch realistisch,
bij het onbarmhartige af soms. maa-
niet cynisch, want hij geloofde dat de
mens pas slecht was (werd) als het
hem slecht giing. En in Duitsland na
de eerste Wereldoorlog ging het de
meeste mensen slecht. Al zouden ze
beter willen, de omstandigheden wa
ren er niet naar.
HorvAths Don Juan, als zieke soldaat
uit de oorlog gekomen denkt, als
zovelen, dat hij (en het) nu beter zal
worden. Hij gaat berouwvol op zoek
naar zijn eertijds verlaten en bedro
gen verloofde, de ideaile vtouw, niet
wetend dat zij dood is. Vele andere
vrouwen doen aan haar denken.
Zij overvallen Don Juan, de telkens
weer verleide verleider, het slachtof
fer van zijn slachtoffers, die hem
gauw vervelen, en diie hij achteloos
Henk van Ulsen morgen
weer op de planken
ROTTERDAM De acteur Henk van
Ulsen, die een week geleden gewond
werd bij een auto-ongeluk, zal volgen
de week weer kunnen optreden. Sa
men met Josephine van Gasteren is hij
vanaf morgen te zien in de produktie
'Moeder Adam' in het Rotterdamse
Piccolotheater. Een aantal voorstellin
gen van dit stuk moest vanwege de
afwezigheid van Van Ulsen worden
afgelast
Henk van Ulsen raakten op 9 septrm
ber, een dag na de première van
'loeder Adam, betrokken bij een ket-
ngbotsing op de autosnelweg tussen
e den en Leidschendam. Hij liep
mond-, kaak- en snijwonden op.
achter zich laat. Zij zijn het niet, er
is geen liefde, en hij is ook niets, dan
een onverantwoordelijke meeloper,
die het maatschappelijk weer goed
gaat, als Schieber, als sjacheraar in
unst en vrouwen, in de door inflatie
verdorven samenleving, waarin alle
waarden verminderden.
Op het eindelijk gevonden graf van
de 'verloofde', zijn enige, gestorven,
ideaal, in een indruwekkende to-
ïeelsneeuwbui. kiest Don Juan, uit
eigen kilte en nutteloosheid, de be-
vriezingsdood.
Inmiddels Het Horvfith hem door de
Duitse naoorlogse decadentie gaan in
vierentwintig taferelen, korte, rake,
felle schetsen van mensen en omstan
digheden, venijnig getekend, zoals Ge
orge Gross dat deed met een scherpe
pen, zoals Brecht ze, anders weer,
ontmaskerde, zoals het Duitse kabaret
ze in die jaren striemde.
Regisseur Jochen Neuhaus wist pre
cies hoe hij dat moest neerzetten. De
achterwand van zijn toneel is een
etalage met Kaiser Wilhelm, een ka
non, miljoenen waardeloze marken en
de sneeuwpop. Tussen de rood plu
chen zijwanden kan alles terstond ver
beeld worden: fronttheater, straat
hoek, ziekenhuis, nachtcafé, opera,
huurkamer, bos, kerkhofDe kos
tuums, ook door Wolfgang Mal ont
worpen, zijn armelijk of protserig als
in de jaren twintig.
De oorlog dreunt in het begin nog na.
Later komen de jazz-achtige muziekjes
en het, wel eentonig wordende, orgel
tussenspel, dat overigens zeer Duits
klinkt. Jochen Neuhaus heeft de actri
ces ook aangezet om alles rauw, hard
en sarcastisch te karakteriseren in de
korte tijd van elk schetsje. Dat loopt
af en toe wel eens op tot een te hol
gekrijs bij overdreven gebaren. Tot
lelijke tafereeltjes dus. die ook weer
niet zo bezwaarlijk zijn. want er is
geen enkele reden om het mooi te
maken HorvAth en Neuhaus bedoel
den het scherp en onthullend. ('Ik
heb geen ander doel dan dit: ontmas-
kerine van het bewustzijn' schreef
HorvAth
Edmond Classen is de ware Don Juan
van dit stuk" een vermoeide, zieke
soldaat >n het begin, een goedmoedige
'.wakkei ng. die later weer de hoog
hartige lege. zw erige. zelfzuchtige en
•yn s hc man van do wereld wordt en
enslnrie vervallen naar zijn zelfbe-
*'emde ondergang gaat. Hij heef' ai-
'een vouwen tegenover zich. tiental
len. gespeeld door heel wat minder
actrices, die elk verschillende karak
ters verbeelden.
Annie Langenaken is verbitterd en
stug een oude vrouw. Margreet Blan
ken doet. bonkig en luid. een boere-
meid. maar ook vamp-achtig ijdel een
filmster. Pauline van Rhenen is gro
tesk komiek een vijftienjarige met al
haar emoties, en nog heel goed een
licht meisje. Anita Menist is sterk als
de weduwe, waarbij Don Juan in
woont. Josée Ruiter doet een heel
dramatische scène als een dronken
afgewezen liefje. Ze is nog een mo-
dieuse tandartse ook en, te stug en
verstrakt, een revolutionaire. Bea
Meulman is bijzonder leuk als de
vriendin van een paardenkoopman.
Sjoukje Hooymaayer doet een soubret
te, een weduwe en een rijk geworden
"mivornante. Trees van der Donck
typeert een paar volksvrouwen.
Het niveau van de vele scènes wisselt
met het vermogen der actrices, maar
het spel in zijn geheel blijft boeien
van het begin tot aan het eind De
vertal'ng geen eenvoudige taak bij de
kernachtig schrijvende HorvAth, werd
uitstekend verzorgd door Karei Mul-
Paus Paulus heeft zaterdag een kort bezoek gebracht aan Venetië.
Net als alle andere bezoekers van deze beroemde Italiaanse stad-van-
de gondels, maakte de paus een rondvaart
HATTEM De generale synode van
gereformeerde kerken (vrij
gemaakt) heeft besloten, deputaten te
etnemen om de kwestie van het
(actief) vrouwenkiesrecht in de kerk
e bestuderen. De synode voldeed
daarmee aan een verzoek van de ker-
keraad van Delft.
In de gereformeerde kerken (vrij
gemaakt) hebben de vrouwen geen
kiesrecht. In 1958 en in 1964 wezen
generale synoden verzoeken om toe
kenning van het actief kiesrecht af.
In de christelijke gereformeerde ker
ken gaf de synode in 1968 de plaatse
lijke kerken de vrijheid het actief
kiesrecht ook aan de vrouwelijke be
lijdende leden toe te kennen. In de
gereformeerde kerken hebben de
vrouwen actief kiesrecht sinds 1952
en passief kiesrecht (waardoor zij pre
dikant, ouderling of diaken kunnen
worden) sinds 1968.
In het afgelopen jaar werden er acht
studenten toegelaten en werden zeven
ingeschreven 'in het album': deze laat-
sten kunnen sinds 1968 aan de hoge
school studeren zonder via het admis-
sie-examen toegelaten te zijn.
Prof. Velema wees op de band tussen
hogeschool en kerken. 'Uw medeleven
met de schoolgemeenschap is voor ons
een stimulans om ons werk te doen.
Wij hebben open oog voor de band
met de gemeente. Het werk dat hier
verricht wordt is primair gericht op
de kerken. Dit alles hoeft niet in
mindering gebracht te worden op het
wetenschappelijk niveau van de oplei
ding. De theologische school is verwor-
teld ln en gericht op de kerken en
daar ltgt haar taak.'
Ds. P. den Butter uit Bunschoten
sprak over de gemeente als de tempel
voor de Heilige Geest. Na Pinksteren
is de gemeente geworden de tempel
van de Heilige Geest en dat heeft ge-
weliidge consequenties. Het laat aller
eerst de onuitsprekelijke genade van
God zien, maar het stelt de gemeente
ook voor een geweldige roeping. Ze
moet een heilig volk zijn. De tucht is
nodig binnen haar, omdat de zonde zo
erg is. Alle zonde moet binnen haar
geweerd worden, zoals het zoeken van
eigen eer en de partijschappen binnen
de gemeente.
Als ambtsdragers er op uit zijn de
kool en de geit te sparen, dan zijn ze
veranderd in diplomaten. Er moet
binnen de gemeente geestelijk gespro
ken en gehandeld worden.
Evenals vorig jaar overhandigde een
van de "eden van het vrouwencomité
een bedrag van 53.500 gulden voor de
Theologische Hogeschool. Jaarlijks
wordt door chr. geref. vrouwen geld
gespaard onder meer voor aanschaf
van nieuwe boeken voor de biblio
theek. Prof. Velema sprak zijh grote
waardering uit voor dit.werk.
's Middags vertelde prof. dr. S
Versteeg iels over zijn vakgebied, het
Nieuwe Testament. Hij noemde drie
redenen waarom bestudering van het
NT noodzakelijk is. De eerste reden is
dat er steeds nieuwe gegevens komen
die ons vandaag ter beschikking staan.
Zo kunnen we ons nu een duidelijk
beeld vormen van de Joodse wereld
van die dagen. Vervolgens heeft iede
re tijd zijn eigen dwaalleer. In onze
tijd weten velen niet meer dat het
heil gebaseerd is op heilsfeiten en
niet op mythen. Tijdens de studie
probeert men de studenten met die
gevaren bekend te maken om hen zo
de wapenen te verschaffen waardoor
ze de strijd aankunnen.
Ten derde kent elke tijd zijn eigen
uitdagingen. Wij denken vandaag
mondiaal, of zelfs kosmisch. Daarin
ligt een uitdaging.
Anti-christ
Ds. K. Boersma uit Haarlem tenslotte
èprak over de anti-christ in de tempel
Gods. Veel mensen zeggen vandaag: er
gaat een heleboel verkeerd in Ne
derland, en dit slaat ook aan bij
kerkmensen.
Jezus wijst een andere weg. de weg
van het krulsdragen. De onderdrukte
groepen in Zuid-Amerika en achter
het IJzeren gordijn vragen niet om
tegen de macht van de overweldiger
een macht te stellen, maar ze vragen
solidariteit, een christelijk antwoord,
solidariteit in het lijden. Ook kan de
macht van de anti-christ in de kerk
gaan werken Laten we daarom waak
zaam zijn, de duivel valt ons aan op
onze zwakke punten, nl. de zelfhand
having, de tweedracht en de vereen
zaming in de gemecrrte. We worden
opgeroepen om waakzaam te zijn, niet
AMSTERDAM De Defresne prijs
van 1972, een hommage van acteurs
aan de' beste regieprestatie van het
seizoen, is gisteren uitgereikt aan de
Amsterdamse regisseur Christiaan
Nortier voor zijn regie van het to
neelstuk 'Kwartet' van de Engelse
schrijver E. A. Whitehead. Het to
neelstuk 'Kwartet' werd het afgelopen
seizoen gespeeld door de toneelgroep
Centrum. Nortier ontving een klein-
plastiek van de Amsterdamse beeld
houwer Hans Ydo en een prijs van
duizend gulden.
DRIEBERGEN In een extra (beslo
ten) vergadering heeft de hervormde
synode vrijdag met 32 tegen 22 stem
men dr. A. H. van den Heuvel be
noemd tot secretaris-generaal van de
hervormde kerk. Zijn tegenkandidaat
was, naar wij vernemen, de scriba
voor algemene zaken dr. R. J. Mooi.
Op 19 juni jl. had de synode dr. v. d.
Heuvel al benoemd, maar dit synodaal
besluit werd op formele gronden,
wegens het niet juist toepassen van
de kerkorde, nietig verklaard.
(Reeds zaterdag in een deel van onze
oplage geplaatst.)
in negatieve zin, maar po«ltie(|
een gelovig leven, aldus ds. I
Ongeveer 200 bezoekers woonde]
schooldag bij.
GEREFORMEERDE KERKEN
Overleden: P. A. Zeilstra (85) te Som-
melsdljk, em. van Middelharnis; stond
daarvoor te Mildam, Idskenhuizen,
Nieuwkoop en Nieuwveen, en te Slie-
drecht.
CHR. GEREF. KERKEN
Intrede: op 20 sept., te Veenwouden,
J. M. Visser uit Broeksterwoude.
VOLKEN VAN GOD
De volkenlijst van Genesis 10
grootse poging om een soort sj
van de wereldbevolking, zot
schrijver die kende, te geven, li
sant en onderling bijzonder te®
dig zijn de localiseringen die 1
daagse exegeten van al deze
beproeven. Wanneer we voor dt
denking van deze lijst, de fceol
overweging ervan, moeten wadi
een soort éénstemmigheid, hebb
waarschijnlijk nog wel even di
Synodes en raden van kerken 1
terecht wel wat anders te doen.
de volken staan in het Woord
gaat hem om. Dat wil deze sd
ons aangeven. De namen wordi
plaatsen, volken, stammen e:
-ndengestalten ln verband gel
Het zij zo. Eén springt eruit, N
de eerste machthebber op de
bedoeld zal zij<n: de eerste die
der grote macht uitoefende. C
hobby mogen wij weten: een gi
jager voor het aangezicht de
REN. Niet alleen door mensen
blijkbaar, want dat zou de li
king betekenen, ook bewondert
God. De schrijver voegt er bijl
ontschuldigend aan toe: dat zeg
tenminste! Als Nimrod voor'
staat dan moet de schrijver c'
der de indruk van deze macht gi
zijn. Zo diep dat hij er geenl
woord van durft te zeggen. Maf
deze ene uitspringende macht sl
de volkenlijst. Daar hoort hij j
aangezicht van de HEER gaa
over hem. Ik weet niet of er f
een hedendaagse volken- rassj
stammenlijst bestaat. Wie de I
tie vam J. P. Fedema leest bea
al te duizelen bij het opnoemj
de stammen op een klein gronf
rondom Johannesburg (de baT»
De aarde is intussen vol geil
Overvol constateren velen. Maw
aan het begin staat dit indil
kend lijstje en God gaat erovi
kunnen verder gaan ook al f
wij ze niet allen. Hij kent
vergeet ze niet. Hij zendt i
west naar oost en van oost nu|
om elkaar aan zijn Naam te b
ren en aan zijn macht bovJ
macht, boven al 'de volkenJ
aarde na de vloed'. (Genesis ir
Jan Wagenaar Geschiede*
Amsterdam deel 4. Uitgave: f
Schipperheijn Amsterdam.)
60.
De originele herdruk van de
'Wagenaar' beslaat het grooü
van de achttiende eeuw. Een
rijk deel van de ruim 600 pa?
gewijd aan de invloedrijke reli
Amsterdam, ook na de goudei
in het toenmalige Europese1
bezat. Het gaat dan ook om ir
lokale berichtgeving, die in
rede aldus gerechtvaardigd w*
'Meer dan eens heeft Amsteif
Onafhankelijkheid van den f
andere Mogendheden, gehandhj
binnenlandsche Onlusten
Geheimen der Hoven van EiflJ
derschept, en het nadeel, wettf
ven onzen Staat dreigden, r
men; het Stadhouderschap,
komstig met deszelfs waaren aajl
werken; den Lande den Vrfl
zorgd, en vooral dienstige i
beraamd, ter beveiliginge van
ader van den Staat, den Koo
op alle Gewesten des Aardryk
Deze niet geringe verdienst
Amsterdam worden in enkele I
den pagina's breed uitgemetei
niet zonder boeiende detalli
verslagen van keizerlijke- en
lijke bezoeken. Wagenaar ge|
ook huiselijke, bijzonderhed
onder meer het verblijf vw
Peter in Amsterdam en wijdt
aan het eerbetoon, dat de stal
meer aan Willem Friso aanboi
moet zich dan wel herhaalde!
de gezwollen toespraken heen
Een groot gevoel voor opstw
onlusten, inclusief 'plonderin
men Wagenaar voorts niet or
In dit verband was de 18de
niet zo rustig als men vaakJT
stelt. Het boek eindigt met etl
gezette inventarisatie van dij
lijke en kerkelijke gebouwen!
tijd. Wie belangstelling heeftJ
gang van zaken in de SM
aalmoezeniersweeshuizen en
zen, vindt een schat van gefl
dit met enkele grote plattlj
treerde werk. Voor AmsterdM
deze 'Wagenaar' andermaal *j
denswaardig bezit Nog dit j)
schijnt 't Verheugd AmsterdJ
ook wel als 'Wagenaar - deel j
aangemerkt. Het is gewijdJ
bezoek aan de stad van Wilf
Oranje en Wilhelmina vi
Met 14 afbeeldingen van gw*l
Van een medewerker
APELDOORN Aan de Theologische Hogeschool van de Chi
lijke Gereformeerde Kerken in Apeldoorn worden nu vijftig
denten onderwezen, een aantal dat nog nooit eerder bereikt fe
deelde de rector van de hogeschool, prof. dr. W. H. Velema, me
de zaterdag gehouden schooldag.
