Serieus onbenul bij
Gaudeamus Muziekweek
pioKeauiAiy
Gezellig avondje
met' Vis voor vier'
Vrolijk toneel van
de Haagse Comedie
Morgenlandzending
bestaat 50 jaar
Prinses Margriet
eregast in Holland
Toneelgroep Centrum in Haarlem
Trouw
Kwartet
Henk van Ulsen
gewond
bij botsing
Scherpere acties
R'damse studenten
Te veel prijzen op
vocalistenconcours
in 's Hertogenbosch
'De knecht van twee meesters'
0'
Kind bij brand om
het leven gekomen
Cylinderflessen
met kwik gestolen
Derde bekentenis
Eerselse moordzaak
Boekenetalage
Septemberdagen
van 1944 herdacht
vandaag
TROUW/KWARTET MAANDAG 11 SEPTEMBER 1972
KUNST/KERK
T2/ xR(
door R. N. Degens
ROTTERDAM, UTRECHT Voelde je je nou nog maar bij de neua genomen door al die componis
ten van wie iets wordt uitgevoerd tijdens de Internationale Gaudeamus Muziekweek. Dan kon je ten
minste kwaad worden, óf er gewoon om lachen.
Maar na de eerste twee concerten, die
in de Rotterdamse Doelen (vrijdaga
vond) en in de Congreszaal van het
Jaarbeursgebouw in Utrecht (zater
dagnacht) werden gegeven, blijft er
bij degenen die het helemaal hebben
uitgezeten alleen maar een gevoel van
algemene malaise over; van volkomen
gedeprimeerdheid om zoveel serieus
geëtaleerd onbenul. Het wordt mis
schien nog wel beter, er komen tens
lotte, na deze twee, nog vijf concerten
met nieuwe muziek van componisten
beneden de 35 jaar, waarender 13
stukken die door een internationale
jury voor uitvoering zijn aangewezen;
waarvan je derhalve zou kunnen ver
wachten dat ze wel enig niveau heb
ben. Hoewel
Prullenmand
Ter verduidelijking eerst even hoe
dat allemaal in zijn werk gaat. Voor
zijn jaarlijkse muziekweek schrijft
Gaudeamus in Bilthoven een composi
tieprijsvraag uit Er wordt een jury
geformeerd die de inzendingen beoor
deelt en daaruit een keuze maakt De
gekozen werken worden, naast andere
'vrije' stukken, uitgevoerd tijdens de
concerten in de muziekweek. Voor dit
jaar bestond de jury uit Klaus Huber,
Per Norgard, Bernard Hansen, Milko
Keieman en Jan van Vlijmen, alle
maal namen met een 'goede klank' in
het hedendaagse muziekleven. Er kwa
men honderdtachtig inzendingen bin
nen. Het merendeel kon zó in de
prullenmand, sommige inzenders kon
den niet eens noten schrijven, aldus
een jurylid. Van de negentien uitver
koren werken worden er drie om
verschillende redenen deze week niet
gespeeld. Aan het eind van de week
wordt door de jury bepaald aan welke
werken een prijs zal worden toege
kend. Dat moet wel achteraf, als de
stukken gespeeld zijn, omdat zelfs een
geheide jury als deze aan de meeste
van de ingezonden 'partituren' niet
kan zien hoe die stukken zullen klin
ken. Een van de kenmerkende tenden-
zen in de muziek van vandaag is, dat
door de componist zorgvuldig verme
den wordt iets dwingends voor te
schrijven; niets móét en bijna alles
mag. De componist (in dit verband
een erg verouderd begrip) houdt zich
zelf zoveel als mogelijk op de achter
grond, maakt zich bijna overbodig.
Enkele summiere aanwijzingen, vaker
met woorden en tekeningen dan met
noten, geven de uitvoerder(s) alle
gelegenheid tot het nemen van het
initiatief. Het minste is al, dat onder
delen in willekeurige volgorde ge
speeld kunnen worden, dat je in het
midden of van achteraf mag begin
nen, dat de instrumentatie naar keuze
is, dat de absolute toonhoogten niet
aangegeven zijn, kortom de uitvoering
wordt aan de beleefdheid en de fanta
sie van de executanten overgelaten.
Enkele spelregels genoteerd op een
WC-papiertje zijn voldoende, hoewel
sommigen ook instructievellen van
het formaat van een flinke wereld
kaart nodig hebben.
Handschoenen
Het is wel duidelijk dat elke uitvoe
ring van zo'n stuk volkomen anders
kan zijn, en dat het maar van de
inspiratie van het ogenblik en van
het toeval afhangt of er iets uit komt
dat de moeite van het aanhoren
waard is. Het Mobiel Ensemble Ne
derland, dat olv Lucas Vis het nacht-
concert in Utrecht verzorgde, had van
die goede momenten in 'Disturbing
Peace' van de Nederlander Maarten
Bon. Wat mij betreft, lk had ook
grote verwachtingen van 'The Seven'
van de Deen Michael Bertelsen. Van
wege diens toelichting, waarin onder
meer: 'Twee personen komen op. Een
van hen draagt wollen handschoenen
en heeft voor zijn mond een rekje
met drie fluitjes. Twee personen dra
gen een grote partituut onder hun
arm. Iemand zit rechts achter een
piano, een ander staat links achter
een tafel'. Dit stuk was ook door de
jury gekozen, alsjeblieft. Maar het
werd deze avond niet gespeeld. 'Na
een gesprek van de componist met de
uitvoerenden' zo werd verklaard. Mis
schien had iemand een hekel aan
wollen handschoenen.
Van de eerste avond in Rotterdam,
waar 'Studio de musique contemporai
ne' uit Genève speelde, bleef bij mij
in herinnering de uitvoering van '12
Xhin-Xann' van Loong Hsing Wen uit
Taiwan (u ziet hoe internationaal de
ze muziekweek is) waarschijnlijk
doordat het een beetje leek op de
Tzigane van Havel op een Sissie-achti-
ge manier gespeeld door twee dames
op viool en piano. Overigens ook een
jury-keuze; kun je nagaan wat die
allemaal hebben moeten doormaken
Hoogtepunt
Tijdens dat concert ook nog een soort
muzikaal orgasme, beleefd door het
hele gezelschap uit Genève, inclusief
vier vocalisten, aangevoerd door de
bedenker ervan, de Zwitser Pierre
Marietan, die er zelf bij op de hoom
blies en op een gegeven moment zelfs
een echte koe-bel hanteerde. Volgens
de toelichting (het heet 'Initiatives
ultimes') wordt het stuk tijdens de
uitvoering in een soort collectieve
inspiratie geboren. Het ging van heel
zacht tot heel hard, op het hoogte
punt versterkt door een geluidsband
met luidsprekers rondom, en daarna
zwakte het weer af. Kortom, degenen
die van het bestaan van de Gaudea
mus Muziekweek niet afweten, of die
bij deze eerste twee concerten thuis
bleven (er was toch tamelijk veel
belangstelling) hebben nog niet veel
gemist. Zondagavond was het Rotter
dams Jeugdorkest met Poeldijks Jon
gerenkoor in de Rotterdamse Doelen
en vanavond (maandag) gaan er drie
wereldpremières, uitgekozen door de
jury in de Vara-studio. U hoort er
nog over.
Van een verslaggever
HOLLAND/MICHIGAN Prinses
Margriet heeft zaterdag als eregast de
viering van het 125-jarig bestaan van
het stadje Holland in de Amerikaanse
staat Michigan bijgewoond. De prinses
werd vergezeld door haar echtgenoot,
de heer Pieter van Vollenhoven. De
prinses bood een plaquette aan ter
ere van een voormalige Amerikaans
ambassadeur in Nederland, wijlen
John Diekema uit Holland, Michigan.
Veel inwoners van het stadje zijn van
Nederlandse afkomst De prinses werd
begroet met een optocht, toespraken
en bloemen. Zaterdagavond is het
paar doorgereisd naar Chicago. Giste
ren zijn de prinses en haar echtge
noot naar Washington gegaan, om
daar het Nationaal hoofdkwartier van
het Amerikaanse Rode Kruis te bezoe
ken.
door Ber Huising
De Rotterdommer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Dogclijki besiuun 8. Bol, Don
Hougi di. Bleumink, Poten-
«oldei mi. G- C- Oom
Nootdoipi W. A. Fibbe, Botter-
dom: J. Lomer, Utrecht) dry i,
W. de Pou». Den Hoog; J. Smol-
lenbroek, Wauenoor.
Overige leden van het algemeen
bestuurt K. Abmo. Amsterdom;
H. A. de Boer. IJmurdeni Th.
Brouwer, Assen, mi. dt. J. Don
net. Den Hoog; J. van Eibergen,
Schoorsbergen, mr. IC »on
Houten. Wageningen, ds. O. T.
Hylkemo. Bothoven, Toe. Huijien,
Dellt me»tou» M C. E. Klooster-
mon Forrpem Voorschoten; me
vrouw J O. Kioayeveld Wouters.
Heerhugowoord: piot. dr. G. N.
Lammens, Noordeni ds. F M.
landsmon, Den Hoog-, H. de
Mootj. Rl|nsburg: prol. dr. G. C.
von NiHnk, Amsterdam) H. Otte-
vonger. Buitenpost) mr. dr J.
Onngo, lunteren; dr. A. Veermon,
RiIJWMk IZ-HI. H. H. Wemmers,
Den Haag, drs. R. Zijlstro, Ooster-
lond (Zld).
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bankt
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
x 500.
HAARLEM Toneelgroep Centrum
is, vrijdagavond in de Stadsschouw
burg, het seizoen licht genoegelijk en
onbeduidend begonnen met Vis voor
Vier, een 'gruwelkomedie' over drie
•joffers rijk en minziek' en 'den trou
wen knecht, die haar met lijf en ziel
contenteerde zoolang zijn mannen
kracht floreerde' maar nu 'nogtans zo
arrem als de neeten' het geld niet
krijgt, dat zij eens liefdevol beloof
den. Omdat hij aandringt en dreigt,
met uw welnemen willen zij van hem
af, met arsenicum. Terwijl hij haar
geld pas krijgt als erfenis. Na de vis
voor vier die hij bereidde, maar waar
van hij niet meeat.
Hans Roduin, de bewerker, liet het in
1830 in Vreeland aan de Vecht gebeu
ren, in de stijl en de taal van die tijd.
Wolfgang Kohlhaase en Rita Zimmer,
die het bedachten en schreven, lieten
het spelen in hun eigen DDR. Het
ging voor het eerst in Dresden, hi
1970.
Charmant
Giinther Tabor regisseerde het eerst
bij de Stëdtische Bühnen van Neuren
berg voor hij het bij Centrum deed.
Hij hield dezelfde ontwerper Giinther
Kupfer aan. Terecht De kostuums
zijn beeldig. Het dieoortje in wit en
sepia met een verrassend bedriegelijk
perspectief je is heel charmant. Het is
nog weer een kijkkastje op het toneel
ook. Souffleuse Rta Vroemen zit er
naast, om onweer, regen en vogelen
zang te maken, en elk volgend tafe
reel inleidt. Aan de andere zijde zit
pianist Chaim Levano (of Boudewtjn
Leeuwenberg soms) alle zinnetjes,
grapjes, emotietjes met muziekjes te
versieren, zoaJs pianisten dat eens in
bioscopen bij stomme films deden.
De tafrelen tonen de aankomst, de
nachtelijke gesprekken en herinnerin
gen van Rudolf en de drie gierige
damsellen, het verwarde in en uit
bij kaarslicht van allen om het medi
cijnkastje en de arsenicum, en de
lange, nog weer verlengde ontknoping
na de vismtaltijd.
haald wat er in zit, en meer zelfs. Het
overige aardige is. dat het wordt ge
speeld in een licht overdreven, over-
romantische en huichelachtige stijl
van 1830.
Jacques Commandeur is krom. ku
chend, slaafs brutaal, knorrig en slim.
de oud geworden knecht. Els van
Roeden doet komisch giechelend, en
af en toe nog dwepend, de kinderlijk
gebleven jongste oudejuffrouw. Inge
borg Elzevier is de meer doortrapte
andere zus die, zelfs met Rudolf,
droomde van een cavalerieofficier.
Elisabeth Hoytlnk is strak en zakelijk
de leidende oudste. Zij spelen het
goed en geestig. En, zonder pauze, is
het spelletje ook niet te lang, al lijkt
het toch gerekt. Het ls allemaal wel
leuk en aardig, maar voor niet meer
dan een simpel gezellig avondje uit
Van een verslaggever
LEIDSCHENDAM De acteur Henk
van Ulsen is zaterdagavond gewond
geraakt bij een kettinbotsing op de
autosnelweg tussen Leiden en Leid-
schendam. Hij kreeg mond-, kaak- en
snijwonden. Drie in Nederland wo
nende buitenlanders, die hij als lif
ters had meegenomen, werden even
eens gewond." Een Amerikaan het ern
stigst, een Engelse en een Duitse
studente minder erg.
Een arts uit Delft, die in een van de
andere auto's zat, werd ook gewond.
Alle gewonden zijn naar het acade
misch ziekenhuis in Leiden gebracht.
Bij de botsing, begonnen met het
slippen en tegen de vangrail rijden
van een wagen, waren negen auto's
betrokken. Daarvan konden de eerste
twee doorrijden, de zeven volgende
bleven tegen de vangrail steken en
schoven op en in elkaar. Vier auto's
gingen totaal verloren.
Henk van Ulsen zal de eerstkomende
week niet kunnen optreden. Daarom
zijn de voorstellingen van 'Moeder
Adam', die de toneelgroep 'Piccolo'
zondag 10 september in het Piccolo
theater in Rotterdam en van maandag
11 tot en met zaterdag 16 september
in 'De brakke Grond' in Amsterdam
zou geven, afgelast.
Van een verslaggever
ROTTERDAM De studentenactie
groep 'boycot duizend gulden', bereid
nieuwe administratieve acties voor,
nu het algemeen bestuur van de me
dische faculteit niet heeft voldaan
aan de eisen van de actiegroep betref
fende de kwestie van de collegegeld
verhoging en de numerus fixus. Een
woordvoerder van de groep heeft dit
meegedeeld, nadat vrijdagmiddag om
vijf uur het tijdstip van het door de
actiegroep opgesteld ultimatum aan
het algemeen bestuur was verstreken.
'Wij zijn zelfs van plan nog scherpere
acties te gaan voeren dan vorige
week' aldus de woordvoerder. Zoals
bekend bezette woensdag een groep
van 50 studenten het inschrijvingsbu
reau van de medische faculteit uit
protest tegen de collegegeldverhoging.
Nadat de bezetting ruim 12 uur had
geduurd, verwijderde de Rotterdamse
politie op verzoek van het algemeen
bestuur de demonstranten uit het in
schrijvingsbureau
DEN BOSCH Er is dit jaar in
Den Bosch op het Internationaal
vocalistenconcours in de finale
lang niet zo'n felle artistieke
strijd geleverd als andere jaren.
Het aantal deelnemers was min
der, het peil was bepaald lager en
de jury nam volgens onze mening
enkele aanvechtbare beslissingen.
In de groep lage mannenstemmen bij
voorbeeld kreeg de Amerikaan Robert
Currier Christesen een eerste prijs.
En waarvoor? Voor een Verdi-aria
zonder voldoende timbre en een te
veel aan pathetiek, een nogal houteri
ge massenet en een lied van de zon
dagscomponist Charles Ives, die bege
leider Tom Bollen noopte tot een
aantal hilariteit verwekkende vocale
tussenwerpsels. Niet minder dan drie
prijzen in deze stemgroep devalueer
den de waarde van deze uitverkiezing.
De Roemenen Eduard Tumageanian
en Gheorghe-Emil Crasnaru wer-
werden met de Franse durfal Jacques
Bona de gelukkigen. Het werkelijke
grote talent, de Waalse bas Marcel
Vanaud, kreeg 'slechts' de prijs van
de Duitse Bondsrepubliek. Deze zan
ger is pas achttien jaar en hij zal
zeker nog prijzen genoeg kunnen win
nen in zijn carrière.
Bij de sopranen was het spoedig
bekeken. De Roemeerise Gerda Spirea-
nu kreeg voor haar vakmatig belcanto
in schier eindeloze aria's van Bellini
en Donizetti een eerste prijs. De Bul
gaarse Nina Stefanova kreeg zilver.
Beiden zingen al jaren in de opera-
praktijk en deze onderscheidingen
wekten dus weinig verwondering.
Een groots moment gelukkig toch nog
bij de alten. Toen de Engelse Patricia
Payne Bach's 'Es ist vollbracht' uit de
Johannes Passion zong, huiverde de
muisstille zaal van emotie. Een onge
looflijk mooi timbre. Terecht een eer
ste prijs plus de prijs van de stad
Den Bosch. In deze groep kreeg de
Duitse adelheid Krauss een tweede
prijs.
De tenoren kwamen er in het geheel
niet aan te pas, hetgeen geen nieuws
is, want dat is al jaren zo. Tenoren
zijn schaars en talenten onder hen
hebben geen enkel concours nodig. De
Poolse alt Stefania Kaluza kreeg een
beurs voor de zomercursus in Vught.
Aan de Canadese sopraan kende de
stichting Nederlandse Muziekbelangen
een prijs van 500,toe, omdat ze
een lied van Robert Heppener had
gezongen. Deze stichting blijft nu met
nog eens driemaal zo'n bedrag in haar
maag zitten, want veel animo voor
onze vaderlandse toonkunst brachten
de internationale deelnemers niet op.
Er was geen enkele Nederlandse
deelnemer in de finale. De Heerlense
Jacqueline Jacobs kreeg de toonkunst-
prijs ter aanmoediging. Al met al een
vocalistenconcours dat als middelma
tig de geschiedenis zal ingaan.
F.D.
door Ber Huising
DEN HAAG Met plezier heb ik zaterdagavond, voor het eerst, in
de Koninklijke Schouwburg gezien, dat er met Goldoni's Knecht van
Twee Meesters altijd weer vrolijk veel te doen is.
'Kop' van het zendingsblad der Morgenlandzending.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Er zijn van die zendingen, die weinig aan de weg t
meren. Ze organiseren geen massale toogdagen of grote acties. Z
zending is de Morgenlandzending. De wat antiekerige naam ro
vage associaties op: o ja, die zending met bazars van oosterse la
werkjes en zo. Welnu, deze zending die per jaar altijd nog zo'n ti
ton inzamelt, bestaat vijftig jaar.
Op 6 december 1922 werd te Straats
burg de 'Action Chrétienne en Oriënt'
opgericht. Dat was een reactie van
Franse protestanten op het barbaarsp
drama der Armeniërs. In de voorgaan
de jaren had de Turkse regering op
de meest vreselijke wijze alle Arme
niërs het land uitgezet. Meer dan
zeshonderdduizend van hen werden
vermoord. De rest kwam in Syrië,
Libanon en Palestina terecht.
Het vluchtelingenwerk van de Franse
protestanten kwam al spoedig op
gang, doordat contacten werden ge
legd met de Estlandse zendelinge
Hedwig BU11, die eerder in Turkije
had gewerkt en nu de leiding kreeg
van het werk van wat genoemd werd
de Morgenlandzending in Syrië. Alep
po was het centrum, dat nog altijd
een belangrijke plaats inneemt in het
werk van de zending.
lei
Hol;
dag;
haa:
het
teg£
oon
zich
aan;
kw a
zij
Mej. De Witte
Van een verslaggever
HAARLEM Bij een brand in de
binnenstad van Haarlem is zaterdag
morgen de vierjarige Johnita Cede
om het leven gekomen. Haar ouders
en de buren wisten twee andere kin
deren, van acht maanden en drie jaar,
uit het brandende huis aan de Zijlweg
te halen.
Het buur ontstond in het bovenhuis
bewoond door het gezin Ceder, dat
nog lag te slapen. De woning is in
Iets meer dan een half uur totaal
uitgebrand. De oorzaak is nog niet
bekend.
Van een verslaggever
ROTTERDAM —Uit een loods van
een transportbedrijf aan de Griselde-
straat te Rotterdam, zijn 126 cylinder
flessen met elk 35 kg kwik gestolen.
De buit vertegenwoordigt een waarde
van meer dan 112.000. De politie is
op zoek naar de daders.
Simpel
Regisseur Giinther Tabor heeft er,
met allerlei kleine grappige vondsten,
en ook wel herhalingen, alles ultge-
EINDHOVEN In de Eerselse
moordzaak heeft ook de derde ver
dachte een bekentenis afgelegd, zowel
tegenover de politie als de rechter
commissaris. De 32-jarige Belg J. D.
heeft nadat hij een revolver en een
som geld als voorschot had ontvangen
van de Nederlandse vrouw S. B., zijn
slachtoffer opgezocht in een café aan
de grens. Samen gingen zij via enige
andere café's gegaan naar de eenzaam
gelegen bungalow waar J. D. zijn plan
uitvoerde. Met vijf kogels schoot hij
F.A. door het hoofd, die gezeten ach
ter het stuur van zijn auto, vrijwel op
slag dood was. Het motief schijnt de
haat van de vrouw S. B. jegens F. A.
te zijn geweest Het moordwapen is in
beslag genomen.
Hij schreef het in 1745, voor de
commedia dell'arte, en de Haagse Co
medie heeft er, onder regie van Guido
de Moor, weer oommedia dell'arte van
gemaakt. Met de traditionele kos
tuums, maskers en typeringen, bont
en bewegelijk, komisch, romantisch
en dwaas. Vol aanvullende grappen en
vondsten. Waren de spelers van alle
markten thuis geweest dan hadden zij
ook nog acrobatisch gebuiteld en ge
jongleerd, want die kant ging het wel
op, maar dat is dan toch weer een
vak apart.
Ofschoon Jules Royaards, de knecht,
de Arlecehimo die hier Truffaldino
heet, er de lenige, dansende soepel
heid, de clowneske fantasie en de
komieke plastiek voor heeft. Hij dar
telt en daast kostelijk door alle ver
warringen die hij aanricht en weer
slim ontwart. Hij spreekt met armen
en benen. Je ziet hem denken, vrezen,
hongerlijden, huichelen en genieten,
en je hoort het hem in alle toonaar
den zeggen ook. Hij is altijd grappig
in beweging, en bijna altijd nog mooi
beheerst ook. Hij speelt, buiten de
teksten om, ook nog absurd met din
gen en tijd en ruimte. Met zo'n
knecht zit het al goed met de voor
stelling. Maar hij krijgt zo nu en dan
nog heel leuk tegenspel ook. Van
Rick Nicolet bijvoorbeeld, die even
guitig, kwasiie verlegen verliefd wordt
als hij. Of van Guus Verstraete als de
herbergier Brighella, wanneer ze sa
men de denkbeeldige tafel dekken.
altijd de belachelijkheid van de rijke,
deftige en opgeblazen burgers. Eric
van Ingen is een prachtige, krombeni-
ge, buigende, mal gebarende, magere,
sluwe en vrekkig rijke Pantalone
met een kraakstem. Pure belachelijk
heid. Leo de Hartogh doet. minder
leuk, de geleerd doende, iatijn brab
belende dottore. Voor de romantische
verwikkelingen zijn daar dan de ver
liefden; Anne-Marie Heyligers. char
mant als de verklede Beatrice de
ene jonge meester die haar gelief
de Florindo, Wim van den Heuvel
de andere meester zoekt; Anne
Oostveen, de dochter van Pantalone,
die door alle moeilijkheden haar he
vig jaloerse verloofde, Reinier Heide-
man, bijna niet krijgt.
Schetsmatig
Belachelijkheid
Tegenover de vrolijke streken van de
ongeletterde maar bijdehande onder
geschikten stond in dit volkstoneel
Deze rollen zijn even schetsmatig ge
schreven als die van de anderen, maar
zij kunnen, en mogen, niet met eigen
vondsten worden aangevuld. Ze kun
nen alleen vlot, zwierig, jong en op
pervlakkig worden verbeeld. Wel kun
nen zij in het toneelbeeld en in hun
bewegingen, afzonderlijk en gezamen
lijk, zorgen voor mooie of humoristi
sche theatrale effecten. En daar heeft
Guido de Moor vaak een dankbaar en
zorgvuldig gebruik van gemaakt. Het
dekor van Harry Wioh is, met opzet,
zeer eenvoudig: niets dan een ruimte
met klapdeuren.
De vertaling van Erik Vos, die lekker
loopt, is door Guido de Moor nog
bewerkt. Leden van het Residentieor
kest zorgden, op de band, voor een
schoonklinkend, stijlvol, luchtig mu
ziekje hier en daar. En zo werd het
kijken naar de knecht bij de Haagse
Comedie een genoegen.
Kurt Tucholsky: De Prulsenhemel -
Keuze en vertaling Peter Kaalj Meu-
lenhnff Amsterdam - Meulenhoffreeks
nr 24 - 160 blz - 7,50. Hellebaarden.
Citaten uit het werk van Willem
Frederik Hermans, verzameld en inge
leid door Frans Anton Janssen. Uitga
ve Bruna - Zwarte beertjes 1505 99
blz. - 3,95.
In de voortreffelijk uitgegeven Meu-
lenhoffrecks. de serie met de uitvouw
bare omslagen vol informatie (prijs
slechts 7,50) is een bundel verhalen
van Kuit Tucholsky uitgekomen on
der de titel 'De Pruisenhemel'. De
vertaler Peter Kaaij koos ze uit de
delen 1, 2 en 3 Gesammelte Werke.
De stukken dateren uit de periode
1918-1932, de tijd van de Republiek
van Weimar. Tucholsky schreef toen
voor de Weltbtlhne, een weekblad dat
in 1905 begon als literair theatertijd
schrift, maar zich ontwikkelde als het
orgaan van de linkse intellectuelen.
Tucholsky bediende zich van meerde
re pseudoniemen om op die manier
niet te opvallend een groot deel van
het blad te vullen. Door de keuze
krijgt de actualiteit van Tucholsky
het meeste accent. De stukjes zijn
chronologisch geplaatst, zodat de poli
tieke ontwikkeling van de schrijver
gevolgd kan worden.
Het beertje met citaten uit het werk
van Hermans wordt geopend met een
inleiding van de samensteller Frans
Anton Janssen. Hij geeft er in het
kort in aan met welk wereldbeeld we
in de boeken van Hermans te maken
hebben. 'De hier verzamelde citaten',
zo schrijft hij 'zijn vooral gekozen
met het oog op dit specifieke wereld
beeld, dat in de reeks van Hermans'
werken constant aanwezig is'. De her
komst van de 198 citaten van Her
mans is in de achter in het boekje
aanwezige Bronvermelding te vinden.
J.H.
In Nederland was het al spoedig me
juffrouw Cato de Witte, die met het
Franse werk ln contact kwam. Met
grote bezieling zette zij zich in. eerst
in kleine kring. In 1926 kwaqi de
Stichting Morgenlandzending tot
stand als Nederlandse tab. Later zou
er ook nog een Zwitserse afdeling
komen.
Het werk in Syrië en Libanon breidde
zich al spoedig uit. Naast het eigen
lijke vluchtelingenwerk kwam er me
disch en sociaal werk op langere ter
mijn, aandacht voor het onderwijs en
het jeugdwerk, alles in nauwe samen
werking met de kleine Armeense pro
testantse kerk. Ook gaf men deze kerk
visie op het getuigenis onder de mos
lims, zodat men al spoedig ook samen
komsten ging houden in de Arabische
taal en zelfs in het Turks.
Trouwens, ook andere kerken gingen
een beroep doen op de Morgenland
zending, zoals de Assyrische chris
tenen (de 'nestoriaanse' kerk) in
Syrisch Mesopotamië, die met een ge
weldig tekort aan geestelijken wor
stelden. Sinds 1966 is'men ook steun
gaan verlenen aan werk in Perzië.
Drie Nederlanders
Er werken momenteel drie Nederlan
ders in dienst van Morgenlandzen
ding, alle drie in Libanon. Nans Groe-
neveld en Catrien Groeneboom zijn
actief in gemeentewerk en kinder
clubs in kleine dorpen in de Békaa-
hoogvlakte (tussen de Libanon en de
anti-Libanon). De hervormde predi
kant drs. C. G. Baart, de theologische
school voor het nabije oosten in Bei
roet. In totaal zijn er negen Europese
xendingsarbeiders uitgezonden, terwijl
het werk van twintig inheemse mede
werkers financieel en moreel wordt
gesteund.
Een bijzonder project is de vertaling
van de kinderbijbel van Anne de
Vries in het Arabisch, die op het
ogenblik in- handen is van de raad
van kerken voor het Nabije Oosten en
waarschijnlijk nog dit jaar zal kunnen
verschijnen.
Het werk in Nederland wordt voorna
melijk gesteund door hervormden en
gereformeerden; daarnaast ook door
christelijke gereformeerden, vrije
evangelischen en lutheranen, zegt de
heer W. Bouwmeester (46), die sinds
1956 als tweede secretaris en als enige
fulltimer aan het thuisfront in dienst
van deze zending werkt. Hij vertelt
hoe hij, onderwijzer die overwoog om
naar Nieuw-Guinea te gaan, bij de
Morgenlandzending kwam, toen Cato
de Witte door ziekte niet meer in staat
was, het secretariaat volledig te
voeren (zij overleed in 1961).
Handwerken
Een belangrijke bron van inkomsten
is inderdaad nog altijd de verkoop
van oosterse handwerken, al is het
assortiment de laatste jaren sterk ge
moderniseerd. Naast de geborduurde
kleedjes en handgeweven lopertjes
zijn er steeds meer houten voor-
werpen (slacouverts, kandelaars, ka-
meeltjes) en koperwerk gekomen.
Van een verslaggever
EDE Negen viermotorige Hecules-
vliegtuigen hebben zaterdagmiddag op
de Ginkelse heide bij Ede 160 Britse
W. Bouwmeester
Wel blijft het overwegend wérk,
gemaakt is door Arabische en
meense protestantse gezinnen. In!
was de opbrengst van deze veil
46.000 gulden.
Een zending, die een besehe
plaats inneemt (overigens wel
sloten bij de Nederlandse Zendi
raad en ook partner in 'Kom ova
brug') en die.het hoofdzakelijk i
hebben van rechtstreekse steun
particulieren, kerkeraden, zendi
commissies en scholen.
Woensdag wordt (van half elf tot
vier( het jubileum gevierd in de
thelkerk in Utrecht-Noord. Hét
gramma vermeldt onder meer toef
ken van de drie zendingsarbeif
van voorzitter ds. Th. P. Pol
vormd, Musselkanaal) en een
over het werk.
Verder zal een jubileum-actie woi
gestart. Mejuffrouw Groeneveld b
in Bait-Shama een huis gekocht
haar werk, waarvan de verbou
zevenduizend gulden zal kosten.
der wil men uit deze jubileumacti
protestantse MAVO-school in
Elias steunen, die kort geleden
heropend is. Het adres van de
genlandzending is Buys Ballob
46 te Utrecht.
IIET TEKEN
Het gaat vandaag over de regen
als een teken van Gods verbond
Noach. Het zal verstandig zijn
hier even onze twintigste eeuw»
zichten terzijde te laten. Onze vn
waren de schrijver onbekend en
kunnen wij er van hem geen
woord op verwachten. De regent
zal er ongetwijfeld al geweest
God stelt die er al zijnde regen!
vanaf dat moment tot een teken, i
de besnijdenis er was en
(doop) en eten en drinken (J
maal). De centrale woorden zijn^
bond en teken. God blijft de
trouw. In alles wat gebeurt is
Hij terug tot de mensen. Hij
meer door water verderven, of:
verrotten, zoals Van Selms vefi
De Here God laat de wereld
verloederen, ondanks onze aani
op het welzijn van de scheppinf-
klinkt hier allemaal eenzijdig,
de geboden er natuurlijk duideli?
horen. Maar het kan ons tro»
Onze wereld is niet alleen een
van wolken en donkerheid, al W®
er vaak op. De zon is er ooi
omdat die er ook is, is er een n
boog, zoals we die deze zomer
schien nog over de horizon gesP*
hebben zien staan. Wij wordet
moedigd en getroost. Wij moget
niet verslingeren aan een
moor
pessimisme. Zelfs onze angsten
niet onbeperkt heersen. De bean
gen die wij tegenover elkaar
Un or tnopnwnordiff ffeen
parachutisten gedropt Dat ter gedach- (wie kan er tegenwoordig geen
tenis van de septemberdagen van bnm meer maken en wat SP
1944, waarmee de Slag om Arnhem gevoigen Van zo'n vaststelling
it, Ua* mAniimonf nn Hp hpidfi iinAnnlrrimnpn M3w
begon. Bij het monument op de heide
werden kransen gelegd.
In 1944 bereikte het bataljon Arnhem
niet: het werd bijna tot de laatste
man vernietigd.
's Middags bezochten de Britse para
chutisten het Airborne-museum in
Doonne. Zondagmorgen is er op de
erebegraafplaats in Oosterbeek een
herdenking geweest, waarna de para
chutisten terugvlogen naar Engeland.
Bij de dropping zaterdag werden twee
para's licht gewond: een van hen liep
een lichte hersenschudding op, de
ander kneusde zijn enkel.
ons hart ineenkrimpen. Ma«
wordt verwijd door dit vvoora j»
grote invloed. God laat het
bij. Hij is er ook nog. Ons leve»
niet bestaan uit angst en vrees,
alleen voortgaan door hoop en
Die kunnen we elkaar moei»
steeds moeilijker verzekeren, vv'
op Hem aangewezen om vera
gaan. Hij stelde het teken t«
regenboog als een teken om er
te zien en dan te gedenken aa
belofte. Maar intussen laat
mee zien. En mogen we moea
het leven en de wereld hebben.'
nesis 9, 8-17).
