Minister heeft moeite met
voorstellen Vredesberaad
Vredesberaad: een ander Europa
Raad van kerken: moeten
spelen niet gestaakt?
Trouw
K wartet
Geref. Nieuwlande:
geen collecte voor VU
Ziekenhuiswet
geldgebrek niet
werkt door
Nederlanders van
vlot gered in
Atlantische oceaan
DE KERK
DE WERELD
vandaag
Beroepings-
werk
Nederland helpt
joden uit Rusland
Boekenctalage
TROUW/KWARTET DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1972
KERK /BINNENLAND
T2/K2
Tf
1 1
1
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Een brief van minister Schmelzer aan het Interkerkelijk Vredesberaad naar aanlei
ding van deszelfs standpuntbepaling ten aanzien van de Europese veiligheid heeft inmiddels geleid
tot twee ontmoetingen op zijn departement met een delegatie van het IKV.
De laatste ontmoeting was dinsdag
middag en eindigde met de afspraak
om opnieuw bijeen te komen wanneer
de verwachte conferentie over veilig
heid en samenwerking in Europa is
gehouden. Uit de brief en de ontmoe
tingen valt af te leiden dat de minis
ter het niet eens is met het standpunt
van het IKV dat West-Europa eenzij
dig stappen zou moeten doen tot
atoomontwapening en het opbouwen
van een eigen veiligheidssysteem met
Oost-Europa, inclusief de Sowjet-Unie.
Hij deelt niet de vrees vam het vre
desberaad voor een eigen kernmacht
van West-Europa. Drs. Schmelzer had
ook moeite met de aandrang van het
IKV om nu reeds een permanent
overleg-orgaan tussen West-Europa en
de landen van het Warschaupakt op
te richten.
Overigens zei hij het overleg met het
Interkerkelijk Vredesberaad zeer op
prijs te stellen omdat hij de benade
ring van het vraagstuk door dit gezel
schap waarin negen kerken verte
genwoordigd zijn toch 'goed door
dacht en serieus' vindt. Het doel van
het IKV staat ook hem voor ogen,
maar het zijn, naar hij opmerkte
vooral verschillen in taxatie van de
toestand die hem doen afwijken van
de voorgestelde strategie.
'Het is mijn overtuiging en die van
de regering, dat het beleid van de
groeiende Europese gemeenschap niet
alleen gericht moet zijn op het wel
zijn van de eigen bevolking, maar ook
moet leiden tot een betere dienstbaar
heid aan derde landen en een bijdra
ge moet leveren tot een stabiele vre-
desfactor in de wereld', zei de minis
ter dinsdagmiddag.
De delegatie van het Interkerkelijk
Vredesberaad bestond uit mr. Ph. P.
Everts, ds. F. H. Landsman, prof. dr.
ir. A. van Leeuwen, luit.-kol. H. M.
von Meijenfeldt, drs. D. M. Schut, drs.
L. J. Hogenbrink, drs. J. E. van Veen
en drs. B. J. Th. ter Veer.
Uit de documentatie meende de mi
nister een zekere benauwdheid te
proeven dat de groei van de EEG een
hindernis zou kunnen worden voor
een betere verhouding met de landen
van het Warschaupakt. Slechts een
krachtig Europa, mits het open beleid
voert, kan geloofwaardig zijn in zijn
contacten met de Sowjet-Unie. Dat
Europa ook het verdere tempo van
zijn eenwording mede zou moeten
laten bepalen door zijn relaties met
De redact»* behoudt Uch het recht voor om
ti-r opname in deze rubriek ontvangen me-
ninsMiillngen verkort weer te geven. BIJ
puhlikatic wordt met de naam van de
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kunrtet, Postbus S59. Amsterdam.
Weinig solidair (5)
In rcaktie op 'Weinig solidair 2 en 4'
van ds. Sieders kan ik meedelen dat
initiatieven met betrekking tot af
schaffing vrijstelling militaire dienst
voor theologen, die aan ds. Sieders
niet bekend zijn, wel terdege bestaan.
Op 17 mei 1968 hebben drie Gro
ningse theologiestudenten een schrij
ven gericht aan dc generale synode
der Ned. herv. kerk om te komen tot
afschaffing van dit privilege. Dit
heeft uiteindelijk geresulteerd in de
oprichting van een commissie ad hoe
dienstplicht theologen van het inter
kerkelijk contact in overheidszaken
(c.i.o.) op 25 februari 1972, welke
commissie bezig is met het opstellen
van een rapport dat aan de ledenker-
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe leidse Courant
Dordts Dagblad
Daqeli|tj beituu-. B Bol. Oen
Mnog. d' E Bleua-ml Poieiv
«old* i-t. G. C -on Oom.
Nootdorp. W. A Fibbe. •ott«t-
dom, lomei, Ui'ech»: du 1.
W. de Pouj. Den Hoog. J. Smol-
lenb'oek, Wotjenoai.
Overig# leden zon hel algeneen
beituuri K. Abmo, Amsterdam.
H. A. de Boei. IJmuiden, 'h
BioueiAssen; mi. di. J. Don
net,-Den Haag, J. zon E'beigen.
Sehoorsbergen: mr. K. zon
Houten, Wogemngen, ds. O
Hrlkemo. 0illho*en; Joe. Hintsen,
Deit»; mezrou« M. C. E. Klooster-
mon-Forigens, Voorscholen, me
vrouw J. G. Kroayezeld-Wou'eis,
Heerhugowoordi prof. d». G. N.
Lommens. Noorden, ds. F H.
landsmon, Den Hoog, H. de
Moot|. Ri|ntburg, prol. dr. G C.
zon Niftnk, Amsterdom, H Ont
vanger, Bu'tenposl; mr. dr. J.
Or*ngo, tunieken, dr. A. Veetmon.
•inwijk |Z-H| H. H. Wemmers.
Den Hoog. dit. Zi|tstro. OoUer-
lood iZidl.
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Poslma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J. de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N 2.
Voorburgwol 27Ó 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
I Pot en ketel
wat hij zelf
smeerlapperij.
Utrecht
Bedreiging
het Oosten, bestreed de minister. 'Het
tempo is reeds uiterst traag en het is
niet mogelijk het ook nog eens onder
geschikt te maken aan processen bui
ten de gemeenschap.'
Het IKV meent echter dat de EEG op
dit punt meer inclusief moet gaan
denken. De ontspannings-initiatieven
zouden zich ook in de eerste plaats op
de Sowjet-Unie moeten richten omdat
er geen veiligheidssysteem voor Euro
pa denkbaar is, waarvan ook de Sow
jet-Unie geen deel uitmaakt. 'De Sow
jet-Unie moet de eerste bekeerling
zijn', zo formuleerde de polemoloog
drs. B. J. Th. ter Veer het.
'Als u over bekeerling spreekt, be
doelt u dat dan ook ten opzichte van
een wat humaner mensbeeld in de
Sowjet-Unie?' zo vroeg de minister.
Waarop de heer Ter Veer antwoord
de, dat die bekering in de eerste
plaats zou moeten bestaan in een zich
afwenden van het systeem der weder
zijdse afschrikking, daartoe uitgeno
digd door voorafgaande stappen van
West-Europa en in voortdurend over
leg via een permanent orgaan. Daar
door zouden geleidelijk aan wellicht
ook op het punt van de mensenrech
ten in de Sowjet-Un-ie veranderingen
gaan optreden.
géén permanent overleg aan te gaan
met de landen van het Warschau
pakt?'
Drs. Schmelzer: 'U begrijpt toch ook
wel dat, waar dit reeds een ernstig
probleem voor de regering is, wij er
geen behoefte aan hebben om dat
andere probleem er ook nog eens bij
te halen?'
'Ondoelmatig'
ken zal worden aangeboden. Ook wat
de onbegrijpelijke regeling voor theo
logen betreft t.a.v. 10Ö0.- college
geld. zijn initiatieven ontplooid, na
melijk aan de stedelijke universiteit
in Amsterdam In verband met de
datum waarop deze ƒ1000.- wet tot
stand is gekomen, is het niet onaan
nemelijk dat aan het begin van het
komende studiejaar ook in andere
steden dere regering zal worden bedis
cussieerd. Wil men komen tot afschaf
fing van deze beide voorrechten,
waarmee theologen in de categorie
van 'kinderen en militairen beneden
de rang O.O.' worden gemanoeu
vreerd, en derhalve van vele zijden
voor half (zacht) worden aangezien,
dan moet vanaf een zo breed mogelij
ke basis bij de kerken worden aange
drongen op een behandeling en her
ziening van deze regelingen.
Groningen
Reinler Kleyer
Uur U
Ik hoop, dat velen zich zaterdagavond
26 augustus met mij geërgerd zullen
hebben aan een deel van de Vara-
uitzending Een groot uur U. Daarin
werd God zittend op Zijn gouden
troon als een mop de mensen
voorgeschoteld om hen maar te laten
lachen. Ziet de regering niet in, dat
zij door dit toe te laten er mee voor
verantwoordelijk is dat Nederland be
zig is zich een oordeel op de hals te
halen. En w*ar blijven onze kerken?
Zijn ze zo bezig met interne aangele
genheden dat we voor de grote zede
lijke gevaren, die ons volk bedreigen,
geen aandacht hebben? Mogen wij
langer zwijgen? Strijd tegen milieu
verontreiniging? Goed! Maar dan ook
de strijd aanbinden tegen de vervui
ling van het zedelijk milieu, wat onze
kinderen oneindig veel meer kwaad
doet.
Oud-Beljerland
H. Hommes-Van Otten
Spanningsveld
De minister somde de vele contacten
op die er al met de landen van het
Oostblok bestaan, maar wees erop dat
er bij het aftasten van de mogelijkhe
den om gezamenlijke beginselen te
formuleren voor de samenwerking
'een spanningsveld komt in ons den
ken.' Het moet namelijk gaan om een
ontmoeting van volkeren en niet van
regimes. En als men het nu al zoekt
in formele intitutionele organen zoals
het voorgestelde permanente overleg
orgaan. 'dan versluiert men een aan
tal feiten aangaande de mensenrech
ten die niet versluierd mogen worden,
aldus de minister.
Hierop interrumpeerde het delegatie
lid ds. F. H. Landsman met de opmer
king, dat wij ook zeer permanente
bindingen hebben met landen als
Griekenland en Portugal waar het ook
niet al te best is met de rechten van
de mens. 'Als u nu naar die kant toe
meent te kunnen relativeren dan
schept dat verplichtingen. En dan
kunt u dit argument naar het Oosten
toe niet hanteren.'
Geen twijfel
Minister Schmelzer achtte dit een 'va
label' standpunt. De Nederlandse re
gering laat geen twijfel bestaan over
haar standpunt ten aanzien van het
Portugese kolonialisme. Zij levert ook
geen wapens aan Portugal 'ondanks
het hardnekkig weerkerend verhaal
over de levering van Friendships voor
militaire doeleinden, dat ook nooit
bewezen is.' De vraag is echter of
uitstoting van Portugal uit de NAVO
een manier is om van dat kolonialis
me af te komen. Dat middel werkt
volgens minister Schmelzer niet.
Ds. Landsman: 'Maar als u dan on
danks al deze bedenkingen met Portu
gal in de NAVO blijft en dat zijn
natuurlijk primair veiligheidsoverwe
gingen die u daartoe zullen nopen,
dat begrijp ik wat hebt u dan nog
voor reden om op grond van dezelfde
bedenkingen over de mensenrechten
Er is een aktie op touw gezet door de
acteur Hugo Metsers (de mannelijke
hoofdrolspeler in de film Blue Movie
zie Tr/Kw van 31 aug.). Hij vraagt
alle Nederlandse acteurs niet mee te
werken aan 'niet-informatieve en dus
valse reclame'. Hij zegt dan: 'Als
acteur heb je een bepaalde motivatie.
En als het je grootste doel is geld te
verdienen, dan moet je er mee ophou
den acteur te zijn. Als je met die
smeerlapperij geld wilt verdienen,
kun je beter huurmoordenaar wor
den'. Mijn vraag: welke motivatie had
Hugo Metsers in de film Blue Movie?
Is die film ook niet 'niet-informatief'?
Is er in die film ook niet smeerlappe
rij? Was Hugo Metsers daarin acteur.'
Ik vind dat huichelachtig. Hugo Met
sers verwijt de 'STER-sterren' iets,
"in Blue Movie doet:
Gevraagd, of er, nu de Deense rege
ring een subsidie heeft verstrekt aan
het Angolacomité, ook voor de Neder
landse regering geen reden is op zijn
eerdere weigering om subsidie te ver
strekken terug te komen, antwoordde
de minister, dat de subsidie destijds
door het comité gevraagd was voor
zijn koffieboycot. De regering heeft
dat afgewezen, omdat zij dit middel
volstrekt ondoelmatig vindt. Het is
naar de mening van drs. Schmelzer
hetzelfde als met het besluit van de
wereldraad om aan te dringen op een
investeringsboycot. 'Dit is naar mijn
mening ten detrimente van de neger-
bevolking in Zuid-Afrika. Deze kan
slechts een sterkere positie krijgen
door een groei van de investeringen.
Ik heb me tegen dat besluit in het
openbaar uitgesproken. Die middelen
werken niet.'
Kernmacht
Het laatste deel van het gesprek richt
te zich op de bezwaren tegen de
eventuele vorming van een Europese
kernmacht. Minister Schmelzer onder
schrijft het standpunt van de drie
confessionele partijen in him gemeen
schappelijk urgentieprogramma, opge
steld in december 1970: 'Een afzonder
lijke Westeuropese kernmacht naast
die van de VS dient te worden afge
wezen, terwijl ernaar moet worden
gestreefd de nationale Engelse en
Franse kernmachten minstens te coör
dineren binnen de NAVO-strategie.
De coördinatie kan dus geen vorming
Van een verslaggever
AMSTERDAM Blijkens een bericht
in Waarheid en Eenheid, het blad van
de verontrusten in de gereformeerde
kerken, heeft de gereformeerde kerke-
raad te Nieuwlande (Dr.) besloten
niet meer te collecteren voor de theo
logische faculteit van de Vrije Uni
versiteit en de theologische hoge
school te Kampen, maar voor het
Fonds Gereformeerde Opleiding (dat
cursussen organiseert in Zwolle en
Rotterdam, in samenwerking met de
Reformatorische Bijbelstichting).
In zijn rubriek 'Op vaderlandse bo
dem' in Waarheid en Eenheid voegt
ds. J. B. van Mechelen aan dit bericht
toe: 'Dit is een verheugend besluit te
achten binnen het kader van de droe
ve toestand van onze kerken. Op zich
(zelf) is het natuurlijk helemaal niet
verheugend dat zoiets nodig is; maar
nu de situatie zich toespitst, is het
goed zich op de nieuwe toestand in te
stellen'.
Predikant van de gereformeerde kerk
te Nieuwlande is ds. W. van Ben-
them, die vorig jaar aan de Vrije
Universiteit afstudeerde en (mee) be
vorderde dat de verontruste dr. J.
Schelhaas een privaatdocentschap aan
vroeg (en verkreeg).
Drs. B. J. Th. ter Veer
van een eigen Europese kernmacht
betekenen want zij dient binnen de
NAVO te geschieden, aldus minister
Schmelzer. 'Indien Engeland en Frank
rijk bijvoorbeeld als antwoord op
een wezenlijke Russische concessie be
reid zouden zijn htm kernmacht af te
bouwen, dan zou ik dat op zich gun
stig vinden', aldus minister Schmel
zer.
Hierop wierp de polomoloog Ter Veer
tegen: 'Maar als die kernmachten dus
ingebracht worden in de ontwape
ningsonderhandelingen en als troef
gaan dienen is er meteen reden die
kernmachten eerst te gaan versterken.
Wanneer komt nu het moment dat u
'neen zegt tegen een dergelijke ont
wikkeling en wat kunt u dan nog
doen?'
Minister Schmelzer: 'Wij kunnen
Frankrijk en Engeland niet beletten
er een eigen kernmacht op na te
houden en die als ze dat willen, ook
nog te versterken. Maar als zij er een
Europese kernmacht van willen ma
ken dan zal onze participatie worden
gevraagd. Daar begint het punt waar
we wèl wat kunnen doen. En als u
mij nu vraagt: wilt u daarin participe
ren dan zeg ik: nee. En dan heb ik de
steun van 150 kamerleden. Als ik ja
zou zeggen zou ik meteen wel kunnen
opkrassen.'
Mr. W. J. de Vos van Steen wijk, sous
chef van het directoraat NAVO-zaken
en WEU-zaken, vulde nog aan dat de
vrees voor een Europese kernmacht
'een eenheid van Europa veronder
stelt die er eenvoudig niet is.'
UTRECHT 'Het is zonder meer
onverteerbaar dat de regering geen
geld zou hebben voor het college
ziekenhuisvoorzieningen (dit college
werd ingesteld als adviescollege aan
minister Stuyt - red.). Zonder dit geld
kan het college niet meewerken aan
het uitvoeren van de wet ziekenhuis
voorzieningen'.
Dit zei mr. J. Th. M. De Vree ze,
voorzitter van de nationale zieken
huisraad, gisteren in Utrecht op een
congres van de Vereniging van Reva-
lidatie-Inrichti gen in Nederland
(VRIN).
Wie het serieus meent het een natio
naal ziekenhuisplan, zei hij. moet
toch wel zorg hebben over de tijd die
er nodig is om van de wet meer te
maken dan geduldige letters op gedul
dig papier. Zoals bekend beoogt de
wet ondermeer een betere spreiding
en planning van ziekenhuizen. In ver
band daarmee kondigde minister
Stuyt een bouwstop voor ziekenhuizen
af, totdat een nieuw nationaal zieken
huisplan op tafel ligt.
Ondanks de grote geldnood van het
college ziekenhuisvoorzieningen wees
het een aanbod van de ziekenfondsen
van één miljoen ter beschikking te
stellen af. Prof. De Vreeze: 'Een op
lossing langs deze weg, ook al zou dit
maar een tijdelijke zijn, wijs ik van
de hand want het gaat hier om een
essentiële wettelijke plicht waarin de
overheid moet voorzien.
CADIZ Een Spaanse helikopter
heeft gisteren twee Nederlanders van
een vlot in de Atlantische Oceaan
opgepikt. Het zijn Hendrik Gerald
Denies en Louis Adolf van Duissel,
die op tien mijl voor de kust van de
Spaanse provincie Cadiz hun jacht
Colonial Sandra moesten verlaten, dat
in brand stond. Het jacht, afkomstig
uit Hoorn, is later gezonken.
In het communiqué staat o.m.:
De terreur-actie in Mtlnchen heeft de
wereld opnieuw in ontstellende duide
lijkheid geconfronteerd met de taak
der kerken, om met de meeste klem
uitdrukking te geven aan de bood
schap der bevrijding in deze tijd, aan
het evangelie van Jezus Christus, die
als enige, scheidsmuren tussen de vol
ken kan slechten tot een samenleving,
vanuit zijn verzoenuig. Het
moderamen vraagt zich af of niet het
schuldige falen in het zoeken naar
zulk een verzoening, evenals verbon
denheid met de familie der omgeko
menen, had dienen te leiden tot een
onmiddellijke stopzetting van de
Olympische Spelen te Mtlnchen.
Moet niet het feit dat tot voortzetting
werd beslist met schaamte vervullen
en de populariteit van deze spelen bij
christen en niet-christen geheel doen
vervagen. Het feit dat Israëlische
sportslieden werden aangesproken als
representanten van hun volk kan op
zichzelf slechts worden verklaard uit
een legitieme opvatting van collectie
ve verantwoordelijkheid, die overi-
door H. Biersteker
J. W. Schelhaas
De tweede bedreiging na de vervui
ling is die van de verwarming. Het is
onbegrijpelijk dat daarop niet of wei
nig de aandacht valt. Tien tallen van
miljoenen kacheltjes snellen over de
wegen, bij dag en bij nacht, duizen
den en nog eens duizenden schepen
blazen hete rook uit en verwarmen
door de scheepshuid heen de oceanen-
duizenden vliegtuigen trekken warme
strepen door de lucht, ijswoestijnen
in Siberië worden omgezet in land
bouwgebieden met olie en met gas
electrische centrales zijn van ver te
herkennen aan de vele schoorstenen,
alle fabrieken zijn vuurhaarden in de
wereld, steden en dorpen zijn warme
vlekken op de aarde, mammoettanker-s
en booreilanden kunnen het niet bij
houden, de wereld wordt verwarmd.
Men zegt de wereld is te groot om
door ons te worden bedorven of ook
maar te worden beïnvloed Ik betwij
fel of een wetenschappelijk mens dit
zal beamen. De gletschers worden kor
ter, de kust van Groenland is beter
bewoonbaar dan een eeuw geleden.
En afsmelting van het ijs, dat weet ik
uit mijn schooljaren, is een gevaar
voor laee landen. Ik geloof dat mati-
eine eeboden is.
Amerongen
P. Verburg
VERBETERING Het ingezonden
stuk onder de titel Regeerakkoord (2)
in de krant van woensdag j.l. was van
de hand van mr W. Brak te Rotter
dam. Helaas was de naam weggeval
len.
Het Interkerkelijk Vredesberaad dat ons ieder
jaar september een bende huiswerk bezorgt om
ons dieper en actiever bij onze eigen geschiedenis
te betrekken, is nu over Europa begonnen. In een
zeer lezenswaardig cahier (no. 11, 'Veilig Europa',
te bestellen bij Dokumentatie IKV, Parkweg 20a,
Voorburg) komt deze interessante club, waarin
negen Nederlandse kerken vertegenwoordigd zijn.
tot een gemeenschappelijke standpuntbepaling:
wat zou West-Europa nu eigenlijk eens moeten
gaan doen om een keer te brengen in de miljar
den verslindende aanmaak van mensenverdelgings-
middelen waaronder we veel te gerust voortleven
en om het potentieel dat het in handen is
gegeven te besteden in dienst van de wereldge
meenschap?
Het is op zichzelf een boeiende gedachte: een
aantal mensen gaat achterover zitten, vouwt het
ene been over het andere en zegt: wat vinden wij
nou dat Europa eens zou moeten doen? Nog altijd
komt zoiets bij een heleboel mensen over als een
zeldzame verwatenheid. Maar iedere bschouwer
van de geschiedenis die gezien heeft hoe drom
men mensen zich als schapen ter slachtbank
kunnen laten leiden omdat zij zich onbevoegd
achtten om óók te denken, kan zich er slechts
over verheugen als steeds meer mensen zo eigen
wijs worden. En een ieder die smalend zegt: wat
zal Pompidou zich nou van ene overste von
Meyenfeldt aantrekken, toont daarmee zich te
willen schikken in een feodale structuur waarmee
al door zijn voorouders is afgerekend. Dit
vooraf.
vervolgens met het realisme van een staatsman
uiteen te zetten dat allerlei dingen natuurlijk niet
kunnen. Wat zijn dat voor dingen?
Het IKV vraagt stappen van Europa (eventueel
zou Nederland in samenwerking met Skandinavi-
sche landen daar initiatieven voor kunnen ne
men) om West-Europa vrij te maken van kernwa
pens en nieuwe relaties op te bouwen met Oost-
Minister
Nu is bovendien het Interkerkelijk Vredesberaad
voor onze huidige minister van buitenlandse za
ken. dr. Norbert Schmelzer, belangrijk genoeg om
eens mee van gedachten te wisselen. Kerken zijn
in onze vlottende samenleving zo ongeveer nog de
enige aanspreekbare menigten en als zodanig
factoren van gewicht in dc opinievorming. Dat is
zeker bewijsbaar in de opinievorming over het
ontwikkelingsvraagstuk. En die Vredesweek. met
al zijn discussies, drukwerk, preken, leuzen en
ergernissen, kan je niet zomaar onder de tafel
schuiven, vindt Schmelzer terecht. Al moet Je
natuurlijk wel proberen die mensen een beetje bij
de feiten te houden, want idealisme is heel mooi
maar hoogvliegerij zonder contact met de werke
lijkheid daar hebben we niets aan.
Deze geest ademt een brief van hem die in het al
Eenoemde cahier is opgenomen Hij begint dan
ook met liet toeju chen van het icieal'sme en? om
Europa die het wederzijds wantrouwen kunnen
doen verminderen. Dit alles gericht op een verde
re ontspanning waarbij ook Amerika en Rusland
verlost zouden kunnen worden van de kramp om
zodanige ontwapeningsregelingen te ontwerpen
dat ze er nog onderuit kunnen.
Kloof
De eigenlijke kloof in het denken wordt openbaar
als de minister opmerkt: 'Er is geen enkele
aanwijzing dat de tegenpartij op den duur met
soortgelijke stappen terug zal reageren. Integen
deel, de ervaringen van de laatste decennia doen
met vrijwel zekerheid vermoeden, dat deze gretig
zal reageren met het zetten van een stap vooruit
om zodoende het ontstane vacuilm onmiddellijk
op te vullen.'
Daar tegenover staat er in het cahier: 'De kritiek
die zo wordt geleverd (al is deze zeer belangrijk)
blijft uitsluitend een zaak van de ratio.' En: 'het
kon wel eens zo zijn, dat onze huidige rationali
teit, door de gaven van geloof, hoop en liefde de
rug toe te keren, zich juist heeft losgemaakt van
wat verstand ten diepste is en verstandig hande
len in de weg staat. Want wat wij dagelijks om
ons heen zien. is een wereld die met name ten
in cn van de grote wereldproblemen juist door
dergelijke geïsoleerde rationaliteit steeds meer tot
onverstand vervalt.'
Nu West-Europa zelfs als het zou willen niet in
staat is iets uit te richten tegen het afschrikkmgs-
evenwicht, kan het wel daaronder het fundament
leggen van een nieuw veiligheidssysteem dat be
rust op onderlinge afhankelijkheid, net zoals
Frankrijk en West-Duitsland dat na de Tweede
Wereldoorlog hebben gedaan. 'Het historische pro
ces waarin de kernbewapening naar de achter
grond wordt gedwongen en overwonnen is te
vergelijken met het proces waardoor een wond
zich sluit. Het laatste wat verdwijnt is de korst.
Dat gebeurt pas nadat onder die korst een geheel
nieuw weefsel is opgebouwd. De beste manier om
van die korst af te komen is niet hem er
voortijdig af te krabben maar de groei van een
nieuw weefsel te bevorderen.'
De argumentatie hiertegen baseert zich altijd
onmiddellijk op het uiterste: er ontstaat een
machtsvacuüm dat onmiddellijk door de Sowjet-
Unie opgevuld zal worden. Er wordt dan meteen
al uitgegaan van een ontwapend West-Europa met
daar tegenover een zwaar bewapend Oostblok aan
welks willekeur men vervolgens is overgeleverd.
Maar daarmee ontkent men, zoals het IKV terecht
opmerkt, het procesmatige karakter van de voor
stellen. Men begeeft zich op een andere weg, maar
daarmee is het eindpunt van die weg nog niet
meteen bereikt
Steen
Of dat bereikt zal worden hangt juist af van de
reactie die men alleen al door het initiatief aan
de ander, in dit geval de Sowjet-Unie, hoopt te
ontlokken. Of, zoals de standpuntbepaling zegt:
'Het idee is, dat West-Europa als het ware een
steen in de internationale vijver gooit, en dat de
golven de hele vijver overgaan, maar Rusland het
eerst bereiken, en via Rusland de andere grote
mogendheden.'
Het Is riskant denken, akkoord. Maar er moet
vooral kennis van worden genomen. Want avon-.
tuurlijk was ook het Oder-Neisse-rapport van de
Evangelische Kirche in West-Duitsland in 1965,
dat inmiddels goeddeels door Brandt en Scheel is
gerealiseerd. Trouwens, ondanks 'verschillen in
taxatie' noemde minister Schmelzer de IKV doku
mentatie een goed doordachte, serieuze benade
ring. En zijn adviseur voor beleidsplanning, drs.
H. C. Posthumus Meyjes, wilde als vakman graag
kwijt dat het hier naar zijn schatting om analyses
en documentatie van zeer hoge kwaliteit ging.
Alle reden om cahier nr. 11 te bestellen
UTRECHT Het moderamen van de raad van kerken in Nederland
heeft officieel gereageerd op de gebeurtenissen in Miinchen. In een
communiqué vraagt het moderamen zich af of de spelen niet ge
staakt dienen te worden.
KITS
De vorige week zag ik enige flits«
van een bepaald programma van d»
EO, waarin mensen geïnterviewd wor
den en dan tegelijk geconfronteerd
worden met bekenden uit veraf es
nabij verleden. In dit program
ma was de heer Kits, evange
list te Zeist aan de beurt. Op zichzelf
een verademing na de vele en veel t«
vele uren sport uit München. Wit
betaalt deze overdaad eigenlijk? Ii
kan me indenken dat we er iets van
moeten zien. Het vindt nu eenmaal
plaats, daar kan niemand omheen,
maar welk evenement heeft ooit zo
veel zendtijd gekregen? En waartoe'
Geen wonder dat het kijkgeld we«:
omhoog moet. Hier zijn werkelijk all;
grenzen verdwenen. Maar goed, di
heer Kits dan. Een verademing or
even een man op de kijkbuis te zie;
die werkelijk iets te zeggen had. li
kan niet verzwijgen dat ik het o;
vele punten niet met hem eens ber.
dat zijn methode ook de mijne niet ia
dat bovendien de presentatie van hu
hele geval bijna niet om aan te zie
was, maar het feit opzichzelf da:
daar iemand te zien en te horen wai
die op zijn wijze het evangelie ver
kondigt, dat bracht iets van de pr»
porties terug van wat werkelijk bt
lang heeft en zoden aan de dijk zet li
een wereld waarin men vaak geet
dijken meer ontziet. Dat wilde il
vandaag even zeggen. Niet om meneei
Kits en niet om de EO en ook nie:
omdat ik van mening ben dat er ni«
genoeg evangelie op de buis kan ko
men, want daarvan zou ik dan wtl
even willen zeggen dat er een groo:
gevaar bestaat dat wij bezig zijn ik
mensen het evangelie met al om
zingen, bidden en preken op de TV
resoluut tegen te maken, maar eet
voudig vanwege de tegenstelling me:
al die belachelijke metertjes en secoo
den van Müchen. Gewoon meneer
Kits. Een opgewekte man, die er ar
ders over denkt dan ik, maar die zij:
Heer dient en daarin mensen tot eer
hulp is.
gens de grenzen van een volk verre te
buiiten gaat'.
Het moderamen van de Raad van
Kerken is ook teleurgesteld over de
weigering van Ajax de vrijlating van
de ontvoerde Nederlander Van de
Pannen te eisen, alvorens tot het
spelen van de voorgenomen wedstrijd
over te gaan.
DEN HAAG De Nederlandse am
bassade te Moskou spant zich onon
derbroken en met succes tot het ui
terste in om de emigratie van Russi
sche joden naar Israël zo doeltreffend
mogelijk te verzorgen. Dit heeft mi
nister Schmelzer (buitenlandse zaken)
gezegd in antwoord op vragen van het
Tweede Kamerlid Baruch (DS'70)
over de z.i. buitensporige heffingen,
die de Sowjet-regering legt op afge
studeerde joden als zij naar Israël
willen gaan.
NED. HERVORMDE KERK
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Drachten: B. Fidder t«
Appingedam; te Den Heider: drs. G
v. d. Veere te Wezep; te Boechout: A
C. Koeman te Appelsga; te Oude Pt-
kal: dr. M. Kuiper te Donkerbroek.
Benoemd- tot hulppred. tc Almelo
H. Fransen te Anjum, die deze benoe
ming heeft aanvaard,
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen: te Garrelsweer-Ten Pos:
kand. H. C. Nieuwenhuis te Schild
wolde; te Zaandam: kand. L. W.
Graaff te Hardinxveld-Giessendam
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Hoogvliet: C. v.d. Pool
te Yerseke; te Rotterdam-West: J. C
Weststrate te Mehskerke.
'Vorming van welzijnsbeleid' door dr
Bram Peper. Uitg. Boom-pers te M«?
pel. 384 blz. Prijs ƒ19,90.
