oorden, woorden maar geen tijdvoor bezinning
qsp
De angst voor de waarheid
w
0é.
Minuut
München
1972
dagboek ran
een official
tas t. eestganger'
oor lichting over drama op Fürstenfeldbruck beneden alle peil
KNVB onduidelijk
over scheiding
Billie Jean King
in halve finales
Dode en gewonden
bij stadionrel
Toekomstronde
München
1972
4;oüV/KVARTET DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1972
SPORT T11/K13
fvery Brundage gebruikt herdenkingsdienst om Olympisch masker wat op te poetsen
fan onze speciale verslaggever
ÏÜNCHEN De atleet Jos Hermens, de hockeyers Maarten Sikking
n Flip van Lidt de Jeude ontvluchtten halverwege de als herden-
ln? aangekondigde bijeenkomst in het Olympisch Stadion van
iünchen. Het misplaatste applaus vanaf de opnieuw volgepropte
"ibunes en de even misplaatste rede van de oude IOC-president
pery Brundage moeten ook op hen als zweepslagen gewerkt heb-
'The games must go on', brulde Brundage. Dit was geen her-
nking meer, dit was een demonstratie.
demonstratie van de jeugd van
w'ereld, misbruikt door verkrampt-
stisch denkende kapitaalkrachti-
aeren, die zich graag als leiders
de sportwereld vertonen. Het af-
uwlijke drama rond de Israëlische
ivm u een bres geslagen in de
vuipische gedachte, die onder meer
<!Vn broederschap bevat. Zoals
nchen'72' dooor de Duitsers als
inmiddels mislukte 'Wiedergutma-
n werd aangegrepen, zo koos het
fir»„ L"comite met het K>C gister
gen het 'Trauerfeier' tot onge
le heelmeester.
wereld mocht via telerisie-
ttnier;
- -- - aanschouwen, hoe ontgoocheld
W Olympische beweging wel
en hoe geschokt het Duitse volk op
de tragische ontwikkelingen wel rea
geert. Echter: voordat de München
Philharmoniker een noot had ge
speeld, was al bekend dat het Feest
van de Jeugd van de Wereld een paar
uur later weer hervat zou worden.
Woorden vulden het stadion meer
dan een uur lang. De geluidsinstalla
tie binnen de catacomben van
Miinchens nieuwste pronkstuk werkte
zo matig, dat de volzinnen nauwelijks
verstaanbaar bleken. Alleen de kreet
van Brundage, dat de Spelen door
moesten gaan, kon niemand missen.
Zo duidelijk en gearticuleerd werden
juist die woorden gesproken.
Gerrit
den Ambtman
Het ontregelde Olympische gezin van
opa Brundage kwam bijeen. Gesteund
doo een welwillend optredend publiek
als menselijk decor. Helaas vergat
men echter de doden te herdenken.
In het haastig opgestelde programma
bleek niet of nauwelijks plaats voör
bezinning. Wel was er ruimte voor
het bijglanzen van hel Olympisch
masker, dat opnieuw zo grimmig oog
de. Redevoeringen gaven de weg aan
naar de climax, die Brundage voor de
zoveelste keer voor zijn rekening
nam. 'Massa-psychologie in de ergste
vorm', noemde de ontluisterde lange-
afstands-atleet Hermens de vertoning.
Woorden van Shmuel Lalkin, de chef
de mission van de Israëlische ploeg:
'De Israëlische sportmensen kwamen
naar München voor de Spelen van de
twintigste Olympiade in de geest van
broederschap, vriendschap, sportiviteit
en vrede, samen met de hele sportwe
reld. Uit naam van de Israëlische
delegatie, alle sportmensen van ons
land en uit naam van alle burgers
van de staat Israel wilde ik het IOC
en het organisatie-comité mijn erken
telijkheid overbrengen, dat zij de Spe
len als teken van solidariteit met de
Israëlische sportmensen heeft onder
broken. 'Ik kan u hier verzeke
ren, dat de Israëlische sportwereld
ondanks deze misdaad ook in de toe
komst aan de Olympische wedstrijden
in de geest van sportiviteit en broe
derschap zal deelnemen'. Applaus.
Woorden van Willy Daume, voorzitter
van het organisatiecomité van deze
Olympische Spelen. 'Zelfs in de we
reld van de misdaad zijn er nog
taboes, is er nog een laatste belemme
ring naar het onmenselijke. Die be
lemmering hebben de schuldigen in
het Olympisch dorp, tijdens het grote
feest van de volkeren doorbroken,
Tijdens een feest, dat voor de vrede
bedoeld is.'
Woorden van Gustav Heinemann, pre
sident van de Bondsrepubliek. 'Waren
de aanslag en zijn gevolgen te voorko
men? Niemand zal daarop een slui
tend antwoord kunnen geven. Wie
zijn schuldig aan deze misdaad? Op
de voorgrond staat een misdaadorgani
satie, die gelooft dat haat en moord
middelen in de politieke strijd kun
nen zijn. Verantwoordelijkheid echter
dragen ook die landen, die deze men
sen niet van zoiets afhouden'. Ap
plaus. 'De Olympische gedachte is
niet betwist. We hebben hieraan nu
grotere verplichtingen dan voorheen.
Bij dat, wat we moeten ondervinden
bestaat geen scheidslijn tussen noord
en zuid, tussen oost en west. Hier
bestaat een scheidslijn tussen de soli
dariteit van alle mensen, die vrede
willen en hen, die zaken in dodelijk
gevaar brengen. Juist dingen, die het
leven levenswaard maken. Het leven
heeft verzoening nodig. Verzoening
mag geen offer van de terreur wor
den. Namens de Bondsrepubliek doe
ik een beroep op de volkeren in deze
wereld: helpt mee de haat te verdrij
ven. Help mee de weg vrij te maken
voor verzoening1 Applaus.
Woorden van Avery Brundage, voor
zitter van het Internationaal Olym
pisch Comité: 'De Spelen moeten
doorgaan en we moeten er naar blij
ven streven ze zuiver te houden. Puur
en eerlijk en proberen de sportiviteit
van het sportterrein uit te dragen
naar andere gebieden'. Applaus, ap
plaus, applaus.
Woorden, eindeloos bijna. Maar een
minuut bezinning stond niet op het
programma.
Indrukwekkend., zeer indru
kwekkend. Met andere woerden
kan ik mijn gevoelens over de
herdenkingsdienst die gisteren
in het Olympisch Stadion toerd
gehouden niet vertolken. Ik
heb, ik moet het de organisato
ren toch voorhouden, de minuut
stilte die altijd in acht wordt
genomen, node gemist. Maar
daar staat tegenover dat onze
voorzitter de heer Brundage de
gevoelens die onder de jeugd
van de wereld hier in Milnchen
verzameld heersen, -zo treffend
onder woorden heeft gebracht
De Spelen, toch al zo vroeg dit
jaar geteisterd door intriges,
moeten doorgaan zei de heer
Brundage. Ons NOC heeft rich
daarbij aangesloten, uit solida
riteit met het IOC. Ik wil hier
nu alles nog zo vers is, niets
aan toevoegen.
\hr
n Israëlische bezoeker wordt weggedragen tijdens de herdenkings-
ïenkomst in het Olympisch Stadion. De emoties waren hem, Car-
1 Eliasch, teveel geworden.
Israëliërs, die aan de aanslag van de Zwarte Septemberguerrilla's
ontsnapten komen het stadion binnen voor de herdenkingsbijeen
komst. Zij dragen een rouwbandje over het embleem.
Leden van het Israëlitische FD-zeilteam wonen somber de herden
kingsbijeenkomst in Kiel bij. Links Nir, in het midden teamleider
Friedlander en rechts Yair Michaeli
in onze speciale verslaggever
DEN HAAG (ANP) De vergade
ring tussen de besturen van de KNVB
en de sectie betaald voetbal, die zater
dag werd gehouden, heeft geen wezen
lijke wijziging gebracht in de verhou
ding tussen dc secties onderling en
tussen de secties en het bondsbestuur.
Het communiqué dat de KNVB zater
dag verspreidde na de vergadering
heeft onvoldoende opheldering gege
ven over de rechten van de afzonder
lijke secties. Sinds de invoering van
het betaalde voetbal, zeventien jaar
geleden, hebben de secties autonomie
voor zover het hun eigen afdeling
betrof. Punten die tot over de gren
zen van de eigen afdeling reiken be
hoeven goedkeuring van het bondsbe
stuur.
Deze situatie kan pas gewijzigd wor
den wanneer de bondsvergadering op
11 november de reglementswijziging
aanneemt die tot volledige onafhanke
lijkheid van de secties kan leiden.
Maar ook in het geval dat talrijke
wijzigingen in de reglementen door
de bondsvergadering worden geaccep
teerd, zal de scheiding tussen de sec
ties op zijn vroegst pas kunnen in
gaan op 1 juli 1973. wanneer het
nieuwe boekjaar begint.
Een en ander betekent dus, met name
waar het gaat om sponsoring en recla
me rond het Nederlands elftal, dat de
sectie betaald voetbal niet alleen kan
beslissen. Deze affaire betreft name
lijk het gehele Nederlandse voetbal
en behoort dus ook tot de competen
tie van het bondsbestuur.
FOREST HILLS (ANP) Wimble
donkampioene Billie Jean King heeft
de halve finales van het damesenkel
spel van de open Amerikaanse tennis
kampioenschappen bereikt. Ze ver
sloeg in de kwartfinales de Britse
Virginia Wade met 6-2. 7-5. De 28-
jarige Amerikaanse heeft in dit toer
nooi tot nu toe nog geen set behoe
ven af te staan. Ook nu weer speelde
ze briljant, hoewel haar tegenstand
ster veel fouten maakte. De eerste set
was snel bekeken, het temperament
volle Britse meisje kwam goed terug
in de tweede set. Met krachtige slagen
wist ze een voorsprong op te bouwen
van 4-2. Billie Jean King herstelde
zich echter tijdig.
PORT OF SPAIN (ANP) Een
toeschouwer werd gedood en meer
dan veertig mannen, vrouwen cn kin
deren moesten met verwondingen in
het ziekenhuis worden opgenomen,
toen in het met 40.000 toeschouwers
gevulde voetbalstadion Port of Spain
een rel ontstond. De relschoppers be
gonnen met flessen te gooien en d
politie antwoordde met traangas.
De Brazialiaanse voetbalclub Santos
met Pele zou een wedstrijd spelen
tegen het nationale elftal van Trini
dad en Tobago. De Brazialianen arri
veerden evenwel veel te laat en het
publiek, dat al urenlang in de bran
dende zon had zitten wachten, was in
een opgewonden stemming geraakt.
Tijdens de chaos, die ontstond na het
gooien met flessen werden velen on
der de voet gelopen. Nadat de politie
de orde enigszins had hersteld, kon
de wedstrijd beginnen. Maar het bleef
onrustig op de tribunes en uiteinde
lijk zag de scheidsrechter zich genood
zaakt na 58 minuten spelen Pele
had zijn club inmiddels aan een 1-0
voorsprong geholpen de wedstrijd
te staken. Pele verklaarde na afloop,
even voordat het vliegtuig het Santos
team weer naar huis vloog, dat men
het publick niet al te zeer moet
veroordelen. 'Deze uitwassen gebeuren
overal ter wereld'. Volgens Pele had
zijn team veel vertraging gehad op de
heenreis als gevolg van enkele af
scheidsfeestjes.
MÜNCHEN (ANP) Jan Spetgens
heeft bedankt voor de Ronde van de
Toekomst, die van 13 tot en met 24
september wordt gehouden. In zijn
plaats zal nu de Limburger Ben Ko
ken uitkomen.
CNCHEN De werkelijkheid bleef te lang verborgen Eerst na
en van geruchten, van hoop en uiteindelijk toch weer vrees over
al zich op het NAVO-vliegveld Fürstenfeldbruck afspeelde, maakte
Beierse minister Cruno Merk bekend dat er inderdaad sprake was
in een bloedbad en welke omvang de schietpartij had. De wereld
efde toen echter nog grotendeels in de opluchting die het bericht
acht dat alle gijzelaars waren ontvlucht. Correcties waren vrijwel
iet meer mogelijk: de kranten waren gedrukt, de meeste radio-sta-
jns zwegen en de Duitse televisie had om half twee 's nachts de uit-
ïdingen gestaakt.
ichtergrond van het lugubere spel
valse voorlichting, laat zich
hts raden. Angst voor de waar-
d, twijfel aan de juistheid van het
reden, het winnen van tijd, het
ouwen van een climax via een
rzichtige gewenning om al te hef-
reacties te voorkomen -het zijn
lelijkheden die in ieder geval tot
ultaat hadden dat in de grote kuil
het perscentrum de uiteindelijk
tendeels berustende en getroffen
rnalisten met een gewapend betoog
den geconfronteerd. Dat en dat
en de feiten, zo lagen de kansen
dat is de keus die we hebben
laakt - we konden niets anders,
n, tijdens de verklaringen vair
ichens politiechef Schreiber, mi-
ter Merk en bondsminister Gen-
er, kondigde zich de nieuwe dag
tos aan.
toen pas tekende zich scherp af
de dramatische elfde dag van de
den in een massa-moord was geëin-
i Na een dag van onderhandelin-
waarin het ultimatum van de
oristen tot zes keer toe met twee
werd verlengd, vertrokken om
en minuten over tien in de avond
Palestijnen en negen Israëlische
elaars met twee helicopters vanuit
Olympisch dorp naar het militaire
igveld Fürstenfeldbruck, van waar
met een Boeing naar Cairo zouden
trekken om de onderhandelingen
rt te zetten. Scherpschutters, ver
gen onder het passagiersvliegtuig
mden het vuur op de drie terroris
ten die uit de helicopter waren ge
sprongen. In de schietpartij die volg
de, sneuvelden de negen aan elkaar
geketende gijzelaars, rijf Arabieren
en een politie-agent. Een van de Ara
bieren blies met een handgranaat
zichzelf en een helicopter op.
Lang kan de schietpartij niet hebben
geduurd. Maar vanuit de paniek op
het donkere vliegveld (de Arabieren
hadden direct de lichten uitgeschoten)
bereikten optimistischer geluiden dan
die van de machine-geweren de bui
tenwereld. Om kwart voor twaalf be
richt perschef Hans Klein dat de
strijd niet is afgelopen: Op het vlieg
veld doen de mensen nog hun taak
Een officier die ik zojuist aan de
telefoon heb gehad, vertelde dat hij
alleen nog kruipend van de ene ka
mer in de andere kan komen. Tege
lijkertijd meldt de televisie dat er
drie terroristen zijn neergeschoten,
een ontvlucht is en een andere zelf
moord zou hebben gepleegd. Terwijl
de televisie doorgaat met verstrekken
van informatie zwijgen de officiële
instanties: ook in het dorp heerst
verwarring: daar zouden drie Arabie
ren zijn aangetroffen, zwaar gewond
geraakt in het gevecht met de zich in
ochtenduren met alles wat voor
handen was dapper verdedigende Is
raëli. Dan komt het bericht dat alle
gijzelaars levend uit de schietpartij
zijn gekomen.
Het gevoel van opluchting maakt ech
ter snel plaats voor wantrouwen en
twijfel. De officiële berichtgeving
wordt stopgezet, maar de televisie
meldt dat een vliegtuig van onbeken
de herkomst het vliegveld beschiet.
Om half een komt Hans Klein weer
voor de microfoon: De berichten zijn
tc optimistisch geweest. Hoewel dc
situatie nog onduidelijk is, staat vast
dat er een politie-agent is gedood en
meerdere gewond, dat drie terroristen
zijn doodgeschoten, dat er een zelf
moord heeft gepleegd en dat er meer
dere op de vlucht zijn. Na aandrin
gen zegt Klein over de gijzelaars: We
weten niet of er een dood is maar we
weten ook niet of ze leven. De ge
vechten duren voort, een helicopter is
in brand gestoken.
Het ruikt naar bedrog: er is iets
bekend, maar niemand durft het te
zeggen. De gebeurtenissen versterken
dat vermoeden. Om kwart over een
roept Genscher de bevolking op mee
te werken en in de buurt van het
vliegveld niet op straat te gaan: Er
kan worden geschoten. Twintig minu
ten later meldt Merk dat de actie is
afgesloten, maar dat niet kan worden
vastgesteld of er doden in de bran
dende helicopter zijn. Het wachten
Hans. Schmit
Het einde van het drama. De Beierse minister van binnenlandse zake n, Merckx, en de Westduitse minister van binnenlandse zaken, Gen
scher, delen mee, dat geen enkele gijselaar het angstige avontuur heeft overleefd.
duurt nog langer dan een uur, voor
dat moeizaam en bij brokken de tries
te waarheid uit het betoog van Merk
naar voren komt. De woede over het
bedrog valt weg tegenover die waar
heid. Wanneer Willy Daume, voorzit
ter van het organisatiecomité, ter af
sluiting meedeelt dat het hem onmo
gelijk zal zijn het IOC te adviseren
door te gaan met deze Spelen, komt
er applaus uit de Kuil in het perscen
trum.
De kritiek ligt voor het oprapen.
Waarom is er geschoten, waarom
mochten de Arabieren niet vertrek
ken, waarom is er niet verder onder
handeld? Waarom is de flat in het
dorp niet overvallen? De positie van
de Westduitsers was echter evenmin
benijdenswaardig dan die van de Is
raëlische gijzelaars. De onderhande
laars. onder aanvoering van Manfred
Schreiber, konden niet aan de eis van
de Arabieren voldoen omdat Israël
had laten weten de 200 gevangenen
niet vrij te laten. Bovendien was er
de voortdurende dreiging dat een van
de gijzelaars zou worden doodgescho
ten en was een overval in het moei
lijk te beveiligen dorp uiterst riskant.
Uiteindelijk werd het ultimatum niet
meer verlengd, de leden van de Zwar
te September Beweging wilden geen
dag uitstel. Ook op het aanbod Duit
sers te gijzelen (zowel Schreriiber als
Merk en Münchens vroegere burge
meester Vogel boden zich aan) werd
niet ingegaan. Minister Genscher: 'De
dreiging werd steeds ernstiger. Toen
wij zeiden dat, wanneeer zij een gijze
laar zouden doodschieten, wij direct
zouden aam/vallen, was het antwoord:
wij hebben niets te verliezen, wij zijn
soldaten'.
Vertrek naar Cairo zou, zo stelde
Genscher, het doodsvonnis voor de
gijzelaars betekenen. Hoewel hij niet
geheel duidelijk kon maken waarom
('het was niet zeker of ze in Cairo
konden landen en het verschuiven
van een conflict lost een conflict niet
op') daarmee het vonnis zou zijn
getekend, werd besloten op Fürsten
feldbruck tot actie over te gaan, Bo
vendien had het IOC erop aangedron
gen de gijzelaars niet buiten de
Bondsrepubliek te brengen.
De gijzelaars zijn de Bondesrepubliek
niet uitgekomen, maar daar houdt
dan ook alles mee op. Wat overblijft
is een onvergetelijk drama, voor de
slachtoffers zinloze kritiek, drie ge
vangen guerillastrijders (van wie er
een als arbeider aan de bouw van het
dorp heeft meegewerkt) en een kater
voor het Westduits organisatiecomité.
Het land dat twee leiders (Brandt en
Heinemann) heeft die onverdacht bo
ven Duitslands verleden staan, wilde
definitief met dat verleden afrekenen.
München zou een totaal ander gezicht
laten zien dan in 1936: dat van de
vriendelijkheid en de vrolijkheid. Po
litie en militairen kregen een nieuwe
rol: geen uitdagende of provocerende,
maar een dienende. Buiten het Ober-
wiesenfeld liet de politie, bij demon
straties in het centrum, nog wel een
grimmig gezicht zien - op het Oberwie-
senfeld zelf werd met succes aan het
verbeteren van het aanzien gewerkt.
Toen kwam plotseling de brutale
moord met de daarvoor noodzakelijke
overschakeling: de hand die eerst een
bezoeker dc weg wees, hield plotse
ling weer een stengun vast. En de
poging de mensen te verdedigen die
Hitler in 1936 niet op 'zijn' Spelen
wilde zien, mislukte. Een moedeloze
ontwikkeling, die vaak dezelfde reac
tie oproept: laten we deze Spelen
maar vergeten.
