(rasmus Liga: keurtroep |jie Vernieuwing' zoekt Weer gratis reizen cheepsbouwcon gres ekt 250 bezoekers it de hele wereld Verdere winning van aardgas op Ameland lokt protesten uit Den Haag vreest werkloosheid bij spreiding rijksdiensten lagenaar Lodewijk S. Beuth nam (weer) een initiatief Verzekeraars richten zich op de vrouw Amsterdam gaat toeristenbelasting heffen (4 procent) Van Thijn trekt aan de bel over treintarieven personalia Minister Udink opende brug Startkapitaal voor betere inrichting van ziekenhuizen 2 septemberdagen opuw65+kaart KlïiOUW/KWARTET DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1972 BINNENLAND/KUNST T9/K15 or Huib Goudriaan N HAAG Lodewijk S. Beuth, de 71-jarige Hagenaar, die als so 10 loedrijk en 'merkwaardig' wordt gekenschetst en dat niet al- Bonn\«i in zijn hoedanigheid van bezoeker van de Haagse sociëteit De lïïfcte heeft een keurtroep op de been gekregen, die de ver- óji SI uwing van de Nederlandse samenleving in zijn vaandel voert, heer Beuth heeft al meer van zich doen spreken: in 1929 kwam met het plan voor een berg in het Amsterdamse Bos, in 1964 be- hij invoering van de nikkelen gulden en in 1967 werd hij tatiefnemer tot oprichting van het Haagse 'Flaneur Comité' ter gedachtenis aan de begin overleden kroniek-schrijver mr. Ed. nbasi 31 I Bukoi 5ï«i en bundel aforismen van zijn laat hij blijken geen gebrek aan :rtrouwen te hebben, als hij het zichzelf heeft: vaardig, met 'n air, ibun eminnig, vaak met flair, 1 1 beraden, doch vol leut: tth' ir ook: weet mijn functie van: kristal te met d'onpeïlbare kracht van het ingz, schok te geven, die tot verborgen, niet vermoede moog'lijkheden r. gezelschap, dat op Initiatief van eirijk Beuth tot 'niet vermoede lelijkheden' in de Nederlandse sa- ileving moet drijven, werd donder- 24 augustus in het stadhuis van roblemen in Êine groepen f gaan' da als de stichting 'Erasmus Liga' ïricht. De stichters zijn geen onbe- ien: prof. dr. J. Tinbergen, ex- ister dr. M. A. M. Klompé, ex- meester van Den Haag mr. H. 1. T. Kolfschoten, ex-ambassadeur J. H. van Royen, lid van de Raad State, mr. W. F. Lichtenauer, ïurler mr. A. E. van Braam ckgeest, de nieuwe voorzitter van JOVIB dr. H. M. de Lange en de meester van Gouda, mr. P. van In het bestuur nam Lodewijk zitting als secretaris en mr. J. "upker als voorzitter (een bestuur volgens de statuten met goedkeu der stichters moet worden be nd). wil de Erasmus Liga? In een iftelijke toelichting van de Liga t het: zich in het bijzonder [houden met de begeleiding van laars inziens noodzakelijke en on ontkoombare mentaliteitswijzigingen in alle lagen der bevolking, teneinde zo de tot standkoming van een con sensus overeenstemming) te sti muleren, waartoe zij, ondanks de di versiteit van de levensbeschouwelijke en belangengroeperingen, de mogelijk heid duidelijk aanwezig acht "Waar om is de naam van Erasmus aan de Liga verbonden? 1. 'Omdat Erasmus, geboren Nederlan der, zich tevens Europeaan van 'het eerste uur' voelde en geïnspireerd werd door vele vraagstukken, die thans weer (nog) actueel zijn 2. 'Omdat Erasmus, nadenkend over oorlog, strijd en gezag, zich opstelde tegen elke vorm van geestelijk en lichamelijk geweld als in strijd met de menselijke waardigheid en zich uit dien hoofde keerde tegen diktatuur en revolutie en pleitvoerder was voor onderling respect en verdraagzaam heid als peilers van een 'leefbare' samenleving'. 3. 'Omdat Erasmus opwekte tot kri tisch nadenken en mede daardoor tot bezinning en zelfkritiek als voorwaar de tot het aanvaarden van de eigen verantwoordelijkheid als opdracht van de mens 4. 'Omdat Erasmus zich uitsprak voor vernieuwing onder behoud van het waardevolle en verworvene, dat als essentie van de Westeuropese cul tuur niet als 'kind met het badwater* in de vernieuwing verloren mag gaan. Een 'culturele revolutie' als in China is, zoals Mao uitdrukkelijk zelf vast stelde, geen 'export-artikel!' 5. 'Omdat Erasmus zich distantieerde van alle eenzijdige partijkeuzen, van willekeur en extremisme onder zijn lijfspreuk 'Concedo nulli' 'ik strijd met niemand mee': ik blijf onder alle omstandigheden mijzelf. Als eenzijdige partijkeuzen en extre- mismen van onze tijd noemt Beuth die zegt in de eerste plaats namens zichzelf te spreken het Sowjet-commu- nisme, het maoïsme en de filosofie van Marcuse. Maar in het slopen van het bestaande, in de vernietiging van de samenleving met revolutionair ge weld, ziet hij geen heil. 'Het willen slopen, het willen afbreken behoort onze redacteur wetenschappen f HAAG Het Nederlands scheepsbouwkundig proefstation P) viert op het ogenblik zijn veertigjarig bestaan met gepaste s. Een internationaal congres dat 250 deelnemers uit 22 landen indsi (onder wie verscheidene uit 's werelds grootste scheepsbouwna- Japan) werd giste ten in de Haagse Ridderzaal geopend door 1 tssecretaris Kruisinga van verkeer en waterstaat. was in een even stijlvolle als ig praktische omgeving, want na i pening moest het gezelschap zich i lissen inschepen, om honderd ki- ter oostelijker het nieuwe para- ard van het NSP te gaan bekij- de vacuüm-sleeptank in Ede, j mee het kapitaal dat in die veer- »ar in het proefstation was geïn- erd in een slag werd verdubbeld, stocne» die tank is dan ook wat bijzon- 18 meter breed, 8 meter diep, wart kilometer lang, en dat alles en betonnen gebouw dat bijna naai luchtledig kan worden ge it De kosten van deze eerste va- Wleeptank ter wereld bedroegen lüjoen gulden, en dat lijkt een ibele investering te gaan worden. I het is om meer dan een reden tuttig, modelproeven met schepen Kom 2sept. kijken naar de i nationale kampioenschappen bloemschikken Floralla-dagen v. d. amsterdamse scholen te kunnen doen bij sterk verlaagde druk. Daardoor kunnen namelijk cavi- tatieverschijnselen bij de draaiende schroef worden bestudeerd, de vor ming van waterdampbellen in het wa ter waar de zuiging van de bewegende schroefbladen de druk plaatselijk sterk verlaagt. Rendement Dat tast het rendement van de voort stuwing aan en dat is op zichzelf nog overkomelijk, hoewel het knap lastige vormen kan aannemen. Maar bovendien hebben die dampbellen de hebbelijkheid langs het schroefblad weg te schuiven en dan plotseling met zo'n geweld in elkaar te klappen dat het oppervlak van de schroef ernstig kan worden aangetast en hele stukken worden weggevreten. Een en ander kan verder nog voor de struc tuur schadelijke trillingen veroorza ken, en hinderlijk lawaai. Redenen genoeg om die cavitatie de gelijk aan modellen te bekijken dus, en omdat het optreden samenhangt met plaatselijke drukverschillen wordt het niet alleen bepaald door de vorm van de schroef, maar ook door de vorm van het achterschip en de onderlinge afstand. Daarom moet be slist met complete modellen worden gewerkt en daarom werd dat grote luchtledige gebouw neergezet. Waarom moest het nu meteen zo ontzettend groot, hadden nogal wat mensen aan directeur prof. dr. ir. J. D. van Manen gevraagd. 'Maar dit is echt het kleinste waarmee we het gedrag van een supertanker nog op schaal kunnen bekijken'. Behalve schepen worden in andere proef- bassins van het NSP ook modellen van booreilanden en soortgelijke za ken bestudeerd, die voor de scheeps- bouwmarkt steeds belangrijker worden. Uit de openingstoespraak van dr. Kruisinga nog een boeiende, zij het voorzichtige voorspelling: 'Het lijkt niet onmogelijk dat vóór 1980 de onderzee-tanker en de oceaanwaardige duwcombinatie operationeel kunnen worden'. Met modellen van een zee gaande duwboot worden in de zee gang-tank van het NSP al proeven genomen. Van een verslaggever DEN HAAG De levensverze keraars gaan dit najaar in een groot aantal reclamespots via radio en televisie de vrouw be werken. Zij gaan de vrouw aan sporen eens met haar echtge noot te praten over haar toe komst en die van haar kinderen voor het geval de man komt te overlijden. De tv-reclame laat een weduwe zien, die na een blik op het aan de muur hangende portret van wijlen haar man, spelend met haar kinderen, zich tot de kij kende huisvrouwen richt met de mededeling, dat zij financieel goed verzorgd is achtergeble ven en de huisvrouwen de raad geeft daar diezelfde avond eens over te praten met haar man. De Nederlandse vereniging van assurantiebezorgers (NVA) wijdt in haar huisorgaan waar derende woorden aan deze re clamecampagne, waarop zij overigens ernstige kritiek ver wacht. 'In deze campagne, aldus de NVA, komt de vrouw als volwaardige gesprekspartner naar voren en dat wordt eens tijd'. Van een onzer verslaggevers HARLINGEN De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft bij de gemeente Ameland een plan ingediend voor de ontwik keling van twee zogenaamde 'aardgasvoorkomens'. De Landelijke Vereniging tot Behoud van de Waddenzee protesteert met klem te gen dit plan, dat natuurgebieden een totaal ander aanzicht zal geven. Lodewijk S. Beuth. wel tot een van de drie grondhoudin gen, die we tegenwoordig kunnen sig naleren. Een andere grondhouding is die van de onverschilligheid: van 'het zal mijn tijd wel duren' en van 'na ons de zondvloed'. Een derde grondhou ding is die van mensen, die wel willen hervormen, maar dan met be houd van het goede en in verdraag zaamheid en met respect voor minder^ heden. Tot deze laatste groep rekent Beuth de leden van de Erasmus Liga. Het is •te begrijpen dat de Liga daarom 'met wantrouwen de polarisatie-gedachte bekijkt'. Beuth: 'Er is overeenstem ming mogelijk tussen verschillend denkenden en dit blijkt wel uit de samenstelling van onze Liga, waarin mensen uit KVP, ARP en PvdA zitten. We hebben ook de vorm van een stichting gekozen omdat we als vere niging snel een ontkrachting van be ginselen zouden kunnen meemaken, zoals dat bijvoorbeeld met de VPRO is gebeurd'. Kleine groepen Nu ligt het voor de hand, dat het formuleren van in fraaie woorden verpakte doelstellingen minder moei lijk is, dan ze waar te maken. Daar om wil de Erasmus Liga de huidige problematiek op maatschappelijk ge bied met kleine werkgroepen van des kundigen te lijf gaan. Een onderwerp is onder meer de verantwoordelijkheid van de ambte naar. Beuth: 'De ambtenaar wordt thans gedekt door de ministeriële ver antwoordelijkheid en dat is een mis stand. 'Beuth noemt verder: 'Opvoe ding en onderwijs; we moeten de mensen al jong immuun maken tegen indoctrinatie'. Indoctrinatie van welke zijde? Ant woord: 'Dit houdt verband met de polarisatie'. Meer wil hij hierover niet zeggen. Een derde onderwerp is 'verantwoor delijkheid en objectiviteit van de pers'. Beuth meent dat de objectivi teit soms lijdt onder het weglaten van berichten. 'In de werkgroep zal ook ter sprake komen wat er gedaan kan worden om de mensen te leren kie zen, te leren selecteren uit de aange boden informatie; dat het publiek niet alleen het vóór, maar ook het tegen van een beleid of programma etc. moet weten'. Aan de orde komen ook 'de morele en financiële grensoverschrijding van de wetenschap' en 'gezags- en machtvor ming'. Grensoverschrijding van de we tenschap ziet de heer Beuth iin moreel opzicht in het fabriceren van reageer buis-kinderen en financieel in het verkennen van de planeet Venus ('de kosten, die op dit laatste gebied wor den gemaakt zijn op een bepaald ogenblik niet meer te verantwoorden'). Over het thema 'gezag' merkt hij op: 'Er is een gezagscrisis; rebellerende studenten zouden moeten begrijpen dat geen samenleving zonder gezag kan, dat een regering niet kan rege ren als het gezag niet wordt hersteld. Hoewel we niet kunnen zeggen: we gaan het gezag herstellen, want in dat geval krijgen we dictatuur'. dat zijn eigen Infrastructuur niet meer kan financieren, is bankroet'. Grijpt de Erasmus Liga niet wat hoog, kan een stichting een maatschappelijk proces veranderen? 'We willen slechts gezamenlijk op weg gaan. Hoe de wereld eruit zal moeten zien, kan de Erasmus Liga ook niet vertellen'. Is het geen nadeel dat de leden van de Liga tot de gevestigde orde beho ren en allen boven de 50 jaar zijn? 'Je moet niet beginnen met mensen die niemand kent en wat kritische jongeren betreft: laten ze afwachten, van iets wat pas geboren is, kun je niet verwachten dat het direct in bloei staat'. Van een onzer verslaggeefsters AMSTERDAM De gemeenteraad van Amsterdam heeft gistermiddag het voorstel om per 1 april 1973 een toeristenbelasting van vier procent in te voeren aangenomen. Dertien raads leden stemden tegen: de gehele WD- fractie, de heren Mosterd en Dom (bejaardenpartij), Dienaar (PvdA), Steenbergen (CHU), Peters (ex-kabou ter), en Wessels en Van Antwerpen, beiden D'66. Na de uitvoerige beraadslagingen van twee weken geleden had de raad dit maal maar tien minuten nodig. Bur gemeester en wethouders hadden de motie van de raadsleden Spoelstra (KVP) en Pais (WD) om de belas ting niet per 1 januari maar per 1 april van het volgend jaar in te laten gaan, overgenomen. De heer Pais stemde toch tegen de belasting, omdat hij en zijn fractie vier procent te veel vonden en vreesden dat Amsterdam een 'duurte-eiland' zou worden. De gemeente Amsterdam hoopt dat deze belasting haar vier miljoen per jaar op zal leveren. DEN HAAG Het Scheveningse Kur- haus zal in ieder geval tot 7 januari 1973 op de voorlopige monumenten lijst blijven staan. Dit heeft het mi nisterie van cultuur, recreatie en maat schappelijk werk meegedeeld De motivering van de vereniging is onder andere dat de hoeveelheid aard gas aanwezig in de ondergrond van het Waddengebied, voldoende is voor twee jaar Nederlandse energiebehoef te. De onder het vasteland van Neder land aanwezige voorraden zijn echter voldoende voor 25 jaar. 'Het is daar om' aldus de vereniging 'on verantwoord om hals over kop de steeds schaarser wordende natuurge bieden te vernielen. Wij kunnen de (relatief kleine) gasvoorkomens in het Waddengebied en op enkele andere plaatsen waar onvervangbare natuur gebieden door gaswinning ernstig aan getast dreigen te worden, beter bewa ren voor tijden waarin er meer be hoefte aan is dan nu'. Concessie In februari 1969 gaf de minister van economische zaken een concessie voor de winning van aardgas en olie in de oostelijke Waddenzee uit aan de NAM en Mobil Oil- Company. De twee gas- Van onze Haagse redactie DEN HAAG De PvdA-verkeersdes- kundigen drs. E. van Thijn wil de regering interpelleren over de aange kondigde tariefsverhoging bij de spoorwegen van gemiddeld 10 procent De heer Van Thijn meent dat het huidige kabinet deze belangrijke maat regel niet zou mogen nemen, gezien de verkiezingen die in november wor den gehouden. Daarbij twijfelt hij aan de noodzaak van deze drastische ver hoging. 'Het criterium hierbij moet niet het tekort maar de taakstelling van de spoorwegen zijn. Die taakstel ling houdt in zovéél mogelijk reizi gers aan te trekken; het is bekend dat tariefsverhogingen van deze grootte echter een belangrijk aantal reizigers zal afstoten!', aldus de heer Van Thijn. Het PvdA-Kamerlid vindt voorts dat deze prijsverhoging', verrassend snel volgt op de vorige tariefsverhogingen bij de spoorwegen'. Gezagscrisis De gezagscrisis houdt aldus Beuth ten diepste verband met het verlo ren gaan van het element wijsheid in onze samenleving, wijsheid die boven het intellect uitgaat. Lodewijk Beuth, partijloos, remonstrant en bewonde raar van Erasmus, antwoordt op de vraag of hij de man-van-actie Luther- afwijst: 'Nee, ik wijs Luther niet af; hij was meer vent dan Erasmus. En ik kan me verenigen met zijn opmer king dat ook al zou de wereld morgen vergaan, ik vandaag neg mijn boom pje moet planten'. Beuth is sterk onder de indruk geko men-van het boek 'Mut zur Utopie' van de Duitser prof. dr. Georg Picht. Hij vindt de crisisverschijnselen van onze samenleving zeer ernstig en meent met prof. Picht dat we een nieuwe 'kritische utopie' nodig heb ben, een samenlevingsmodel waarin de grenzen van de draagkracht van onze planeet zijn opgenomen. Want, aldus Picht, 'een economisch systeem, DEN HAAG De gemeente Den Haag ziet grote problemen rijzen als de regering over zou gaan tot de voorgenomen spreiding van rijksdiensten. Burgemeester Marijnen en det wethouders van Ommen Kloeke en Nuij, respectievelijk van economische zaken en stadsont wikkeling, hebben in een nota kritische kanttekeningen geplaatst bij de regeringsplannen. Zij zien met vrees de verstoring van de toch al zwakke arbeidsmarkt in Den Haag en directe omgeving wan neer verschillende overheidsapparaten zouden verdwijnen. Motieven voor verplaatsing, als ver sterking var de werkgelegenheid in het noorden en in Limburg, worden afgewezen, 'omdat* aldus de nota 'dat niet de Haagse regio raakt doch op rijksniveau ligt. Bestrijding van werk loosheid elders mag nooit werkloos heid in het westen doen ontstaan.' Bijzonder veel bezwaar wordt gemaakt tegen het wetsontwerp selectieve in vesteringsheffing, dat het Den Haag onmogelijk maakt (als de rijksdien sten deels zouden verdwijnen) de wegvallende arbeidsplaatsen te doen vervullen.' In deze regio zijn namelijk talvan open gebieden gereserveerd voor rijksgebouwen, die dan tegelij kertijd niet zouden worden gereali seerd. Als echter toch besoten zou worden tot spreiding van rijksdien sten dan zullen volgens de nota maat regelen genomen moeten worden om het werkgelegenheidsniveau op pedl te houden, wat een actieve werkgelegen- heidspolitiek in zou houden. Dit zou echter in strijd zijn met het regeerak koord dat vorig jaar werd afgesloten en waarin werd gesteld dat de werk gelegenheid in het westen zou moeten worden gestabiliseerd. Daarom wordt in de nota slechts de mogelijkheid genoemd op ambtelijk en bestuurlijk niveau het beraad en onderzoek voort te zetten. Mocht de regering echter toch eerder tot daden willen overgaan dan zal in de uitvoe ring een flexabiliteit noodzakelijk zijn voorkomens Ln dit gebied aangetrof fen bevinden zich aan de westzijde van Ameland (NAM-boring bij Hol- lum) en aan de oostzijde (Mobil- boringen bij de oostpunt in zee). Het plan voor exploitatie van de bel de terreinen omvat: de aanleg van vier nieuwe boorlokaties, elk met vijf punten, waarvan twee op zee en twee op Ameland; een reeds aanwezige en nog uit te breiden boorlokatie met een put bij Hollum; een gasbehande- lingsstation aan de Ballumerbocht met aanlegsteiger voor schepen; een net van gasleidingen van de boorloka ties naar het gasbehandelingsstation; een gasleiding van het gasbehande lingsstation naar de vaste wal van Friesland; een verharde weg aan de oostzijde van Ameland. De oppervlakte van de aan te leggen boorlokaties zal ruim 2.3 hectaren worden, die van de reeds bestaande is ruim een hectare. Twee lokaties zijn op zee gepland: hiervoor worden plat forms geplaatst. Om de boorlokaties op land te bereiken zijn verharde wegen nodig waar met zware auto's over kan worden gereden. Het gasbehandelingsstation, waar de zwaardere koolwaterstoffen uit het gas verwijderd worden, is gepland op een terrein van drie ha. aan de Ballu merbocht Hier worden onder ander© geplaatst koelcompressoren, opslag tanks, meetinstallaties, centraal con trolegebouw, een machinekamer en een afscheepinrichting voor het ver schepen van de zwaardere koolwater stoffen en afvalwater. De boorlokaties op Ameland zijn ge projecteerd in natuurgebieden, terwijl ook de gasleidingen en de verharde weg grotendeels natuurgebieden door kruisen. De meest westelijke lokatde is gepland in zee op 500 meter voor de kust van Bosplaat (Terschelling), die tot Europees natuurgebied is ver klaard. Burgemeester Drs. A. M. J. C. Aarts, 36 jaar oud, referendaris ter gemeentesecretarie te Tilburg, rooms- katholiek en lid van de KVP is per 16 september benoemd tot burgemees ter van Teteringen. Prijs De Hamburgse stichting FVS heeft de Conrad:BorchIingprijs-1972 toegekend aan de Arnhemse taalge leerde H. J. Leloux. De prijs bestaat uit 5000 mark en wordt sinds 1962 om de drie Jaar toegekend. De heer Le loux heeft de prijs gekregen wegens zijn baanbrekend werk op het gebied van de Nederduitse filologie. De prijs wordt op 28 november in Goettlngen uitgereikt Minister Udink gaf deze brug over de Rijn bij Heteren gisteren officieel vrij voor het verkeer. De oeververbinding is bijna één kilometer lang en maakt deel uit van Rijksweg 57. Van deze autosnelweg, die straks de verbinding vormt tussen het oosten en het zuiden van het land, kon gisteren ook ruim 12 kilometer in gebruik worden genomen. zodat bij nader inzien optredende rampzalige gevolgen voor de Haagse regio kunnen worden voorkomen.' Va onze soci-econ. redactie UTRECHT De ziekenfondsverzeke raars en andere grote ziekenkosten- verzekeraars overwegen ruim een mil joen gulden op tafe' te leggen om het college voor ziekenhuisvoorzieningen aan een startkapitaal te helpen. Dit college, dat als taak hoeft de minister te adviseren over maatrege len ter bevordering van doelmatige voorzieningen van ziekenhuizen en andere inrichtingen van gezondheids zorg, kan niet met zijn werkzaamheden beginnen omdat de financiering uit het algemeen fonds bijzondere ziekte kosten nog niet (wettelijk) is gere geld. In september kunt u met NS op uw 65 kaart weer 2 dagen gratis reizen. Kies uit elke dinsdag, woensdag, donderdag of zaterdag in september, behalve zaterdag 30 september. Laat aan 't loket uw 65+kaart afstempelen en 6tap in. Voor 1ste klas betaalt a max. f 4.- per dag bij. Buiten de gratis reisdagen reist u met uw 65+kaart met maar liefst 50% kor ting op enkele-reis kaartjes. De jaarkaart kost f 50.- p.p., voor 'n echtpaar f75.-, driemaands kaart f 20.- p.p., voor 'n echtpaar f 30.- Elke 65-plusser kan er een kopen (uw vrouw mag jonger zijn). Uw NS-identiteitsbewiJs ofpa8foto(s) én een bewijs waaruit uw leeftijd blijkt (paspoort of, voor echt paren, trouwboekje) meebrengen. Vraag een folder aan 'fc loket. voordelig uit met NS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 15