Polo-team zonder allure
DREIGENDE ZWEMCATASTROFE
Luttikhuizen-Kieft
enige afvallers
'Boze' Richardson
slaat keihard toe
Te veel ontzag
voor Hongarije
Laatste meters teveel
voor Enith Brigitha
Draaiende wind kost
Nederlanders plaatsen
Scheidsrechters grijpen onvoldoende in hij spelverru wing
Z singe;
München
1972
fK
n Dam: Een oppepper hebb en we hard nodig
Nederland
op de
Spelen
/KWARTET WOENSDAG 30 AUGUSTUS 1972
SPORT
T11/K13
gronds )ostduitser Roland Matthes voldeed aan de hoog-
sr goeiannen verwachtingen. Op de 100 meter rugslag
ee< n hij vooral in de slotfase zo sterk, dat de concur-
e nog sle(ihts ^on knokken om het zilver.
er d
Sandra Neilson verraste iedereen, maar bovenal Sha
ne Gould op do 100 meter vrije slag. Huilend van
emotie beklom zij de trappen van het erepodium.
Huilend nam zij het goud in ontvangst
Mark Spitz lijkt op weg naar een record-oogst aan
gouden medailles op deze Olympische Spelen. Op d«
200 meter vrije slag demonstreerde hij weer zijn
overmacht. Hij veroverde zijn derde gouden medaille.
middel1
•t smel
klein
verl
ogelst
haamd
ar va
verdi
int te
eeg
te ho
uoobnze speciale verslaggever
En da
oor
p
"J*
stberi
stri
djfCHEN De illusie verkeerde in een des-illusie. Het Neder-
waterpolo-zevental kan het Olympisch toernooi verder wel
in. Het teleurstellende gelijkspel tegen de Westduitsers im-
dat de ploeg van coach Harry Vriend de finale-pole niet zal
De beschuldigende vinger priemde onnodig vaak in de
van de omstreden Cubaanse scheidsrechter Martinez. Ten
t. Toegegeven, Martinez was vaak niet erg gelukkig in zijn
;en. Maar hij verdeelde die beslissingen gelijkelijk over
partijen.
eefcng
!ocfchte.
zij
vit
..aat°rzaak moet worden gezocht in
"he ntbreken van een werkelijke ve
in de Nederlandse ploeg. De
ontbreekt en daarom ook het
"/offerende element dat een sport-
in een belangrijk toernooi nu
nodig heeft. De ploeg lijkt
ve verlamd zoals igistermorgien toen
,erederlanders ondanks een nume-
meerderheid tegen een achter-
aankeken. Op een moment dat
onjer aan de kant zat scoorde de
d, Isnelle Jlirgen Stiefel voor zijn
Die situatie was karakteristiek
Gerrit
den Ambtman
schijn
iet team vain dat moment. Ver-
it partijtje tussen Nederland en
hiitsland nog vrij rustig, bui
anders zullen steeds minder het
hil kunnen zien tussen waterpolo
ij worstelen. Vooral top-waterpo-
al jarenlang besmet door een
de perken groeiende hardheid
kalmerend optreden van het
lationale scheidsrechters-korps.
wol waterpolo wordt steeds meer
eten aan fysieke kracht en hard-
dan aan techniek en taktiek.
toernooi in München is deze
opmerkelijk koest van start ge-
Maar nu de krachtpatsers in de
roepen elkaar beginnen te bena-
lijken de improvisaties op ju-
worsteltechnieken het Olym-
water opnieuw te vertroebelen.
Joegoslavië-Roemenië ontaardde maan
dagavond voor de lenzen van de televi
sie-camera's in een soort mini-oorlog,
zodat de waterpolo-wereld het zoveel
ste staaltje van anti-propaganda kon
noteren. Dit duel zal in de komende
daigen geen uitzondering blijken. Nu
al wordt gevreesd dat in de straks te
formeren finale-poule het aantal
schermutselingen niet meer te tellen
zijn. De hardheid van de Russen en
de Joegoslaven wordt door een tech
nisch sterker bedeelde ploeg als Hon
garije verafschuwd. Harde praktijken
van de krachtige Sowjets blijken wel
naar succes te leiden. De scheidsrech
ters zijn nauwelijks bereid de toene
mend» lichamelijke confrontaties in
te dammen. Sterker nog: veel arbiters
kijken machteloos toe hoe de wedstrijd
hen voor een groot deel uit de hand
loopt.
ONDESKUNDIG
De smalle top van het scheidsrechters-
wereld wil natuurlijk de alarmerende
ondeskundigheid van haar volgelingen
niet toegeven. Alleen George
Geurtsen, de internationaal hoog ge
waardeerde Arnhemse arbiter, kan
zich een dergelijke aanklacht veroor
loven. Simpelweg, omdat hij tot de
spaarzame uitzonderingen behoort.
Geurtsen: 'In feite is er geen
toenemende hardheid van het water
polo. Sommige wedstrijden lijken ner
gens op, maar dat is dan de schuld
van de incompetente scheidsrechter.
De elite-groep van de arbiter bestaat
uit zo'n tien personen. Die toppers
voelen zich onbedreigd, omdat er veel
te weinig concurrentie is'.
Nederland heeft via Geurtsen, Wil
Goossen en Fred van Dorp een gunsti
ge naam bij de waterpolo-landen opge
bouwd. De eerste twee zijn in
München als scheidsrechter aanwezig.
Voor Fred van Dorp bleek geen plaats
in de afvaardiging, omdat ieder land
maximaal twee arbiters naar de
spelen mocht afvaardigen. Dus ook
scheidsrechters uit naties, waar het
waterpolo nog nauwelijks ontwikkeld
is, kunnen him scheidsrechters voor
Olympische confrontaties naar voren
schuiven. Goossen: 'Deze regeling lijkt
natuurlijk nergens op. Rusland bezit
misschien vijf scheidsrechters van
hoog imjternationaail niveau. Drie kun
nen hier niet fluiten, omdat er maar
twee officieel gestuurd mogen wor
den. Natuurlijk krijgen de ervaren
top-arbiters de belangrijkste en lastig
ste wedstrijden toegewezen, maar in
München is voor de eerste keer be-
Voor de Duitse doelman Olbert was er alle reden t ot juichen na het 4-4 resultaat dat zijn ploeg tegen de
Nederlanders behaalde.
paald, dat iedere aangewezen scheids
rechter ook minstens één wedstrijd
moest leiden. Aan de ene kant is dat
toe te juichen, jongeren krijgen hier
door een kans, maar van de andere
kant haalt <lie maatregel ook weer het
niveau van de arbitrage omlaag'.
PLEIDOOI
Diverse vermaarde coaches hebben
ook in München al weer hun traditio
nele pleidooi voor een strengere aan
pak tegen te hard spel gehouden.
George Geurtsen vindt het niet nood
zakelijk andere maatstaven aan te -
leggen. 'Je mag nooit het meest ei
gene van het waterpolo afhouden. Als
je bij boksen een tegenstander niet
meer mag slaan, is het met die sport
ook afgelopen. Hardhead hoort ge
woon bij polo. De scheidsrechter moet
waken, dat het een fijne mannelijke
sport blijft. Ik fluit niet voor de
mensen achter de tafel of voor het
publiek. Ik probeer er voor te zorgen
dat als de veertien spelers uit het
water komen ze zeggen, dat ze een
fijne wedstrijd hebben gespeeld. En
om dat te bereiken wil ik best het
maken van een paar fouten riskeren'.
De internationale polo-arbiters heb
ben zich tijdens de spelen in Mexico
in een club verenigd. Ruim veertig
fluittisten hebben zich de laatste vier
jaar aangemeld. George Geurtsen ont
breekt op de ledenlijst. 'Ik vind het
een te groot bezwaar, dat de internati
onale zwemfederatie (FINA) de club
niet erkent. Het maakt allemaal een
wat streberige indruk op me'.
ACTIEF
Wil Goossen daarentegen blijkt een
van de zeer actieve leden van de
organisatie. 'Voor ons doen hebben
we al veel bereikt. Aan die erkenning
tillen we niet zo zwaar. We begrijpen
het standpunt van de FINA, die wil
voorkomen, dat binnen haar organisa
tie nog meer clubjes gevormd worden.
Maar wij als scheidsrechters hebben
de laatste tijd een nuttige dialoog met
de FINA op gang gebracht Bijna
jaarlijks houden we een bijeenkomst.
We zijn nu met een plan bezig om de
FINA te bewegen een lijst met zo'n
15 a-arbiters op te stellen. Er moeten
drie secties komen met een promotie-
en degradatie-regeling*.
Internationaal krijgen de polo-scheids
rechters nauwelijks enige begeleiding.
De Koninklijke Nederlandse Zwem
Bond kan steeds drie redelijk getalen
teerde scheidsrechters op internatio
naal niveau afleveren, omdat aandacht
aan de opleiding wordt besteed.
Geurtsen, met meer dan 55 officiële
interlands op de prestatie-lijst: 'Het is
geen kunst om tot de beste tien
scheidsrechters van de wereld te be
horen. Gewoon, omdat het ronduit ar
metierig is aan de basis'. En Goossen:
'Onbekende scheidsrechters krijgen te
weinig wedstrijden toegewezen. Daar
naast woorden ze in eigen land nauwe
lijks gevormd. Iedere bij de FINA
aangesloten zwem-organisatie wil
pronken met het feit, dat zij scheids
rechters op de internationale lijst
hebben staan. Kwaliteit is blijkbaar
niet belangrijk. Vandaar dat ook
Egypte en Japan hier in München een
scheidsrechter leveren'.
i als
Iden
zijn
een
ïnen
tinei
onze speciale verslaggever
fCHEN Het lijkt na twee dagen nog te vroeg nu al diepgra-
naar oorzaken van de valse start van de1 Nederlandse zwem-
l te zoeken. Een gegeven is echter wel, dat het programma van
aag de teleurstellende prestatiecurve nog een gunstige wending
jeven. Wellicht kan de viermaal honderd meter, 100 meter vrije f
estafette-dames de plotseling diepgewortelde problematiek wat
r perspectief bieden. Maar ernstige twijfel is hierover zeker op
plaats.
Ie bittere ervaringen die ook
en de stemming in de Neder-
e ploeg verder besmetten, tasten
ide bondstrainers, Nico van Dam
o Schreuirs, wanhopig naar de
van de onverwacht grote tegen-
5. Voorlopig beperken ze zich
et graven in de situatie van het
S, tent. Hetgeen betekent, dat zij
jlen bun twijfels over de gehele
ver. de van voorbereiding durven uit
kin- teken. Het lijkt niet lang meer
a] uren, of zij zullen gedwongen
ren- en veel dieper naar de oorzaken
'an graven. En dan zullen zij
den J^tfeld op gerede twijfels stui-
dle ^fels bijvoorbeeld over de ge
animeerde topprestatie in het
aar. Aan de winterkampioen-
•pen in april, toen van de voorlo-
Olympische kandidaten het uitere
volle
rado
het
i in*
wei-
iter-
:den
geld
I
van
ado,
van
een
aar-
;Ige-
ste voor een definitieve kwalificatie
in de ploeg werd gevergd. Nederland
demonstreerde toen in Den Haag een
blakende vorm, zette zelfs wereldtij
den neer.
De topconditie waarin de naar
München lonkende zwemmers en
zwemsters toen verkeerden verbaasde
iedereen. Er sneuvelden Europese re
cords en de top van de seizoenrang
lijst werden bijna wekelijks door el
kaar gehutseld. Het optimisme zwelde
aan. Tot onverantwoorde proporties.
Niemand, helemaal niemand, stak een
waarschuwende vinger op. De 'goede
waaier' verleidde velen tot hoogharti
ge voorspellingen. Men vergat zich af
te vragen of die gedwongen top in
het voorjaar niet te veel zou vragen.
Of uit de nog nauwelijks ontwikkelde
lichamen niet de uiterste krachten
Nico van Dam
zijn gehaald. Dat zelfs reserves aange
sproken moesten worden om aan de
scherpe eisen van de toelating en
handhaving in de ploeg te voldoen.
Toegegeven, op het eerste gezicht leek
er sprake van een ideale opbouw. Ook
in deze kolommen is hel meermalen
gesignaleerd.
Nederland hoefde zich bijvoorbaat
nauwelijks illusies over prestaties van
werkelijk internationaal formaat tij
dens de Spelen te maken. Daarvoor
was de concurrentie te groot en de
reële opstelling van de verantwoorde
lijke leiders te afgebakend. De aspira
ties gaan voor wat dit toernooi in
München betreft officieel niet verder
dan het streven naar verbetering van
persoonlijke tijden. De pijnlijke ont
wikkeling na twee dagen zwemmen in
de razendsnelle Olympische piste
wijst tot verbijstering van de bond
strainers in een heel andere richting.
Want tot nu toe is alleen Hennie
Pentermann (200 meter wisselslag)
erin geslaagd haar persoonlijk beste
tijd te overtreffen. Nico van Dam:
'Laten we het voorzichtig stellen. Tot
nu toe is alles niet meegevallen'. Van
Dam bedoelt: het valt allemaal zwaar
tegen. De directe oorzaken worden nu
nog in de sfeer, de imponerende en
tourage, gezocht. De volgepakte tribu
nes, de perfect registrerende televisie
camera's en de vloeiende organisatie,
dit alles brengt de Nederlandse zwem
ploeg aan het wankelen. Een stukje
puur on-Nederlandse mentaliteit. De
Amerikanen, de Australiërs, de Japan
ners en veel Oosteuropeanen tonen
hun emoties pas na de race, veelal op
het erepodium. Van Dam: 'Je denkt
aan die entourage. Want besef wel
dat het iets betekent, als je moeder
ziel alleen daar die hal binnenloopt.
Dat imponeert je'.
Nogmaals, dit is slechts een voorzich
tige tussenbalans. Vandaag nog kan
het tij keren. De viermaal 100 meter
vrije slag estafette en in veel indere
mate de 400 meter vrije slag persoon
lijk, zijn altijd als één van de troeven
van Nederland naar voren geschoven.
Misschien is het ijs gebroken en kan
de Nederlandse ploeg nu echt gaan
zwemmen. Van Dam: 'Een oppepper
hebben we hard nodig'. Zo een injec
tie is het gros van de leden van deze
filoeg vreemd. De keiharde nederlaag
s in de periode van opbouw uitgeble
ven. Hij dreigt nu, op het beslissende
moment, te komen. Van Dam en
Schreurs kunnen zich vastklampen
aan het feit, dat het toernooi nu
zover op gang is gekomen, dat van
gewenning aan de situatie sprake kan
zijn.
GERRIT DEN AMBTMAN-
Enith Brigitha verraste iedereen. Tot op 25 meter voor de finish echter.
Toen klapte de enige Nederlandse vertegenwoordigster in de finale van de
100 meter vrije slag dames ineen. Zo sterk zelfs, dat zij als laatste aantikte
in de voor haar zeer teleurstellende tijd van 60,1 sec.
Enith Brigitha had aanzienlijk scherper kunnen finishen. Want het door de
Amerikaanse Sandra Neilsen aangevoerde veld raasde toch niet zo snel als
verwacht. De laconieke Brigitha bereikte zelfs als tweede het keerpunt. Op
de laatste meters echter moest zij al haar veroverde terreinwinst afstaan.
Enith Brigitha had gegokt. Het werd een mislukking, vertelde zij, teleurger
steld: 'Ik ben zo hard mogelijk weggegaan. Natuurlijk wilde ik onder de I
minuut komen. Maar de laatste meters merkte ik gewoon dat ik
kracht tekort kwam.' En bondstrainer Nico van Dam: 'Het was de bedoe
ling, dat Enith de eerste 50 meter zo hard mogelijk zou zwemmen en zou
kijken, hoever zij kon komen. Ze had niets te verliezen. Ze was immers als
achtste in de finale gekomen. Vluchten kon zij toch niet meer doen.' Van
Dam wilde, dat de 'klap' op de laatste baan niet aan een conditie-gebrek
wijten. 'Haar conditie is perfect. Dat is vooral tijdens de training op tus
senafstanden van 75 en. 200 meter wel gebleken. Vreemd, eerder op de dag
gingen Te Riet en Prijsdekker beiden te langzaam af en nu was Enith in
feite weer te snel.'
Ruud Stokvis relativeerde onmiddellijk. 'Wij hebben nu wel door een over
winning in de herkansing de finale bereikt, maar bij een dergelijk zwakke
tegenstand, zegt dat maar heel weinig.' Stokvis, de 'helft' van de ongestuurde
twee van Nereus, kwam met Luynenburg toch nog in de halve finales van
de olympische roeiregatta. Stokvis: 'Het klopte nu ook op de eerste 1000 me
ter. WIJ hebben echt moeiteloos gewonnen. Na de slechte ervaringen in de
series van zondag hebben wij ons volkomen op het eerste deel geconcen
treerd.' Roel Luynenburg: 'Wij waren iets te snel weg. Het leek wel een
valse start. Maar die eerste winst telt toch ook.'
Ook Paul Veenemans en Jan Bruyn, de Nederlandse dubbeltwee, voldeed
aan de verwachtingen en stelde een plaats In de halve finales veilig. Ook zij
concentreerden zich vooral op de start. Er werd op die eerste paar hon
derd meter winst geboekt en daarna was het eenvoudig een kwestie van
consolideren. Het ging het Nereus-Skadi duo voortreffelijk af. Slechts de
twee met stuurman, Luttikhuizen-Kieft moest het gisteren totaal laten af
weten. Het tweetal, het was al bekend, is met tegenwind bepaald geen im
ponerende ploeg. In de voorwedstrijden werd dan ook de schuld gegeven
aan die tegenwind. Maar gisteren bleek de lering die daaruit te trekken
was. andere afstelling van het materiaal, niet uitgevoerd. Het tweetal con
centreerde zich dan wel, zoals de andere ploegen op de eerste 1000 meter,
maar verspeelde op dat stuk zoveel energie, dat daarna geen mogelijkheid
meer tot consolidatie bestond. Het tweetal van Proteus-Eretes werd derde,
en was daarmee voor dit Olympisch toernooi uitgeschakeld.
Ben Staartjes, algemeen getipt als medaillewinnaar in de Tempestklasse was
gisteren de beste Nederlander tijdens de openingsraces in Kiel. Staartjes
kwam uit op een zevende plaats. Misschien onder de verwachtingen, maar hij
was wel de enige Nederlandse afgevaardigde die zich bij de eerste tien in
zijn klasse kon nestelen. Het ging de anderen aanmerkelijk minder soepel
af. Imhoff en Korver werden in de Flying Dutchman-klasse dertiende.
Kees Douze deed het bij de Finnjollen nog slechter. HIJ liet uiteindelijk
slechts drie meededingers achter zich. Voor hem werd een 32e plaats geno
teerd. De Nederlanders lieten zich door de grillige wind in Kiel volstrekt
verrassen. Varend op sterke wind uit het oosten, draaide de wind echter pal
de andere kant op. Bij die westenwind kon meteen de ondergang van veel
equipes worden genoteerd. De grote winnaars van de eerste dag in het mo
derne zeilcentrum van Kiel warfen de Fransen, die vrijwel in alle klassen
voorin waren te vinden.
De Nederlandse zwaarwelter Richardson heeft het gisteren uiterst moeilijk
gehad. Zijn aanvankelijk geplande partij in de middaguren tegen de Argen
tijn Cabrera ging wegens ziekte van de tegenstander niet door. Hoewel het
dan gebruikelijk is dat de man dan automatisch overgaat naar de volgende
ronde, beschikte de organisatie anders. Ondanks heftige protesten van de
Nederlandse ploegleiding werd Richardson tegen de Joegoslaaf Svetomir
Belic gezet, de zilveren medaillewinnaar bij de Europese kampioenschappen
van het vorig jaar. De 'geladen' Richardson scoorde echter zoveel punten,
dat hij 3 stemmen tegen twee winnaar werd verklaard. In de achtste fina
les, zaterdag, bokst Richkrdson tegen Hanmani.
In plaats van brons een desillusie. Zelden zal een Nederlands waterpolo-team
zoveel over Olympisch perspectief hebben gesproken als dit keer. De loting
voor de voorronden, vorige week, vergrootte het optimisme alleen nog maar.
Hongarije, zo werd geredeneerd, zou onverslaanbaar blijken, maar West*
Duitsland mocht toch geen hinderpaal op weg naar de eindstrijd van het
toernooi gaan vormen.,
West-Duitsland, luidde het argument, had de laatste drie jaar immers niet
een keer van Nederland gewonnen. Zelfs niet gelijk gespeeld. Vandaar,
dat de formatie van coach Harrv Vriend zich al bij voorbaat bij de laatste
zes in de finale-ronde waande. West-Duitsland vermorzelde gisteren echter
alle illusies. Nederland kwam niet verder dan een gelijk spel (44). En om
dat West-Duitsland een dag eerder al het voor eremetaal favoriete Hongarije
zeer knap had bijgehouden (3-3) gaat vermoedelijk niet Nederland, maar
West-Duitsland over naar de finale-poule. Het is namelijk niet aannemelijk,
dat de Westduitsers tegen de relatief zwakke Australiërs en Grieken in de
resterende voorwedstrijden nog een fout maken.
Nederland heeft de onverwachte eliminatie aan zichzelf te danken. West-
Duitsland heeft aangetoond, dat in de eerste plaats de angst voor Hongarije
sterk overdreven is gebleven. Daarnaast demonstreerde Nederland in de
'sleutelwedstrijd' toegen de Westduitsers aanvallend zoveel zwakte, dat de
uitschakeling alleen maar terecht genoemd mag worden. Nederland speelde
verkrampt, slordig en ongecontroleerd waterpolo. Keek van het begin af aan
tegen een achterstand op en wist tot drie keer toe in de spannende en har
de wedstrijd niet van een numerieke meerderheid te profiteren. Na twee
periodes was de achterstand al tot 3-1 opgelopen. Buunk zorgde voor het
tegendoelpunt. Hij verkleinde ook in de derde fase de achterstand tot 3-2.
Parrel zorgde voor 3-3 en kort voor tijd haalde eindelijk eens Mart Bras
doeltreffend uit.
Het herstel in de laatste twee periodes bleek niet voldoende. De noodzake
lijke overwinning bleef door balbezit van de Westduitsers buiten bereik.
Na Rome, Tokio en Mexico leek het waterpolo-zevental voor het eerst weer
tot de eindstrijd te kunnen doordringen. De voorbereiding onder supervisie
van de strenge Harry Vriend is optimaal geweest. Vriend, ontluisterd: 'We
zijn vier Jaar bezig geweest. Er is keihard gewerkt. Vooral voor de jongens
die nu gaan stoppen, vind ik het jammer, We hebben tegen WestDuitsland
goed gespeeld, met volle Inzet. Misschien wilden we wel te graag winnen,
hebben we ons geforceerd. Aan de mentaliteit wil ik het niet wijten. Als er
iets aan de instelling mankeerde, dan had ik dat vorig jaar tijdens de strijd
om de Coppa Jadran wel ontdekt. Het is ook typisch Nederlands om het aan
de mentaliteit te wijten. Daar doe ik nu niet aan mee/
