Sneller onderzoek naar
klachten over reclame
dichtbij
'Reclame is hier geen
ingevreten kwaal'
JuqDÜD
1
(J
utoritair
Drtzichtig
Heeresma langs berg en dal
Dertien auto's van
de weg gehaald
Prijsschommelingen in
eieren groter geworden
/Kt
^UW/KWARTET WOENSDAG 23 AUGUSTUS 1972
bus
Nws
BINNEN LAND/COMMENT A A K
15 K7
studenten protesteren tegen de
loging van het college- en inschxijf-
valt te billijken. De regering, en
name ex-minister De Brauw, heeft
er naar gemaakt. Eerst werden
f t verhogingen aan het parlement
geteerd zonder het bijbehorende
liern van studieleningen, dat de last
rooi minder draagkrachtige studenten
et merkelijk zou hebben verlicht. En
trt folgens werd de Eerste Kamer on-
bedreiging met een kabinetscrisis
h jtisch gedwongen, een maatregel te
"f* vaarden, die ze anders waarschijn-
w zou hebben verworpen. Dat de
jsten van de studenten althans
een deel zijn uitgelokt, is dan ook
r alleszins verdedigbare stelling.
fib! ^et 1S m"r ^an cen a^lesz'ns
:et>b< ledigbare stelling, het is een feit,
ir te je verhogingen toch maar door de
epub vertegenwoordiging zijn aanvaard,
zijn vastgelègd in een wet en de
Js van het democratische spel eisen
daarop is in deze kolom al terstond
'Het Eerste-Kamerdebat gewezen
de betrokkenen zich aan die wet
ju [en, desgewenst onder protest,
o mee is natuurlijk niet gezegd, dat
t overtreding nooit gerechtvaardigd
7,1 zijn. Wanneer een wet in strijd
T it met het eigen geweten, is ze zelfs
iden. Terecht zegt prof. mr. I. A.
«nhorst echter in het jongste num-
van 'Pharetra', dat er 'maar al te
lichtvaardig een beroep op het
u A »ten wordt gedaan'. 'Wanneer men
enpro ollegegelden gaat boycotten, verzet
zich niet tegen stuitend onrecht
het soort waar men zich tegen mag
l\ noet verzetten'.
ze en studenten die de verhoging boy-
n, nog wel aanspraak maken op
Voc begrip, zij het niet op goedkeuring
j hun gedrag, zelfs dat begrip ver
en ze te verspelen, wanneer ze
omende studenten die het niet met
v9"03" eens zijn, proberen te beletten,
rbeid! te laten inschrijven. Gelukkig is
'1! naar een kleine groep die, eergiste
ren gisteren, zich in Utrecht aan dit
n ritaire wangedrag heeft schuldig
iakt. Haar woordvoerder, de stu-
B. Chorus, verdedigde zich voor
Lie devisie met een betoogje dat erop
Je, kwam, dat hij en de zijnen de
tie veel beter konden beoordelen
die onnozele schapen van eerste-
wier belangen, desnoods tegen
zin, door Chorus c.s. werden
rtigd.
zouden Chorus en zijn makkers
n vinden, wanneer op 29 november
slfde argument tegen hen zou wor-
gebruikt, om hun de toegang tot
stemlokaal te ontzeggen? Stellig
de stad Utrecht te klein zijn om
protesten te bevatten. Toch zou
(door ons overigens niet bepleite)
tie weinig minder dwaas zijn dan
trtoning die Chorus en de zijnen
week hebben opgevoerd.
Codecommissie gaat slagvaardiger te werk
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Klachten over reclame zullen voortaan sneller in behandeling genomen en af
gewikkeld worden. Om een efficiëntere werkwijze mogelijk te maken, is het aantal leden van de
Commissie tot handhaving van de Nederlandse code voor het reclamewezen, in de wandeling kortweg
Codecommissie genoemd, teruggebracht van negen tot vijf.
De leden van de kleinere commissie
zijn aangewezen door de Bond van
adverteerders, dojr de Vereniging van
erkende reclame-adviesbureau's, door
de Consumentenbond en het Consu
menten-contactorgaan en door de Ne
derlandse dagbladpers, de Nederland
se organisa. van tijdschrift-uitge
vers, de Nederlandse nieuwsbladpers
en de Nederlandsche vereeniging van
bioscoopreclame-exploitanten. Het vijf
de lid, dat tevens als voorzitter van
de commissie optreedt, is een niet uit
de reclamewereld afkomstige jurist.
Sinds 23 juni wordt de Codecommis
sie voorgezeten door mr. N. Bolkestein.
n.
In het jaarverslag van de Codecom
missie over 1970 stond al te lezen dat
een wijziging van de structuur van de
commissie in studie was genomen.
Volgens drs J. L. Klein, directeur
van het Genootschap voor reclame,
was er behoefte aan een slagvaardiger
beleid. De brede samenstelling van de
commissie maakte het moeilijk snel
en efficiënt te werken.
Het duurde vaak nogal lang voordat
een klager merkte dat hij niet voor
dovemansoren had gesproken, en te
recht werd dan ook daarover weer
geklaagd. Omdat alleen de volledige
commissie bevoegd was een klacht in
behandeling te nemen en de commis
sieleden maar eenmaal per maand bij
elkaar kwamen, kon het soms gebeu
ren dat een klacht een maand bleef
liggen.
Naast de inkrimping van het ledental
van de commissie zal ook de nieuwe
bepaling dat een jurist als voorzitter
fungeert, tot het gewenste slagvaardi
ger optreden kunnen leiden. Een ju
rist, verwacht de heer Klein, zal over
voldoende kennis en ervaring beschik
ken om onmiddellijk na binnenkomst
van een Klacht te kunnen beoordelen
of deze voor behandeling in aanmer
king komt. De klacht blijft dus niet
meer liggen totdat de Codecommissie
vergadert.
Is er naar de mening van de voorzit
ter reden tot klagen, dan worden
onverwijld ('de volgende dag al', zegt
drs. Klein) stappen ondernomen. Om
te voorkomen, zoals nogal eens ge
beurde, dat de adverteerders wiens
reclameboodschap wordt aangevoch
ten, de zaak traineert, moet hij bin
nen veertien dagen nadat de klacht
door de Codecommissie bij hem aan
hangig is gemaakt, reageren. In veel
gevallen laat de adverteerder weten,
dat hij de omstreden reclame-uiting
niet meer zal gebruiken.
kunnen leiden. In het ene arrondisse
ment zou een vervolging kunnen wor
den ingesteld tegen een adverteerder
die in het andere arrondissement
geen strobreed in de weg wordt ge
legd.
De bestaande beroepsrechtspraak,
meent de heer Klein, voldoet goed;
alleen een te verwaarlozen aantal klei
ne adverteerders glipt door de mazen
van hot door de Codecommissie ge
spannen net. 'Als in een buitenwijk
van Haarlem een winkelier een mis
leidende reclameboodschap op zijn
etalageruit zet, kun je daar weinig
tegen doen. Ook op huis-aan-huisbla-
den is er weinig greep, maar over het
algemeen geeft de huis-aan-huis-pers
weinig aanleiding tot klachten'.
Bekendheid
De Codecommissie is in het leven
geroepen door het zogenaamde Colle
ge van contractanten, waarin negen
organisaties die zich direct of indirect
met reclame bezighouden, zitting heb
ben. In theorie kan de commissie ook
klachten over radio- en televisierecla
me in behandeling nemen, maar in de
praki'jl: komen die terecht bij de
door de Kroon ingestelde Reclame
raad, aie toezicht houdt op de uitzen
dingen van de STER.
Anders dan de Codecommissie, die
daarvoor een te uitgebreid terrein
bestrijkt, oefent de Reclameraad voor
af censuur uit op reclameboodschap
pen. Eeide instanties wisselen hun
uitspraken met elkaar uit.
Codecommissie en Reclameraad heb
ben met elkaar gemeen dat ze weinig
bekendheid genieten; als het anders
was, zouden er, met name bij de
Reclameraad, wellicht meer klachten
binnenkomen. Overigens moet niet
uit het oog worden verloren dat vaak
klachten via een omweg de met het
Weinig klachten
ident Idi Amin van Oeganda wint
gen land .net de dag aan populari-
Maar hij koopt die volksgunst
een te hoge prijs. Na de 60.000
v ten met een Brits paspoort hebben
f>ok de 23.000 Aziaten die Oegan-
staatsburger zijn, van hem te
n gekregen, dat ze hun biezen
ten pakken,
men nog enig begrip opbrengen
de uitwijzing van de Britse Azia-
- al blijft het een onmenselijke
Itregel. deze mensen binnen drie
oden het land uit te schoppen
jongste besluit van Amin is totaal
rerpelijk. Terecht heeft president
rere van Tanzania gesproken van
sme. De maatregel is bovendien
zichtig,
i, wiens positie vrij wankel is (hij
!t grote delen van het leger niet in
land en moet toezien hoe de econo-
van Oeganda snel bergafwaarts
I), probeert zijn landgenoten voor
te winnen ten koste van de Aziati-
minderheid. Deze is niet geliefd in
anda. De Aziaten beheersen een
it deel van de handel en de indus-
en hebben zich door hun commer-
praktijken en door zich van de
ikaanse samenleving te isoleren, de
inst en de haat van de Afrikanen
de hals gehaald.
irom juichen de Afrikanen, nu hun
lident ook de laatste groep Aziaten
tl heeft gegeven, zich klaar te
len voor vertrek. Maar als straks
feestroes is uitgewerkt, zullen de
ikanen tot de ontdekking komen,
bun leider zich schromelijk heeft
gist. Want het is een illusie te
ken. dat dc Afrikanen de plaatsen
nen innemen, die de Aziaten moe-
vrijmaken. Ze missen de kennis, de
waamheden en de ondernemings-
it van de Aziaten. Als het werkelijk
ver komt. dat alle Aziaten Oeganda
aten. zal de chaos alleen maar
Ier worden.
dan zal Amin nieuwe zondebokken
lig hebben. Hij heeft al gedreigd
een militaire actie tegen het buur-
d Rwanda, als dat land zijn uitwij-
gspolitiek dwarsboomt door Aziaten
laten samenzweren tegen Oeganda,
ar welke wanhoopsdaad Amin ook
der nog bedenkt, er komt een mo
ut dat hij de rekening voor zijn
nbeleid gepresenteerd krijgt. Hij is
jg zijn eigen graf te graven. Dc
sident van Oeganda zou er verstan-
er aan doen. de Aziaten in tc
akelen bij het opleiden van de Af-
anen. Die samenwerking, dat moet
k gezegd, zijn dc Aziaten in het
leden al tc veel uit de weg gegaan.
Tot reorganisatie van de Codecommis
sie is niet besloten, omdat het aantal
klachten over reclame zou zijn toege
nomen. Het gebeurt betrekkelijk zel
den dat adverteerders worden aange
klaagd. Sinds de instelling van de
Codecommissie in 1963, zijn er 173
klachten binnengekomen, en dat aan
tal is bepaald niet groot.
In de reclamewereld wordt dan ook
weinig behoefte gevoeld aan een wet
telijk toezicht op reclame, zoals dat in
sommige Europese landen, bijvoor
beeld Engeland, bestaat. Een door de
Raad var. Europa ingestelde werk
groep heeft in maart van dit jaar
rapport uitgebracht over de stand van
zaken met betrekking tot staatstoe
zicht op reclame in de aangesloten
landen. Op grond van dat onder de
titel 'Consumer protection' gepubli
ceerde rapport, dat nog in behande
ling moet worden genomen, zou de
Neder'andse regering kunnen worden
aanbevolen bepaalde wetten ter be-
schern ing van de consument uit te
"aardigen.
De heer Klein zou het niet toejuichen
als zon aanbeveling werd overgeno
men. Zou er. zo redeneert hij, een
algemene wet komen, dan zou elke
officier van justitie tegen een zijns
inziens strafbare reclame-uiting kun
nen optreden, wat tot willekeur zou
Ruw geschat nog een <week of zes,
zeven, dan vertrekt een van Neder
lands meest bekende, althans meest
produktieve, althans meest verrassen
de en attractieve schrijvers, Heere
Heeresma. naar Portugal. Eerst wacht
hij tot zijn roman 'Langs berg en dal
klinkt hoorngeschal' uitkomt en dat
zal zo medio september worden, dan
moet hij nog even langs Parijs op
verzoek van zijn Franse uitgever, om
dat daar dan ook twee van zijn
boeken verschijnen, maar dat ligt
toch op de route, zodat Portugal daar
na niet ver meer is.
Hoe lang gaat dat Portugese opont
houd duren? 'Geen idee', zegt hij, 'en
ik weet ook nog niet wat ik daarna
ga doen.' Dat laatste blijk je dan 'wel
met een korreltje zout te moeten
nemen, want nog maar net maandag
rijn de opnamen voor de film 'De
Antichrist' beëindigd (naar Heeresma's
'Hip hip hip voor de Antichrist')
waar hij zelf ook drie rolletjes in
speelt of er wordt alweer gewerkt
aan de volgende film. Dat wordt er
een naar de roman 'Han de Wit gaat
in ontwikkelingshulp'. Fons Radema
kers gaat 'm regisseren en de bedoe
ling is, dat de studio-opnamen in
januari, februari beginnen.
Na geroutineerd schrijver en begin
nend acteur (waren dat grote rollen
'Ach, wat heet, hè, maar ik ben erg in
m'n nopjes, omdat het klimaat op de
set zo bijzonder goed was') zal Heeres
ma binnenkort ook nog regisseur
zijn. Want zijn stem mag dan noncha
lant klinken, alshof het moment waar
op hij zelf de regie in handen neemt
zal nu, schat hij zo'n vier films achter
de rug hebben, maar onderdehand
worden ook nog 'ergens ter toereld
twee scenario's gerealiseerd.' Ergens
blijkt Engeland te zijn. Het ene sce
nario is geschreven naar 'Ten einde
Dublin', dat hij samen met zijn broer
Faber schreef en dat in het Engels
'Destination Dublin' gaat heten. Het
andere is een zelfstandig scenario, dat
tot nu toe alleen aan 'C 14' te
herkennen valt. En dan staat er nog
een dramatische documentaire van de
NOS op stapel over Heeresma's publi
caties in het tijdschrift Soma; de
eerste zal bestaan uit biografische
tekst over de jaren 1939-1945.
Nu er zo weinig tijd overblijft, waar
om moet hij dan zo nodig naar Portu
gal? 'Het klimaat in Nederland wordt
zo ontzettend slecht, dat ik het hier
niet meer uithoud.' Geestelijk of
schijnt de zon hier niet genoeg? 'Nee,
die zon interesseert me de ballen. Ik
ben geen varken dat zich als een stuk
vlees in de zon wentelt. Geestelijk
natuurlijk. Ik weet zeker dat de 'An
tichrist' hier over twee a drie jaar
volslagen onmogelijk zal zijn. Kijk
maar naar de dramatische produkties
van de t.v. Alle zuilen hebben hun
afdeling drama tot het minimum te
ruggebracht. Ze kopen liever series
uit het buitenland en maken leuke
quizzes, ze durven niets te onderne
men. In alles zie je een ruk naar
behoudendheid.'
Desondanks zegt hij even later: 'Uit
ervaring is me gebleken dat er nog
maar twee landen bewoonbaar zijn:
Engeland en Nederland en daar
houdt het mooi mee op.' Waarom dan
Nieuwe voorzitter codecommissie:
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Mr. N. Bolke
stein, sinds eind juni voorzitter van
de vijf leden tellende Codecommis
sie, is een vreemdeling in het Je
ruzalem van de reclame. Hij vindt
dat vreemdelingschap allerminst
een bezwaar, al verdiept hij zich
wel ijverig in alle reclamevakbla
den die hem worden toegezonden
Op 1 maart is hij, zeventig jaar
oud, gepensioneerd als president
van het gerechtshof in Amsterdam.
Aan het eind van dit jaar zal hij
ook aftreden als voorzitter van de
raad van tucht van het Nederlands
instituut van accountants, de enige
funcie die hij naast het voorzit
terschap van de codecommissie nog
vervult.
Hoewel hij naar zijn zeggen geen
reden had na zijn pensionering
naar iets anders uit te kijken,
heeft de heer Bolkestein positief
gereageerd op het verzoek uit de
reclamewereld: 'Ik vond het de
moeite waard om te doen; het leek
me zeer interessant'.
Mr. Bolkestein' is de opvolger van
de onlangs overleden reclameman
J. J. Rouma, oud-directeur van het
Amsterdamse reclame-adviesbureau
Rouma n.v. Hij vertwacht niet dat
zijn onbekendheid met de gang
van zaken in het reclamewezen de
vervulling van zijn functie zal ver
zwaren.
'Ik ben erin geïnteresseerd', zegt
hij eenvoudig, 'dat de dingen be
hoorlijk gebeuren, of dat nu op
het gebied van de reclame of van
iets anders is'. Mochten zich speci
fieke, voor een buitenstaander
toch niet zo eenvoudig op te los
sen, problemen voordoen, dan kan
hij altijd te rade gaan bij zijn vier
medeleden, die de reclamewereld
wel kennen.
Over de vraag of de overheid een
actievere rol zou moeten spelen bij
het toezicht op reclame, spreekt de
heer Bolkestein geen oordeel uit.
Als voorzitter van een geschillen
commissie, zegt hij, is het slechts
zijn taak te beoordelen of de klach
ten die de commissie worden voor
gelegd, al dan niet gerechtvaar
digd zijn.
Mr. N. Bolkestein
Wel stelt hij vast dat de door de
Codecommissie geformuleerde ge
dragsregels niet vaak worden over
treden. 'De reclame is hier', meent
hij, 'geen doorgewoekerd kwaad'.
De sanctie op overtredingen noemt
de heer Bolkestein 'betrekkelijk
zwak', maar toch doeltreffend ge
noeg om met de bestaande sanctie-
bepalingen vrede te hebben. Als
een adverteerder een overtreding
begaat, krijgthij in de praktijk
vrijwel geen kans meer zijn onjuis
te of misleidende reclamebood
schap nog langer uit te dragen.
De voorzitter van de Codecommis
sie hoopt dat het werk dat hij
sinds kort doet, ook de door hem
noodzakelijk geachte bekendheid
zal krijgen: 'Het publiek moet we
ten dat de mogelijkheid bestaat
zich over reclame te beklagen'. In
de manier waarop in Nederland
reclame wordt gemaakt, heeft hij
wel zoveel vertrouwen, dat hij als
gevolg van die grotere bekendheid
geen opeenhoping van klachten
voorziet.
Drs. J. L. Klein
toezicht op reclame belaste instanties
bereiken.
De heer Klein merkt op dat de kla
gers zich in eerste aanleg vaak rich
ten tot organisaties die bekender zijn,
zoals vrouwenverenigingen en de Con
sumentenbond. Én die zorgen er dan
wel voor dat de klachten worden
doorgegeven aan Codecommissie of
Reclameraad.
Desonda.iks heeft de Codecommissie
opnieuw te kennen gegeven naar een
grotere bekendheid bij het publiek te
streven. Mede door de nu ingevoerde
werkwijze, ho.pt zij dat doel te berei
ken. Het secretariaat van de commis
sie is tot 1 september gevestigd op
het adres Nieuwe Zijds Voorburgwal
ran 'Geef die mok eens door Jet' nog Portugal? 'Ik ga als rèfugé naar Por-
een eeuwigheid verwijderd is, hij -wil tugal. maar het is heel goed mogelijk
j a tI L., I, rJi, tl*»,, c uit n ttt T n/lL
dat in 1973 al gaan doen en dat kan
nooit lang na Han de Wit zijn. Hij
achtergronden
Nou mag de PTT nóg zo aan
vondst vinden, niet iedereen is er
gelukkig mee. Hoeveel procent van
het publiek en van het PTT-personeel
het vernieuwen zijn en de ach
tergrondmuziek nóg zo'n geweldige
stelt eigenlijk prijs op zulke muziek?
Heeft het tweede kamerlid Dolman
(PvdA) schriftelijk aan de staatse
cretaris van verkeer en waterstaat
gevraagd. Tenslotte, vindt hij, horen
de Nederlanders op de openbare weg
- in openbare gelegenheden al genoeg
288 in Amsterdam; na die datum luidt geluiden, ongevraagd nog wel. Zolang
dat het daar zo de neus uitkomt, dat
ik een week later op Honoloeloe zit.'
tor Eeles het welletjes. Hij greep een
pistool, schoot Prescott, diens vrouw
Constance en de 27-jarige dochter
Marjorie dood, ging toen kalmpjes
ontbijten, kuste zijn eigen vrouw ge
dag, maakte al zijn geld op haar naam
ovev en gaf zichzelf opgelucht bij de
politie aan.
het adres: Oranje Nassaulaan 19, Anv
sterdam.
Van een verslaggever
DEN BOSCH Dertien van de 260
auto's die gisteren op drie plaatsen in
Noord-Brabant aan een politpeonder-
zoek onderworpen werden, moesten
uit het verkeer genomen worden om
dat verder rijden niet verantwoord
was. Van tien andere auto's deugden
de remmen niet, van zes auto's werk
te de stuurinrichting niet goed en 48
andere auto's hadden nog andere tech
nische gebreken.
Het onderzoek, waaraan dertig agen
ten deelnamen, werd gehouden in De
Reek, (bij Grave) Den Dungen en
Sprang-Capelle. Belastingambtenaren
die ook aan het onderzoek deelnamen
hebben tien processen-verbaal opge
maakt wegens ontduiking van de we
genbelasting.
Van een verslaggever
UTRECHT De prijsschommelingen
in de eiersector is sinds het ontstaan
van de EEG eerder groter dan kleiner
geworden. Dit zei de voorzitter van
het produktschap voor pluimvee en
eieren, de heer J. T. Mellema, giste
ren in Utrecht in de algemene verga
dering van de Nederlandse organisatie
van pluimveehouders.
Hij constateerde dat in de partnerlan-
den steeds meer stemmen opgaan
voor contingentering van de produk-
tie. Hij achtte een dergelijk stelsel
met sterke nationale trekken onaan
vaardbaar en in strijd met de geest
van de gemeenschap. Niettemin vreest
hij dat de drang naar contingentering
niet gekeerd zal kunnen worden.
het publiek niet van buitengewone
geestdrift blijk geeft, zou zoiets niet
moeten mogen.
ongewassen
Na drie jaar huwelijk hield een
Grieks echtgenoot het niet meer bij
zijn vrouw uit en vroeg echtscheiding
aan. Reden: zijn vrouw heeft zich
sinds de huwelijksdag niet meer ge
wassen en het minste dat de man nu
vraagt is een scheiding van tafel en
bed, want het huisje wordt hem te
muf. zijn vrouw te goor, zijn bedde-
goed te onsmakelijk en het eten dat
zij klaarmaakt lust hij ook niet meer.
Gisteren kwam het geval voor de
rechtbank in de stad Saloniki. De
man mocht zijn redenen vertellen en
daarna had zijn vieze vrouw ook wat
te zeggen: 'Waarom zou ik me was
sen? Mijn man heeft me al die jaren
met geen vinger meer aangeraakt',
beet ze de recher toe.
De zaak wordt in beraad gehouden.
pionierster
r-p
Er moet ergens
een lek zitten
Het lijkt zo eenvoudig. Mensen die te
dik zijn eten teveel, en als ze minder
dik willen worden moeten ze gewoon
minder eten en dan lukt dat wel.
Maar zo eenvoudig is het niet. Want
er zijn een heleboel mensen die dat
wel eens geprobeerd hebben, en merk
ten dat minder eten niet of nauwe
lijks bleek te helpen.
Daar is natuurlijk toch wel een
eenvoudig verhaal voor te bedenken:
die mensen dachten wel dat ze minder
aten, maar met allerlei hapjes tussen
door tegen het hongergevoel gooiden
ze hun eigen glazen in en ddórom
bleven ze toch dik.
Maar zo eenvoudig is het ook niet. Ik
moet bekennen dat ik dit hardvochti
ge verhaal ooit wel eens aan gezette
vrienden heb voorgehouden. Daar heb
ik nu spijt van, want het ligt al
lemaal net iets anders. Het misver
stand is trouwens (nog) wijdverbreid.
In het laatste nummer van het Che
misch Weekblad bijvoorbeeld, schrijft
voedingsmedewerker dr. E. H. Groot
een beschouwing over Overvoeding
overwicht en vetzucht', waar hetzelfde
te eenvoudige verhaal in voorkomt,
zij het in een minder hardvochtige
vorm.
Een mens heeft om te leven en te
bewegen een bepaalde hoeveelheid
energie nodig, luidt dat verhaal, en
die energie haalt In i uit een bepaalde
hoeveelheid eten. Eet hij meer. dan
wordt het teveel vastgelegd in de
vorm van vet, eet hij minder dan
tcordt de bestaande vetvoorraad aan
gesproken.
Dat betekent dus ook, dat iemand die
niet lichter of zwaarder ivordt, pre
cies genoeg eet. Het mechanisme dat
dat regelt, liet evenwicht lussen hon
ger en verzadigingmoet bij de meeste
mensen dus erg precies werken. Dr.
Groot rekent voor dat iemand die in
de loop van 35 jaar de afwijking in
zijn gewicht binnen de acht kilo
houdt, zijn hoeveelheid eten op 0.03
procent nauwkeurig moet hebben ge
regeld. Dat zou niet alleen erg precies
zijn, maar voor een eenvoudig biolo
gisch regelmechanisme verdacht pre
cies. Dat kan gewoon haast niet. Er
moet ergens een lek zitten.
En het is dan ook niet zo. Toen
Derek Miller van het Queen Elizabeth
College in Londen de proef op de som
nam, had hij binnen een maand het
lek in de redenering overtuigend
aangetoond. Zijn redenering was erg
eenvoudig: als het eenvoudige verhaal
over eten en gewicht waar is. moeten
mensen die express te veel eten, in
een gecontroleerd tempo zwaarder
worden. Tientallen studenten waren
bereid om dat in het belang van de
wetenschap en de dikke medemens te
proberen. De eerste week kwamen zij
inderdaad flink aan, maar hun spijs
vertering paste zich aan de vergrote
hoeveelheid voedsel aan, en na een
week of drie. vier, ging de groei nog
maar half zo snel.
De enig mogelijke conclusie: het extra
eten wordt maar voor een deel ge
bruikt voor vetvorming, en de rest
verdwijnt m de vorm van extra warm
te, wordt eenvoudig via een lek-me-
chanisme opgestookt. Kennelijk heeft
het lichaam, behalve gevoelens van
honger en verzadiging, een tweede
regelmechanisme: de doelmatigheid,
het rendement, waarmee het voedsel
wordt gebruikt. De hoeveelheid eten
hoeft dus niet op tienden van procen
ten nauwkeurig te worden geregeld,
wanneer je toevallig wat meer eet,
wórdt het teveel eenvoudig via het
lek opgestookt.
En hetzelfde mechanisme kan dit
tot trootst van dikke mensen die
vruchteloos minder eten en dan nog
worden beticht van gebrek aan zelfbe
heersing ook de andere kant op
werken. Sterker nog, wil het tweede
regelmechanisme goed functioneren,
dan zal dat wel moeten. Het lijkt er
dus op, dat het 'lek' permanent werkt.
Wie minder eet, valt nietdirect fors
af, maar gaat in eerste instantie dat
eten doelmatiger gebruiken, het lek
kleiner maken.
Ook dat is in Engeland in de praktijk
geprobeerd, en wel door voedingsdes
kundige kolonel Crowdy van het Brit
se leger. (Of ook hij met vrijwilligers
werkte, wordt zorgvuldig in het mid
den gelaten in het artikel van Jerry
Cowhig in de New Scientist waaraan
wij deze gegevens ontlenen). Maar in
ieder geval kolonel Crowdy zette rijn
mannen letterlijk op een hongerdiëel,
en kuam inderdaad tot de conclusie
dat zij aanzienlijk minder gewicht
verloren dan hij volgens het eenvou
dige verhaal had uitgerekend. En dat
ging niet eens ten koste van hun
conditie: de tijdelijk ondervoede man
schappen beklauterden de stormbaan
met evenveel succes als hun collega's.
Het is dus duidelijk dat het verband
tussen eten en zwaarlijvigheid aan
zienlijk losser is dan algemeen werd
aangenomen. Jammer genoeg hebben
we daar voorlopig erg weinig aan. De
grote traag is namelijk: waar in de
vele stapjes van de spijsvertering zit
nu dat lek? Zodra we dat weten, moet
het in principe mogelijk zijn, de
grootte van het lek te beïnvloeden en
dus dikke mensen op diëet een krachti
ge steun in de rug te geven, of zelfs
dikke mensen helemaal zonder diëet
laten afslanken. Over de aard van het
lek bestaan al wel ideeën, maar die
moeten nog bewezen worden.
Het is ook mogelijk dat er verschil
lende lekmogelijkheden zijn, en dus
ook verschillende oorzaken van te
groot gewicht. In ieder geval lijkt het
de moeite waard om daar hard naar
te gaan zoeken, want er zijn te veel
te zioare mensen en die blijken aller
lei ziekten meer en vaker te krijgen
dan anderen. Voor wie details wil
weten: New Scientist, Vol 55, p. 31.
Contact; Vrijdag komen 1350
ambtenaren uit het hele land in Haar
lem bijeen voor de 26ste interprovin
ciale contactdag. Er staat zoveel op
het programma sportwedstrijden,
excursies naar de Alkmaarse kaas
markt, de Aalsmeerse bloemenveiling,
de Amsterdamse grachten en de nabu-
rigedui nen dat het de vraag is of
er nog tijd overblijft voor echt con
tact, maar dat zal ze een zorg wezen.
Kunst en slagwerk Van de acht
slagwerkers die bij de openingscere
monie van de Olympische spelen hun
slag mee mogen slaan in het grote
orkest van Kurt Edelhagen, zijn er
twee niet-Duits: een Amerikaan en
Rob Meyn uit Nieuw-Loosdrecht. de
41-jarige eerste slagwerker van het
Radio Filharmonisch Orkest. Kurt
heeft hem daartoe uitgenodigd.
Druif De Fransen hebben een
nieuwe druif naar ons land gebracht,
die de Alphonse Lavallée heet, erg
smakelijk schijnt te zijn en vermoede
lijk naar zijn kweker is genoemd,
maar dat is dan ook alles wat we er
van weten. Bloedwraak Nadat
vader, moeder en dochter Prescott
hun straat in het Engelse Solihull
drie jaar hadden geterroriseerd (voor
namelijk 's nachts schreeuwden ze,
bonkten op de muren, loerden door
sleutelgaten, draaiden keiharde mu
ziek en zo meer) vond buurman Vic-
Zo te zien kan luitenant Don Hunter
van de Amerikaanse marine het uit
stekend vinden met collega Ann Kerr.
Spijtig voor beiden zullen ze niet
samen het schip in kunnen, want
luitenant Ann wordt zelf (de eerste
vrouwelijke) bevelvoerend officier op
een Amerikaans marinevaartuig. Zij is
een van de pioniersters in deze bran
che, over wie admiraal Zumwald pas
in Washington vertelde dat ze over
een paar maanden met het hospitaal
schip Sanctuary het zeegat uitgaan.
vet
Behalve aan hun nieuwe klas, meneer
of juf moeten tweehonderdduizend
schoolkinderen in Den Haag, Rotter
dam en nog zeventig andere Zuid-
Hollandse gemeenten deze week aan
nog iets nieuws wennen: vetarme
schoolmelk. Daarmee loopt Zuid-Hol
land wel een beetje achter, want Am
sterdam en diverse andere plaatsen
doen dat al minstens een jaar zo,
maar misschien hebben ze meer naar
het zuiden eerst even de koe uit de
boom willen kijken.
Niet dat de vetarme schoolmelk 1.5
in plaats van 3.2 procent vet zoveel
uitmaakt. Veel kinderen worden te
dik, doordat ze (onder andere, want
van zoetigheid zijn ze ook niet vies)'
wel 120 gram ver per dag binnenkrij
gen, zeker vijftig gram te veel. Dat
komt door de geliefde patates mèt en
kroketten en zo. Die 1.7 procent vet
minder is dus maar een druppel op
een gloeiende plaat, maar alle beetjes
helpen en bovendien zit er in de
magere schoolmelk wat meer eiwit,
kalk en vitamine B2.
Lunchpauze
