30
School moet echt open
en democratisch zijn'
ElO
N atuurbeschrij ver
Wigman overleden
Daders overval bij
viswater gegrepen
voor
de slanke
van 98 voor
speciaal
sinas
Bedrijf zonder
geld65 man
op straat
Huis van bewaring
van Middelburg
gaat niet dicht
Derde slachtoffer
windhoos Ameland
Insluiper steelt
ruim half miljoen
Frisse lucht in Tweede Kamer
NKV stelt zich op
tegen NVJ-beleid
Van onze esoc.-economisahe redactie
HEESCH Kemps zeemltederfabriek
in het Brabantse Heesch heeft als
gevolg van financiële moeilijkheden
voor de 65 man personeel bij het
gewestelijk arbeidsbureau in Oss ont
slagvergunning aangevraagd. Het be
drijf heeft verzocht om surséance van
betaling.
Volgens een mededeling van de direc
tie gaat het bedrijf waarschijnlijk
over twee weken dicht. Aangezien er
geen geld meer is ook niet voor
een afvloeiingsregeling zal de l>e-
drijfsvereniging vanaf deze week de
lonen voor haar rekening nemen.
Overleg met de vakbonden over de
sluiting van het bedrijf heeft niet
plaats gehad. De districtsbestuurder
van de Industriebond NKV, dc heer
C, J. Berlo verklaarde: 'Afgelopen
vrijdag kreeg ik de telefonische mede
deling dat er geen geld was om de
lonen uit te betalen en dat het be
drijf op korte termijn dicht zou gaan.
Ik betreur dit des te meer omdat bij
de reorganisatie van een half jaar
geleden wel overleg heeft plaats ge
had. Dit resulteerde toen in een vrij
goede afvloeiingsregeling.'
Een woordvoerder van de directie
heeft verklaard dat het bedrijf al
geruime tijd in moeilijkheden ver
keerde. 'In jainuari was een faillisse
ment nabij. Het bestuur verzocht toen
de heer P. Theeuwes, directeur van
een soortgelijk bedrijf in Rijen de
leiding van Kemps NV over te ne
men. Deze voerde een reorganisatie
door, waarbij 30 man ontslag kregen',
aldus de woordvoerder. De reorganisa
tie heeft volgens hem niet tot het
gewenste resultaat geleid. Een extra
handicap vormde daarbij de onver
wacht sterke stijging van de huiden-
prijzen. Deze prijzen stegen tussen
januari en augustus met ruim twintig
procent.
DEN HAAG De staatssecretaris
van justitie heeft besloten af te zien
van algehele sluiting van het huis van
bewaring te Middelburg. Het aanvan
kelijke besluit tot opheffing berustte
op de overweging dat een klein huis
van bewaring als dat van Middelburg
naar verhouding bijzonder hoge perso
neelskosten vraagt.
De belangrijkste reden om op het
besluit terug te komen is de grote
afstand tussen het huis van bewaring
te Middelburg en het dichtstbijgele-
gen huis van bewaring.
Het is wel de bedoeling de relatief
hoge personeelskosten in Middelburg
te verlagen door beperking van de
taak van inrichting. De plannen hier
voor zijn nog niet afgerond
Een school zou, volgens Gerstel, ver
plicht moeten zijn om een paar ele
mentaire vaardigheden, zoals lezen,
schrijven en een beetje rekenen te
onderwijzen en wat de school daar
dan zelf aan wil toevoegen, moet per
school ter discussie staan. De mensen,
ouders en leerkrachten, zouden de
vrijheid moeten hebben om aan de
basis een eigen zinvolle leersituatie te
creëren. Die vrijheid is er eigenlijk
niet, en de onvrijheid leidt tot afhan
kelijkheid van technocratische pro
gramma's. Fundamentele vragen, zoals
de functie van de onderwijzer en de
functie van de school in de buurt,
komen daarbij niet aan de orde.
IMiet van boven af
Rudie Gerstel is erg bang voor gere
gel van boven ?f, leerstofplanning,
schooladviesdiensten, centrale toetsen.
Die stroomlijning van boven af moet
vervangen worden door de zorg voor
een hoge mate van verscheidenheid
en wezenlijke discussie. 'Die centrale
regelingen zie ik als machten die
technocratisch te werk gaan en dat is
gevaarlijk.
Zoals het belangrijk is om te weten
dat Shell 'n stuk van de universiteits-
planning door McKinsey heeft gefi
nancierd, zo is het ook nodig dat
duidelijk wordt, welke andere mach
ten er achter ons onderwijssysteem
zitten. Compensatieprogramma's op
Amsterdamse scholen werden voor
een belangrijk deel door Van Leer's
Vatenfabriek betaald. Dat soort din
gen moet bekend zijn, dat moeten de
mensen weten.
Als er door het parlement gesteld
wordt dat kinderen zo jong mogelijk
naar school moeten, dan zit daarach
ter dat ze die kinderen zo vroeg
mogelijk uit hun negatieve milieu
willen halen. Negatief volgens het
parlement dan. Over dat soort dingen
horen de scholen zelf beslissingen te
nemen. Want welke filosofie zit er
achter al die centraal geplande leer
stof? Welke theorie ligt ten grondslag
aan al die compensatieprogramma's
die het taaleigen van arbeiderskinde
ren moeten veranderen?'
In plaats van al die steeds nieuwe
compensatieprojecten, lijkt het Ger
stel beter om alle goede dingen die
op veel scholen gebeuren, uit te bou
wen.
'Onderzoek maar eens hoe een klas
georganiseerd kan worden. Een ge
mengde klas, met jonge en oudere
kinderen, met kinderen die achter
zijn en die juist voorlijk zijn dat zou
misschien een enorme vooruitgang be
tekenen. Maar onderzoek die dingen
tenminste. Zulk soort basisonderzoek
wordt veel te weinig gedaan. Een
goed georganiseerd school met een
stimulerend schoolhoofd is veel be
langrijker dan alle theorieën bij el
kaar'.
Decentralisatie
Die basisonderzoeken moeten door
universiteiten in samenwerking met
de scholen gedaan worden. Daarnaast
moet de onderwijzersopleiding veran
derd worden: bij andere scholen ho
ren andere leeiKrachten. De discussie
over de doelstellingen van het onder-
Van een verslaggever
AMELAND De windhoos, die Ame
land vrijdag trof, heeft een derde
slachtoffer geëist. In de nacht van
zondag op maandag is in het Leeu
wardense diaconessenhuis de 59-jarige
J. Rusticus uit Buitenpost overleden.
Hij was hier opgenomen met een
schedelbasisfractuur.
De schade aangericht door de natuur
ramp, wordt door de gemeente Ame
land begroot op ongeveer een miljoen
gulden. Er zijn 2100 schade-aangifte-
formulieren ingeleverd.
Een actiecomité onder voorzitterschap
van burgemeester mr. J. Siderius van
Ameland heeft een gironummer geo
pend (2747200 ten name van 'hulpac
tie ramp Ameland'), waarop geld ge
stort kan worden, waarmee men de
slachtoffers van de windhoos financi
eel tegemoet wil komen. Het secreta
riaat van deze actie is gevestigd in het
gemeentehuis van Ameland.
(ADVERTENTIE)
Vooral kenner van de Veluwe
Van een onzer verslaggevers
EDE In Ede is op 81-jarige
leeftijd overleden de heer A. B.
Wigman, die een onvoorstelbaar
groot aantal publikaties over de
natuur op zijn naam heeft staan,
met name wat de Veluwe betreft.
Als schrijver over de natuur, zo
wel flora als fauna, volgde Al-
bertus Bernard Wigman destijds
Jac. P. Thijsse op, voor wie hij
grote bewondering had, evenals
voor E. Heimans.
Wigman werd in Lunteren geboren
en is altijd op de Veluwe blijven
wonen, waar hij zich gelukkig voelde.
Hier vond hij dagelijks inspiratie
voor zijn natuurbeschrijvingen. Daar
bij ontwikkelde hij een eigen, lyri
sche stijl, een wat zangerige toon, die
echter 'volks' genoeg bleef om bij
veel gewone mensen weerklank te
vinden. Iemand heeft hem 'de natuur
historische minstreel van de Veluwe'
genoemd.
Wigman heeft alleen al een 20-tal
boeken geschreven. Zijn eerste ver
scheen meer dan een halve eeuw
geleden: 'Vogelleven in Nederland'
(1917). Enkele andere titels zijn: 'De
luister van het laad', 'De roep der
velden' en 'Zwervend langs het wild
spoor*.
De laat-ste titel is wel uitermate ka
rakteristiek.
Hij ontleende zijn informatie aan
voortdurende persoonlijke observatie.
Als hij niet schreef, was hij in het
veld, met zijn kinderen als gids bij
excursies, of op z'n eentje. Hij noem
de zichzelf bescheidenlijk een 'liefheb
berend rondkijker'.
Wigman heeft in het verleden leiding A. B. Wigman
gegeven aan een uitgeverij in Wage-
ningen, die in de oorlogsjaren werd
verwoest. Daarop trad hij in dienst
van het Nationale Park de Hoge Velu
we. Hij zorgde er voor de rondleiding,
voor de inventarisatie, voor de nest-
kastcontrole, voor de propaganda, enz.
Als veldbioloog was hij een veel ge
vraagd spreker op avonden van de
natuurhistorische vereniging en aan
verwante organisaties.
Schrijven was hem echter aan het
hart gebakken. Informatie doorgeven
zag hij als een essentiële taak. Ande
ren liefde bijbrengen voor de natuur;
vooral in een tijd waarin deze steeds
meer bedreigd wordt, was hem tot
een passie geworden. Hij deed dat in
zij boeken, doch ook in honderden
artikelen, die in de loop der jaren
van hem werden gepubliceerd, des
tijds ondier meer In hiet dagblad
Trouw.
Evenals dat tegenwoordig nog het
geval is met bijvoorbeeld Jac. Gazen
beek sprak hij ook graag met oude
Veluwenaren, boeren, jachtopzieners,
bosarbeiders en andere buitenlui. Ir
het holst van de Veluwe bloeien, dik
wijls romantiek en mystiek nog, en
het geloof is hier en daar nog met
resten bijgeloof vermengd. Wigman
hield ervan wijsheden, sagen en an
dere vertelsels, die nog mondeling
doorgegeven worden, in zijn dichter
lijk gekleurd proza over de natuur te
verwerken. Aan de beschrijving van
de natuur werd daardoor een mense
lijk aspect toegevoegd, en die combi
natie maakte zijn publikaties extra
boeiend.
ioUW/KWARTET DINSDAG 15 AUGUSTUS 1972
irs. Rudi A. Gerstel: taalcompensatieprogramma's raken de kern van 't probleem niet
Ouders en kinderen samen in actie voor hun school
ook naar buiten moet, naar de markt,
de haven, de buurt in'.
Als er gesteld wordt, dat de leerpro
cessen veranderd moeten worden, dan
verklaart Gerstel zich daar tegenstan
der van. Onderzoek dat maar eens en
dan zal blijken dat ze die veranderin
gen beter achterwege hadden kunnen
laten. Het gaat niet om de leerproces
sen maar om de inhoud van de lessen
en daarover moet elke school zelfstan
dig kunnen beslissen.
De leerkrachten moeten niet in het
bestaande hiërarchische stelsel blijven
zitten, maar ze zullen zelf, samen met
de ouders moeten kunnen bepalen
wat er geleerd wordt op school. De
leerkrachten moeten niet zo afhanke
lijk zijn van centrale planningen en
toetsen, ze moeten de baas zijn op
school. Hoe zouden ze, als ze eigenlijk
zelf onmondig zijn, anderen mondig
kunnen maken?
wijs moet op gang komen. Maar het
belangrijkste vindt Rudie Gerstel
machtsvorming aan de basis en decen
tralisatie van het onderwijsbeleid.
'Ik ben zelf veranderd doordat ik me
bewust werd van mijn eigen machte
loosheid. Ik ben ervan overtuigd ge
raakt dat de vertechnisering van ons
ondierwijs. de machtsvorming door
centrale instituten zoals het CITO, de
schooladviesdiensten (al weet ik wel
dat veel gemeenten die diensten met
goede bedoelingen opzetten), de leer
stofplanning nooit zal leiden tot on
derwijsvernieuwing. Dat kan alleen
als de mensen om wie het gaat, zelf
gaan bepalen wat er moet gebeuren.'
Einde van een serie van twee artike
len. Zie voor het eerste artikel
TROUW/KWARTET van zaterdag 12
augustus.
NIJMEGEN Een insluiper heeft in
het afgelopen weekeinde in Nijmegen
350.000 gulden aan Nederlands en
Duits geld, alsmede voor 160.000 gul
den aan juwelen gestolen in het sou
terrain van een woning aan de Burg-
hardt van den Berghstraat. In het sou
terrain woont een Nijmegenaar die als
beroep 'ondernemer' opgeeft, doch ook
bekendheid heeft als koppelbaas. Hij
had de kostbaarheden in zijn kamer
achtergelaten toen hij een wande
lingetje ging maken. Bovendien had
hij de tuindeur niet gesloten. Toen hij
enkele uren later terugkeerde, was
zijn bezit verdwenen.
"rs. Rudie A. Gerstel
Jen, maar dat elke maatschappelijke
groepering eigen talen heeft die je
jniet zomaar geweld kunt aandoen,
door ze te vervangen door of aan te
Passen aan de algemene taal. Dat
jie aanpassing wel moet mislukken,
»omt volgens Gerstel voornamelijk
omdat de taal die de kinderen op
school moeten leren, geïdentificeerd
wordt met de school. En in de volks
buurt staat de school als instituut
niet hoog aangeschreven.
£n daarom zal de school helemaal
jnoeten veranderen. Alleen een werke-
njk open en democratische school zal
onderwijs kunnen geven, waar ook de
Kinderen die er nu uit vallen, plezier
san beleven.
Als je er, zoals Gerstel doet, van
uitgaat dat de arbeiders helemaal niet
betutteld hoeven te worden om be-
te worden omdat ze dat allang
z0n, dan kies je voor een school die
autonoom is, met mensen werkt die
uit hetzelfde milieu komen en les
geeft vanuit dat milieu. De leerstof
.ja' zich moeten aanpassen aan de
ónderen. De buurt, de natuurlijke om-
geving, zal de bron van het onderwijs
moeten worden. Rudie Gerstel is er
van overtuigd dat op die manier alle
Kinderen wat aan het onderwijs heb-
uon. 'De buitenwereld moet binnen de
school komen, terwijl de school zeil
an onze onderwijsredactie
AARLEM De Haarlemse
ihoolpsycholoog drs. Rudie A.
erstel kon twee jaar geleden
og tevreden vaststellen, dat taal-
nnoede bij arbeiderskinderen
verwonnen kon worden. Hij
Ijeed experimenten in een Haar
Lse volksbuurt en de uitkom-
-mer' |en daarvan waren hoopgevend,
zelt. F vroe8er je begon met com-
[ensatieprogramma's, hoe beter
resultaten.
[aar die tevredenheid is nu wel over.
erstel werkt nog wel met compensa-
eprogramma's, maar zoals het nu
feral in het land toegaat bij die
rogramma's, gelooft hij dat ze niet
e kern van het probleem, de achter-
elling van de arbeiders in het on-
■rwijs en in de maatschappij, raken,
r zitten volgens hem fundamentele
enkfouten in het hele gedoe rond
lalcompensatie.
let gaat helemaal niet om taalpro-
ramma's alleen, maar om de hele
inpak op de scholen. Er zit een
root gevaar in dat hollen van het
ne project naar het andere, zonder
ezenlijk de inhoud van het onder
lijs en de rol van de leerkracht te
nalyseren. De ongelijke kansen die
epaalde milieus in de maatschappij
jegen: dat stond altijd al muurvast,
laar er is tot nu toe nauwelijks
nderzoek naar mogelijke redenen
anuit de kinderen zelf.
r is wel veel sociologisch onderzoek
edaan naar de mogelijkheden van
iompensaitieprogramma's voor' arbei-
lerskinderen, maar die onderzoeken
adden volgens Gerstel weinig waar-
e. Zij bleken snel achterhaald te
ijn, de praktijk laat dat zien. Van-
laar dat Gerstel zich, na zijn ervarin-
jen met zijn' programma in Haarlem,
lendde tot de afdeling Algemene
'aalwetensohap van de universiteit
an Amsterdam met het verzoek een
nderzoek in te stellen naar het spon-
lat <S tan spreken van kinderen van drie
se ter n vier jaar.
ok die taalwetenschapsmensen 'had-
in bezwaar tegen de huidige com-
vori ensatieprogramma's die er vaak op
halii eerkomen dat kinderen zinnetjes le-
en nazeggen en dat ze allerlei denk-
aai pelletjes doen. Die opzet gaat totaal
Hajet voorbij aan wat in de kinderen zelf
vai it, Het universitaire onderzoek pakte
heel anders aan: er werd geluis-
naar wat de kinderen zeiden, dat
precies vastgelegd en die taalui-
taai ngen werden wetenschappelijk ver-
ade ifrerkt.
dat onderzoek is in ieder geval
n vijlfiuidelijk geworden, dat het niet gaat
voora im een taalachterstand bij die kinde-
zegs-
dit
De
in
een
gis-
Ter-
een
de
In ft
ge
BINNENLAND T 9/K11
In de Tweede Kamer gaat een 'frisse wind' waaien. Dit mag worden verwacht
nu de ruimte wordt voorzien van een nieuwe luchtinstailatie. die donderdag
klaar moet zijn vóór minister-president Biesheuvel zijn verklaring over de
kabinetsformatie voor het parlement zal afleggen. Werksters zijn bezig met het
ruimen van stukken kalk en puin.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Nog geen uur na een gewapende overval op het kan
toor van de Nederlandse Middenstandsbank aan de Marktweg in Den
Haag werden de beide daders gearresteerd. De 24-jarige C. M. G.
van H. en de 26-jarige T. van R., twee monteurs uit Den Haag, wer
den gegrepen terwijl zij in het water van de Soestdijkse kade in Den
Haag zaten te vissen. De buit van de overval, ruim honderdduizend
gulden, werd in de achterbank van hun auto teruggevonden.
Het tweetal was om elf uur, met
nylonkousen over het hoofd, de bank
binnengekomen. Terwijl een van hen
het aanwezige personeel zes men
sen onder schot hield, sprong de
ander over de balie, en sommeerde de
kassier het geld te overhandigen. Ach
ter de balie stond een tas voor het
grijpen, waarin een bedrag van 35.000
gulden zat. Toen de kassier, door
zenuwen overmand, niet in staat
bleek het geld te overhandigen, sloe
gen de overvallers zelf hun slag. Een
slag, die ruim 70.000 gulden bleek te
zijn. Het geld ging in een grote
zwarte tas en voordat het bankperso-
UTRECHT Het verbondsbestuur
van het Nederlands katholiek vakver
bond betreurt het, dat vertegenwoor
digers van de Nederlandse vereniging
van journalisten de activiteiten van
de drie grafische bonden en de Unie
van beambten, leidinggevend en hoger
personeel in de kwestie van het Lim
burgs Dagblad in een onjuist daglicht
hebben gesteld, zoals het NKV zegt.
Het NKV zegt in dit in een gisteren
na afloop van de verbondsbestuursver-
gadering uitgegeven verklaring, waar
in het met name 'pogingen om wan
trouwen te zaaien tussen de leden en
besturen van de vier bonden' veroor
deelt. Het KNV-bestuur heeft zich
unaniem achter het op de bescher
ming van de werkgelegenheid van het
technisch en administratief personeel
gerichte beleid van de betrokken bon
den gesteld.
In het verbondsbestuur hebben de
vertegenwoordigers van de Nederland
se katholieke grafische bond en de
Unie BLHP verklaard, dat zij maatre
gelen willen bevorderen om de eigen
identiteit van het Limburgs Dagblad
zo volledig mogelijk te garanderen.
Het verbondsbestuur herinnert aan
zijn opvatting, dat dc vakbeweging
zich niet behoort te onttrekken aan
haar verantwoordelijkheid voor de to
tale positie van de pers in Nederland.
Speciaal de verscheidenheid in de in
formatievoorziening gaat het NKV ter
harte.
Het bestuur doet in zijn verklaring
een beroep op dc NVJ, activiteiten
die gericht zijn tegen de grafische
bonden en de Unie BLHP te staken.
Het noemt dit noodzakelijk om in de
kwestie van het Limburgs Dagblad te
kunnen komen tot een gezamenlijke
opstelling van de betrokken vakbon
den en de Nederlandse vereniging van
journalisten.
neel wist wat er was gebeurd, waren
de twee verdwenen.
De kassier, de 63-jarige A. Flinter
man, deed dit werk gisteren voor het
eerst. Hij verving de afwezige vaste
kassier. Terwijl de politie gealar
meerd werd, vluchtten de overvallers
in een witte Mercedes. Onderweg
stapten zij over in een blauwe Taunus
en even later gingen zij zitten vissen
aan de Soestdijksekade. Omstanders
hadden echter gezien, dat uit de blau
we wagen twee hengels naar buiten
staken. Toen de politie kort daarna bij
de wagen arriveerde, hoefde zij alleen
nog maar op zoek te gaan naar twee
vissers, die werden zeer snel gevon
den.
Het is de overvallers wel erg gemak
kelijk gemaakt; het bankkantoor was
totaal onbeveiligd. Er was geen 'stil
alarm' en de politie kon pas worden
gewaarschuwd, toen de overvallers al
lang en breed waren vertrokken. De
bank liet op het terrein van de alge
mene groente- en fruitmarkt dat nor
maal aan de ingangen bewaakt wordt.
De overvallers zijn echter binnengeko
men door een ingang, waar niemand
aanwezig wasOok de balie van de
bank vormde geen enkele belemme
ring. Er was geen hekwerk en ook
geen glas.
'Wij hebben in het hele land zo'n 460
kantoren. Daarvan hebben er momen
teel 150 een speciale beveiliging. Bij
de anderen wordt zo'n beveiliging
aangelegd en we willen dat eind 1973
voor elkaar hebben', aldus een woord
voerder van de NBM, die met enkele
beveiligingsspecialisten onmiddellijk
uit Amsterdam naar Den Haag reisde.
Gisteravond omstreeks zes uur kwam
een man, de glazenwasser Van der S.,
zich melden bij de Haagse politie met
de bedoeling, naar hij beweerde, om
zijn auto terug te krijgen. Dat was de
blauwe Taunus waarmee de overval
lers waren gevlucht. De glazenwasser
verklaarde tegenover de politie dat hij
de auto had uitgeleend aan de twee
verdachten. Hij wist niets van een over
val af. De man is in verzekerde bewa
ring gesteld terwijl de politie contro
leerde of dit verhaal juist was.
Personalia
Benoemd tot hoogleraar: Aan de T. H.
Delft zijn vier hoogleraren benoemd:
dr. J. M. Dirken voor het vak indus
triële vormgeving, mr. M. K. H. van
der Graag in de organisatie- en be
drijfspsychologie, dr. C. L. Temrainck
Groll in het architectonisch ontwer
pen, en ir. E. J. van 3eek in de
constructie van vliegtuigen.
