FEYENOORD: MEER DAN
SUCCES IN UEFA-CUP
Speldeprikken belangrijkste
wapen van Stefan Kovacs
ISMI
T
ere
divisie
72-73
W/KWARTET ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1972
SPORT T19 K19
speciale verslaggever
lERDAM - Ernst Happel is gewend aan successen. Als speler grossierde liij in triomfenals
tiuur.r
was hij verantwoordelijk voor Nederlands eerste Europa- en wereldcup. Bij Feyenoord. De
die in Happels eerste contractjaar naar de voornaamste clubtitels snelde. Een imponerende
dus van de Oostenrijker in Rotterdam. Het legioen zette het brein achter die door honderd
ien bejubelde resultaten op een voetstuk. Waar hij zo langzamerhand vanaf dreigt te vallen,
het vervolg was minder spectaculair. In '71 werd weliswaar de landstitel nog veroverd, maar
ild slechts als een compensatie voor de nog niet vervaagde misslag, die Happels formatie tegen
letekenende UT Arad maakte.
;elopen seizoen bezorgde Rotterdam-Zuid slechts kommer en ergernis. En mèt de supporters
Happel. Het moet voor de verwende Wener een enorme tegenvaller zijn geweest, dat Ajax zó
kkelijk domineerde. PrestigeverliesAl werd het beleid van Happel voortdurend in bescherming
i. Het bestuur van Feyenoord, dat inderdaad de indruk wekt met een rijk gevulde maar
te peuteren geldbuidel de transfermarkt te betreden, was vooral het object waar de kritiek
pp concentreerde.
(el werd gespaard; hem werd zelfs de hand boven het hoofd gehouden toen het legioen kennis
(e met de conflicten, die tussen de verschillende groeperingen in Feyenoord waren gegroeid,
h-kelijk, want doorgaans kiest de supporter partij voor de zwakste en dat is in het huidige
Lil.—n0g altïjd de speler. Maar toch, als het pronkstuk van de Maasstad dadelijk wéér als
in Amsterdam dient heeft dat ongetwijfeld repercussies voor de functie van Happel.
^ei zélf goed genoeg, dat de fans zich aan nieuwe kuiptriomfen willen bedrinken. Ze eisen
j I. 'Feyenoord moet jaarlijks tenminste één grote overwinning behalen. En niet in de UEFA
pat is wél een financieel maar niet zozeer een sportief aantrekkelijke zaak'.
werd toch ook naar knappe prestaties
gewerkt?
Happel: 'We hebben de eerste twee
jaar veel succes gehad. Het afgelopen
seizoen was normaal gesproken een
'verloren' seizoen. Naast alle andere
factoren was de ploeg misschien te
overmoedig, te nonchalant. Discipline
is er altijd geweest Maar de zelfdisci
pline was verdwenen. Feyenoord was
altijd een mentaal sterke ploeg. Door
het karakter zijn we dn '71 kampioen
geworden. Er waren talrijke blessu
res, maar Israel en Laseroms met
name verschenen toch tegen Ajax, het
beslissende duel. De pijn werd verbe
ten. Dat was Feyenoord. Die neder
laag van 51 tegen Benfica, daar kon
de ploeg weinig verweten worden. De
instelling was goed. Maar toen diezelf
de score tegen Ajax. Dat was waarde
loos. De bereidheid om te werken was
niet aanwezig. Omdat de sfeer in de
ploeg verre van optimaal was. Dat is
vooralsnog m'n voornaamste doel: de
oude instelling kweken.'
Van Hanegem mocht vertrekken. Aan
genomen mag worden, dat je daar zelf
akkoord meeging. Waarom?
Happel: 'Er waren moeilijkheden met
Willem. Dat valt niet te ontkennen.
Allereerst een financieel geschil. Maar
niet alleen daarom wilde hij weg. Van'
Hanegem is een speciaal geval Het ds
een vedette. Die heb je nodig in een
topformatie. Die bepaalt het beeld
van de ploeg. Maar Willem moet zifch
wel opofferen voor de ploeg. Zoals hij
voorheen wél en het laatste jaar niet
deed. En dan was er nog die psyohor
loog. Nou ja.
Ga daar eens op door.
Happel: 'Voetbal is een vak-apart. En
Willem is een slimme jongen. Die
zegt tegen zo'n man ook alleen de
zaken, die hem van pas komen.'
Hoe is de verstandhouding nü?
Happel: Walt niets op aan te merken.
Er mag niet verondersteld worden,
dat Willem de sfeer verpestte. Daar
was de hele ploeg voor verantwoorde
lijk. Tussen ons is er niets aan de
door John Luise
hand. Ik heb vorige week nog uitvoe
rig met hem gesproken. Hij heeft z'n
volledige medewerking beloofd. Wil
lem hééft de laatste weken ook hard
gewerkt. Hij realiseert zich, dat hij
een prof is. Dat er zekere plichten
zijn.'
Dick Schneider is benoemd tot aan
voerder. Wat mankeerde er aan Is
rael?
Happel: 'Niets. Rinus was zelfs een
uitstekende aanvoerder. Of hij nu te
gen Ajax of tegen Zwart Wit speelde,
hij was altijd geconcentreerd. De juis
te mentaliteit Nooit problemen mee
gehad. Misschien had hij weieens een
te grote mond, maar dat kon hij ziloh
veroorloven. Hij was immers de aan
voerder. Ik heb hem altijd gesteund.
Maar aan het einde van de competitie
verzocht Rinus mij hem van die func
tie te ontheffen. Hij had er geen zin
meer in. Ik héb tot na de vakantie
gewacht. Toen nogmaals gevraagd of
hij toch niet bereid was weer als
aanvoerder te fungeren. Maar hij wil
de werkelijk niet meer. Dan moet je
een ander nemen.'
Er is ook aangekondigd, dat Feyen
oord zich 'anders' zal presenteren.
Hoe 'anders'?
Happel: 'De ploeg zal meer moeten
bewegen. Als Willem balbezit heeft
dan moeten drie, vier man de diepte
in sprinten. Dén kan de bal gespeeld
worden, is zijn pass over dertig meter
bruikbaar. Het interesseert me niet
wie er gaten trekt. Dat mag ook de
ausputzer zijn. Laat 'm maar gaan. Z'n
positie wordt toch wel overgenomen.
De snelheid van handelen wordt opge
voerd. Vooral rond het strafschopge
bied. Er is geen tijd meer om een bal
eerst onder controle te brengen. Hij
moet direct gespeeld worden, meege
nomen worden. Modem voetbal vraagt
variatie. Tempowisselingen; breedte-
en dieptepasses afwisselen. En binnen
de tien meter van het strafschopge
bied schieten. Zonder te aarzelen.'
Blijft het gemis van de in Rotterdam
gewenste 'wereldspits'. Feyenoord
trok die ook op jouw verlanglijst
voorkomende figuur niet aan. Mulder
naar Ajax!
Happel: 'Het moet iedereen bekend
zijn, dat we rond waren met Mulder.
Maar wat doe je eraan, als hij, ai
biedt Feyenoord meer geld, toch voor
Ajax kiest Voor de ploeg, die op dat
moment sportief gezien de meeste
aantrekkingskracht heeft?
En Gerd Müller dan?
Happel: "De bedragen, die voor derge
lijke mensen gevraagd worden zijn
waanzinnig gestegen. Afgezien van het
feit, dat Feyenoord niet bereid was
het gevraagde transferbedrag plus alle
persoonlijke eisen te accepteren, trek
je ook scheve verhoudingen in de
groep. Als het even niet 'klikt' zullen
Rinus en Willem en de anderen wa
gen waarom zij minder geld vangen.'
Treft Feyenoord zelf geen schuld voor
het feit, dat de prijzen steeds worden
opgedreven?
Happel: Dat is mogelijk.'
Als een man als Müller wekelijks
scoort dan profiteren de anderen daar
toch ook van?
Happel: "Klopt. Maar heb je daar
zekerheid over?'
Jan Jeuring werd als kandidaat afge
voerd, toen Feyenoord meende met
Mulder tot overeenstemming te ko
men. Een vroegtijdig besluit. Achteraf
gesproken, Jammer?
Happel: Tk wil niet eeuren over zaken
die niet doorgingen. Ik moet werken
nog een paar weken op hetzelfde
niveau door kunnen gaan. Ik heb de
training aan het programma aange
past. Vooral de nadruk op andere
sporten gelegd. Basketbal, handbal.
De animo naar voetbal bleef daardoor.
Op het laatst vormde voetbal maar
éénderde van het trainingsprogram
ma'.
Genoten
Stefan Kovacs heeft tijdens het eerste
seizoen in Nederland genoten. Van
alles. Problemen lijkt het niet te
kennen. De Roemeen is ook veran
derd. Wat diplomatieker geworden
bijvoorbeeld. Ter illustratie: 'Proble
men? Ach, daar heeft niemand iets
mee te maken. Die los ik zelf wel
op. Als ik alleen ben, thuis. Ik hoef
mijn zorgen niet uit te dragen. Daar
wordt niemand iets wijzer van. Geloof
me, een trainer van een topelftal
moet vooral een psycholoog zijn. De
mentale injecties, die ik geef, bereid
ik in alle rust voor. Soms zeg ik
niets. Soms iets kort en bondig. Ik
heb me op de Europa Cup-finale fel
voorbereid. Voor de wedstrijd heb ik
precies twaalf minuten gesproken.
Toen had ik alles gezegd wat ik wilde
zeggen. Ik geloof niet in magische
toeren. Het elftal van Brazilië, dat in
Zweden wereldkampioen werd had
een priester als psychologisch begelei
der bij zich. Als er problemen met de
spelers waren zei hij alleen maar: 'ga
maar bidden'. Kijk, zoiets kan je in
Nederland nooit maken. Nederlanders
moet je speldeprikken geven. Meer
niet'.
Die speldeprikken moeten ook in het
komende seizoen een belangrijk
wapen van Kovacs gaan worden. Ajax
heeft een hoog niveau bereikt. De
komst van Jan Mulder, de verlenging
van de contracten met de andere
spelers, hebben voor nog meer rust
en zekerheid gezorgd. Wellicht ook
voor een tè grote dosis overmoed,
zoals tegen Bayern München deze
week bij vlagen zichtbaar werd. Het
doelpunt, dat Gerd Müller maakte,
was een gevolg van verslapte concen
tratie in de defensie. Kovacs: 'Ik sta
voor een persoonlijk geVecht. Ik moet
zorgen, dat niemand Inslaapt, omdat
het vaak zo gemakkelijk gaat. De
spelers attent en wakker houden, dèt
zal een belangrijk deel van mijn werk
wijze gaan bevatten'.
Stimuleren
Voetbal kan altijd verbeterd worden.
Het elftal is zó ver ontwikkeld, dat ik
niet constant ergens op hoef te wij
zen. De spelers zien het zelf. Ik kan
alleen maar de uitbouw stimuleren.
Een jongen als Gerrit Mühren kan
een briljante één-twee combinatie uit
voeren. Op het middenveld doet hij
het bijna altijd feiloos. Maar in het
strafschopgebied moet het even ge-
veranderd. Voorgaande jaren werden
ze ook stevig aangepakt. Maar natuur-
Ijk, na twee jaar voor een identieke
voorbereiding te hebben gekozen wij
zigen de inzichten. Ditmaal waren er
in de eerste weken dagelijks drie
trainingen vastgesteld. Vorig jaar
twee. Maar van overbelasting kan niet
worden gesproken. Vergeet niet, dat
het weer ook een grote rol heeft
gespeeld. Het was die dagen knap
heet.
Maar die blessures dan. Boskamp, Is
rael, Schoenmaker, Wery. Was dat
geen gevolg van een te straffe ope
ning?
Happel: 'Wat Israel en Boskamp be
treft waren het normale blessures. In
de wedstrijd opgelopen. Zoals er in
elke wedstrijd de kans aanwezig is,
dat iemand zich blesseert Wery is
een ander geval. Die Ipwara van va
kantie terug met vier kilo overge
wicht. En als dat er in een enel
tempo afgetraind moet worden, dan
zijn je spieren kwetsbaar. Vandaar
zijn liesblessure.'
Vier kilo, dat ls niet weinig.
Happel: 'Is ook veel te veel. Onbegrij
pelijk, dat een prof in die conditie
van vakantie komt Een prof moet
zich aanpassen. Ook tijdens de vakan
tie. Zijn gewicht in de gaten houden
en de voeding daarop afstemmen.'
Je benadering van de spelers is ook
veranderd. Tijdens de succes-periode
stond je als het ware tussen de spe
lers. Nu wordt er meer afstand geno
men. Waarom?
Happel: 'Als het in een ploeg niet
naar wens gaat, loop je naar oorzaken
te zoeken. Die denken we onder meer
in de benadering te hebben gevonden.
Zoiets kan je niet midden In het
seizoen wijzigen. Het betekent overi
gens niet, dat er iets aan de verstand
houding verandert Ik blijf achter de
spelers staan. Ze mogen geen' hekel
aan me hebben. Dan is er geen basis
tot samenwerking meer.'
Maar waarom juist de benadering ver
anderen? Op de vertrouwde wijze
De selectie van Feyenoord, die dit
seizoen méér dan een succes in
de UEFA Cup moet bereiken,
staande vlnr Happel, Van Duiven-
bode, Schoenmaker, Van Hane
gem, Israel, Treytel, Ressel, De
Jong, Rijsbergen, Van Dalen,
Geilman en hulptrainer Stehou-
wer. Zittend; Wery, Schneider,
Hasil, Ladinsky, Boskamp, Jan
sen, Kristensen. De Vos en mas
seur Meijer. Ger Reitsma ont
breekt op deze foto.
met het materiaal, dat ik nu tot
beschikking heb. Wat dacht je hoe
Ladinsky zich zou voelen als er steeds
gejammerd werd? Het geheel is be
langrijk. De ploeg moet zelfvertrou
wen hebben.'
Rotterdam verwacht nieuwe successen
van Feyenoord. Niet helemaal reëel,
gezien de kracht van Ajax, dat zich
ook nog versterkte met Mulder. Heeft
dat geen invloed op je persoonlijke
ambities?
Happel: 'Ajax heeft ziich ooit aan onze
triomfen opgetrokken, nu moeten wij
ons spiegelen aan Ajax. Aan het be
gin van de competitie moet je opti
mistisch zijn. Van het verleden kan je
niet eten. Oude successen tellen niet.
Die slijten. Voetbal is heden en toe
komst. En ik zie toch wel mogelijkhe
den. De groep is uitgebreid met De
Jong, Ressel en Kristensen. Daar een
eenheid van maken vraagt enige tijd.
Daarom is het misschien wel goed,
dat we dit seizoen in de UEFA Cup
uitkomen. Kunnen we rustiger wer
ken.'
Je contract loopt aan het einde van
de competitie af. Zijn er al nieuwe
plannen?
Happel: "Nee. Daar is het nog te
vroeg voor. In voetbal leef je bij de
dag. Morgen ziet alles er anders uit
Ik heb destijds m'n contract voor
twee jaar verlengd ondanks een voor
treffelijk aanbod van Cluib Brugge,
Wie wqet, wat er het komende sei
zoen gaat gebeuren? Ik niet.'
makkelijk kunnen. Daar kunnen we
aan gaan werken. Daarom: ik geef de
spelers vaak één opdracht Probeer
dit of dat eens uit. Concentreer je
eens lang op die éne actie. Ik heb het
gevoel, dat ik als trainer jarenlang in
een laboratorium heb gezeten. In Roe
menië heb ik geëxperimenteerd en
ervaring verzameld. Die ervaring kan
ik bij Ajax uitbuiten'.
Morgen begint de competitie. Ge
vreesd wordt, dat Ajax nu al zeker is
van de prolongatie van het landskam
pioenschap, dat de strijd een kleurlo
ze aangelegenheid wordt. Kovacs
wenst echter afstand, predikt natuur
lijk voorzichtigheid. 'Ik weer zeker,
dat we het dit jaar niet zo gemakke
lijk meer krijgen. Feyenoord, FC Den
Haag, FC Twente en misschien ook
PSV hebben aan kracht gewonnen.
Wat zegt het favo tiet-zijn? Het
betekent alleen maar een extra last
We beginnen allemaal met nul pun
ten. Alle achttien clubs krijgen hun
kans. Ajax heeft tot taak in de top te
blijven. Voor mij hoeven we niet
opnieuw zo'n triologie te maken, al
zou het natuurlijk fantastisch zijn.
Als ik met Ajax weer kampioen
wordt, dan heb ik het gevoel, dat ik
alles bereikt heb. Daarom is de com
petitie het belangrijkste'.
Held
Stefan Kovacs is, zeker in Roemenië,
tot een nationale held uitgegroeid.
Hij lijkt die belangstelling met volle
teugen tot zich te nemen. Verhaalt
van zijn vakantie in zijn vaderland.
Aan de Zwarte Zee, hoe hij tijdens de
interland Roemenië-Italië bejubeld
werd. Relativeert zijn populariteit als
hij zegt: Toen ik vorig jaar uit
Boëkarest wegging, had ik dertig of
veertig vrienden. Nu waren het er
5000. Zo gaat het altijd als je in de
belangstelling staat. Tegelijkertijd be
sef ik hoe betrekkelijk het allemaal
is. Heus, twee uur na afloop was ik
de Europa Cup-finale weer vergeten.
Ik heb gelijk afstand van dit hoogte
punt willen nemen, een nieuwe blad
zijde opgezocht'.
Kovacs kreeg in het afgelopen seizoen
lucratieve aanbiedingen van andere
gerenommeerde Europese topclubs.
Onder de kandidaten, die hem bena
derden was naast Atletico Madrid en
ook Inter. 'Ik had veel geld kunnen
maken. Maar ik wil dit afmaken. Nu
we alles bereikt hebben, is het een
uitdaging voor me om Ajax aan dlie
top te houden'.
Precies acht dagen heeft Stefan Ko
vacs een jaar geleden nodig gehad om
te beslissen, dat hij het in Roemenië
aangeschafte retourbiljet al niet na
twee weken nodig had. 'We zijn ook
vorige zomer een week in het trai
ningskamp in Hoogeveen geweest. De
achtste dag heb ik de spelers tijdens
de training op ons eigen veld geobser
veerd. Toen wist ik het zeker en heb
ik het tegen mijn vrouw gezegd: 'Ik
kan het'.
vliegveld van Marseille ondanks
alle organisatorische problemen wel
willend een compleet interview weg.
In het Frans. Een dag later jubelde
de doorgaans chauvinistische Franse
sportpers 'over de iele speler met de
grote allure'. Ajax, kortom, heeft zich
laten verkopen. Ook in het veld. De
finale van de Europa Cup werd in de
gehele wereld eindelijk als een fraai
voorbeeld van internationaal be
kervoetbal ontvangen. Hoe groot de
Invloed van Stefan Kovacs op die
prestaties is geweest, valt moeilijk te
peilen. Ajax is meer ontspannen gaan
spelen, dat wel. Met meer lef, meer
improvisatie. De door Rinus Michels
strak aangehaalde teugel werd door
Kovacs wat losser gemaakt. Zó los
ook, dat gedurende het seizoen de
spelers bij hun trainer op een iets
straffere hand hebben aangedrongen.
Kovacs legt uit: 'Ik heb het tot mijn
eigen verbazing maar één keer een
beetje moeilijk gehad. In januari en
februari. In die maanden ligt de com
petitie in Roemenië stil. Hier moest
ik plotseling dóórgaan. Dat vergt
aanpassing'.
Ajax toonde ook in de 6lotfase van
het zware seizoen nog over voldoende
kracht te beschikken om voor een
glanzende finale tegen Inter te zor
gen. Kovacs heeft zeer bewust aan die
verdeling van krachten gewerkt. 'De
spelers waren bang, dat ze het niet op
drie fronten vol konden houden.
Sommigen wilden het toernooi om de
Nederlandse beker naar de ach
tergrond schuiven. 'Laten we die
maar vergeten', werd er geopperd. Ik
dacht er anders over. Vier keer heb
ik de beker in Roemenië gewonnen.
Daar meost een vijfde bijkomen. Een
Nederlandse. Dat heb ik voor mezelf
-verlangd. Achteraf is gebleken, dat
het allemaal nietteveel is geweest
Ajax had na de Cup-finale moeiteloos
Gerrit den Ambtman
Ie
r iedereen. Oók tegenover
Zo is Stefan Kovacs nu
al. Ik zou me over een snel-
cht nooit geschaamd heb-
is nu eenmaal een groot
1 tussen zingen in een
ant en zingen in de Scala
laan.'
Kovacs heeft in de Scala van
>voetbal, het puur Amsterdam-
lion De Meer, het afgelopen
open doekjes ontvangen. Ajax
1 het veroveren van het Neder-
kampioenschap, de nationale
ii wo èn de Europa Cup een
jche voorstelling. De opmerke-
op solo's bleken voor Cruijff en
Kovacs acteerde vooral achter
|-f« issen. Hij deed dat perfect De
llAmaestro ontpopte zich als een
•assadeur voor Ajax. Waar hij
Europa ook vertoonde en
id hij gréég Kovacs pakte
sprekspartners op een innemen-
e in. Of het nu een heetgeba-
tortugese journalist of een be
rt van Internazionale was, Ko-
oot vriendschap.
jlaarom vond Ajax eindelijk de
ftionale erkenning, die het ver-
De Nederlandse profs groei-
tot algemeen bewonderde
Johan Cruijff gaf op het
Ajacieden tijdens de training, gistermorgen op het bijveld van het Ajax-stadion. Niet voetballend, maar handballend. Aan voetbal tvordt
tijdens de training al lang niet meer de meeste tijd besteed. Van links naar rechts: Schilcher, Hulshoff, Stny, Rep, Suurbier, Haan, die
door Cruijff wordt gepakt, en Krol.
speciale verslaggever
CRDAM Toen Stefan Ko-
prige zomer een tweejarig
ft bij Ajax tekende, had hij
t een proefperiode van
gegeven. 'Het retour-
Boekarest zat in mijn
k tijdens de eerste dagen
verblijf in Amsterdam
dat ik hier niet zou
was ik zo weer
onthult hij nu. 'Met
van dien. In Roe-
zë die beslissing
nooit hebben begre-
echt, ik had het ge-
wil eerlijk blijven, te-
op het nieuwe sei-
De eerste trainin-
door de spelers enorm
Wat is de reden van
aanpak?
*Er is eigenlijk niet zoveel
