Geding om Waalbrug van
levensbelang voor werven
Trouw-Kwartet-voor heel wat adverteerders
de moeite waard
x
Houtsneden tentoongesteld
in Rijksmuseum Amsterdam
Pieter A. Scheen toont
'verrassende vondsten'
Geen harde debatten
meer over bijsluiter
Vernieuwing gevraagd
apothekersopleiding
Doorvaarthoogte te laag: ontslagen gevreesd
Brand in Amsterdam
eist mensenleven
Bepaalde schepen
zullen niet meer
kunnen passeren
Vorstelijke propaganda
r
Bijna de helft van
Zuid-Limburgers vÊ
minder gemeenten
TROUW/KWARTET ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1972
BINNENLAND
door Jac Lelsz
LOBITH/TIEL Is de bouw van
de brug over de Waal bij Tiel in
strijd met de herzienen rijnvaart-
acte van 1868 (de Waal behoort
volgens deze acte tot de Rijn),
die de oeverstaten verplicht er
voor te zorgen, dat de scheep
vaart niet door bruggen en der
gelijke wordt belemmerd? Dit is
één van de essentiële vragen
waarop de president van de recht
bank te Den Haag antwoord moet
geven, nadat woensdag 16 augus-
Van een correspondent
AMSTERDAM Bij een brand in de
woning van zijn moeder in Amster
dam-noord is de 28-jarige Frans Hof
man donderdagnacht om het leven
gekomen.
Om kwart over drie werd de brand op
de eerste etage door mevrouw Hof
man ontdekt. Haar echtgenoot sprong
uit het raam om de voordeur te
forceren, zodat de vier andere huisge
noten naar buiten konden. Hij liep
lichte verwondingen op. Toen de
brandweer om tien voor vier de
brand meester was, werd het lichaam
van Frans Hofman op de vliering
gevonden. Het huis brandde geheel
uit.
tus een opmerkelijk kort geding
voor hem zal hebben gediend.
Eiseressen, de N.V. Scheepswerf De
Hoop te Lobith. de N.V. Scheepswer
ven voorheen HH. Bodewes te Willi
gen en de N.V. Scheepswerven Gebr.
Van der Werf te Deest, die niet
alleen de Stichting Waalbrug hebben
gedagvaard maar ook de Staat der
Nederlanden (tenslotte gaf de minis
ter van verkeer en waterstaat de ver
gunning af) menen dat de brug te
laag wordt, en mitsdien deze bedrij
ven in hun bestaan bedreigt.
Vele schepen zullen, vrezen zij, ko
mende van de werven, hun bestem
ming niet kunnen bereiken. Gevolg:
belangrijke verschraling van de order
portefeuille. Gevolg daarvan weer:
ontslagen.
'Bij de drie werven werken', aldus de
heer J. T. A. Nienhuis, oud-directeur
en thans commissaris van De Hoop in
Lobith, die als woordvoerder optreedt,
ongeveer 1500 man, maar telt men
daar het personeel van onder-aanne
mers bij, dan komen we op een 3000
mensen'.
Daarom is het kort geding, dat voor
de scheepsbouwers wordt behandeld
door het advocatenkantoor mr. J. G.
van der Steenhoven enz. te Dordrecht
voor de werven van 'levensbelang',
zoals de heer Nienhuis zegt Zij zijn
er eenvoudig toe gedwongen. Velen
zouden het allang opgegeven hebben,
moe van ambtenarij, van het bekende
'doorschuifsysteem', provinciale water
staat, rijkswaterstaat Verkeer en Wa
terstaat. Toen tenslotte de minister
zelf geen begrip toonde, stond er nog
een weg open: die van het kort geding.
In de Waalbrug bij Tiel, een tolbrug,
bevindt zich geen beweegaar deel
ten behoeve van de scheepvaart. Dit
gaat voor de scheepswerven, die hun
bedrijf zoals in de dagvaarding ge
steld wordt, 'sinds mensenheugenis'
uitoefenen klemmen, omdat de door
vaarthoogte 1.25 tot 1.85 m. kleiner is
dan bij de bruggen te Nijmegen en
Zaltbommel. Het zal bijzonder moei
lijk worden bepaalde zeeschepen naar
de Noordzee te laten varen of naar
Rotterdam, waar soms de afbouw
plaats heeft
Een aantal schepen zal de passage van
de Waalbrug bij Tiel in het geheel
niet veilig kunnen volbrengen. Als
voorbeeld worden drie tankschepen
genoemd, die door De Hoop worden
gebouwd voor Mexicaanse rekening.
Het gaat hier om een totaal bedrag
van 114 miljoen gulden. Een van deze
schepen staat op stapel en moet in
juli 1973 geleverd worden. In dit
geval zou er slechts een speling van
11'/2 centimeter tussen brug en schip
zijn. Brokken met een miljoenenscha-
de zijn hier niet denkbeeldig.
Eén centimeter verschil?
Volgens mededelingen van de staatsse
cretaris van Verkeer en Waterstaat,
daterend van 7 januari 1972, is de
doorvaarthoogte van de Waalbrug bij
Tiel slechts één centimeter ongunsti
ger dan die van de bruggen bij Nij
megen en Zaltbommel. De werven
staan echter op het standpunt dat
indien zulks juist is, dit reeds bete
kent dat men de verplichtingen niet
nakomt, namelijk in die zin dat de
zee voor de schepen bereikbaar moet
blijven. Het zou naar hun oordeel
aanleiding moeten zijn geweest voor
de staat om de vergunning aan de
stichting Waalbrug in te trekken.
'Niet eerder'
De werven hebben eerst in 1971 offi
cieel kennis gekregen van het bouwen
van de brug op de wijze zoals deze
thans plaatsvindt. Hiermee pareren zij
het verwijt dat zij hun stem niet
eerder hebben verheven. 'Wij konden
niet eerder', aldus de heer Nienhuis.
'Er was voor die tijd nooit iets over
gepubliceerd, althans niet zodanig dat
we bezwaren konden maken'.
In de dagvaarding lezen we, wat dit
punt betreft: 'De Stichting Waalbrug
is de aanvraagster van de vergunning
het plan waarvoor de vergunning ver
leend is, is vanzelfsprekend in nauw
overleg met haar ontworpen. De
Stichting Waalbrug wist voorts, of
behoorde te weten, dat het plan
met name voor wat betreft de te
kiezen doorvaarthoogte niet te vo
ren gepubliceerd is in die zin dat
belanghebbenden zoals de werven in
de gelegenheid zijn geweest hun be
langen bij het plan naar voren te
brengen'.
AMSTERDAM Keizer Maximi-
liaan van Oostenrijk schijnt de
eerste zijn geweest die de propa
gandistische waarde van de hout
snede als 'beeldinsformatie' inzag.
Met zijn stamboom afgebeeld via
een houtsnede verspreidde hij de
faam van zijn belangrijk en oud
geslacht.
Het was het begin van een vorm van
beeldinformatie die adel en burgerij
op de hoogte ging houden van de
machtsstrijd die zich in het Europa
van toen aan het ontwikkelen was. De
reeksen houtsneden groeiden vaak uit
tot een soort nieuwsbrieven door toe
voeging van tekst. In Duitsland wer
den deze 'Bilderbogen' vooral gewijd
aan diverse toestanden in de Reforma
tie.
In Nederland was de 'Nieuwsbrief'
minder gebruikelijk, al kende Antwer
pen wel 'Tijdinghe', geïllustreerde
pamfletten over algemene zaken. Het
waren vooral portretten van ambitieu
ze vorsten die door de houtsnijtech-
niek op vrij grote schaal verbreid
werden. De houtblokken waarvan de
prenten waren gedrukt, bleven vaak
bewaard lang nadat de historische
gebeurtenissen waarop zij betrekking
hadden hun actualiteit hadden verlo
ren. Nieuwe afdrukken ervan werden
soms als volksprent verspreid. Zo is
er een ruiterportret van Karei V, dat
nog in de 19e eeuw als Sinterklaas-
prent werd afgedrukt.
Dat portret is onder meer te zien op
de tentoonstelling 'Vorstenportretten
uit de 16e eeuw' die van 16 augustus
tot 29 oktober door het Prentenkabi
net van het Amsterdamse Rijksmu
seum wordt georganiseerd.
Het Rijksprentenkabinet bezit de be
langrijkste collectie Nederlandse por
tretten in dit genre ter wereld. In de
catalogus van deze tentoonstelling
worden zij voor het eerst gepubli
ceerd. Sterk vertegenwoordigd zijn
portretten van Karei V, Frans I en
Hendrik H van Frankrijk, Hendrik
Vin van Engeland. Deze ongewone
tentoonstelling is niet ingericht om
de schoonheid van het materiaal te
tonen, maar als illustratie van een
Houtsnede uit 1576 die de verbranding weergeeft van een protes
tantse ketter.
belangrijk historisch verschijnsel: de een uiterst bewogen periode van de
vers preiding van beeld informatie in Europese geschiedenis.
w1?,r
■'"■'■J--- -
- --
De (omstreden) Waalbrug bij Tiel in aanbouw.
Tijdnood
De werven zijn intussen ernstig in
tijdnood gekomen. De overspanningen
over de uiterwaarden zijn reeds klaar.
De oversteek over de rivier is begon
nen. Stopzetting van de werkzaamhe
den in dit stadium, zoals geëist wordt,
■lijkt nauwelijks een haalbare kaart.
Er zit aan alle kanten enorm veel
vast
De uitspraak kan ook consequenties
hebben voor de bij Ewijk over de
Waal te bouwen brug in de rijksweg
75, waarvoor de plannen gereed zijn.
Ook tegen de doorvaarthoogte van
deze rug zijn ook bezwaren gerezen.
De centrale commissie voor de Rijn
vaart te Straatsburg heeft zijn 'verkla
ring van geen bezwaar' voor deze
brug opgeschort. Zij moet over drie
jaar open zijn.
Eisers laten zich in ieder geval niet
zonder meer aan de dijk zetten. Zij
eisen onmiddellijke staking van de
bouw en deze mag vervolgens niet
hervat worden voor is voorzien in een
hogere doorvaarthoogte voor schepen
van tenminste 2.70 meter vergeleken
bij de thans gekozen doorvaarthoogte.
Verder wordt een dwangsom geëist
van 250.000 gulden voor elke dag of
gedeelte van een dag gedurende welke
da bouw zal worden voortgezet in
strijd met het voornoemde bevel.
Concurrentie-positie
De werven hebben berekend dat voor
zeeschepen, die de Waalbrug bij Tiel
moeten passeren, in verband met de
te laag gekozen doorvaarthoogte, de
passage alleen mogelijk is indien be
dragen, variërend van 6000- tot
338.000 gulden per schip, afhankelijk
van soort en grootte, extra besteed
worden. Hierdoor zal de concurrentie
positie van de werven ernstig worden
aangetast. Gevolg hiervan is dat het
aantal orders terug zal lopen. En dat
zal weer leiden tot afvloeiing van
personeel.
Temeer daar de plaatsen Lobith,
ligen en Deest en de omgeving di
van voor een niet onaanzienlijk n(
economisch van de scheepsbouw
hankelijk zijn, hebben velen
thans het gevoel dat het zwaard
Damocles boven hen hangt, retjjj
waarom thans speciaal vanuit
Rijngebied met grote spanning
'Den Haag' (in dit geval de recht j
wordt uitgezien.
De ondernemingsraden van de
werven hebben ernstige ongerusthta
uitgesproken over de werkgelegen] Qc
in djt gebied indien de bouw van
brug" op de huidige condities d(
gaat. Zij zullen eventueel niet aa n
len tot acties over te gaan. De i n,
bonden zeggen achter hen te sU J
Zij hebben erop gewezen dat het laf
een gebied betreft waar het eco ,n
misch toch al moeilijk ligt.
'Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De geneesmiddelenindustrie en de organisatie
Nederlandse apothekers hebben besloten, elkaar niet meer in
openbaar om de oren te slaan in het debat over de bijsluiter.
Deze discussie, die in dee erste helft
van dit jaar soms op pittige toon
werd gevoerd, was begonnen over de
wenselijkhzid om medicijnen te voor
zien van een papiertje met nuttige
informatie voor de gebruiker, en had
zich ontwikkeld tot een industrieel
pleidooi voor het 'herkenbaar aflzve-
ren' van geneesmiddelen, waarmee
werd bedoeld het afleveren in origine
le detailverpakkingen, waarin dan een
door de fabrikant geleverde bijsluiter
zou zitten. Dit werd van apothekers
zijde niet als een geheel belangeloos
voorstel gezien.
Aanleiding voor het nu in het Phar-
maceutisch weèkblad gepubliceerde
wederzijdse besluit om het wat rustig
aan e doen, was ^en radio-interview
waarin de directeur van het Voorlï
tingscentrum van de famaceuti
dustrie de merkloee jBncesn
(die niet onder de door hem vo*
stane regeüng zouden kunnen val
als iaritaties aanmerkte en de ve^
held ervan nadrukkelijk in tw
trok. Dat leverde het een zeer I
brief op van het hoofdbestuur vai
Maatschappij tot bevordering der
macie (de apothekersorganisatie).
Uit de hierop volgende briefwisselfe
waarin de industrie de uitlatin ;1
van haar voorlichter' in hoge nibi
'bleek' te betreuren', is nu het we
zijdse besluit tot matiging voortgie;
men, waardoor een hernieuwd
structief overleg tussen beide partje
mogelijk moet worden.
J. C. K. Klinkenberg: Het Plein in Den Haag (aquarel).
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De jongere generatie apothekers toont een duide J
afnemende belangstelling voor de traditionele opvatting omtrent
farmacie in Nederland. Dat schrijven zeventien apothekers in
open brief in het Farmaceutisch weekblad van gisteren.
DEN HAAG Pieter A. Scheen, de
Haagse kunsthandelaar, die het na het
verschijnen van zijn grote kunste
naarslexicon ook al weer een paar
jaar geleden steeds rpaar over rust
nemen heeft, blijft met zijn traditio
nele zomertentoonstellingen komen.
Tot 3 september kunnen de liefheb
bers van de Romantische en Haagse
School weer dagelijks terecht in de
Zeestraat 50 in Den Haag. Ditmaal,
anders dan voorgaande jaren, weer
een optimistisch voorwaardje in de
als altijd rijk geïllustreerde catalo
gus. In het begin van de vijftiger
jaren immers lees je al dat het steeds
maar moeilijker werd de hand op iets
goeds te kunnen leggen, later dat het
arsenaal in ons land praktisch uitge
put was en nog later, dat de schilde
rijen onder andere helemaal uit Cana
da moesten komen.
Daar, en ook in België en Engeland
heeft Scheen dit keer weer 'verrasen-
de vondsten' gedaan. Zelfs het speu
ren in eigen land had succes. Nog
-steeds veel grote namen, zoals A. H.
Bakker Korff, een juweeltje van een
paneeltje, David Bles 'n teder
portretje een prachtige Gabriël, Jo
zef Israëls, is erbij, de 19e eeuwse
hyper-realist Klinkenberg, de Koek
koeken, een paar verrukkelijk 'koet-
tjes' vain Willem Maris (en van Wil
lem Roelofs), niet minder dan vier
werken van W. B. Tholen en drie
aquarellen van J. H. Weissenbruch.
En wat kleinere, of beter, minder
algemeen bekende schilders, die over
wegend ook door zeer verrassend*
stukken vertegenwoordigd zijn. Dage
lijks van 10 tot 17 uur tot 3 septem
ber. Daarna is de zaak, zoals voor de
expositie, alleen maar op zaterdagmid
dagen geopend.
Zij dringen aan op een aanpassing
van de universitaire opleiding in de
farmacie, die een nieuw soort apothe
kers moet gaan vormen. De zeventien
noemen het zeer waarschijnlijk dat
ook de samenleving geen genoegen zal
nemen met het voortbestaan van de
huidige situatie.
'De patiënt heeft oen gerechtvaardigd
verlangen naar meer aandacht en be
geleiding. Zowel op het gebied van de
juiste keuze van medicamenten alsook
op economisch gebied, zullen factoren
als yffenciëncy en het bewaken van het
geneesmiddelengebruik een steeds be
langrijker plaats gaan innemen. Ook
zal het contact van de apotheker met
de medicus en met de patiënt geïnten
siveerd moeten worden.'
De noodzakelijk genoemde aanpassing
van de opleiding zou moeten bestaan
uit vergroting van het aandeel van de
medisch-biologische vakken, en nauwe
samenwerking met de medische facul
teiten.
De briefschrijvers zijn verontrust
over de moeizame gang van zaken bij
het bezetten van een aantal open
hoogleraarsposten bij de farmaceuti- deel.
sche 'subfaculteiten. Zij achten
van het grootste belang dat bij
benoemingen de aanpassing van 'oi
studieprogramma wordt gerealisee >e
HEERLEN Het voorstel van g<
puteerde staten van Limburg van
rig jaar om het aantal gemeentel
Zuid-Limburg terug te brengen
58 op elf, wordt door 43 procent
de Zuidlimburgse bevolking geste
Dit te medegedeeld door de 'stiel
voor research en marketing' te H
len, die een oplaj^oeiling heeft
houden.
Het onderzoek werd in april en
gehouden onder meer dan 2500 Z
Limburgers van 13 jaar en oudet "v
procent van de Zuidlimburgse be
king is het niet met het voorstel i q
en bijna 33 procent heeft ge-
