Snelgroeiend Ede heeft
zijn cultureel centrum
onroerende goederen
autobiografie-
3^rgm^
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
Buck and the Preacher':
egie-debuut van Sidney Porter
ntemoare vrouwen
Wilde Westen
^itgebreide onderzoeken
goor rijbewijzen zijn
^olkomen onuitvoerbaar'
Prins landde niet geheel
vlekkeloos op Sardinië
Groningen krijgt
gedenkteken
voor Rabenhaupt
Schouwburg
in Meppel
draait goed
Al 300
pompstations
voor BK-LPG
Renault en EDF bouwen R5 Electrique
-TREFFENDE AANBIEDINGEN IN
r
uB
lUW/KWARTET VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1972
BINNENLAND Til K13
eur Sidney Poitier heeft voor zijn
ie-debuut een gegeven gebruikt,
wel enigszins afwijkt van de ge-
e Western. Voormalige negersla-
uit Louisiana trekken an de Ame-
lanse burgeroorlog naar het Wes-
daar een nieuw leven te
innen. Ze worden aangevoerd door
rtrekker Buck en belaagd door
jke 'nachtrijders', die voor een
ird meer of minder niet terug-
ikken als het erom gaat goedkope
eidskrachten voor de plantages van
Zuiden te behouden. Onderweg
len ze Indianen tegen, met wie ze
wankel bondgenootschap sluiten.
lal wel geen authentiek gegeven
daarvoor doet met name de ge-
itenwisseling met de in een hoek
'even Indianen te modern aan,
r 't is in elk geval aardig gevon-
De films in Mexico opgenomen,
daar de fraaie sepia-tinten van het
edroogde landschap. Sidney Poitier
Harry Belafonte, voor het eerst
men, spelen de hoofdrollen. Sid-
Poitier is Buck, de voortrekker
zijn volk naar grazige weiden
en Harry Belafonte zijn met-
1, de prediker met het pistool in
bijbel. Vooral Harry Belafonte,
zwartgemaakte tanden, gaat zich
oerig te buiten aan mannetjesma-
Daardoor wordt de ernstige on-
óon van de film, het rassencon-
dat na de bevrijding van de
1 allerminst de wereld uit is,
il eens overspeeld. Het evenwicht
en humor en tragiek is in Buck
the Preacher een beetje zoek.
en Ruby Dee als Ruth, de vrouw
Buck, weet dat telkens wanneer
p het doek verschijnt moeiteloos
erstellen. Haar rol zal ons het
ite blijblijven.
W. Wielek-Berg
a Haag - Odeon, 14 jr.)
Sidney Poitier in Buck and the preacher.
nier Lhr sGan-Jacque nam Brl-
Bardot en Claudia Cardinale, stak
prachtige pakken, zette ze op
paard, liet ze rossen en rijden
het Wilde Westen anno 1880,
ze tenslotte op de vuist gaan
nde enige vitale knoopjes van
es te laten sneuvelen en vond
dat alles goed was. Ja, dat had
edacht! Als je een plot hebt die
vermelden niet waard is, een
og vol infantiele ongein, en figu
ren die voortdurend in opgeklopte
kippedrift naar wezenloze doelen ren
nen kom je met fraaie vrouwspersonen
ook niet ver. Onlangs hebben we Gina
Lollobriggida ook al in zo'n onnoeme
lijk vervelende Western gehad, het
moet met die wijfjes maar liever geen
gewoonte worden. De regisseurs wor
den er blijkbaar zeer gemakzuchtig
van.
W. W.-B.
(Amsterdam-City. 14 jaar)'.
Claudia Cardinale
Sitiek op plannen Europese Commissie
|i HAAG 'Volkomen onuitvoerbaar', noemt de geneeskundige'
■het Centraal Bureau voor de Afgifte van Rijvaardigheidsbewij-
|(CBR), de arts P. Couvee, het uitgebreid medisch onderzoek en
lersoonlijkheidsonderzoek, die inwoners van de EEG in de toe-
t zouden moeten ondergaan voor het verkrijgen van hun rijbe-
vo
pd£
(ezi
T>et
r
twee ideeën staan in voorstellen
[de Europese Commissie, bedoeld
tgin 1974 in alle EEG-landen een
frme regeling te krijgen inzake
«ven en normen voor rijbewij-
Couvee noemt het onmoge-
al die mensen te keuren, die in
Oorstellen worden genoemd: zij,
èt rijbewijs nog moeten halen en
iet al hebben: tot 50 jaar een
ng om de vijf jaar, tussen de 50
5 jaar elke twee jaar, en boven
5 ieder jaar.
deze medische keuringen ont-
tt de mankracht. Er is al een
6k aan huisartsen', aldus de heer
ee, 'laat staan, dat men die door
keuringen nog extra zou kunnen
ten.' Verder noemt hij het ook
'gelijk iedereen psychologisch te
Roeken. Een dergelijk onderzoek
voor iedere kandidaat minstens
dag vergen, wat ook niet te
zenlijken is. 'Men moet wel met
'ten op de grond blijven staan',
it de arts, die denkt dat de wens
tder van de gedachte was geweest
|e Europese Commissie.
gens hem al niet acceptabel in de
tijd, toen uitvoerbaarheid nog wel
mogelijk scheen.
De chef van de verkeersafdeling van
de ANWB, de heer C. Versteeg, zet
ook een aantal vraagtekens bij de
voorstellen van de commissie. Ten
aanzien van de medische test vroeg
hij zich af hoeveel ongevallen hier
mee voorkomen zouden worden. Over
de psychologische keuring merkte hij
op, dat deskundigen er nog nooit in
geslaagd zijn aan te geven welke per
soonlijke kenmerken een brokkenma
ker heeft.
Hoewel hij nog geen duidelijke voor
stelling heeft wat een snelheidsbeper
king voor beginnende automobilisten
betekent, zou daar volgens hem wel
wat in kunnen zitten.
SARDINIë Prins Bernhard is giste
ren van Porto Ercole naar Sardinië
gevlogen om daar enkele dagen vakan
tie door te brengen. De landing op
het vliegveld 'Venafiorita' bij Olbia
verliep niet geheel vlekkeloos: de
prins wilde de Fokker op een niet
meer in gebruik zijnde landingsbaan
aan de grond zetten. Toen hij op zijn
vergissing attent was gemaakt, liet de
prins het toestel weer hoogte winnen
om daarna op de goede baan te lan
den.
GRONINGEN Op 28 augustus (de
dag dat het driehonderd jaar geleden
is dat Groningen werd ontzet) zal de
burgerij van Groningen een gedenk
teken aan het gemeentebestuur aan
bieden. De financiering van het ge
denkteken, van Groningen's bevrijder
Rabenhaupt is mogelijk geworden
door de activiteiten van het comité
Rabenhaupt.
Drie dagen eerder, op de 25ste. zal de
bisschop van MUnster de vierde Gro
ninger jaarbeurs komen openen. Mon
seigneur H. Tenhllmberg, de laatste
opvolger van de vroegere belager van
Groningen, zal dan bij de Martinihal
een antiek kanon afschieten. Het Mar
tinihal-plein is ingericht als een ze
ventiende eeuws dorpsplein.
Nieuwe rotatiemotor
van Britse makelij
Associated Engineering in Engeland
zal een rotatiemotor gaan bouwen vol
gens een Amerikaans patent van de
Anidyne Corporation. De Britse on
derneming heeft hiervoor en licentie
verkregen en meent belangrijke vor
deringen gemaakt te hebben op het
gebied van af,dichting, duurzaamheid,
produktiekosten en milieuhygiëne. De
motor wijkt sterk af van de rotatie
motor volgens het Wankel-principe
maar zou wellicht ook in aanmerking
kunnen komen voor toepassing in au
tomobielen.
Saab komt met eigen
twee-liter-motor
DEN HAAG Het belangrijkste auto
nieuws voor 1973, dat de Zweedse
SAAB-Scania-fabrieken hebben te
melden is wel, dat men voor de eerste
maal in een aantal modellen het
type 99 een zelfgebouwde twee
liter motor zal gaan leveren. Tot nu
toe maakte SAAB gebruik van be
staande motorblokken, afkomstig uit
andere Europese motorenfabrieken.
De assemblage van deze motoren zal
normaal doorgang vinden.
De eigen specificaties, strenge kwali
teitseisen en het nauwkeurige contro
lesysteem van SAAB op deze geassem
bleerde motoren zal volgens de fa
briek evenzeer van toepassing zijn op
de eigen twee-liter motor. Deze motor
zal de modellen, die er mee zijn
uitgerust (de SAAB 99, twee- en vier-
deurs met automatische transmissie
en de SAAB 99 twee- en vierdeurs
met brandstofinspuiting), een hogere
topsnelheid, een verbeterde accelera-
tietijd en een grotere souplesse geven,
aldus de fabriek.
MEPPEL De Meppeler schouwburg
Ogterop heeft in het afgelopen sei
zoen bijzonder goed gedraaid met een
aantal bezoekers van meer dan 40.000.
De gemiddelde steolbeztting was ruim
85 pet., waarmee Ogterop een van de
beste bezette theaters van ons land is.
'De spring in het duister, die de start
van een nieuwe schouwburg in feite
is in een omgeving waarin de koek de
laatste ajren al door derden was ver
deeld s goed afgelopen, aldus de
directeur van Ogterop de heer Frans
van der Veen in een jaaroverzicht.
Het experiment van de zondagoch
tendconcerten is een succes geworden.
Dit in tegenstelling tot soortgelijke
concerten van andere schouwburgen.
Er waren soms meer dan 400 bezoe
kers. Een ander experiment, de voor
stellingen van het vestzaktheater zijn
eveneens aangeslagen.
Het afgelopen seizoen werden er 430
culturele jongeren paspoorten ver
kocht. Meer dan 700 bejaarden maak
ten van de gelegenheid gebruik om
tegen gereduceerd tarief voorstellin
gen bij te wonen.
Het, programma voor het, komende
winterseizoen ziet er overladen uit.
Er zullen 53 voorstellingen worden
gegeven. 22 meer dan -orig jaar.
Hoogtepunten zijn ongetwijfeld het
optreden van Wim Kan op 8 maart,
de uitvoering van Henk van Ulsen's
'Dagboek van een gek' op 27 februari,
'De drie zusters' van Tjechov door
toneelgroep Globe op 17 oktober en
'Mutter Courage' van Brecht door to
neelgroep Theater op 24 april. Er
zullen verder 9 cabaretvoorstellingen
worden gegeven en 9 revue- en ope
rettevoorstellingen. Het winterseizoen
begint op 26 september.
door Sicco de Jong
BK-Gas N.V., te Amsterdam, Ne
derlands voornaamste importeur
van LPG, heeft thans al bijna 300
verkooppunten. De LPG-impor-
teur, sinds vorig jaar een dochter
onderneming van Shell, maakte
dit bekend bij de ingebruikne
ming van twee nieuwe reuzetank-
opleggers met elk 45.000 liter in
houd. De nieuwe tankers worden
gebruikt voor de bevoorrading
van het snel groeiende aantal
pompstations.
Een toenemend aantal automobilisten
schakelt jaarlijks op LPG over. Dit
betekent wel, dat zij evenals bij diesel
auto's, een 230 pet. toeslag op het
basistarief van de motorrijtuigenbelas
ting moeten betalen. Daarentegen
kost LPG slechts 27.8 cent per liter.
En LPG is, wanneer een extra hoge
druk-tank is aangebracht, geschikt
voor elke auto met de normale ver
brandingsmotor, terwijl voor dieselo
lie speciale dieselmotoren nodig zijn.
Plaatsing van zo'n tank kost rond
duizend gulden.
Voor de automobilisten is het dus een
kwestie van calculeren. Reeds bij
ruim 20.000 km. kan LPG voordeliger
gaan worden.
Een ander belangrijk voordeel van de
brandstof 'Liquid Petrol Gas' is dat
jt' ;.'yV 'ë'-'V-'s-|p-|L?^|pr-'-fsV'.'i;
De nieuwe reuze-tankoplegger met DAF-trekkers, speciaal gebouwd
voor het transport van LPG.
deze zeer schone uitlaatgassen geeft.
Deze uitlaatgassen doen volgens een
onderzoek van General Motors bijna
80 pet. minder koolmonoxide en kool
waterstoffen vrijkomen en ruim 70%
minder stikstofoxiden. Voorts is LPG
loodvrij en zwavelarm. In Amerika is
brandstof slechts beperkt voorradig.
In Nederland daarentegen niet.
Het totale verbruik van LPG mag op
3 pet. van de Nederlandse omzet aan
motorbrandstoffen getaxeerd worden.
BK-Gas N.V. heeft behalve de twee
nieuwe reuze-tankwagens van 45.000
liter nog achttien combinaties van
22.000 liter en twee van 9.000 liter.
De tanks van deze combinaties heb
ben een uitgekiende beveiliging, wat
trouwens ook voor de in personenau
to's aangebrachte brandstoftanks
geldt.
Door het inzetten van de grotere
opleggers kan met tweeploegendien
sten efficiënt gewerkt worden, waar
door BK-Gas N.V. de transportkosten-
stijging wil beperken. De prijs van
LPG is de laatste jaren aanzienlijk
minder gestegen dan de kosten van
bet levensonderhoud, terwijl benzine
door de accijnsverhogingen steeds
duurder werd en relatief ongeveer
even snel in prijs toenam.
De Franse autofabriek Renault en de
eveneens aan de Franse staat behoren
de maatschappij Electricité De France
hebben gezamenlijk een Renault 5
met electromotor gebouwd. Het model
een prototype komt uiterlijk
geheel overeen met de R5, die voor
zien is van een benzinemotor, maar is
veel zwaarder door 34 loodaccu's. In
gewicht scheelt het 335 kg ten opzich
te van de normale Reanult 5, die 740
kg weegt. De prijs van de R5 Elec
trique zou bij serieproduktie 25 tot 50
pet. hoger uitkomen dan bij dc benzi-
ne-uitvoering. Bovendien is de plaats
ruimte beperkt tot twee personen,
terwijl de normale R5 redelijk ruimte
aan vier personen biedt. Andere ver
schillen zijn, dat de electrische uit
voering slechts tot een top van 80 km
per uur komt, een actieradius van 110
a 170 km. heeft en tien uur tijd vergt
voor het opladen.
Met het oog op de toekomstige moge
lijkheden van een dergelijke stadswa
gen met de uiteraard schone elektro
motor, ondernemen Renault en EDF
het onderzoek. Beide zullen binnen
kort ook proeven gaan nemen met
een electrische minibus van 20 plaat
sen.
De Renault 5: nu ook als elektrische stadswagen.
EDE Met een lange week, die bol staat van feestelijkheden, gaat Ede zijn nieuwe cultureel
centrum De Reehorst in gebruik nemen. Het vroegere AKU-gebouw aan de Bennekoinseweg, waar
voorheen ook al wel enig cultureel geritsel was, is zodanig verbouwd dat liet nu aan een belangrijk
deel van Ede's kunstzinnige behoeften tegemoet kan komen.
Ede, dat nu ruim 75.000 inwoners telt
en voorlopig een snelle groeier lijkt
te zullen blijven, meent dat het wel
aan een cultureel centrum De Ree
horst-nieuwe stijl toe was. In de week
van 31 augustus tot 9 september is
het alles cultuur wat in deze groene
gemeente de klok slaat, met als cen
traal punt (zaterdag 2 september) de
officiële opening door gedeputeerde
drs. A. R. Vermeer, gevolgd door een
promenadeconcert van het Gelders Or
kest olv Leo Driehuys met werken'
van Ibert, Tsjaikowsky, Strauss en.
Bernstein.
Door elkaar genomen zijn de Edena
ren erg blij met de nieuwe Reehorst
Gezien de samenstelling van de ge
meente is het niet verwonderlijk dat
niet allen er onverdeeld gelukkig mee
zijn. Sommigen sijm zonder meer te
gen alle vormen van de cultuur, ande
ren stellen zich gereserveerd op tegen
sommige aspecten ervan. Er zijn men
sen die vinden dat de overheid niet
door kan gaan met geld in dergelijke
projecten te stoppen en ook rijzen er
vragen als: 'Moet dat nou zo nodig,
iedere stad z'n eigen schouwburgje?
Alleen maar status-symbool'.
Hoe dat zij. Ede viert een week feest
met Het Gelders Orkest. Liesbeth
List. het Trio Louis van Dijk, Ted de
Braak. Swieb voor de kinderen, Her-
bert Joeks voor de bejaarden, een
presentatie van de plaatselijke ama
teuristische kunstbeoefenaars, een
tentoonstelling van de Edese schil
ders, etcetera. Daaraan voorafgaande
wordt in een oplage van een kleine
25.000 exemplaren het eerste nummer
van het maandblad Vrij-Uit verspreid,
een uitgave van De Reehorst, de
kunststichting en de streek-VW.
Om precies te zijn is in de verbou
wing van De Reehorst een bedrag van
3.285.000 gestoken. Dat is meer dan
was voorzien. Een der regionale bla
den werd door dit bedrag zo geïmpo
neerd dat het al van een 'cultuurpa
leis' gewaagde. De grote manifestaties
op het gebied van muziek, lichte mu
ze, toneel enz. zullen zich afspelen in
een wat pijpenla-achtige zaal, die
plaats biedt aan 720 personen. Het
toneel is 25 bij 12 meter groot; de
toneeltoren 13 nieter hoog. Voor ka
mermuziek. waarvoor toenemende in
teresse bestaat, voor experimenteel t>
neel eventueel en voor tentoonstellin
gen van beeldende kunst is er een
afzonderlijke zaal met 150 zitplaatsen.
Verder zijn er een restaurant en een
foyer, toiletten die voor gehandicap
ten per rolstoel bereikbaar zijn en
gehoorapparaten voor bezoekers met
een slecht gehoor.
Hoe de akoestische resultaten zullen
zijn, moet nog even worden afge
wacht. Uiteraard is er het nodige
geëxperlmenteer aan voorafgegaan. In
beginsel is de grote zaal afgestemd op
eer Couvee zegt, dat de deskundi-
nternationaal vaak van gedachten
en gewisseld over het rij-examen
lies wat daarmee verband houdt,
wat hier naar voren wordt ge-
is voor hem 'een volkomen
geluid'. Deze eisen waren vol-
ZIE ONZE SPECIALE BIJLAGE 4-1 6-20-22
muziek. Aanpassing bij de behoeften
van het gesproken woord geschiedt
langs technische weg, onder meer met
gebruikmaking van geluidsschotten.
De verbouwing van De Reehorst heeft
plaats gevonden onder architectuur
van het Heineken Bouwbureau in
Rotterdam. Voor de inrichting werd
hierbij samengewerkt met de afdeling
stedebouw van de gemeente Ede.
De gemeente Ede subsidieert en staat
garant, maar de exploitatie gebeurt
door de Stichting De Reehorst. Ver
der is er dan nog als derde de Edense
Kunststichting, die voor de program
matische invulling zorgt, een vorm
waarvan men het gevoel heeft dat
deze ten opzichte van de keuze van
het repertoir inspraakbevorderend
werkt.
Het programma voor het seizoen '72-
'73 ziet er veelbelovend uit. De parti
tuur is zodanig, dat alle registers van
het orgel aan bod lijken te kom&i,
van het allerzwaarste tot het meest
lichtvoetige. Een greep: Het Gelders
Orkest (zes concerten). Wim Kan,
Theater, de Mounties, het Nationale
Ballet, de Zangeres zonder Naam. de
Hoofdstadoperette, enkele exotische
elementen enz. Ook het Edense vere
nigingsleven moet er aan zijn trekken
komen. Tot directeur van de Ree
horst is benoemd de heer H. G. Vah-
stal, laatstelijk directeur van het re
creatiecentrum De Zanding te Otterlo.
Het accent van zijn werkzaamheden
ligt op de commerciële kant van dit
culturele bedrijf.
Drie concerten met
Christina Deutekom
ARNHEM Enkele weken voor de
opening van het abonnementenseizoen
geeft het Gelders Orkest drie extra
concerten met als extra attractie het
optreden van de Nederlandse sopraan
Christine Deutekom. Deze concerten
vinden plaats achtereenvolgens op 22
augustus (Nijmegen, Stadsschouw
burg), 24 augustus (Arnhem, Musis
Sacrum) en 26 augustus (Doetinchem,
Amphian). Alle concerten staan onder
leiding van Leo Driehuys, beginnen
om 20.00 uur en omvatten als aandeel
van Christine Deutekom acht opera-
en operette-aria's.
Zweedse schrijver
Nordh overleden
UPPSALA De populaire Zweedse
schrijver Berhard Nordh is woensdag
op 72-jarige leeftijd in Uppsala overle
den. Samen met Wilhelm Moberg was
Nordh de populairste schrijver in
Zweden.
