ladat zou
taar vrede
Doebtsek-aanhangers
in Praag gevonnist
Gierek haalt
door Poolse
bezem
economie
1
VTf
ïeuwe maatregelen
Noord-Ierland
Portugees bewind
heeft herverkiezing
president geregeld
ritse regering in actie
ïgen bouwspeculanten
Nixon paait vakbonden
tptisc/ie president zou toenadering tot VS zoeken
jrkdiefstal in
'ndense haven
engt conflict
Brandt in het hooi
O'Brien leider van
Half miljoen
daklozen op de
Philippijnen
Eerste Japans-Chinese
contact op hoog niveau
4
KWARTET VRIJDAG 21 JULI 1972
■luiit-nland T7 K9
[O, BEIROET, JERUZALEM (Reuter, UPI, AFP, AP) D e Egyptische leiders hopen op een
>raak naar vrede in de komende maanden, nu de Russische adviseurs waarschijnlijk al zondag het
Tuit zullen zijn. Dit hebben diplomatieke kringen in Cairo gisteren gezegd.
cht us deze kringen zouden aan het
an deze maand top-besprekingen
vinden tussen Egyptische en
J(iiche functionarissen om over
'ooi lieuwe samenwerkingsvorm tus-
eide landen te onderhandelen,
ks het feit dat de Sowjet-leiders
isver nog niet op een desbetref-
yerzoek van president Sadat heb-
gereageerd. Het semi-officiële
Al Ahram schreef gisteren dat
ijke besprekingen 'van het grot-
lang in de huidige omstandighe-
ijn'. Niemand mag eraan twijfe
ldus Al Ahram, dat de Sowjet-
s de belangrijkste wapens zijn,
ïee wij de bevrijdingsoorlog zul-
teren.
onpioewel Sadat en Al Ahram erop
hameren, dat de oorlog met
onvermijdelijk is en niet uitge-
^zal, worden Sowjet-adviseurs
)EN (UPI) De haven van
en is gedeeltelijk verlamd door
;eschil tussen twee afdelingen
ezelfde vakbond over 'werkdief-
Vrachtrijders postten bij alle
ïgen tot de haventerreinen en
trucks tegen die goederen
en afleveren of ophalen. Een
voerder van het havenbestuur
ie de actie 'voor 100 procent
ief'. De havenarbeiders bleven
hepen lossen maar de vrachtrij-
lieten niets in of uit het haven-
schil, dat misschien naar alle
havens oeverslaat, doet zich
tussen de vrachtrijders en de
arbeiders. Laatstgenoemden be-
in ermee door te posten bij tran-
jedrijven. Het laden door trans-
ersoneel van scheepscontainers
le wal betekent volgens de ha
ts beiders dat hun werk ontnomen
rachtrijders, die zichzelf in hun
[elegenheid bedreigd voelden, re
ien met eenzelfde actie. Die be-
roensdag en breidde zich giste-
it met een snelheid en doeltref-
eid die zelfs de actieleiders ver-
Beide groepen behoren tot
ïansport and general workers'
of niet geloven de diplomatieke
kringen in Cairo niettemin, datde
regering p nieuwe diplomatieke vre
desinitiatieven van Washington hoopt.
Sadat zou hiermee geen tijd willen
verliezen, nu hij door zijn anti-Russi
sche beslissing uiterst populair in
Egypte is geworden, en ervan over
tuigd zijn dat als de situatie van geen
oorlog en geen vrede na enige maan
den nog steeds voortduurt, de politie
ke problemen, waarvoor hij staat, nog
ernstiger zullen zijn.
Al Ahram scheef opnieuw dat er
alleen twee super-mogendheden zijn.
'De VS staan aan de kant van de
vijand, de Sowjet-Unie aan onze kant.
Daarom is de vriendschap van de
Sowjet-Unie niet alleen belangrijk
voor ons, maar in feite onvervan
gbaar'. Daarmee gaf de krant te ken
nen, dat de Egyptische regering erop
rekent dat de banden met Moskou
niet helemaal verbroken zullen wor
den.
WAPENBEPERKING
Al Ahram heeft ook duidelijk ge
maakt, dat de resultaten van de top
conferentie tussen Nixon en Brezjnew
in Moskou van mei de uiteindelijke
reden is geweest voor Sadats beslis
sing de Russische militairen uit Egyp
te te gooien. 'De kwestie van de
Sowjet-adviseurs is niet het centrale
punt van de Sowjet-Arabische betrek
kingen. Het was een buitengewone
kwestie die door de huidige omstan
digheden werd opgelegd.' Daarom
drong Al Ahram erop aan, dat men
Sadats jongste beslissing niet moest
overdrijven. Het blad bedoelt hier
mee, dat Nixon en Brezjnew tot over
eenstemming zijn gekomen om de wa
penwedloop in het Midden Oosten te
beperken.
Dit wordt bevestigd door goed inge
lichte kringen in Cairo. Nixon en
Brezjnew zouden hebben afgesproken,
dat zij beiden de reeds bestaande
wapencontracten met hun bondgeno
ten in het Midden Oosten zouden
honoreren, maar geen verdere wapens
zouden zenden, behalve vervangings
onderdelen. Nixon had betoogd, dat
hij onder geen beding tot enige poli
tieke regeling bereid was, als niet
eerst aan deze voorwaarde was vol
daan en dat hij in het jaar van de
Amerikaanse presidentsverkiezingen
nog niets kon doen. De Russen gingen
hiermee akkoord. Maar Sadat vroeg
hun onmiddellijk om tekst en uitleg,
wat ze hem eerst niet durfden te
geven. Toen zij tenslotte het resultaat
van de Moskouse top meedeelden,
nam Sadat hier geen genoegen mee,
'EN (UPI, Reuter, DPA) De Britse regering heeft nieuwe
heidsmaatregelen goedgekeurd om het leven en de bezittingen
j de bevolking van Ulster te beschermen. Deze maatregelen zijn
Jens William Whitelaw, minister voor Noord-Ierland, noodzake-
om de strijdkrachten in staat tc stellen, hun moeilijke taak om
aensen van alle gemeenschappen te beschermen, met succes te
len uitvoeren.
elaw kondigde in het Lagerhuis
heuwe initiatieven aan voor een
eke oplossing. Hij wil overleg
de partijen in Noord-Ierland om
de politieke toekomst overeen-
ming te bereiken. De minister
alle partijen en burgers in Ulster
1 hem schriftelijk hun opvatting
een mogelijke oplossing te doen
►men.
iaag zou Whitelaw, die al met ex-
lier Harold Wilson sprak over-
i ontmoeting met IRA-leiders, be
tingen voeren met Patrick Hil-
de minister van buitenlandse
van de Ierse republiek. White-
zei met nadruk, dat Hillary hem
beleefdheidsbezoek brengt.
de beëindiging van het bestand
en de IRA-provisionals aanmerke-
verliezen geleden, zo deelde
elaw mee. Het leger meent onge-
150 IRA-leden met kogels ge-
te hebben. Het aantal beschie-
n van Britse militairen is terug-
>en, maar bedraagt nog steeds
veer 50 tot 70 per dag, het meest
elfast. De IRA beschikt ook over
een raketwerper, die echter totdusver
weinig schade heeft aangericht.
In de gevangenis van Crumlin Road
in Belfast brak gisteren oproer uit,
zowel onder protestanten als onder
rooms-katholieken. Ongeveer 100 ge
vangenen protesteerden tegen het on
derbrengen van politieke gevangenen
protesteerden tegen het onderbrengen
van politieke gevangenen in een be
paalde afdeling.
In Belfast is gisteren een man dood
geschoten, die aanslagplegers poogde
te verhinderen een bom te plaatsen in
een kiosk in de wijk Springfield. De
man kreeg een kogel in de hals
waarna de daders hun plan alsnog
uitvoerden en de kiosk opbliezen. In
een greppel bij het vliegveld van
Belfast werd het lijk ontdekt van een
jongeman, waarmee het aantal doden
in drie jaar van geweld in Noord-
Ierland is gestegen tot 452.
Op het postkantoor in Newry werd
een aanslag gepleegd met behulp van
een kinderwagen waarin een bom was
geplaatst. Drie personen werden ge
wond door rondvliegende glasscher
ven.
'DEN (DPA) Peter Walker, de Britse minister van woning-
w, heeft opnieuw een waarschuwende vinger geheven tegen de
etenloze speculanten die kapitalen verdienen door eenvoudig
en leeg te laten staan.
voorbeeld van dergelijke specula-
s het al acht jaar leegstaande 33
iepingen hoge fraaie kantoorflat-
uw aan de rand van Soho. De
ring beschuldigd de eigenaar van
centre point' de door handel in
erend goed miljonair geworden
y Hyatns, ervan dat hij de wol-
rabber en drie andere kantoren-
jarenlang opzettelijk leeg heeft
staan om zijn speculatieve oog-
ten te dienen.
kenners van de markt in onroe-
goed in Londen, waar een
eeuwend tekort aan kantoorruimte
st, is het geen gehpim dat Hyams
•el door het niet verhuren van zijn
ndommen al enkele malen de
'kosten heeft verdiend.
Centre Point heeft naar schatting
^eer 4.5 miljoen pond sterling
st Door inflatie en de sterk ge-
k i
omdat Israël hierdoor volgens hem
veel meer voordelen zou krijgen aan
gezien dat land reeds contracten voor
moderne oorlogsvliegtuigen met de
VS had afgesloten.
Overigens wordt door goed ingelichte
kringen in Cairo ook gezegd, dat de
minister van defensie, vice-president
en generaal Mohammed Sadek een
drijvende kracht geweest is achter
Sadats beslissing. Volgens het Mos
kou-getrouwe communistische blad Al
Nida in Beiroet hadden de Egyptische
strijdkrachten met een coup gedreigd,
als Sadat niets tegen de Russen in
Egypte zou ondernemen.
Het Israëlische blad Jerusalem Post
meldt van diplomatieke Westerse
bronnen gehoord te hebben, dat Sadat
zijn naaste medewerkers opdracht
heeft gegeven op het hoogste niveau
op nieuw onderhandelingen te begin
nen met de Amerikanen. Doel daar
van zou zijn een heropening van het
Suezkanaal te krijgen of een totale
politieke regeling met Israël. Hij zou
het Centrale Comitee van de Arabi
sche Socialistische Unie van zijn be
slissing op de hoogte hebben gesteld
tijdens dezelfde bijeenkomst dat hij
het vertrek van de Russische advi
seurs aankondigde.
In Jeruzalem is men er niet erg
gerust op, dat de Amerikaanse rege
ring niet hernieuwde druk op Israël
zal, uitoefenen om aan de Egyptische
eisen tegemoet te komen, teneinde de
Egyptenaren meer aan zich te binden,
nu de Russen hun machtspositie daar
verloren hebben. Ook in Washington
gelooft men dat er nu kans is op een
snelle toenadering tussen de VS en
Egypte, ten nadele van Israël, omdat
de Israëli's zich nu niet meer kunnen
opwerpen als de kampioenen in het
Midden Oosten voor de Westerse zaak
en als een voorpost tegen het Russi
sche communisme.
VERBIJSTERING
Politieke waarnemers zijn nog steeds
verbijsterd over de bijzonder kalme
reactie van de Russen. In de Sowjet-
pers werd alleen maar heel vagelijk
gehint op moeilijkheden met de me
dedeling, dat er onlangs 'een gedach-
tenwisseling' was geweest tussen Rus
sen en Egyptenaren over een vertrek
van de Sowjet-adviseurs uit Egypte.
Een dergelijke terminologie wordt in
de Sowjet-pers altijd gebruikt, als
men wil aangeven, dat er onenigheid
is.
In de Arabische wereld is Sadats
beslissing met verbijstering verno
men. De reacties waren zeer verdeeld.
Aan de ene kant sprak men erover
dat Sadat de souvereiniteit van Egyp
te opnieuw heeft verzekerd. Maar an
dere krranten in Libanon vreesden
dat de Arabieren nu naakt staan tege
nover hun vijand', omdat de Sowjet-
Unie de enige tegenkracht was tegen
de Amerikaanszionistische as'. Vol
gens het Franstalige blad Le Jour
bevinden de Arabieren zich nu in een
vacuum. 'Door strategieën als hemden
te verwisselen, bevinden zij zich vol
komen in een volkomen ontblote posi
tie. En wat nog erger is, volkomen
alleen.' Een andere Franstalige krant, M/»finvPrn PQirmacrriP
Le Soir. had het over de 'politieke lUCVfUVeril CdlTipdgTIU
zelfmoord van president Sadat met
zijn dubbel-of-quitte-beslissing'. De
Arabische pers wwas ook verdeeld
over de kansen dat de oorlogsdreiging
nu verminderd is. Een aantal journa
listen was van mening dat de Egypte
naren nu volkomen vrij zijn om oor
log te gaan voeren, terwijl ze daar-
Det YVestduitse kanselier heeft de politieke crisis in zijn land ge
laten voor wat ze is. In de buurt van Hamar in Noorwegen, waar uit
gestrekte bossen zijn, brengt hij niet zijn gezin een vakantie door.
Het is ook daar goed hooiweer.
LISSABON (AP) Het Portuge
se bewind heeft voorbereidingen
getroffen voor de herverkiezing
van admiraal Americo Thomaz
als president. De nu bijna 78-jari-
ge president zal vrijwel zeker
voor een derde ambtstermijn van
zeven jaar worden gekozen als op
25 juli het Electoraal college in
het Sao Bento-paleis bijeenkomt.
Dit betekent dat er weinig of geen
verandering zal komen in de Afri
kaanse politiek van Portugal. Het
houdt tevens in dat Portugal van plan
ls om zijn huidige economische en
sociale koers te blijven varen. De
nauwe handelsbetrekkingen met de
Europese gemeenschap en de politieke
banden met de vroegere kolonie Bra
zilië zullen gehandhaafd worden.
Thomaz, die in 1958 voor het eerst tot
president werd gekozen, is de kandi
daat van de ANP (de Nationale volks-
aktie), de enige politieke groepering
in het land.
De formele nominatie, een door 50
leden van het Elektoraal college on
dertekende petitie, en een verklaring
van Thomaz waarin hij de kandida
tuur aanvaardt, zijn bij de autoritei
ten ingediend. Een dergelijke nomina
tie moet door tenminste 20 maar niet
meer dan 50 kiesmannen zijn onderte
kend. De petitie voor de kandidatuur
van Thomaz had dus het maximale
aantal ondertekeneingen.
De limiet in het aantal onderteke
naars van een dergelijke petitie is
kennelijk bedoeld om te voorkomen
dat de verkiezing zelf een formaliteit
wordt. Dit zou bijvoorbeeld kunnen
gebeuren als tweederde van het Elek
toraal college de kandidaatstelling zou
steunen. In het college van kiesman
nen, dat ongeveer 620 leden telt,
heeft de ANP een ruime meerder
heid, zodat de uitslag al wel bij
voorbaat vast staat.
PRAAG (Reuter, AP) In
Praag is Jaromir Litera, ex-secre
taris van de afdeling Praag van
de Tsjechoslowaakse communis
tische partij tot twee en een half
jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Hij werd beschuldigd van het
doen verschijnen van een illegaal
blad. Litera was een vooraan
staand partij-theoreticus in het
tijdperk Doebtsek.
Josef Stehlik, voormalig medewerker
van het centrale comité, kreeg twee
jaar. Twee anderen, de secretaresse
voor in deze bewegingsvrijheid door
de Russen worden belemmerd.
WASHINGTON (AP) Senator
George McGovern heeft de vroegere
voorzitter van de Democratische partij
Lawrence O'Brien benoemd tot leider
van zijn verkiezingscampagne. O'Brien
zal zich bezig moeten houden met het
verenigen van de steun van de demo
craten en andere 'betrokken Amerika
nen.'
Svobodova en de geschoolde arbeider
Rocek kwamen er met elk een jaar
voorwaardelijk af. Allen stonden te
recht op beschuldiging van 'ondermij
nende activiteit'.
Het vonnis tegen Litera is een half
jaar zwaarder dan de openbare aan
klager had geëist. De anderen zouden
conform de eis zijn veroordeeld.
Woensdag waren al drie liberalen tot
straffen veroordeeld variërend van
twee jaar tot vier maanden voor
Premysl Vondra, ex-medewerker van
de Tsjechoslowaakse radio. Twee an
deren kregen voorwaardelijke straf
fen.
De rechtbank beschouwde Litera cn
Stehlik als de belangrijkste schuldi
gen aan het verschijnen van illegale
pamfletten. De twee anderen zouden
medeplichtigen zijn. Mevrouw Svobo
dova was gisteren niet in de rechts
zaal. Ze zou ziek zijn.
Vandaag wordt uitspraak gedaan in
het proces tegen de groep Tesar. De
openbare aanklager zou straffen tot
zes k zeven jaar hebben geëist, de
zwaarste sinds de processen maandag
begonnen.
Ondanks de verzekering van partijlei
der Gustav Husak, dat niemand zal
worden vervolgd om zijn politieke
overtuiging, ziet het er naar uit, dat
binnenkort zes processen zijn gevoerd
tegen liberale figuren uit de periode-
Doebtsek. Husak liet zijn belofte ver
gezeld gaan van de waarschuwing, dat
niemand, die de wet heeft overtreden,
vrijuit zal gaan omdat hij afwijkende
politieke denkbeelden heeft.
Maandag zullen een historicus en
twee geestelijken terecht staan, ter
wijl andere prominente figuren uit de
Doebtsek-tijd tegen het eind van de
maand voor moeten komen. Midden
augustus wordt een proces verwacht
tegen de journalisten Jiri Hochman
en Vladimir Nepras. Zij zijn op het
ogenblik ziek in gevangenschap.
Het college van kiesmannen bestaat
uit leden van de Nationale vergade
ring, van de Kamer van corporaties
en van de Eerste kamer van het
parlement, uit afgevaardigden van de
gemeenteraden in Portugal en de
overzeese gebiedsdelen en uit gedele
geerden van de Nationale vergaderin
gen van de overzeese gebiedsdelen.
Als Thomaz gekozen wordt, zal hij op
9 augustus voor de derde maal in zijn
loopbaan de ambtseed afleggen. Pre
mier Caetano cn zijn kabinet zullen
dan formeel hun ontslag indienen.
Thomaz eerste taak zal dan zijn een
'nieuwe' premier aan te wijzenen 't
staat nu al als een paal boven water
dat dat Caetano, de voorzitter van de
ANP, zal zijn.
MANILLA (UPI) De door de zwa
re regenval van de afgelopen weken
veroorzaakte overstromingen hebben
tot op heden op de Filippijnen naar
schatting 197 mensenlevens gekost De
overstromingen, die de ernstigste
sinds de Tweede wereldoorlog worden
genoemd, hebben meer dan oen half
miljoen mensen dakloos gemaakt.
Het Filippijnse Rode Kruis heeft mee
gedeeld dat in de provincie Luzon in
sommige gebieden sinds maandag 60
centimeter regen is gevallen. Het wa
ter blijft hier stijgen. Van de hoofd
stad Manilla staat 90 procent onder
water.
Alle beschikbare vaartuigen zijn Inge
schakeld om bij het reddingswerk te
helpen. Dc ambassade der Ver. Staten
in Manilla heeft meegedeeld dat een
helikopter-moederschip op weg naar
de Filippijnen is om bij het red
dingswerk hulp te bieden.
TOKIO (AFP) De Japanse minis
ter van buitenlandse zaken, Msaijosji
Ohira, heeft gisteren een eerste con
tact gehad met twee belangrijke Chi
nese functionarissen in Tokio. Dit
betekent, dat voor het eerst recht
streeks contact op regeringsniveau
heeft plaats gehad tussen Tokio en
Peking.
De ontmoeting kwam tot stand op een
ontvangst, gegeven door de voormali
ge Japanse minister van bultenlanse
zake Aiisjiro Foejiyama, die op het
ogenblik voorzitter is van de Japanse
parlementaire beweging voor normali
satie van betrekkingen tussen China
en Japan.
De Chinese functionarissen, die Ohira
heeft gesproken zijn door de Chinese
regering belast met Japanse aangele
genheden.
WASHINGTON (UPI) President Nixon heeft een zeer omstreden wets
ontwerp teruggenomen, dat de werkstakingen in Amerika aan banden beoogde
te leggen. Nixon zal opnieuw overleg plegen niet de vakbondsleiders.
Nixons woordvoerder Zlegler zei, dat dc bedoeling van deze stap echt niet
was om tot een akkoordje met de vakbonden te komen. Zoals bekend is de
grootste vakbondsorganisatie AFL-CIO fel gekant tegen dc Democratische pre
sidentskandidaat George McGovern. Aangezien de vakbonden traditioneel De
mocratisch stemmen, wil de AFL-CIO haar leden na aanraden om op geen van
beide kandidaten te stemmen bij dc presidentsverkiezingen van november.
In het nu opzij gezette wetsontwerp, dat door de vakbonden fel bestreden
werd, zouden bij een arbeidsconflict de werkgevers en de werknemers aller
eerst hun laatste aanbod aan een onpartijdige buitenstaander moeten voor
leggen. die dan één van dc twee partijen dwingend in het gelijk zou stellen.
door Michael Lockley
WARSCHAU Poolse managers, langdurig gewend aan een rustig leven onder de paraplu van de
centrale staatsplanning, hebben bet nu veel zwaarder te verduren onder bet naar efficiency strevende
regime van de communistische partijchef Edward Gierek.
stegen huren is de waarde van het
lege gebouw binnen enkele jaren ver
vijfvoudigd. Daarvoor heeft de eige
naar geen huurders nodig. Want het
gemis aan huurpenningen wordt
ruimschoots door de baten uit deze
waardestijging gecompenseerd. Hyams
zelf verontschuldigt zich met het ar
gument, dat hij tot dusver geen ge
schikte huurders heeft kunnen vin
den.
In een briefwisseling tussen de rege
ring en de miljonair heeft de laatste
de beschuldiging van speculatie met
klem van de hand gewezen. In een
nieuwe brief aan Hyams zegt minister
Walker nu dat de miljonair binnen
een maand op wettelijke bepalingen
kan rekenen, die hem tot verhuur
zullen dwingen. Dan zullen ook de
andere speculanten, die ten koste van
de gemeenschap schatten vergaren,
aangepakt kunnen worden, want dc
De partijleider, een bekwaam bestuur
der, heeft laksheid en het doorspelen
van problemen naar hoger geplaatste
functionarissen tot doodszonden ver
klaard, die verantwoordelijk zijn voor
de trage economische groei van Polen.
Ongeveer tweehonderd belangrijke
managers zijn ontslagen en nog veel
meer zijn berispt wegens onbekwaam
heid, luiheid of zelfs oneerlijkheid,
sinds Edward Gierek zeventien maan
den geleden na felle onrust de macht
overnam van Gomoelka.
De regering heeft dit jaar een nieuw
programma gelanceerd, dat gericht is
op stroomlijning van het besluitvor-
minsproces in de top van de staats-
plannings-pyramide, terwijl tegelij
kertijd de managers meer locale auto
nomie krijgen. Volgens het zogenaam
de 'Handvest voor de rechten van de
directeur', zijn de managers bijvoor
beeld vrij om voortaan zoveel mensen
in dienst te nemen als ze zelf nodig
achten en om organisatorische veran
deringen in hun fabrieken aan te
brengen teneinde de gestelde produk-
tiedoelen te bereiken.
Volgens de oude, straffe regelingen
moesten managers zelfs voor geringe
veranderingen, die niet in de plannen
verden vermeld, reéeringstocstem-
ming vragen. Deze gewoonte, zo me
nen de Poolse leiders van vandaag,
heeft geleid tot een jarenlange vertra
ging van de economische groei en
heeft initiatieven dc kop ingedrukt,
die tot verbeteringen haaden kunnen
leiden.
Een ingewikkeld systeem van lonen,
bonussen en andere prikkels, tesamen
met een plotselinge verhoging van
voedselprijzen, le.dden eind 1970 in
de noordelijke havens van Polen tot
felle onlusten. Dit kostte Wladislaw
Gomoelka zijn positie als partijleider.
Hij werd, zoals reeds gezegd, vervan
gen door Edward Gierek.
De fors gebouwde nuchtere ex-mijn
werker en Ingenieur Gierek pakte de
problemen, waarvoor partij en rege
ring werden geplaatst, aan met het
realisme van de ware techriocraat. Hij
stelde verhoging "an lonen en levens
standaard in het vooruitzicht, terwijl
hij energiek poogde de industrie cn
landbouw nieuw 'even in te blazen.
Om dit streven kracht bij tc zetten,
riep Gierek zijn volk op 'een dialoog
te beginnen van de top naar de
bodem en van de bodem naar de top.'
Gierek moedigde de arbeiders aan
Biecht management te kritiseren en
wantoestanden openlijk aan de kaak
te stellen in hun werkplaatsen.
Het gevolg was bijvoorbeeld, dat boze
arbeiders in een belangrijk staatsbe
drijf in de zuidwestelijke stad Wrots-
law onlangs tegen hun directeuren in
opstand kwamen, waarna deze werden
ontslagen. Het 'artijblad Triboena
Loedoe meldde naar aanleiding van
deze zaak dat na onderzoek inderdaad
was gebleken, dat de directie onbe
kwaam was en op een oneerlijke wijze
een aantal arbeiders toeslagen ont
hield. omdat de slechte bedrijfsresul
taten de vereiste uitkeringen niet mo
gelijk maakten. 'De arbeiders werden
geterroriseerd en bestraft en de mecs-
ten waren bang om eerlijk voor hun
mening uit te komen', zo bleek uit
het onderzoekrapport.
VERKWISTING
In een ander geval, dat veel publici
teit kreeg in dc Poolse pers, werden
de managers van een grote staalfa
briek allemaal de laan uitgestuurd, na
een onderzoek door lokale partijfunc
tionarissen. In hun rapport meldden
zij, dat waardevolle machinerieën op
verspreide plaatsen buiten de fabriek
onbeschermd waren opgeslagen 'on
derhevig aan vernieling en diefstal.
Sommige materialen en installaties
die pas over vele jaren nodig zullen
zijn, waren op onbeschermde plaatsen
opgeslagen.' Hier werd aan toege
voegd dat de relaties tussen directie
en werknemers werden gekenmerkt
door een groot wantrouwen.
Sommige belaagde directeuren aan
vaardden de kritiek niet en gaven steeds
de bureacratie en onderzoekende
functionarissen de schuld. Andere ma
nagers verwelkomden weliswaar de
grotere openheid "n vrijheid van be
slissing, maar klaagden, dat zij meer
macht nodig hebben oin hun bedrij
ven rendabel te maken. De directeur
van een textielfabriek verzuchtte: 'Als
ik een dronkenlap wil ontslaan, kan
dat niet omdat hij sterk wordt verde
digd door de vakbonden Ik zal
worden berispt als ik het gestelde
produktiedoel niet haal. maar ik kan
mijn leveranciers niet kiezen.Ik
J
Mg jSmp|
Edward Gierek: efficiency
mag een vervallen gebouw laten slo
pen. maar ik krijg niet de middelen
om een nieuw gebouw neer te zetten.'
HERZIENING
Communistische commentatoren heb
ben inmiddels aangedrongen op een
ingrijpende herziening van het
systeem van benoemingen van mana
gers. Zij verwijzen daarbij naar het
wijdverspreide cynisme in Polen over
het professionele niveau van de be
drijfsdirecties. 'Een goede kameraad'
of 'een goede man' is geen voldoende
kwalificatie voor een belangrijke post
in <(e industrie in een communisti
sche maatschappij', waarschuwde on
langs het partijblad Triboena Loedoe.
De Poolse arbeiders hebben ook meer
malen kritiek geuit op het beruchte
systeem van patronage, waarbij functi
onarissen die falen, door vrienden
van de ene positie naar de andere
positie worden geschoven, wat aan
zienlijke schade op vele terreinen op
levert. 'Samenvattend kunnen we zeg
gen. dat een idioot in een leidingge
vende positie de meest interessante
projecten nog de grond kan Inboren,
terwijl een conservatief nog te veel
nieuwe en goede ideeën op afstand kan
houden', aldus Triboena Loedoe.
Michael Lockley is correspondent van
het persbureau Reuter in Warschau.
I
