Stil weer en Rijnzout
oorzaak van stank
langs de Noordzeekust
Russen kwaad
op Fischer
lil
llllll
4.95
■■■Ill
77"n
llllll
llllll
Rapport over toneel
gaat uitsluitend uit
van cijfermateriaal
Kaart van Veerse Meer
plotseling gevaarlijk
Berging van Amsterdam
zal tien miljoen kosten
Zuurstofloos zeewater langzaam naar het Noorden
Raad van State
behandelt beroep
in zaak Péchiney
Palfiumtabletten (1500) gestolen
Regering betreurt
optreden van
Z.-Afrikaanse politie
Cel voor bankbreuk
Personalia
Filmer Pasolini
kreeg 'Gouden Beer'
Film International Rotterdam
wint gaandeweg aan betekenis
Uraniumbeleid eind
1974 noodzakelijk
TROUW/KWARTET WOENSDAG 5 JULI 1972
Bimtrnlniid Kunst T» Kit
Van een ven
DEN HAAG De doordringende stank langs de' Noordzeekust van noordelijk Noord-Holland van
de afgelopen dagen werd veroorzaakt door een combinatie van rustig weer, weinig wind en een
royale aanvoer van voedingszouten door de Rijn
Uit een onderzoek van het Rijksin
stituut v. Visserijonderzoek te IJmui-
den is gebleken dat de rust en de
zouten een planktonorganisme, ge
naamd diatomee coscinodiscus cosci-
nus, de kans gaven zich sterk te
ontwikkelen. De planktonorganismen
sterven echter vrij snel af, zinken
naar de zeebodem en verrotten. Hier
door raakt de zuurstof op, waardoor
bodemorganismen zoals wormen, krab
ben en kleine visjes stikken en ook
verrotten.
Het verschijnsel doet zich voor in een
strook zee langs de kust van ongeveer
18 kilometer lengte en 900 k 1000
meter breedte. Dit gebied heeft de
neiging zich naar het noorden te
verplaatsen. Maandag lag de zuidgrens
bij Egmond, dinsdagmorgen strekte
het gebied zich uit van Bergen aan
Zee in het zuiden tot Callantsoog in
het noorden.
Ten noorden van Callantsoog was de
bodemfauna dinsdagmorgen nog
springlevend, maar in het oppervlak
tewater krioelde het wel al van het
genoemde plankton. Waarschijnlijk
zal dat over enkele dagen afsterven
en naar de bodem zakken, waardoor
ook hier het water zuurstofloos zal
worden en zal gaan stinken, aldus het
Rijksinstituut voor Visserijonderzoek.
Natuur remedie
De natuur zal een remedie moeten
brengen: een periode met harde tot
stormachtige wind nodig om de water
massa's voor de kust zo om te woelen
dat de zuurstofloosheid verdwijnt.
Grotere vissen ontsprongen de dans
Rijkswaterstaat veranderde betonning
Van een verslaggever
DEN HAAG Doordat rijkswater
staat een paar weken geleden de
betonning in het Veerse Meer ver
anderd en de tonnen van nieuwe
nummers voorzien heeft, kunnen
watersportliefhebbers die van be
paalde kaarten gebruik maken in
moeilijkheden komen.
Het gaat hier om een waterkaart
van de ANWB en om kaart 1805
(voor motor- en zeiljachten) van
de hydrografische dienst van de
marine. ANWB noch hydrografi
sche dienst was van de veranderin
gen van rijkswaterstaat op de
hoogte. Door wat genoemd wordt
een 'interne communicatiestoornis'
had deze dienst niet tijdig een
verbeterd inlegvel ter beschikking
van de watersporters. Bezitters van
kaart 1805 kunnen nu van de
hydrografische dienst een inlegvel
krijgen en ook de toeristenbond
zal bezitters van de bewuste kaart
aan zo'n inlegvel kunnen helpen.
De ANWB noemt het een verve
lende kwestie: enige duizenden
door de organisatie verkochte kaar
ten kunnen niet alleen onjuist
maar zelfs gevaarlijk zijn. Indien
de hydografische dienst eerder van
de veranderingen geweten had dan
zouden die al in de jaarlijks uit te
geven nieuwe kaart verwerkt kun
nen zijn. De ANWB geeft maar om
de paar jaar een nieuwe kaart uit.
De ANWB heeft in 1970 soortgelij
ke moeilijkheden gehad, toen net
een nieuwe druk van de water-
kaart van de randmeren gereed
was en de betonning van de Veiu-
we-randmeren veranderd werd. De
ANWB zal zich over deze kwestie
met een brief tot de directeur-
generaal van het loodswezen wen
den.
door uit het zuurstofloze gebied naar
dieper water, verder zee-inwaarts te
trekken. Een kilometer van het
strand werden ze springlevend aange-
trofen. Bij de weersomstandigheden
van maandag verplaatste het zuurstof
loze gebied zich met een snelheid
van 3 k 3,5 km per etmaal naar het
noorden. Deze noordwaartse beweging
van het water voor onze kust is een
normaal verschijnsel, te verklaren uit
het feit dat de vloed meer water
aanvoert dan de eb afvoert.
Het Rijksinstituut voor Visserijonder
zoek meent dat de rol van de indus
trie langs de Rijn als boosdoener in
dit geval niet moet worden overdre
ven. Hetzelfde verschijnsel deed zich
ook in 1847 al voor. De Rijn was toen
nog een schone en zalmrijke rivier,
maar nam wel voedingszouten mee uit
de bergen.
DEN HAAG De Raad van State
heeft gisteren de beroepen behandeld,
die zijn ingediend door de vereniging
milieuhygiëne Zeeland en andere or
ganisaties en personen tegen de door
b. en w. van Vlissingen verleende
hinderwetvergunning voor de fabriek
in het Sloegebied.
Namens de vereniging milieuhygiëne
Zeeland werd betoogd, dat de fluor-
uitstoot nu de fabriek op halve capa
citeit draait, al groot is, dat er vergif-
tigingsgevallen bij koeien zijn gecon
stateerd. Wanneer de fabriek op volle
capaciteit gaat draaien, wordt de nu
al gevarrlijke fluor-uitstoot dus nog
groter, zo werd gezegd. Ook werd
aangevoerd dat het gevaar van fluor
voor mensen zich pas na lange tijd
manifesteert, zodat het niet verant
woord is om te zeggen dat er geen
gevaar is, omdat dat nog niet gecon
stateerd is.
Namens Péchiney werd betoogd dat
metingen niet hebben aangetoond dat
er schade is ontstaan, of dat er ander
szins gevaar voor de volksgezondheid
aanwezig zou zijn.
•De Raad van State zal advies over de
beroepen uitbrengen aan de kroon.
Op de persconferentie in Amsterdam werd gistermiddag wijn geschonken
uit de fles die afkomstig is uit het Nederlandse schip dat in 1749 bij
Hastings verging en nu zal worden geborgen. Links een redacteur van
Holland Heral en rechts een Britse archeoloog.
"s Werelds belangrijkste wrak in 1975
Van een verslaggever
AMSTERDAM Er zal ruim tien
miljoen gulden nodig zijn om de
223 jaar geleden bij Hastings ge
strande Oostindlëvaarder 'Amster
dam' te bergen en naar Amster
dam over te brengen.
Het in de Engelse taal verschijnen
de tijdschrift Holland Herald heeft
met een aantal Britse en Neder
landse archeologen het initiatief
genomen om een fonds te stichten
waaruit de berging bekostigd zal
moeten worden. Men hoopt het
schip in 1975 geborgen te hebben
en dat komt goed uit: Amsterdam
zal dan zijn 700-jarig bestaan vie
ren.
Het ruim 700 ton metende schip is
op de opbouw na volledig door het
drijfzand, waarin het is weggezakt,
geconserveerd. Het schip strandde
op zijn eerste vaart van Den Hel
der naar het toenmalige Batavia.
Ongeveer vijftig van de 330 opva
renden vonden binnen een week
na de afvaart door tot nog toe
onopgehelderde oorzaak de dood.
Aan boord bevinden zich nog
steeds zeer vele waardevolle oud
heidkundige schatten, zoals ge
bruiksvoorwerpen en duizenden
gouden, zilveren en andere mun
ten.
De 'Amsterdam' komt jaarlijks
tweemaal bij zeer laag tij met het
bovenste deel van de romp boven
het zand uit. Het wrak werd in
1969 door werklieden ontdekt Zij
waren met een dragline aan het
graven en stuitten daarbij op een
aantal curiose oudheden. Bij nader
onderzoek kwam het nu op een na
's werelds belangrijkste scheeps
wrak tevoorschijn. Tot nog toe
wordt als voornaamste vondst de
'Wasa' In Zweden beschouwd. In
Amsterdam werd dinsdag een uit
het wrak gehaalde fles wijn ge
toond: of de wijn te drinken is
werd niet gezegd, wel dat de geur
goed was.
De Holland Herald, die in drie
landen verschijnt, zal de actie steu
nen met een voortdurende campag
ne in haar redactionele kolommen.
RHEDEN Inbrekers hebben uit
eengifkast van een apothekerswinkel
in Rheden 1500 zwaar verdovende pal
fiumtabletten gestolen. Andere verdo
vende middelen, zoals morfine lieten
zij liggen.
Palfium zijn kleine ronde witte pillet
jes Mie bij druggebruikers veel aftrek
vinden. Zij zijn alleen op doktersre
cept te koop, omdat het gevaar van
onherstelbaar hersenletsel bij overma
tig gebruik niet onmogelijk is. De
inbraak vertoont duidelijke overeen
komst met inbraken bij apothekers
elders in het land, z odat de politie
vermoedt dat de daders deel uitmaken
van een georganiseerde bende, die
over het hele land opereert.
Vervolg van pag. 1.
die eerder naar New Yrok was gevlo
gen om de Amerikaan over te halen
naar IJsland te komen. Fischers ver
trek was zo overhaast, dat er in het
vliegtuig, dat maandagnacht om half
twee Nederlandse tijd vetrok, plaats
moest worden gemaakt. Enkele passa
giers klaagden dat zij uit het vlieg
tuig waren gehaald, om Fischer en
zijn metgezellen te laten vertrekken.
In Reykjavik stond ook weer onder
aan de trap een grote limousine klaar
om Fischer onmiddellijk naar het ho
tel te brengen. In het vliegtuig werd
de Amerikaan verwelkomd door de
IJslandse schaker Fridrik OLAFSSON.
Fischer rende na de begroeting snel
uit het vliegtuig en sprong de auto
in. Rond de wagen was een cordon
van politie-agenten gelegd speciaal om
journalisten en persfotografen hun
werk onmogelijk te maken.
De niwue crisis ontstond gistermiddag
toen er geloot zou worden. Op dat
moment lag Fischer die aanwezig had
moeten zijn nog te slapen. Hij werd
vertegenwoordigd door de schaker
(pater) Lombardi en zijn advokaten
Paul Marshall en Andrew Davis. De
loting kon echter niet plaatsvinden,
omdat de Russen eerst een protest
overhandigden. Daarna verlieten zij
de zaal. De consternatie werd nog
vergroot, door scheidsrechter Lothar
Schmidt die het protest dat in het
Russisch was gesteld niet kon lezen
en dus eerst een vertaler moest zoe
ken. Intussen gingen Lombardi en
Marshall naar het hotel waar Spassky
logeert, om hem alsnog over te halen
naar de loting te komen.
Spassky's protest bleek erop neer te
komen, dat hij weigert te spelen,
zolang Bobby Fischer door de FIDE
(wereldschaakbond) niet gestraft is.
Omdat Fischer op 1 juli nie t was
verschenen op de openingsplechtig
heid verloor hij zo betogen de
Russen het morele recht de we
reldkampioen uit te mogen dagen.
'Fischer heeft de regels overtreden
die met betrekking tot deze tweekamp
zijn vastgesteld door te weigeren aan-
wezih te zijn bij de openingsplechtig
heid. Daardoor heeft Fischer mij per
soonlijk en de Russische schaakbond,
die ik vertegenwoordig beledigd. De
publieke opinie in Rusland en ikzelf
zijn verontwaardigd over het gedrag
van Fischer. Hij heeft zich bij ieder
een in diskrediet gebracht.'
Spassky's verklaring eindigde met:
'Fischer zal op de juiste wijze moeten
worden gestraft voordat er een kans
is dat de ontmoeting doorgaat. Pas als
dat is gebeurd zal ik terugkomen op
de vraag of er een mogelijkheid is dat
de tweekamp alsnog wordt gespeeld.'
Professor Euwe maakte nadat
Spassky, uiterlijk onbewogen, de zaal
verlaten had, bekend, dat de titelhou
der weigerde te spelen.
Ook Ewfim Geiler, de leider van de
Russische delegatie, heeft Euwe een
verklaring overhandigd. Daarin stond,
dat de tweekamp zou worden gespeeld
volgens de bepalingen van het ak
koord dat op 20 maart in Amsterdam
was bereikt. Tegen die afspraak in
werd de eerste partij toch niet op 2
juli gespeeld. Het motief daarvoor
was dat Fischer ziek zou zijn, maar
Euwe beschikt over geen enkele ver
klaring waarin iets over die ziekte
wordt gezegd. Gelier: 'Wij zijn van
mening dat dit besluit van de FIDE-
president in strijd is met de overeen
komst van Amsterdam, de reglemen
ten van de internationale federatie en
met de brief van Euwe van 5 mei.'
Het Franse persbureau AFP wist gis
teravond evenwel te melden dat pro
fessor Euwe die eerder op de dag had
gezegd: 'Ik kan niet zeggen of dc
tweekamp nog wel zal worden gehou
den, ik ben zelf erg pessimistisch
gestemd,' verklaard had, dat de eerste
partij in ieder geval morgen zal wor
den gespeeld.
DEN HAAG De Nederlandse rege
ring betreurt, in overeenstemming
met haar principiële afwijzing van de
apartheidspolitiek, een gewelddadig
optreden van de Zuidafrikaanse poli
tie tegen studenten die kritisch staan
tegenover het apartheidsbeleid van de
regering van Zuid-Afrika.
Dat blijkt uit het gisteren gepubli
ceerde antwoord van minister Schmel-
zer (buienlandse zaken) op schriftelij
ke vragen van het Tweede-Kamerlid
Voogd (PvdA).
De regering ziet in dat optreden ge
nerlei aanleiding om de uitvoering
van het cultureel verdrag met Zuid-
Afrika op te schorten. De regering
beschouwt dat verdrag als een waar
devol instrument ter stimulering van
cultureel-wetenschappelijke activitei
ten. Bovendien zou opschorting van
de uitvoering van het akkoord een
stap terug betekenen op de ingeslagen
weg van een dialoog tussen Nederland
en Zuid-Afrika op velerlei niveaus
aldus minister Schmelzer.
Van een verslaggever
ARNHEM De 44-jarige koppelbaas
C. B. uit Nijmegen is gisteren door de
Arnhemse rechtbank veroordeeld tot
drie jaar gevangenisstraf. De koppel
baas werd schuldig bevonden aan be
drieglijke bankbreuk meermalen ge
pleegd. Voorts had hij in de periode
van 1968 tot 1970 valse opgaven ver
strekt betreffende de loonbelasting.
Zijn loonadministrateur, de 51-jarige
J. A. K. die in opdracht de onjuiste
opgave had verstrekt werd veroordeeld
tot het betalen van 250 boete.
VU-bestuur De Vrije Universiteit
heeft de definitieve samenstelling be
kend gemaakt van het college van
bestuur dat op 1 september in functie
treedt: drs. H. J. Brinkman (weten
schappelijk medewerker Nederlands),
prof. mr. I. A. Diepenhorst (toekom
stig rector), prof. dr. C. C. Jonker
(natuurkunde), dr. K. van Nes (direc
teur Prins Mauritslaboratorium TNO)
en C. de Niet (hoofd administratie
'Shell).
Yromoties Gepromoveerd tot doc
tor in de theologie: J. Blommendaal
(R.U Utrecht). Gepromoveerd tot doc
tor in de rechtsgeleerdheid: J. A. M.
P. Keijser (Kath. Univ. Nijmegen),
W. A. Casparie en F. Pleiter (R.U.
Groningen). Gepromoveerd tot doctor
in de landbouwwetenschappen: C. J.
Grassi en P. M. Saint-Clair (L.H.
Wagendngen). Gepromoveerd tot doc
tor in de sociale wetenschappen- R. A.
C. Bruyns en J. Klabbers (Kath.
Univ. Nijmegen). Gepromoveerd tot
doctor in de letteren: S. Gupta en J.
M. G. Schobben (R.U. Utrecht). Ge
promoveerd tot doctor in de rechtsge
leerdheid: W. D. Verwey (R.U. Gro
ningen).
Politie De heer W. Bakker, com
missaris van politie te Delft, is met
ingang van 16 juli benoemd tot hoofd
commissaris in Arnhem.
Stora Per 1 september zal drs. J.
F. Noorthoorn van der Kruijff uit
Voorhout als directeur optreden van
de 'Stora', de stichting toegepast on
derzoek reiniging afvalwater. Deze
stichting, eind vorig jaar opgericht,
beoogt het toegepast onderzoek op het
gebied van de behandeling van afval
water en zuiveringsslib te bundelen.
Na zijn studietijd heeft de heer Noort
hoorn acht jaar gewerkt als microbi
oloog bij het Shelllaboratorium te
Rijswijk. Twee jaar werkte hij in
Suriname voor Shell, nu op het
hoofdkantoor van deze maatschappij
in Den Haag.
Egas De heer C. Egas (58) heeft
het algemeen bestuur van de Neder
landse Federatie voor bejaardenbeleid
laten weten het voorzitterschap van
de federatie te willen neerleggen.
Door privé-omstandigheden is hij ge
noodzaakt een aantal maatschappelijke
functies op te geven. Het bestuur
zoekt nu een opvolger voor de heer
Egas. Hij blijft het voorzitterschap
uitoefenen tot de opvolging is gere
geld
BERLIJN DPAOp het 22ste
internationale filmfestival in West-
Berlijn is de 'Gouden Beer', de hoog
ste prijs, toegekend aan de film 'Can
terbury Tales' van de Italiaanse regis
seur Pier Paolo Pasolini.
De jury prees de regisseur voor het
'meesterschap en de vitaliteit', waar
mee hij een machtig brok literatuur
in filmtaal heeft omgezet. De 'Canter
bury Tales' zijn in de veertiende
eeuw geschreven door Geoffrey Chau
cer.
door W. WIELEK—BERG
Film International Rotterdam, wint gaandeweg èan betekenis. Films
als 'Targets' en 'Johnnie got his gun' zijn het zeker waard om in de
gewone roulatie te worden gebracht, terwijl het onbegrijpelijk is dat
de televisie niet al lang de hand heeft gelegd op het Vietnam-docu
ment 'Winter Soldiers'.
Bonaparte et la Révolution daarente
gen, een vier-en-een-half uur durende
nieuwe versie van de in 1926 door
Abel Gance gemaakte Napoleon-film,
is wel rijp, maar niet bioscooprijp.
Abel Gance, nu 82 jaar, is een van de
grote namen uit de geschiedenis van
de cinematografie, een technisch en
stilistisch vernieuwer, meester van de
wervelende montage, een goochelaar
met de camera die hij op paarderug-
gen en acteurs bond, ja zelfs door de
lucht wierp. Hij vond de 'polyvision'
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Op zijn laatst in 1974
zullen de Europese Gemeenschappen
een beleid voor de voorziening met
verrijkt uranium moeten vaststellen.
Dat komt omdat de ongestoorde le
verantie uiit de Amerikaanse installa
ties die op het ogenblik een monopo-
lipositie hebben, tegen 1980 niet meer
verzekerd is omdat de Amerikanen
dar geen reservecapaciteit meer heb
ben.
De Europese Commissie gaat de EEG-
ministerraad daarom de oprichting
voorstellen van een gemeenschappelij
ke onderneming die marktonderzoek
moet gaan verrichten en de in Europa
beschikbare produktietechnieken be
oordelen. Daarmee wordt dan een
brug geslagen tussen de afzonderlijke
alternatieven die op het ogenblik wor
den uitgewerkt. Dat zijn aan de ene
kant het ultracentrifugcproject van
Engeland. West-Duitsland en Neder
land. dat nu in het stadium van
proeffabrieken is. en anderzijds de
studie-associatie voor gasdiffusie. met
Frankrijk als drijvende kracht. De
Europese Commissie noemt het abso
luut noddzakelijk dat de EEG zich
bereid verklaart, een of meer gemeen
schappelijke verrijkingsindustrieën op
te richten.
uit. het projecteren op drie beeld-
schermer tegelijk.
Dit neemt niet weg dat Bonaparte et
la Révolution, met de ogen van 1972
gezien (en andere ogen hebben wtj
helaas niet tot onze beschikking) een
soort monsterfilm is die maar door-
stampt en doorstampt, theatraal,
geëxalteerd, vol morsdode stukken.
Met soms ineens eventjes iets moois,
dat wel. Bovendien was Gance's opvat
ting van Napoleon (in zijn ogen de
grote uitvoerder van de idealen van
de revolutie, de bevrijder van Euro
pa) al in 1926 zeer aanvechtbaar en
kan men zich niet aan de indruk
onttrekken, dat de 1971-versie sterk
op het Gaullisme Is toegesneden.
Targets
Targets is de eerste film van Peter
Bogdanovich, bekend geworden door
'The last picture show.' De hoofdper
sonen zijn een oude griezelfilm-acteur
(Boris Karloff), die geen imaginaire
monsters meer wil spelen omdat het
geweld in de wereld om hem heen te
reëel wordt en de vertegenwoordiger
van het 'echte' geweld, een psychopa
thische jongeman met een grote zak
vol schiettuig, die willekeurig mensen
neerknalt. Tenslotte ontmoeten die
twee elkaar in een drive-in. Het is
een debuut vol beloften, die later zijn
ingelost.
Winter Soldier
Winter Soldier is *vel het meest gru
welijke Vietnam-document dat in ons
land is vertoond. Het komt zo hard
aan, omdat Vietnam-veteranen spre
ken over martelingen en moorden, dip
ze zelf hebben gepleegd. Hun hele
opleiding was gericht op de ontmense
lijking van de 'vijand' Vietnamezen
(mannen, vrouwen en kinderen) zijn
n et eens dieren, maar dingen waar je
mee speelt en die je, langzaam of
snel, demonteert voor het goede doel.
De soldaten, die in Winter Soldier
getuigen, kwamen pas maanden of
zelfs jaren later tot de ontdekking
wat zij eigenlijk met mensen hadden
Boris Karloff als schietschijf in Targets'
gedaan. Het feit dat ze konden getui
gen geeft hun misschien de mogelijk
heid met die wetenschap verder te
leven.
Minimata
Minimata, de drie-en-een-half uur du
rende documentaire van de Japanner
Noriaki Tsjoetsimoto, houdt zich be
zig met dc slachtoffers van kwikzil
ververgift iging, die zich in het begin
van de jaren vijftig voor het eerst
openbaarde in een Japans vissers
plaatsje en werd veroorzaakt door
het afvalwater van een fabriek. We
worden geconfronteerd met de doden,
de invaliden, de kinderen die achter
lijk werden geboren. De meedogenloze
opeenstapeling van ellende en onge
luk wekt bij de kijker geen onver
schilligheid, maar groeiende veront
waardiging en dat is een grote ver
dienste van de regisseur.
Johnie got his gun
Dalton Trumbo schreef in 1939 de
roman "Johnnie got his gun'. Luis
Bunuel wilde het boek verfilmen,
maar het kwam er niet van. Tenslotte
maakte Trumbo zelf in 1970, op 65-
jarige leeftijd, er zijn regisseursde
buut mee. De Johnnie die zijn geweer
kreeg wordt op de laatste dag van de
eerste wereldoorlog getroffen door
een granaat. Hij heeft geen armen
meer en geen benen, hij kan niet
meer praten en niet meer horen, hij
is alleen nog maar een romp er) een
stuk hoofd. De artsen houden hem in
leven ais een klomp experimenteer
vlees, uitgaande van de gedachte dat
hij niets meer denkt en niets meer
voelt. Maar Johnnie voelt en denkt
wel. hij herinnert zich dingen uit zijn
vroeger leven en die worden in de
film getoond, in opgewekte kleuren,
met droomflarden doorweven. Als hij
zich eindelijk verstaanbaar weet te
maken (door Morsetekens met zijn
hoofd op het kussen) geven de artsen
hem niet het contact dat hij verlangt
en niet de dood waar hij om vraagt,
ze schuiven hom weg in de duisternis.
'Johnnie got his gun' is niet alleen
een anti-oorlogsfilm, maar ook een
aanklacht tegen bepaalde medische
praktijken. Hij vergt zeer veel van
het incasseringsvermogen van de toe
schouwer
Dure glimlach
LONDEN Een zeldzame complete
verzameling van het tijdschrift 'Le
Sourire' dat werd uitgegeven en geïl
lustreerd door Paul Gauguin is in de
Londense Sotheby-kunstveiling ver
kocht voor 9.000 pond.
De Franse schilder heeft het satiri
sche tijdschrift uitgegeven tijdens zijn
verblijf op Tahiti. Er bestaan niet
meer dan 30 exemplaren van elk van
de negen nummers die werden ge
drukt.
Van onze kunstredactie
Als de, door de overheid gesubsidiëerde, toneeltekorten blijven stij
gen als in de jaren zestig (van 54 tot 70%), zal in 2000 alle toneel
gefinancierd moeten worden, schreef drs. J. D. Hilferink in Openbare
Uitgaven, van het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven.
Hij onderzocht de cijfers. De onkosten
vatn de gezelschappen stegen, zoals alle
onkosten overal, maar ze stegen
meer dan het gemiddelde met 11.9
per jaar. Doordat de gezelschappen
het aantal medewerkers belangrijk
uitbreidden (35 pet. meer), vooral het
technische en administratieve perso
neel. De spelers maken ongeveer dc
helft van het totaal uit. Kosten van
huisvesting e.d. werden ook belang
rijk verhoogd. Maar de produktie
steeg niet. Er werden per jaar wel
zo'n vijftig tot zestig premières uitge
bracht, maar het aantal opvoeringen
verminderde, en het totaal der bezoe
kers liep terug van 1,30 miljoen in
1960 tot aan 1.05 miljoen in 1969, of
per voorstelling van 493 tot 422.
Voor een deel komt dat doordat de
gezelschappen minder deden aan het,
overmoeiende horizontale spreiden,
wat veel reizen en dubbele bespelin
gen (doublures) nodig maakte. Zich
beperken tot de regio kan het gehalte
van voorstellingen verbeteren, maar
dat heeft, volgens de cijfers dus (nog)
geen beter bezoek opgeleverd. Dat
roept bij drs. Hilferink, vragen op als:
zijn zoveel premières noodzakelijk?
Zijn er tien gezelschappen nodig?
Kunnen zij niet zuiniger werken? en
zijm de entreeprijzen wel voldoende
aangepast bij de algemene kostenstij
ging?
Dat zijdi ze niet, maar het is nog
nooit onderzocht of hoger prijzen het
bezoek nog meer zouden remmen, of
lagere prijzen het bezoek misschien
zouden bevorderen. De zalen zijn zel
den vxol, de gemiddelde bezetting is
maar 55 pet. en er zouden dus heel
wat bezoekers voor lagere prijzen bij
kunnen om de inkomsten toch nog te
verhogen. De vragen worden door drs.
Hilferink niet beantwoord, en kunnen
ook niet afdoende beantwoord wor
den 'zolang de overheid in gebreke
blijft een bruikbare omschrijving van
het toneelbeleid te formuleren'. Wel
heeft de overheid het standpunt inge
nomen dat de toeneelkunst dient te
worden aangemoedigd, ook ais maar
een deel van de bevolking er in
geïnteresseerd is en de produktie /.o
nodig uitgaat boven de werkelijke
behoefte van de bevolking.
In verband daarmee zit er een veront
rustend gevaar in bovenvermeld rap
port, dat alleen gebaseerd is op cijfers
en economische maatstaven en alle
andieren ook de artistieke factoren bui
ten beschouwing laat Een gunstiger
resultaat van het toneel zal eerder
bereikt worden met betere opvoerin
gen van (wat minder) stukken voor
een ruimer publiek, dan met een be
zuiniging op de onkosten, dde het nog
meer zouden belemmeren.
ADVERTENTIE
extra grote
hairspray bus
zwart/grijze bus:
normale versteviging
groen/grijze bus:
extra versteviging
iiv';
