Honderden
goede huizen
moeten weg
voor tunnel
dichtbij
1
rani
li JU
Schiller
Begrijpelijk
Actie voor Chili succes
Prof. Baan blijft
hoofdinspecteur
Klerken en natuurlijke drang
Wij ontvingen
f) TROUW /KWARTET WOENSDAG 5 JULI 1972
Commentaar
De Westduitse 'superminister' van eco
nomische zaken en financiën heeft dus
toch zijn ontslag ingediend bij kanselier
Brandt. Volgens regeringsbronnen in
Bonn deed hij dit in een brief, die het
afgelopen weekeinde al werd verzon
den. Hij wil zijn ontslagvrijdag laten
ingaan.
Gaan we na, wat de formele reden
voor het aftreden van deze briljante
minister zou moeten zijn, dan kunnen
we ons nog steeds moeilijk voorstellen,
dat zijn collega's hem laten vertrekken.
Wat is er gebeurd? Met de stem van
Schiller tegen besloot het kabinet, de
door het zwevend maken van het pond
sterling toegenomen buitenlandse geld
stroom met dirigistische maatregelen in
te dammen. Schiller vindt deze stap
ook al is zij van tijdelijke aard in
strijd met de door hem verdedigde
markteconomie.
Met verkiezingen in de herfst in zicht
is het eigenlijk onvoorstelbaar dat de
sociaal-democraten deze minister
opofferen, die overigens gedreigd zou
hebben voor de SPD te bedanken, als
hij zich gedwongen zou zien zijn werk
af te breken. Al te gemakkelijk zou de
indruk gewekt worden, dat hij als een
mislukkeling aan de kant zou zijn
gezet In werkelijkheid nemen zijn te
genstanders in eigen gelederen hem
slechts kwalijk, dat hij de economische
ontwikkeling in de Bondsrepubliek niet
in gevaar heeft willen brengen en
daarom weigerde verkiezingsbeloften
die drie jaar geleden lichtvaardig wa
ren afgelegd, waar te maken.
Bij de vorige Bondsdagverkiezingen
zorgde de populariteit van Schiller nog
voor een 'Zijlstra-effect', dat de SPD
in staat stelde samen met de liberale
FPD te gaan regeren en de christen
democraten voor het eerst sinds het
ontstaan van de Bondsrepubliek naar
de oppositiebanken te verwijzen. Ook
nu kan zeker niet worden gezegd, dat
Schiller zijn werk niet goed heeft ge
daan. De economische situatie in de
Bondsrepubliek steekt nog altijd gun
stig af bij die van vergelijkbare Euro
pese en andere landen. Bovendien:
door het feit dat de verkiezingen van
november een jaar vroeger gehouden
worden dan wettelijk nodig was, heeft
Schiller zijn werk niet kunnen voltooi
en.
Dat SPD en FPD hun beloften in drie
jaar tijds niet kunnen inlossen, kan niet
op rekening van Schiller worden ge
schoven. Beide partijen hebben zich te
optimistisch uitgelaten over de moge
lijkheden onder een regering van soci
aal-democraten en liberalen. Bij de
verkiezingen van november moeten zij
dat eerlijk toegeven en een nieuw
mandaat van vier jaar vragen, om hun
plannen alsnog te kunnen uitvoeren.
Overigens kunnen verkiezingen zonder
Schiller voor de SPD al een nadlige
uitwerking hebben.
Naar verluidt bevat Schillers ontslag
brief geen voorwaarden onder welke
hij alsnog bereid zou zijn aan te blijven.
Zijn definitieve besluit zou echter af
hankelijk zijn van het onderhoud, dat
hij nog voor vrijdag met kanselier
Brandt zal hebben. De liberalen hebben
al laten weten, het aanblijven van Schil-
lr te zullen begroeten. Zij deden dat bij
monde van de minister van binnenland
se zaken, Hans-Dietrich Genscher, die
als plaatsvervangend minister van eco
nomische zaken en financiën het om
streden besluit heeft getekend. Deze
steun van de FDP moet voor de
sociaal-democraten een aansporing
zijn alles te doen om Schiller als 'su
per-minister' te behouden.
'Dat de regering vasthoudt aan het
misdrijfkarakter van de handel in
drugs, is onbegrijpelijk', zo was giste
ren in een deel van onze edities
te lezen in het hoofdartikel 'Drug
beleid'. Zoals uit de rest van het artikel
kon worden opgemaakt, bedoelde de
schrijver het omgekeerde: 'onbegrijpe
lijk' had 'begrijpelijk' moeten zijn.
DEN HAAG De verwachtingen over
de actie 'Chili helpen' zijn overtroffen,
zegt de Novib in haar ledenorgaan.
Er is ongeveer 430.000 gulden binnen
gekomen, wat de Novib een geweldig
resultaat noemt. Verder zijn op onge
veer tweeduizend scholen 250.000 les
brieven uitgedeeld en ruim 500.000
stickers verkocht. Uit het financiële
resultaat wordt de landbouwschool in
Donihue geholpen met 100.000 gulden.
Met de FAO (wereld voedsel- en land
bouworganisatie) wordt overlegd over
steun aan een pluimveeproject. Voorts
gaan gelden naar de Unicef en de
Unesco voor projecten in Chili.
DEN HAAG Prof. Baan blijft hoofd
inspecteur voor de geestelijke volks
gezondheid. Aldus heeft minister
Stuyt van volksgezondheid meege
deeld in antwoord op schriftelijke
vragen van het Tweede-Kamerlid Dol
man (PvdA)
Enige tijd geleden liet prof. Baan
weten dat hij, omdat hij het verzoek
had aanvaard om tot kroonlid in het
college van bestuur van de universi
teit van Utrecht te worden benoemd,
de functie van hoofdinspecteur zou
neerleggen.
Zwijndrechtenaren ontstemd, vooral
over lage schadeloosstellingen
Van een onzer verslaggevers
ZWIJNDRECHT De eens zo levendige wijk Meerdervoort, inge
klemd tussen de rijksweg 16 en de industriecomplexen aan de Lindt-
sedijk, langs de oever van de Oude Maas, biedt een troosteloze aan
blik: tussen nog bewoonde huizen staan dichtgespijkerde panden.
Hier en daar lege gaten van gesloopte panden. Op enkele tientallen
meters afstand dreunt de grond. De werkzaamheden aan de nieuwe
hoofdrijbaan die toegang moet gaan geven tot de tunnel die onder de
Oude Maas tussen Dordrecht en Zwijndrecht zal worden gelegd, vor
deren gestaag. Met haast griezelige onafwendbaarheid rukt het zand-
lichaam op. Binnen afzienbare tijd zullen slopers deze wijk bezetten.
Liefst 336 woningen moeten verdwij
nen. Vóór eind 1973 zullen er hiervan
177 moeten zijn gesloopt De bewo
ners van de andere 159 woningen
hebben tot 1975-1976 de tijd naar een
andere behuizing om te zien. Vrijwel
al deze woningen verkeren in prima
staat van onderhoud en de huren zijn
redelijk. Zó redelijk, zelfs, dat de
bewoners met angst en vreze uitzien
naar de bedragen die ze straks in de
nieuwbouw moeten neertellen.
Drie jaar geleden besloot de toenmali
ge minister van verkeer en water
staat, drs. J. A. Bakker, tot de bouw
van een tunnel onder de Oude Maas.
De brug die nu over deze rivier ligt
en die deel uitmaakt van rijksweg 16
(RotterdamBreda) geeft in de spits
uren aanleiding tot vertragingen en
opstoppingen. Rijkswaterstaat ver
wacht dat in 1980 90.000 voertuigen
per dag van de brug gebruik zouden
willen maken, ruim tweemaal zo veel
als in 1968. Daarom kwam men met
het plan dat voorzag in de bouw van
een 450 meter lange tunnel.
Protesten
Niet zodra waren de eerste bijzonder
heden over het plan bekend, of er
kwamen protesten. De bezwaren spit
sten zich toe op het feit dat binnen
de bebouwde kom van Zwijndrecht
een doorgaande autosnelweg zou wor
den aangelegd en dat hiervoor een
groot aantal woningen zou moeten
verdwijnen.
De gemeente Zwijndrecht kwam zelfs
met een alternatief: het 'Munniken-
steegtracé'. Dit tracé is een aftakking
van rijksweg 16 ten zuiden van Rid
derkerk, die langs de Munnikensteeg
in Zwijndrecht naar de Hoekse Waard
loopt en vandaar, ten zuiden van de
stad Dordrecht, naar rijksweg 16
wordt teruggevoerd. Ook het gemeen
tebestuur van 's-Gravendeel (in de
Hoekse Waard) voerde een aantal ar
gumenten aan die pleitten voor dit
Munnikensteegtracé.
De commissie van overleg voor de
wegen een vaste commissie van de
Raad van de Waterstaat, die de minis
ter adviseert kwam na onderzoek
echter tot de conclusie dat dit plan
niet voldoet. Onder meer grondt de
commissie dit op de prognose dat in
1980 twintig procent van het rivier-
kruisend verkeer (18.000 voertuigen)
zal gelden als doorgaand verkeer. De
rest, 72.000 voertuigen zal tenminste
een herkomst of bestemming hebben
in de steden Zwijndrecht of Dor
drecht. Het merendeel van het ver
keer zou, als deze prognose juist zou
zijn, bij het gebruik van het Munni
kensteegtracé een belangrijke omweg
moeten maken.
Een beeld uit de Bilderdijkstraat in de Zwijndrechtse wijk Meerdervoort; op de
voorgrond een open gat waar een huis gesloopt werd; het huis daarachter is
dichtgespijkerd.
Toen eenmaal vaststond dat de plan
nen uitgevoerd zouden worden, legde
Zwijndrecht zich er bij neer. Archi
tecten kregen het druk; er moesten
woningen worden gebouwd, véél wo
ningen. Nieuwbouw-wijken werden op
papier gezet waarin de gezinnen die
uit hun huizen zouden worden verdre
ven, zouden kunnen worden opgevan
gen. Vergaderingen werden belegd
met de gedupeerde bewoners die, toen
ze zagen dat de gemeente weinig of
niets meer aan hun lot kon verande
ren een belangenvereniging opricht
ten. Deze vereniging, die inmiddels
250 leden telt, nam een adviseur in
de arm. een man die al meer met een
dergelijk bijltje had gehakt: mr. J. W.
W. van der Hoeven uit Rotterdam.
'Teleurstellend'
Er werd een brief aan minister Drees
geschreven. De belangenvereniging
vroeg hem af te wijken van de hoog
te, of beter gezegd de laagte, van de
uitkeringen die wettelijk worden toe
gekend aan huurders van woningen
die in het kader van bestemmings
plannen worden afgebroken. De mi
nister antwoordde: neen. de vergoe
ding blijft maximaal twee maal de
jaarhuur.
Een van de weinige protesten die in
Zwijndrecht weerklonken; op de plan
ken waarmee een raam werd dichtge
spijkerd: stik maar met je tunnel...
'Het is zeer teleurstellend', aldus mr
Van der Hoeven over dit antwoord.
'Reken maar eens uit wat iemand die
een tientje per week verhuurt en
die zijn er nog heel wat onder de
gezinnen die moeten verkassen
straks in handen krijgt. Als die men
sen straks de nieuwbouw in moeten,
hebben ze een enorme strop. Het is
toch niet hun schuld dat ze weg
moeten? Als die tunnel er niet zou
komen, zouden ze gewoon kunnen
blijven wonen.'
Die nieuwbouw is begin vorige maand
begonnen, zij het zonder vergunning.
De gemeente wilde niet langec wach
ten op toestemming van het betrok
ken ministerie. Op 5 juni ging in de
nieuwbouwwijk Walburg de eerste
paal de grond in voor de bouw van 44
bejaardenwoningen. Een week later
werd in het Zwijndrechtse raadhuis
een tentoonstelling gehouden waarop
de betrokkenen kennis konden nemen
van de consequenties van het tunnel
project. Want zodra met de nieuw
bouw werd begonnen, konden ook de
ontruimingsdata voor de 'in de weg
staande' woningen worden bepaald.
Het was een wat droeve expositie. De
gedupeerden konden er leren dat de
136 eengezinswoningen in de woning
wetsector en de 342 maisonnettes
waarvan de bouw nu ook spoedig zal
beginnen, bepaald niet goedkoop zijn.
De eengezinswoningen zullen onge
veer 315 gulden 'gaan doen' en de
maisonnettes 230 tot 350 gulden.
'Ach, in de praktijk is het zo dat
Rijkswaterstaat wel inziet dat die ver
goeding van twee maal de jaarhuur te
weinig is', zegt adviseur Van der
Hoeven. 'In het algemeen wordt ook
nooit minder dan 2500 gulden uitge
keerd. Maar zelfs dót vind ik veel te
laag. In onze brief aan de minister
heb ik uiteengezet dat de mensen er
met dit bedrag niet komen. Ze wor
den gewoon benadeeld. Ik heb eens
zitten rekenen en ben zo tot een
gemiddelde gekomen. Ik ben van me
ning dat men aanspraak mag maken
op zo'n 7000 gulden.'
Nog bozer zijn de Zwijndrechtenaren
over de vergoeding die gegeven zal
worden voor verbeteringen die de
huurders zelf aan hun woningen heb
ben aangebracht. Rijkswaterstaai
heeft meegedeeld dat alleen dié verbe
teringen zullen worden geteld, die de
laatste drie jaar zijn aangebracht. Bo
vendien zal rekening worden gehou
den met een afschrijving.
'Je kunt wel nagaan', zegt mr. Van
der Hoeven, 'de meesten hebben de
bui al enkele jaren geleden zien aan
komen. Van een vergoeding zullen ze
dus niet veel profijt hebben. Maar in
de jaren daarvóór hebben ze enorm
veel verbouwd. Velen hebben kamers
doorgebroken, lambrizeringen en dou
ches aangebracht en ga zo maar door.
We hebben gevraagd de verbeteringen
te vergoeden die over een veel lange
re reeks van jaren zijn aangebracht,
bijvoorbeeld tien jaar. Of over de
gehele huurtijd. Maar daar wil Rijks
waterstaat niet aan.'
'Zeer apathisch'
De gedupeerde huurders van Meerder
voort hebben nooit echt geprotes
teerd. Er zijn geen spandoeken aan te
pas gekomen, geen demonstratieve op
tochten of emotionele vergaderingen
gehouden. De voorzitter van de 'Be
langenvereniging Tunnelzaken', de
heer C. Glastra, beschrijft het gevoe
len van de gedeputeerden zelfs als
'zeer apathisch'.
'De mensen denken: we kunnen er
toch niets aan doen. Het hangt ons
boven ons hoofd en laten we er maar
van maken wat er van te maken valt',
zegt hij. 'Het de straat opgaan ligt de
Zwijndrechtenaar ook niet erg. Dan
hadden ze ook een ander bestuur van
hun belangenvereniging moeten kie
zen. Dén hadden ze het misschien wel
willen doen. Maar de mensen die nu
in het bestuur zitten willen graag
vechten, maar dan met de middelen
die er zijn, en die eerbaar zijn. Niet
met spandoeken, wegafzettingen en
wat nog meer.'
Maar de heer Glastra is op één punt
toch wel ontstemd. 'We hebben ge
schreven dat de vergoedingen die
worden gegeven niet op de wet zijn
gebaseerd, maar op wat redelijk moet
worden geacht. We kregen als ant
woord: wat u schrijft is eigenlijk wel
waar, maar de enige belanghebbende
is rijkswaterstaat en die bepaalt wat
het hem waard is als de mensen eruit
gaan zonder gerechtelijke inmenging
of zoiets. Alles wat we meer geven
doen we omdat het ons wat waard is
als de mensen de huizen verlaten op
het moment dat wij die nodig hebben.
Dus het is een soort premie op het
rustig vertrekken en geen stampij
maken.
Schatgravers aan dc Amstel en Een
Rubens op drift door W. H. van
Eemlandt. (Misdaad in Amsterdam).
Uitg. Wereldvenster, Baarn 440 blz -
14,90.
Kees de Jongen, door T. Thijssen, 18e
druk. Uitg. De Boer, Bussum 338 blz -
12,50.
STEMMEN UIT GENèVE bundel XX.
Uitg. De Gereformeerde Bibliotheek,
Goudriaan; prijs ƒ3,50. In deze twin
tigste aflevering van de reeks preken,
artikelen, brieven enz. van Johannes
Calvijn vinden we een preek over Job
7 vers 16 en zes leerreden over tek
sten uit 1 Samuël 1 en 2.
De bijbel behandeld voor jonge men
sen door Wolf Meesters. Uitg. 'De
Vuurbaak', Groningen, O. Testament
456 pag., N. Testament 273 pag., met
platen van J. H. Isings. Prijs ƒ49,50.
Foto-mechanische herdruk (nadeel: de
gekleurde platen van Isings werden
zwartwit: voordeel: de toelichtingen
bij de planten konden blijven) van
een werk, dat in 1949 bij Kok. Kam
pen in samenwerking met Wolters,
Groningen verscheen, en dat zich
richt op oudere kinderen en jong
volwassenen.
Rekenkamer
Het was natuurlijk een beetje jamnier
voor de Algemene Rekenkamer, dat
zijn langverwachte rapport over de
doelmatigheid van de uitgaven vóór
universitair onderzoek verscheen, vlak
nadat drie wijze mannen in opdracht
van de OESO al geschreven hadden
dat het een beschaafde janboel was.
Het rapport van de Kamer had vol
gens insider een flink stuk vuurwerk
moeten worden. Weliswaar wist ieder
een al lang dat de miljoenen (dit jaar
600waarmee de universiteiten weten
schap bedrijven, langs ondoorzichtige
wegen tot onoverzichtelijke resultaten
leiden. De individuele onderzoekers
en werkgroependoen best mooie din
gen, maar op enkele uitzonderingen
na zijn coördinatie en duidelijk be
leid nog niet zo van de grond gekomen.
En dat hinderde de betrokkenen ei
genlijk helemaal niet zo. ledereen kon
zijn eigen tuintje blijven aanharken,
en als er mensen gingen coördineren,
laat staan een beleid voeren, dan zou
dat ten koste gaan van de eigen
comfortabele autonomie.
Maar, zei mijn insider maanden gele
den (het was vlak na de parlementai
re hoorzitting waarop verscheidene
hoogleraren hun bezwaren tegen de
voorgestelde planning-procedures en
stuurgroepen van De Brauw/McKin-
sey nadrukkelijk presenteerden), als
het rapport van de Rekenkamer komt,
kunnen ze alleen nog maar stil in een
hoekje gaan zitten.
Dat klapeffect is dus wat in het
water gevallen, nu de internationale
doorlichting van het Nederlandse we
tenschapsbeleid door de OESO al tot
soortgelijke conclusies had geleid.
Maar dat wil niet zeggen dat de
Algemene Rekenkamer voor niets
heeft gewerkt. Ten eerste graaft zijn
onderzoek aanzienlijk dieper. Er wer
den, alleen al op de universiteiten en
hogescholen, honderdvijftig mensen
geïnterviewd. (Het OESO-drieman
schap 'deed' in tien dagen behalve de
universiteiten ook TNO, de rijksinsti
tuten en het bedrijfsleven).
Ten tweede is in het rapport een
uitgewerkt voorstel tot verbetering
van de situatie gedaan, en daarvoor
is het tijdstip van verschijnen nu
juist bijzonder gelukkig. Want minis
ter De Brauw is met een klein en
zeer select gezelschap betrokkenen op
het ogenblik een discussienota aan
het voorbereiden over de toekomstige
organisatie van het wetenschapsbe
leid En hij zat op de visie van de
Algemene Rekenkamer nadrukkelijk
te wachten.
Daar komt nog bij, dat de Kamer zijn
voorstel voor een nationale raad voor
het universitair wetenschappelijk on
derzoek (zou éte RUWO gaan heten?)
ook in de gehouden interviews heeft
doorgepraat. De opzet werd over het
algemeen gunstig ontvangen.
Belangrijk in die opzet is dat de
planning bewust niet allesomvattend
is. Dat is een gevaar dat in strakke
beleidsstructuren makkelijk over het
hoofd wordt gezien. Het lijkt zo een
voudig: laten we nu eerst op een
rijtje zetten wkt we uitgezocht willen
hebben, en dan kunnen we beoorde
len of daar geld voor is en zo niet
wat we dan eerst gaan doen.
Op die manier kun je een glad lopend
systeem opzetten waarin bijna elke
verrassing is uitgesloten en de we
tenschap om hals gebracht. Want we
tenschap is voor een belangrijk deel
zoeken naar het onbekende. En daar
kun je niet van te voren een gladde
projectbeschrijving voor indienen die
keurig netjes door een commissie te
gen andere projecten kan worden af
gewogen.
In het voorstel van de Algemene Re
kenkamer wordt de ruimte voor ver
rassingen, voor het schijnbaar weinig
relevante onderzoek waaruit tenslotte
nieuwe inzichten geboren worden (of
niet, en daar moet men dan óók tegen
kunnen), geschapen in de vorm van
bedragen per hoogleraar die helemaal
vrij kunnen worden besteed.
Daarmee is het probleem natuurlijk
niet opgelost, de grote vraag is welk
deel van de begroting voor deze vrije
sector ter beschikking wordt gesteld.
Als het in de praktijk symbolische
bedragen worden heeft het hele idee
erg weinig zin. En gegeven het feit
dat een duidelijk wetenschapsbeleid
juist nodig wordt omdat er prioritei
ten moeten worden gesteld (en er dus
op andere dingen moet worden bezui
nigd), zou het wel eens erg moeilijk
kunnen zijn, de omvang van de 'vrije'
sector te verdedigen tegenover de on
derzoekers die wèl precies kunnen
uitleggen wat voor nuttige dingen ze-
willen gaan doen.
Maar dat het conflict tussen vrijheid
en gebondenheid op deze manier aan
de orde is gesteld, is een belangrijke
bijdrage aan de discussie die straks
op gang komt als De Brauw zijn nota
uitbrengt.
Volkorenbrood
Tandarts Y. J. van der Meulen is in
het laatste nummer van het Neder
lands tandartsenblad flink boos ge
worden op zijn collega C. J. Baerents,
bekend voorvechter van volkoren
brood tegen tandbederf.
Volkorenbrood helpt inderdaad,
schrijft Van der Meulen, omdat het
minder kleverig is en dus per saldo
het gebit wat schoner achterlaat zo
dat het minder gauw door de bekende
bakteriëngroei wordt aangetast. Maar
Baerents moet niet beweren dat vol
korenbrood een alternatief is voor
fluoridering van het drinkwater, want
dat is gewoon niet waar. Het helpt
wel, maar minder.
En ook al staat vast, dat in de
zemelen van granen een zekere hoe
veelheid fluorverbindingen zit, er is
nooit bewezen dat dat voldoende ts
om het tekort in onze voeding op te
heffen.
Import
In hetzelfde tandartsenblad geeft H.
J. Meijering een oplossing voor het
nijpende tekort aan tandheelkundi
gen. De internationale statistiekjes
die dat tekort illustreren door te
laten zien dat het in het buitenland
allemaal veel beter is, betekenen in
sommige gevallen dat het in het bui
tenland tè goed is. Met name Zweden,
dat over een tandarts per 1100 patiën
ten beschikt, heeft er eenvoudig te
veel. Zweedse tandartsen trekken dan
ook in enigen getale het land uit.
Wat let ons om ze hierheen te halen,
vraagt Meijering zich af. Het is natio-
naal-economisch bezien zelfs voorde
lig: Zweedse tandartsen hebben de
Staat der Nederlanden niets gekost
aan opleiding, en ze gaan wel dik
belasting betalen.
Afgezien van dit soort frivole argu
menten, met een aanpassingscursus
van een paar maanden, waarin de
Zweedse tandmeesters meteen de taal
wat kunnen leren, moeten zij soepel
in het Nederlandse apparaat kunnen
worden opgenomen, bij voorkeur via
een assistentschap in een bestaande,
goede praktijk.
Niet dat het een sterk en lang houd
baar argument is, maar we mogen
onze handjes toch wel dichtknijpen
voor de maatschappelijke verworven
heden van vnadaag als we die van
een dikke eeuw geleden er naast
leggen. 'Voorschriften voor kantoor
klerken' uit 1850 staan afgedrukt in
het personeelsblad ran Thomsen's Ha
venbedrijf N V. Uit de veertien gul
den regels blijkt, dat de klerken van
de bewuste firma dan net opslag heb
ben gehad: de hoogste chefs, 'oudste
klerken', krijgen 10,25 in de week;
direct onder hen staan de klerken die
het met f 5,50 moeten doen, de aanko
mende klerken verdienen nog een gul
den minder, de jongste bediende
krijgt 2,40 en jongetjes tot 14 jaar
werken net zo lang of langer voor 52
cent. Voor dit inkomen dienen ze zich
aan de volgende regels te houden:
'Op aanwijzing van de Gouverneur
heeft onze firma de werkuren vermin
derd en het personeel dient vanaf
heden slechts op werkdagen ten bu-
rele te zijn tussen zeven ure des
voormiddags en zes ure des namid
dags' waarbij dan bedienden tot en
met de aankomende klerken boven
dien alle zes werkdagen veertig minu
ten vóór en na het werk moesten
schoonmaken. De dag verloopt als
volgt:
'Dagelijks gebeden zullen iedere mor
gen gezegd worden in het Groote
Kantoor. De klerken dienen aanwezig
te zijn'.
'Gedurende kantoortijd is spreken
verboden'.
'Nu de kantooruren drastisch vermin
derd zijn en wel tot elf uren per dag,
is het tot zich nemen van voedsel
toegestaan tussen half twaalf en
twaalf uren, maar het werk mag on-
glaswerk
allemaal.
I
der geen enkele voorwaarde onderbro*
ken worden'.
'Het hunkeren naar tabak, wijn of
sterke drank is menselijke zwakheid
en derhalve verboden roor alle kan
toorklerken'.
Wel had de firma open oog voor
natuurlijke behoeften. Iemand die erg
nodig moest, mocht dat zelfs zeggen:
'Het is toegestaan de natuurlijke drang
te volgen, waarvoor de klerken de
tuin achter de tweede poort kunnen
gebruiken'. Men werd geacht zijn be
hoeften, ongeveer als een poes, te
begraven: 'Dit terrein dient in goedt
staat gehouden te worden'.
Verder: 'Er is voor een kachel ge
zorgd ten gerieve van de klerken',
maar: 'Aanbevolen wordt dat iedere
kantoorklerk gedurende de tijd van
het koude weer vier ponden steenkool
per dag meebrengt'. Dat was wel
nodig, omdat het verboden was 'over
jassen en overschoenen ten burelt
aan te houden'. 'Halsdoeken en hoofd-
kleding' mochten desnoods. Op het
uiterlijk werd streng gelet: 'Kleding
dient sober te zijn. De klerken zullen
zich hoeden voor het dragen van
kleding in opvallende kleuren en van
kousen, die niet goed gestopt zijn'. De
opperste chef zal dus wel elke och
tend inspectie gehouden hebben, mis
schien wel tijdens de dagelijkse gebe
den in het Groote Kantoor.
Vermoedelijk heeft niemand vreemd
tegenover deze gebeden gestaan.
'Godsvrucht, properheid en stiptheid'
waren sollicitatievoorwaarden, 'karak
tertrekken dewelke onontbeerlijk zijn
voor een goede handel'. Geen gods
vrucht, dan ook geen baan. Vrome,
maar keiharde werkgevers in een kei
harde tijd, maar misschien wordt dat
over honderd jaar van de werkgever
van nu ook wel gezegd.
Het is doodzonde om glazen flessen
weg te gooien, ook al krijg je er geen
cent statiegeld voor terug, vinden de
Sparwinkeliers in het noorden des
lands. Je kunt er veel goede werken
mee verrichten, indirect dan, en daar
om vragen ze hun klanten die flessen
toch alsjeblieft weer in te leveren.
Niet alleen geeft dat minder rommel,
die maar weer vernietigd moet wor
den, maar de glasfabriek in Musselka-
naal geeft er goed geld voor, omdat
die er weer nieuw glaswerk van kan
maken. En met dat geld steunt De
Spar de club 'Wees wijs met de
Waddenzee', die er op zijn beurt weer
goed milieuwerk van kan doen.
Misschien een idee voor winkeliers en
huisvrouwen in de rest van het land,
want overal zijn wel milieuwerkers
die bezt zo'n glazen centje er bij
kunnen gebruiken ten bate van ons
kraker
Waarom de anders zo goedlopende
auto van een Utrechtenaar niet wilde
starten, werd zonneklaar, toen de ei
genaar de motorkap opende: een kat
had de auto gekraakt en zich metter
woon in de motorische ingewanden
gevestigd.
De poes moest er uit, maar na een
klein stukje rijden haperde de motor
opnieuw. En ja hoor, daar zat de kat
weer, ditmaal uit protest met z'n
pootjes om de remkabels. De sterke
arm van de politie moest diep in het
mechaniek ingrijpen om het dier on
beschadigd uit het gekraakte onderko
men te halen en op straat te zetten,
maar dat maakte absoluut geen in
druk op het dier. Vastbesloten be
klom het ogenblikkelijk ten derde
male de uitlaat en kroop zover naar
binnen, dat de politie de grootste
moeite had de poes nogmaals uit het
pasverworven eigen home te halen.
De kraker was zo kwaad, dat alleen
een dreigend gehanteerde bezem lang
genoeg indruk maakte om de auto
poesloos te laten vertrekken.
Foei Technische deskundigen in
ontwikkelde landen zouden niet mo
gen worden toegestaan andere foto's
te nemen dan voor hun werk nodig
is', luidt de laatste stelling uit bet
proefschrift van de in Wageningen
gepromoveerde dr. C. J. Grassi. Afge
zien van het ietwat kromme taalge
bruik (maar dat mag. dr. Grassi is
Argentijn) roept deze uitsphraak vra
gen op over de voorstellingen op de
foto's, die deze meneer in handen
gekregen heeft. Paalrecord Er is
een nieuw record paalzitten gevestigd
De Fries Wilt Veenstra uit Nieuwen-
horne stapte gisterochtend stijf en
stram van zijn paal in een sloot in
Sint Martensbrug (Noord-Holland) en
omdat hij het toen 86 uur en 20
minuten hoog en droog had uitgehou
den, had hij daarmee 't vorig jaar in
Ro elofarendsve en gevestigde record
met 35 minuten verbeterd. Misschien
was de Sint Martensbrugse paal wat
comfortabeler Alarm L'oor een
fout van de PTT is de alarmcentrale
van de ANWB maandagavond vijf uur
lang onbereikbaar geweest. Al die
mensen die zich ergens in het buiten
land via de radio hoorden animeren
de centrale te bellen, weten nu nog
niet waarom tenzij het volhouders
waren Kaas Weer is er een
museum aan de Jange rij van echt-
Hollandse bezienswaardigheden toege
voegd: in Schagen is sinds heel kort
het (nog bescheiden) Nederlandse
Kaasmuseum te bezichtigen, waar
vooral handgemaakt instrumen
tarium te zien is, dat vroeger ge
bruikt werd bij de bereiding van
bóeren-Edammer Voornemens
Prins Claus is voornemens 16 septem
ber in de Leeuwarder Harmonie de
'noordelijke wereldmarktdag' officieel
te openen en daar bovendien dc ve -
zamelde menigte toe te spreken over
structurele' ontwikkelingsproblemen.
Voornemens, want je weet nooit wat
er voor die tijd nog allemaal gebeu
ren kan.
prinses
Tot vrijdag blijft ze nog in ons land,
de zeventienjarige Marilyn Rodriguez
uit Curasao, maar haar doel is Ber*
lijn. Daar worden half juli miss-ver-
kiezingen gehouden, waaruit Marilyn
als een van de mooisten tevoorschijn
wil komen. Thuis heeft ze het al tot
'tienerprimses van Curagao' gebracht.
gemeen
De drie miljoen inwoners van Rome
hebben ontegenzeggelijk iets gemeen
met dodelijke slangen: mens en dier
brengen samen de zomer door op het
strand, een kleine veertig kilometer
van de eeuwige stad. Volgens genees
heer-directeur Valenti van de Romein
se g.g. en g.d. is juist dat stuk strand
de Tyreense kust tussen Tor Vaia-
nica en Maccarese een streek die
wemelt van die dodelijke slangen; er
zitten daar meer adders onder het
gras dan waar ook in Italië.
De arts ziet dat alleen maar erger
worden. Doordat de steden groeien,
verhuizen de natuurlijke vijanden van
de slang: de vos en de arend. En
achter ze aan kruipen doen die slan
gen heus niet. Ze zullen wel wijzer
wezen.
lowietje
