'Ik wil wel naar Israël,
maar mijn man is hier nodig'
Nèt even anders
De vrouw van rabbijn Soetendorp:
Bruin bakken
Guus Oster
NIEUW FASCISME
TROUW/KWARTET MAANDAG 12 JUNI 1972
Binnonland
Si ra Soetendorp (29) woont in Den Haag. Zij is getrouwd met de jonge rabbijn Soeten
dorp en als zijn vrouw neemt zij een aparte plaats in. 'Je kunt het een beetje vergelijken
met wat een doktersvrouw doet. Die regelt ook van alles voor haar man'. Mevrouw Soe
tendorp heeft twee dochters. Eén van twee en één van bijna vier jaar.
In een gesprek met haar kom je al snel onderwerpen als: joden in Nederland, Israël, de
Drie van Breda, anti-semitisme, de sabbath en Hadimassa.
Het gezin woont aan de Laan
van Meerdervoort. Het is een
gewoon huis, en mevrouw is
er blij mee. want we woon
den eerst in zo'n kale flat. Dit
huis is heerlijk, je kunt hier
mensen ontvangen en er is ruim
te voor de kinderen.'
In 1968 zijn de rabbijn en zijn
vrouw in Nederland komen wo
nen. Daan-oor zaten ze in Enge
land en Amerika. 'In Engeland
heeft mijn man zijn opleiding
als rabbijn gehad. Dat was daar
een heerlijke, onbezorgde stu
dententijd. Ik volgde er een cur
sus Joodse geschiedenis. Toen
waren we al getrouwd, ja, we
hebben elkaar leren kennen jn
een zionistisch jeugdkamp.
We waren daar met nog
een heleboel leiders en leid
sters. Toen was er op een avond
een discussie over Camus en
Cartre. Nou, we waren beiden
nét van school en hadden die
stof nog helemaal in ons hoofd.
Ik weet het nog goed dat we het
fel met elkaar oneens waren.'
Na Londen werd het Amerika,
want de rabbijn kreeg een 'Fel
lowship', een soort studiebeurs
die maar zelden wordt uitge
reikt. 'Mijn man ging toen Hel-
lmistische literatuur studeren op
het rabbijnencollege. We zijn er
een jaar geweest. In het begin
was het wel fijn. Mijn man had
ook nog een gemeente, die acht
uur vliegen bij ons vandaan was.
Nare sfeer in VS
Maar het werd ln de loop van
dat jaar niet leuker in Amerika.
'We konden langer blijven, maar
de sfeer werd afschuwelijk. Eerst
die moord op Martin Luther
King. Het was net of je in oor
logstijd leefde. Ik kon alleen de
straat niet op. De helft van de
winkels was dicht en je moest
bijvoorbeeld ineens je ramen
barricaderen. Daarna werd Bobby
Kennedy vermoord en toen zijn
we maar weggegaan. Het was
een nare sfeer.'
De rabbijn en zijn vrouw moe
sten wel weer eng wennen aan de
toestand in Nederland. 'Het was
volkomen anders dan we in
Amerika hadden meegemaakt.
Do joodse gemeenschap daar ver
schilt enorm van de Nederland
se. In Israël is het ook anders.
Ik sou best naar Israël wilier,
maar ja. m'n man vindt dat hij
hier nodig is. want waar haal je
zo gauw een andere liberale rab
bijn vandaan?
Mevrouw Soetendorp met haar beide dochters
maal naar Israël zijn geëmi
greerd. 'De groep liberale joden
is niet zo groot. De orthodoxen
zijn veruit in de meerderheid
en zij hebben veel invloed op de
regering. Maar de doorsnee-Is
raëli is niet orthodox-religieus.
Ik weet dat van m'n zusje. Die
vertelde dat Grote Verzoendag
daar als een soort Hemelvaarts
dag wordt gevierd. De mensen
gaan lekker picnicken. Ook het
joodse nieuwjaar valt de mensen
vaak tegen. Ze verwachten een
enorme sfeer, maar daan-oor kun
je beter in je eigen land blijven.'
Israël 'open-
De Russen
Zij vertelt dat er erg veel wordt
gedaan voor de Russische joden
die soms met hele dorpen naar
Israël komen. Er zijn speciale
opvangcentra voor. Maar
wanneer er weer berichten bin
nenkomen zoals bijvoorbeeld het
nieuws over de schietpartij op
luchthaven Löd, dan merk je hoe
onveilig het eigenlijk is. Zoiets
kan overal gebeuren. Maar ik
heb het gevoel dat wanneer er
geweld is in de wereld, dit altijd
in Israël het hoogtepunt bereikt.'
Mevrouw Soetendorp vertelt dat
zij vroeger veel last heeft gehad
van anti-semitisme. 'Ik woonde
in een dorp en was het enige
joodse meisje op school. Ze
scholden me vaak uit voor 'vuile
rot-jodin'. Op een gegeven mo
ment had ik ook het gevoel dat
m'n schoolcijfers werden ge
drukt.
Er is in Israël een vrije sfeer.
Er zijn enorm veel mogelijkhe
den voor je kinderen en het is
een mooi land. De manier waar
op de mensen daar hun huis
voor elkaar openstellen spreekt
mij erg aan. Je kunt open dis
cussiëren en je hoeft niet zo be
leefd te doen. Je hoeft ook geen
geschreven uitnodigingen te ver
sturen wanneer je visite wilt
ontvangen. De deur is altijd voor
je open en kom je niet gelegen,
dan ga je tóch zitten en pakt zelf
iets te doen. We hadden dat in
de joodse gemeenschap in Ame
rika ook. maar in Nederland
schijnt dat moeilijk te zijn. Ik
probeer het, maar je kunt het
niet in Je eentje.'
Toch weet mevrouw Soetendorp
te vertellen dat het de joden
soms tegenvalt wanneer ze een-
Dat bruin worden in de zon geeft
ieder jaar weer een hoop gedoe.
Want zodra het eerste zonne
straaltje zich laat zien, gooien
wij Nederlanders onmiddellijk
de kleren van het lijf en laten de
boel maar branden. Fout natuur
lijk. Daarom is een goeie anli-
zonnebrandolie of -crème beslist
noodzakelijk. De diverse cosme-
tica-huizen hebben in hun assor
timent goede crèmes en olies.
Heeft u geen zin om dat dure
spul te kopen, dan is gewone Ni-
vea nog altijd uitstekend. Heeft
u een aparte huid. dan is het op
passen geblazen. Vooral vrouwen
met een droge huid moeten zor
gen dat ze een anii-zonnebrand-
crème gebruiken, waarin een
vocht-inbrengende crème is ver
werkt. Eventueel kunnen zij
naast gewone olie een aparte
vocht-inbrengende crème ge
bruiken.
Max Factor heeft een combinatie
van die twee, de Sun Tan crème,
die de huid koel houdt. Deze
nieuwe crème is inderdaad een
uitkomst voor vrouwen met een
droge huid die tóch lekker bruin
willen worden. Heeft u geen zin,
tijd of geld om lekker in de zon
te kunnen liggen dan is er nóg
iets aardigs: de 'face glosser' van
Max Factor: een crème die voor
zichtig over het gezicht moet
worden uitgesmeerd en een na
tuurlijk bruine tint geeft.
De Drie
We komen op de oorlog. Me
vrouw Soetendorp heeft onder
gedoken gezeten en de rabbijn
zat in een kamp. Wat vindt ze
van de Drie van Breda?
'Laat ze maar zitten. Er zijn nu
nog zoveel joden die levenslang
hebben. Kijk. wanneer iemand
één moord pleegt, dan moet hij
ook zijn straf uitzitten. Als ie
mand steelt ook. Waarom zouden
zij dan vrij mogen en in Duits
land een heerlijk leventje krij
gen?'
Zij vertelt dat het in de dagen
dat de affaire met de Drie van
Breda speelde, erg naar was. 'Er
kwamen mensen aan de deur die
dan zeiden joden te hebben ge
red.
Dreigbrieven kregen we ook. Zo
van: we hebben nog wel een
bommetje voor jullie. Niet al
leen de mensen van de regering
hebben het in die tijd moeilijk
gehad. Wij ook.'
Heeft mevrouw Soetendorp Hadi
massa gezien?
'U bedoelt die uitzending waar
in die moppen werden verteld?
Nee, niet gezien. Wel excuus
van Kees van Kooten en Wim
de Bie. Ik heb helemaal geen
bezwaar tegen stick-jokes, maar
deze waren erg ongelukkig ge
kozen. Hadden ze maar andere
genomen, want er zijn genoeg
leuke moppen. Ze hebben niet
beseft wat ze los zouden maken.
Xee. ik heb geen bezwaar tegen
moppen over Sam en Moos, maar
ze zijn allemaal zo oud. Als Max
Tailleur hier zou optreden, dan
ging ik er niét naar toe. Tail
leur brengt niet de vorm van
amusement die mij aanspreekt.
Ik weet dat sommige mensen in
principe al razend zijn om een
mop waarin joden voorkomen.
Maar dat vind ik niet erg. In
Amerika heb ik destijds een
plaat met joodse humor gehoord
en daar heb ik me kapot om ge
lachen. Maar dan heb ik het ge
hoord en dan hoeft het niet
meer.'
Naar de sabbath toe
Ze vertelt over het werk van
haar man. Dat hij veel weg is
en dat ze zich daarom de laatste
tijd veel bezig houdt met de kin
deren. 'We leven altijd naar de
sabbath toe, kun je wel stellen.
Daar maken we dan op vrijdag
middag een heel feest van. Het
eten is dan uitgebreider dan
anders. Meestal kook ik iets uit
een kookboek en hebben we
meer gangen aan tafel. Het huis
is lekker opgeruimd en de kin
deren worden lekker verzorgd.
Nou, dan gaan we eten, waarbij
eerst de zegen over de kaars
wordt uitgesproken. Ons oudste
dochtertje kan vrijwel alle ge
beden meezingen. Dan gaat m'n
man naar een dienst en is sab
bath begonnen. Officieel begint
de sabbath wanneer de eerste
ster aan de hemel staat, maar
wij hebben het hier wat makke
lijker gemaakt.'
Aan het einde van die sabbath is
er weer 'n ceremonie. Dan wordt
een gevlochten kaars aangesto
ken die wordt gedoofd in de
wijn. Daar zitten dan ook weer
gebeden omheen. Het is eigen
lijk een orthodox gebruik, maar
wij doen het hier ook.'
Mevrouw Soetendorp vindt dat
ze niet anders is dan andere
vrouwen 'Hoewel', zegt ze, 'af
en toe zijn er mensen verbaasd
over het feit dat m'n man en ik
óók tafeltennissen. Dan zeggen
ze; we wisten niet dat u zó ge
woon was.'
Het haar van
Pat Nixon
Amerikaanse vrouwen schijnen
niet graag naar de kapper te
gaan. 'Je moet er geweest zijn'
om te kunnen weten dat ie
dere Amerikaanse vrouw de hele
dag met krulspelden in het haar
door supermarkten dwaalt. Of
dat allemaal waar is? De Natio
nale Bond van Amerikaanse
Kappers besloot iets aan rec-
clame te doen en riep Pat Nixon
(vrouw van Richard Nixon) uit
tot de best gekapte vrouw van
Amerika. Overigens is Jackie
Onassis van de lijst van best ge
klede vrouwen afgevoerd. De
jury die de lijst opstelt is van
mening dat Jackie voor haar
leeftijd té korte rokken draagt.
De T-shirts blijven het deze zomer nog helemaal doen. Ze
zijn in de meest felle kleuren te krijgen en de wilde des
sins zijn aan de minderende hand. Effen en een streepje,
heeft de confectie-industrie besloten. Bij Voss doen ze, zo
als gewoonlijk, altijd alles nèt even anders en daarom op
deze foto een soort van T-shirt met korte, maar wijde
mouwen 14,Overigens zijn deze mouwtjes ook te
vinden in korte hesjes en jurkjes.
Hij is op dit moment waarne
mend directeur van het Neder
lands Theater Centrum in Am
sterdam. Hij loopt al een jaar
tje mee in de toneelwereld en
daarin heeft hij misschien wel
evenveel vrienden als vijanden.
Want bij GUUS OSTER zijn er
maar twee mogelijkheden: óf je
bent helemaal tégen hem of he
lemaal vóór. Guus Oster moest
het onder druk van de tomaten
opgeven bij de Amsterdamse
Schouwburg, toen hij daar di
recteur was. Nu blijken de al
ternatieve plannen die na Oster
zijn uitgevoerd, óók geen hond
naar de schouwburg te trekken.
Dus u bent natuurlijk wel een
beetje trots?
'Integendeel. Ik ben er nóg ver
drietiger door geworden, omdat
ik dacht dat het dieptepunt al
was bereikt. Nu blijkt dat de si
tuatie nog veel erger is en dat
had ik niet verwacht'.
Wat is de oplossing?
'Ik ben me daarover aan het be
raden en hoop dat het Neder
lands Theater Centrum daarin
een belangrijke rol zal spelen'.
Geen enkel leedvermaak dos?
'Nee, geen enkel leedvermaak,
want daar is het toneel niet mee
gediend'.
Ze zeggen dat Je tegenwoordigt
alleen In Londen goed toneel
kunt zien.
'Dat vind ik niet juist. Zoiets
kun je niet in z'n algemeenheid
zeggen. Wanneer ik bijvoorbeeld
een uitvoering van 'Mooi weer,
vandaag' zie, zoals in Den Haag
met Paul Steenbergen en Ko van
Dijk, dan geloof ik dat je derge
lijk voortreffelijk toneel niet in
Londen ziet.'
Moet er meer toneel op de tele
visie worden vertoond, of min
der.
'Toneel op de televisie is altijd
goed, maar die t.v. blijft als zo
danig natuurlijk wel een concur
rent ^an de schouwburg. De
mensen willen graag een kos
tuumstuk uit Engeland op het
scherm zien. Maar de televisie
hóólt het natuurlijk niet bij het
emotionele gebeuren in de
schouwburg.'
U zit in Wie van de Drie. Vindt
u dat geen flauw spelletje?
'Beslist niet. In de tijd dat ik
nog op het Leidseplein zat, kreeg
ik naar m'n hoofd dat ik aan
dergelijke uitzendingen niet kon
meedoen. Maar het is onzin te
zeggen dat zoiets beneden je
stand is. Het verschijnen op de
televisie in combinatie met je
dagelijks werk moet kunnen.'
Heeft u nog een boodschap voor
het Nederlandse volk?
'Nee, die heb ik niet. maar dat
wil niet zeggen dat ik geen
boodschap aan het Nederlandse
volk heb.'
heeft vertoond. Maar
blijft aan niemand
Dat hebben de adellijke!
intussen ook door en kl
nu niets meer met
maken hebben. Vooral^
dames die tegen de
tig jaar lopen. Want
leeftijd behoor je getroi
zijn is de adellijke Bril
regel. Alleen de 19-jari
Cecile Kerr kan het
paar jaar uitzingen. Zijï
laatste die aan Charles is||
peld. T
Mevrouw Nixon
Ellen minder
op de planken
De actrice Ellen Vogel heeft een
lange reis gemaakt door Oost-
Europa en Zweden. Ze heeft er
veel toneel gezien en vooral:
heb ik dingen bevestigd ge
zien die ik al aanvoelde.' Ze ge
looft dat ze steeds minder het
toneel op zal gaan, want:
ik heb 25 jaar met al mijn inte
griteit op het toneel gestaan,
maar ik denk dat ik mijn langste
tijd als actrice wel heb gehad.
Ik voel veel voor televisie-regie.
Het stelt hoge eisen, maar ik zou
het wel aandurven.'
Johnny's
hoofdprijs
'Ik heb geen tijd voor vrouwen,"
deelt Johnny Kraaykamp mee.
De komiek meldt verder dat hij
ze wél interessant vindt. 'Als ze
maar leuk zijn. Ik zeg altijd: een
vrouw die je helemaal aanvoelt,
die je moeilijkheden begijpt en
deelt dat is de hoofdprijs uit de
loterij. Die vind je praktisch
niet. Voor mij is de ideale vrouw
een vrouw die niet onmiddellijk
warm wordt als er een enorm
knappe glazenwasser de ramen
staat te boenen, die de ballen
in de kerstboom hangt en m'n
gezioht afspoelt als ik koorts
heb.'
Jane Fonda
De brieven
van Jane Fonfc
eei
Filmster Jane Fonda w
wel in allerlei rolprenten j
maar écht belangrijk vif»s
het niet meer, die filmei
heeft een ander doel
leven: het oplossen van
men van Black Panters,
ders, indianen en Vietna
'Ik schrijf per week zo'
derd brieven aan regerin..
instanties die de ellend 1
veel mensen zouden kunn jn
heffen. Maar alleen met b
schrijven kom je er niet.
je krijgt zelden antwoord.
om reis ik de laatste tijd d
wereld dojr om aan de
ringen te vragen of ze m'i
ven wel hebben ontvangei
Yoko over
emancipatie
De vrouw van ex-BeatleJJ
Lennon heeft het al een!
gehad over emancipatie. 1
gint erop te lijken dat i
fikse studie over aan het i|
is. De strijd moet gestf
Worden: 'De revolutie
vrouw is te vergelijken i
revolutie van de zwarten'?
Yoko Ono. 'Maar we moetef
vergissing zien te vermijd»
de negers in het begin oolf
ben gemaakt, namelijk: te f
bereiken dat man en vroul
lijk zijn. Gelijkwaardige d
lijk zijn twee verschillen^1
grippen.'
jQhnny Kraaykamp
Prins Charles,
de vrijgezel
De Engelse kranten treden hun
adellijke personen wat brutaler
tegemoet dan bijvoorbeeld de
Nederlandse hun koninklijke
personen doen. Over prins
Charlies is altijd wel wat te
lezen. Vooral als hij zich weer
m gezelschap van een vrouw
Blikje slakken (24)
125 gr. boter
3 ansjovisfilets
1 sjalotje
teentje knoflook
peterselie
druppels cognac
witte wijn.
Wanneer u nog geen
huisjes hebt, dan die eerst k
want anders kunt u dit r«
niet maken. Laat de slakken111
lekken op een zeef. Roer di
ter zacht met de fijngesm
ansjovis, het geraspte uitje
geperste knoflook, een eetl
gehakte peterselie en een
druppels cognac. Laat de 1
in de koelkast iets opstijve
doe er in elk slakkehuis iets
Dan de slakken in hun huisjefp1
dichtsmeren met de rest vj
boter. Leg de slakken niet.
onderkomens op de slakkebo:
en sprenkel wat witte wijn :il
het geheel. In een voorvers
de oven goed heet laten wol
Menutip: Slakken, stokbr j
tulnboontjes, gebakken aard^ch
len, kalfsoesters, meloen.
De redactie befeondt xlch bet recht roor om
ter opname la deze rubriek ontvangen mc-
nlnxtultingen verkort weer te geven. BIJ
pobllkatle vrerdt met de naam van dc
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gesonden aan de heer Job. C. Francken.
«ecretari* van do hoofdredactie van Trouw-
Kwartet. Poatbu* 8SJ. Amsterdam.
organisatie die in vrijwel elke anders
denkende een communistenvriend ziet
en strijders tegen sociaal en raciaal
onrecht als kryptocommunisten be
schouwt. Deze figuren, die het willen
opnemen voor de verdrukten in Oost-
Europa. wensen onrecht elders b.v.
in Brazilië eenvoudig niet te zien,
blijkens een publikatie in het geest
verwante blad 'Koers'. Genoemde se-
kretaris liep in november 1970 in de
voorste gelederen van de door Carl
Mclntire georganiseerde 'Victory in
Vietnam March' (waarbij een over
winning. desnoods met behulp van
kernwapens, werd gepropageerd). In
dit licht krijgen bt-paalde aktles ten
behoeve van Oosteuropese christenen
(die hen waarschijnlijk meer moei
lijkheden dan steun bezorgen' toch
wel het karakter van vlaggen die een
dubieuze lading moeten dekken. Nu
een aantal argeloze EO-contribuanten
voor deze kar wordt gespannen meen
de ik er goed aan te doen. hierop te
attenderen.
Driehuis
in Zuid Vietnam; 5. Het moorden van
de Viet Cong in Quang Tri in april
1972; 6. Het moorden in An Loc waar
een Noord Vietnameze tank een kerk
binnenreed, waar een kerdienst bezig
was, en waar alle vrouwen en kinde
ren werden gedood; 7. Het doden van
patiënten in een ziekenhuis in An
Loc.
Seherpenzeel
W. Geuze
Spelling (4)
Telegram (2)
Met instemming las ik het ingezonden
stuk van de heer Noorda uit Boskoop
over het telegram dat de EO aan
president Nixon heeft gestuurd en
waarin meer vrijheid voor de christe
nen in communistische landen wordt
bepleit. Nu zal wel niemand geloven
dat ook maar één Oosteuropese chris
ten bij zo'n telegram gebaat is; de
werkelijke reden moet dan ook in het
politieke vlak worden gezocht. Wel
licht is het daarom van belang te
weten dat de sekretaris van de EO
behoort tot de leiding van een organï-
»atie die een ultra-extreem standpunt
ta.v. het communisme inneemt; een
dr. A. Ruiter
Tribunaal
In Trouw/Kwartet van 5 juni stond
dat het Vietnam tribunaal waarschijn
lijk naar Nederland komt. Ik hoop
dat het dan ook de misdaden behan
delt van de Viet Cong en de Noord
Vietnemezen en dit zijn er nog wel
een paar: 1. Het uitmoorden van wes
terse gezinden in de jaren 1954 - 1958;
2. Het regelmatig aanslagen plegen en
moorden op de stembureaus; 3. Het
moorden tijdens he* Tetoffensief in
Hué. waar zo'n 2900 mensen zijn ver
moord (zie Panorama no 12 van
1972); 4. Het jarenlang met raketten
schieten op dichtbevolkte woonwijken
In antwoord op Spelling (3) van de
hand van de heer A. Terlouw
(tr./Kw. 7.6.'72) graag het volgende:
1. Zes van de acht treurige spelfouten
in mijn ingezonden stuk komen voor
rekening van de zetter. Zélf ben ik
inconsequent geweest m.b.t. de spel
ling van de ch-klank in 'overeenkom -
stich. lochies en psicholochies', waar ik
ten onrechte g's geb gebruikt Omdat
ik. waarschijnlijk mèt de heer Ter
louw. tegen spellinganarchie ben,
schrijf ik normaal nog altijd in de
bestaande spelling. Vandaar die twee
slippertjes. 2. Dat de heer T. sugge
reert, dat ik aanmatigend, abnormaal
en spraakgebrekkig ben, is. mede ge
zien die zes zetfouten, niet zo erg
leuk voor mij. maar wel enigszins
begrijpelijk. Dat hij het doet voorko
men. dat mijn wat ludiek bedoelde
spelsysteem toch het wezen van de
taal zou aantasten, berust nu net op
het misverstand, dat ik wilde bestrij
den, namelijk het identiek stellen van
taaien spelling. De heer T. stelt, dat
hij 'koeterwaals' te horen krijgt Met
evenveel recht kan ik stelln, dat ik
su perkoe terwaals te horen krijg, als
ik een willekeurig stuk in de geves
tigd spelling lees en daarbij voor
ieder gebruikt spellingsymbool één en
hetzelfde foneem zou uitspreken. 3. In
geen enkel spellingsysteem valt aan
compromissen te ontkomen. Waar ik
voor pleit is, dat dit aantal compro
missen zo gering mogelijk gehouden
wordt. De klank 'e' van 'de' bijvoor
beeld zal altijd moeilijkheden blijven
geven bij de registratie, zolang er
geen apart symbool voor wordt ge
bruikt Overigens leg ik me graag
neer bij elk denkbaar, consequent
systeem, dat van het klankbeeld van
het Algemeen Beschaafd uitgaat Wil
men zover komen, dan zal men toch
heus niet langer op twee gedachten
moeten blijven hinken en onderscheid
dienen te maken tussen taal en spel
ling. 4. Het is merkwaardig te consta
teren, dat men in de huidge spelling
strijd nagenoeg dezelfde strijdbijl
hanteert, waarmee men destijds, bij
de overgang van de spelling de Vries
en te Winkel op de huidige, de voor
standers van spellingvernieuwing te
lijf ging. 5. Uit de slotvraag van de
heer T.: In welk dialect zullen we
gaan schrijven?, blijkt dat ik voor
hem niet begrijpelijk ben geweest in
mijn argumentatie. Met het spetlings-
vraagstuk ta.v. het Algemeen Be
schaafd heeft het fonetisch vastleggen
van de uitspraak van onze volwaardi
ge en uiterst interessante dialecten
niets, maar dan ook helemaal niets te
maken.
Den Haag
schaarse radio-zendtijd af om ons iets
van het zingen der parlementariërs te
laten horen en Dr. Tilanus vertelde
voor de radio, dat deze dienst op hem
een 'indrukwekkende indruk' had ge
maakt. Je zou haast denken dat deze
fracties tot dusver hun werk deden
zonder als fractie daarbij te bidden,
maar dat kan natuurlijk niet waar
zijn. In het Israëlische parlementsge
bouw, de Knesseth in Jeruzalem, is
een zaal ingericht als synagoge. Iedere
week, voor de aanvang der beraadsla
gingen komen daar orthodoxe leden
van regering en parlement bijeen in
een korte dienst om de God van
Abraham, Izak en Jakob aan te roe
pen. De synagoge-zaal is altijd open
voor ieder die in het politiek gewoel
behoefte heeft aan stilte en bezinning.
Vreemd eigenlijk, dat ons parlement
en onze regering kennelijk nooit be
hoefte hebben gevoeld aan zo'n cen
trum op '..et Binnenhof er althans
nooit iets aan gedaan hebben. Uiter
aard zou, als er ooit een kapel komt
op of bij het Binnenhof deze open
moeten staan voor parlementsleden
uit alle partijen en niet alleen voor
de leden van drie van de vijf christe
lijke fracties.
Utrecht
A. Borstlap
G. Tanis
Vietnam (11)
Gebedsdienst
Trouw/Kwartet bracht 't bericht dat
de 3 christen-democratische fracties
een gemeenschappelijk beraad afslo
ten met een gebedsdienst. De CHU
stond zelfs enkele minuten van haar
In Trouw/Kwartet van 3-6-'72 wordt
door dr. The Tjoe heel lustig gejong
leerd met 'Pentagon Papers', 'Tele
gram van Dulles', 'Military Assistance
Advisory Group' en met nog meer
van die ogenschijnlijk authentieke ge
gevens. Ik zeg 'ogenschijnlijk', want
die authenticiteit is kennelijk ont
leend aan de zeer linkse New York
Times. Life e.a., zgn. progressieve bla
den. Ook komt het mij voor dat The
Tjoe Tie gegrasduind heeft in het
boek The Free World Colossus van de
marxistisch georiënteerde Amerikaanse
journalist en schrijver David Horo
witz. En daar dergelijke bronnen voor
nieuwsgaring berucht zijn wegens
aperte verdraaiingen van feiten, kun
nen verwijzingen naar wat uit die
kokers komt, niet au sérieux genomen
worden. De vraag of dr. The Tjoe Tie
ook kennis genomen heeft van de
artikelen waarin de door hem gebezig
de aantijgingen weerlegd zijn, kan
wel achterwege blijven. Hoe zou hij
daartoe kunnen komen! Dat past im
mers niet in zijn kraam.
Den Haag
Victor H. Huitink
Studentenprotest (2)
Als student wil ik reageren op de
bijdrage van de heer P. Bos (7 juni
'72) over het studentenprotest. Wan
neer je er vanuit gaat dat iedereen
recht heeft op goed onderwijs, zullen
ook de voorwaarden geschapen moe
ten worden voor de realisering daar
van. Het systeem, waarbij iedere stu
dent zijn eigen studie moet bekosti
gen, volledig of voor een deel, wat op
dit moment als gevolg heeft dat de
collegegelden en inschrijvingskosten
worden verbood, werkt in het nadeel
van de lagere inkomens. Deze mensen
moeten dan behalve een financiële ook
een emotionele drempel overwinnen
om te gaan studeren. Verhoging van
de studiekosten, zonder maatregelen
te treffen in de zin van een systeem
voor studiefinanciering, gekoppeld
aan een fundamentele gelijkschake
ling van alle salarissen, moet d
worden afgekeurd.
Baarn
Willy R' J'
ADVERTENTIE
Nieuwe vormen van fascisme,
over in het nieuwe nummer vi
Abonnementsprijs 16,per ha
32,per jaar. AbonnementeL
nen elk ogenblik ingaan.
Bon - ingevuld in BLOKLETTEBl
envelop (zonder postzegel) verM
aan:
Hervormd Nederland.
Antwoordnummer 1776, Den Haaf*®
