7 München lies op grotere schaal - )ok de misdaad en de chaos 1972 corruptie verspilling waanzin Olympiade derLeistung Knorr ruft auf zurgroRen ,<LVC5S£A Reihe Hansei Hans-Horst Henschen-jri Reinhard Wetter P) Anti-Olympia/Ein Beitra} zur mutwilligen Diffamierung und öffentlichen Destruktion der Olympischen Spiele und andererNarreteieiu 1 OITVF/KWARTET ZATERDAG 10 JUNI 1972 Sport K2S PELEN VERSNELLEN CRISIS VAN MÜNCHEN jiinchen hoopt deze zomer het liddelpunt van de wereld te zijn: liljoenen mensen (per dag een 00.000) zullen het twee weken lurende sportfeest van de Olym- iade op het Oberwiesenfeld met Sgen ogen kunnen aanschouwen D, zo schat burgemeester Vogel, kwart van de mensen zal lankzij de radio en televisie niets Bissen van wat zich, geprogram- lieerd naar de hoogste drama- ische eisen, in de stadions ont- louwt. Dat dit alles meer dan een slor dige belasting-stuiver zal kosten en dat het aantal van die stuivers s gestegen op een wijze die al- een ruimte laat voor schandalen, leert de bondsrepublikeinse bur- rers nauwelijks en de bevolking pan München niet in het minst, tegenover 'De Kosten' immers bt De Versnelling': de Spelen toten München, Beieren en hiitsland vooruit in de vaart der rolkeren van de Spelen gaat sen stuwkracht uit, die vrijwel illes rechtvaardigt. En op het punt van die versnelling ijn zelfs de fanatiekste tegenstanders iet eens met de verantwoordelijke eremoniemeesters: de Spelen versnel- en de ontwikkeling van München Heen over het waarheen bestaat geen enstemmigheid. Voor Reinhard Wet- tr, socioloog en mede-auteur van het nlangs verschenen boek 'Anti-Olym- ia', bespoedigen de Spelen vooral de conomische crisis van de stad lünchen. Reeds tien jaar terug te mde die crisis zich af en hoewel de pelen de massa een hoop zand in de gen strooit, komt München snel ichter bij de financiële afgrond. Noodlottig grafiek van Münchens ontwikke- ig, die na de oorlog alleen maar ihoog wees, knakte in 1963. Rein- d Wetter: 'De inkomsten van nchen uit belastinggelden daalden n sterk: de groei van de inkomsten .terug van 44.51 miljoen Mark tot ïiljoen Mark en een jaar later de gemeenteraad van een bijna ^"0 door Hans Schmit W'onn bol don nAchtfcn Obmplwhen SpMon wlcnler dleMHlrekordo pnrzoln «.donken Sic tui linycr i Dle Bahn i ist dabei. Dabei mit I ^'(r der Bahn. 7 - itm.j'i den en 'in 1972 niet in staat is voor 20 miljoen Mark een bejaardencen trum en twee scholen te bouwen noch een tariefsverhoging van 30 procent van het openbaar vervoer kan vermij den.' Toch wordt er op het Oberwie senfeld wel gebouwd en de verkeers- bouw in Beieren is ook al op de hoofdstad geconcentreerd. Reinhard Wetter: 'Het geld daarvoor is uit andere geb;eden weggenomen het geld is n;et uit de lucht komen val len. maar ergens anders vandaan ge komen.' Arbeiders Zoals München ten behoeve van de Spelen geld aantrek zo zoog het ook arbeiders naar zich toe. Noordfranken en het Bayerische Wald, gebieden te gen de grens met de DDR, zijn bij voorbeeld economisch zwak niet alleen in vergelijking met Beieren maar ook ten opzichte van de gehele bondsrepubliek. Vanuit die gebieden zijn de arbeiders naar München ge trokken en, zo stelt Reinhard Wetter, 'als na de Spelen niet voor continuï teit wordt gezorgd, en dat zal erg moeilijk zijn, ontstaat er een conjunc turele werkloosheid, die terugslaat op de arbeiders uit de toch al relatief arme streek.' Niet alleen uit Noordfranken kwamen de arbeiders ook uit Griekenland, Turkije en Joegoslavië stroomden de werkkrachten toe. Momenteel heeft München 220.000 gastarbeiders. Rein hard Wetter: 'Sinds tien jaar stijgt het aantal buitenlandse werknemers sterk de laatste jaren hebben velen zich met vrouwen en kinderen hier gevestigd, de ooor de Olympische Spe len ontstane toeloop van arbeiders is een sterke belasting voor de infra- struktuur het betekent weer nieu we moeilijkheden. Want er zijn geen leraren, geen scholen, geen speelplaat sen en er is evenmin geld. Daarmee is in feite de crisis van München nog versterkt, hoewel die nu nog niet zichtbaar is.' Ein Olympltiitgar von Münehcn ataht irtit» fut. Dia OSRAM powa/atua. Zaden Otympischen Spelen kommt nur die Elite Philips 1st dabei De Spelen zijn een dankbaar reclame-object. Hierboven enkele vor men van reclame zoals die door grote firma's zijn gebruikt. noodlottige ontwikkeling. München zat in geldnood veel bouwmaatre- gelen konden niet worden uitgevoerd, den de plannen tot het organiseren van de Spelen een projekt waar voor wèl geld vanuit de Bund en de Lander zou kunnen komen.' Sindsdien is in München op giganti sche schaal geïnvesteerd hoewel München een stad is met grote schul- free weken lang zal in ihen alles tot in het mderdduizendvoudige zijn irgroot. Dagelijks trekt gigantische stroom van soekers (minimaal een miljoen) naar het Iberwiesenfeld en wat voor «stagen dat zal geven Eet degenen die zoals iede- dag het spitsuren-ver eer vormen, met degenen 5e hun vakantie beginnen of eindigen met een tocht rngs München en met de- enen die toch nog even aar het Olympisch com- !ex willen gaan kijken at voor botsingen dat zal even is niet zo moeilijk oor te stellen. Die vergro- tag geldt echter niet al- een het verkeer zo zal ok een schare zakkenrol- ers, roofovervallers en op- Ichters bezit nemen van de tad en ondanks alle in- panningen van de afgelo- m jaren zal ook niet kun nen worden voorkomen dat ten horde prostituées zich mengt tussen de veelal niet nbemiddelde sportliefheb •ers van heinde en verre. Haar misschien meer nog dan de pooiers en zakken rollers vreest men in München de jeugd die over het algemeen als langharig tuig wordt afgeschilderd, de drug-dealers, de politiek gedrevenen zoals Kroti- sche bannelingen of rechts- extremisten of sympathisan ten van de in Duitsland zo gevreesde Baader-Mcinhof- groep. Dankzij internationa le uitwisseling zijn van der gelijke lieden dan ook reeds zwarte lijsten aange legd. Ook het politie-be- stand is aangepast: 5.000 politieagenten zullen het Beierse korps verster ken, waarvan er 4300 in München te werk worden gesteld en 700 op grenspos ten zullen assisteren. Op het Oberwiesenfeld zullen 1700 ongewapende ordebe wakers in blazers en met Tiroler-hoedjes rondlopen en de 20.000 soldaten zijn in beginsel alleen ingezet voor vreedzame assistentie. Het blijft echter de vraag of de politie iets anders zal kunnen doen dan het ont warren van de verkeersklu- wen want ondanks alle verzekeringen van hoger hand dat het allemaal wel zal loslopen, staat niets met zekerheid vast. Reinhardt Wetter: 'Het enige principe is dat van de hoop: men heeft 2.000 inwoners van München gevraagd wat ze doen ten tijde van de Spe len en die hebben gezegd: misschien ga ik weg met mijn auto maar misschien ook niet, en dan hoopt men dat de inwoners van München weggaan. Er is vastgesteld dat er per vijf bezoekers niet meer dan één auto mag zijn om een ramp te voorkomen en dan hoopt men, terwijl het ge middelde voor een voetbal wedstrijd 1 op 3 is, dat dat ook gebeurt. Men hoopt dat de gasten de auto zullen laten staan, men hoopt dat men gebruik maakt van het openbaar vervoer, maar al jaren loopt het gebruik van het openbaar vervoer, te rug.' De waanzin van die ver wachte chaos wordt door Gerhard Schwerenz, in het nawoord van het boek 'Die Corruptie Nazi-Olympiade' scherp ge tekend: terwijl in het stadi on de sterkste sportmensen strijden om een fractie van een seconde sneller te zijn, wordt die winst van binnen het stadion daarbuiten mil- joenenvoudig verloren in het stilstaande verkeer en de lange reeks botsingen. En het is nauwelijks fictie te noemen, wanneer Rein hard Wetter de chaos be schrijft die een uur voor de opening van de Spelen zou kunnen uitbreken wan neer iemand in de U-Bahn aan de noodrem trekt, wan neer een agent vanuit een helicopter een wagen van de Baader-Meinhof-groep meent te zien of wanneer rechts-extremisten demon- steren tegen deelname van de DDR. Die katastrofe zou leiden tot lege tribunes tot een feest voor televisie kijkers. Daarom, zo meent Reinhard Wetter, zou het gewoon eenvoudiger zijn geweest in een studio een groot decor te bouwen en daar het Feest af te wikke len. - - »>V? - - Terwijl die arbeiders op het Oberwie senfeld. waar eens de koninklijke rui ters exerceerden en waar in 1938 de Britse premier Chamberlain voet op Duitse bodem zette, het Olympische complex optrokken, stegen de bouw kosten met de dag: stijgingen van 100 tot 1000 procent, met een gemiddelde van 400 tot 500 procent. Een dergelij ke progressie kan onmogelijk worden veroorzaakt door een stijging van de lonen en het woord korruptie ligt dan ook voor de hand. Reinhard Wetter: 'Je kunt het moeilijk schrijven, maar de feiten werken de gedachte aan zwendel wel in de hand. Het staat vast dat de kosten aanzienlijk zijn gestegen. Dat zou een gevolg kunnen zijn van het feit dat de kosten bewust te laag zijn geschat. Bewust, want dergelijke grote fouten maken grote ondernemingen anders ook niet. Een andere mogelijkheid is, dat er van te voren winst-afspraken zijn gemaakt. Dat kon in dit geval, want hoe de kosten ook stegen, de organisatoren moesten er genoegen mee nemen om dat de bouw eenvoudigweg niet stop gezet kon worden: het moest en zou deze zomer klaar zijn. Uit de lucht gegrepen is deze veronderstelling niet, want de contracten zijn zo opge steld, dat er niet alleen loon- maar ook prijsaanpassingen mogelijk zijn. Het is in dat geval erg eenvoudig met de toeleveringsbedrijven de prijsstij gingen af te spreken.' Materiële winst Grenst het Olympische project inder daad aan het waanzinnige of blijft er toch iets over wat de stad ten goede komt? Afgezien van niet te becijferen immateriële 'voordelen' op het vlak van het nationaal prestige, verbroede ring van de jeugd en andere schone doelen waaraan de sport dienstbaar is. worden steeds drie grote blijvende materiële winstpunten naar voren ge bracht. Want de spoorwegen, de luchtvaartmaatschappijen, de touris- tenbureau's. de plaatselijke midden stand en uiteraard de horeca-bedrij- ven mogen dan enkele weken lang met extra hoge prijzen goede zaken doen een dergelijke meevaller is slechts eenmalig. De 'eeuwige' winst moet dan ook in de eerste plaats op het Oberwiesen feld zelf liggen, waar een complex is verrezen dat 'de bevolking ten goede komt.' Zonder de Spelen zou het ge- - - - iv." „'ij,® Arbeiders uit 23 verschillende landen hebben meegewerkt aan c!1 bouw van het Olympisch complex. Op de fota arbeiders uit die landen nadat het hoogste punt in de i.o;iw (vorige zomer) was bereikt. Wat gebeurt er echter met hun wanneer de Spelen voorbij zijn? per jaar. Reinhard Wetter: 'Met die 800 meter hou je de ontwikkeling niet bij: de stad groeit per jaar meer dan 800 meter en dan niet alleen in één richting, maar in alle. Daarom is wat nu gebeurt zinloos; de U-Bahn kan worden bijgezet in het Olympi sche museum.' De stelling dat München een groot recreatie-centrum rijker is geworden, is eveneens uiterst aanvechtbaar. De accommodaties zijn zo specifiek op de topsport gericht (met inloophallen, installaties voor radio en tv enz) dat er voor de bevolking niets anders overblijft zich bij een enkele grote sportmanifestatie passief te recreëren. Grote concerns Dankzij de Spelen heeft München on geveer 8.000 hotelbedden, erbij gekre gen. maar ook hier blijft de vraag of de stad er beter "an is geworden Zo is de nieuwbouw ter hand genomen door grote concerns (Sheraton. Holi- day-Inn. Hilton), van wie de meeste- ook met reis- en vliegmaatschappijen verbonden zijn (Intercontinental Ho tel met Pan.Am de European Hotel Corporation onderhoudt banden met vijf Europese vliegmaatschappijen). Hierdoor kunnen de grote hotels rei zen met bed aanbieden, de prijzen zodoende zo scherp mogelijk stellend. En dat kan de doodsteek voor Münchens hotelhoudende midden stand worden. En het is de vraag of het Olympisch Stadion nu wel zo geschikt is voor de populairste sport: voetbal. Hotelhouder Stcigenberger bijvoor beeld heeft zich uit een groot projekt teruggetrokken in de hoop na de Spelen goedkoop een leegstaand hotel tc kunnen opkopen. Reinhard Wetter: 'Rome 1960 heeft geleerd dat het n-veau dat door de Spelen is bereikt, pas jaren later in werkelijkheid wordt bereikt. De hotelbedrijven zullen eerst een paar jaar onder de rentabili- teits-grens moeten werken en het ligt voor de hand dat dan de kleine bedrijven kapot gaan.' De toorn en wrevel van Reinhard Wetter en Hans-Horst Henschen heeft zich ontladen in een op schrift gestel de reeks contra-argumenten waaraan je moeilijk voorbij kunt gaan. Blijft de vraag of er ook van andere zijde kritiek is. Hans-Horst Henschen: 'De mensen voelen zich één groot hart: wij zijn erg blij met de Spelen. Er is misschien wel ontevredenheid, maar die is niet gekristalliseerd en richt zich vooral op zaken als: er zijn voor ons te weinig toegangskaarten.' Ook van georganiseerde kritiek is wei nig sprake: in 1968 werden enkele anti-Olympia groepen opgericht, maar verder dan de uitgave van een enkele publicatie is men niet gekomen. De monstraties worden evenmin ver wacht. Hans-Horst Henschen: 'Voor het Oberwiesenfeld is de Bannmeilengc- sctz van kracht. Die wet geldt voor de directe omgeving van alle parlements gebouwen van Bund en LSnder en houdt in dat je niet mag demonstre ren. Wie op of rond het Oberwiesen feld demonstreert, hetgeen normaal niet verboden is, is nu wel strafbaar.' Dit is het tweede artikel uit een serie van vijf. Het eerste artikel stond In de krant van 3 juni. a. plande recreat e-geb.ed nog jaren plan gebleven zijn. Een tweede winst is de nn-torgrond.se. die München dankzij de Spelen heeft gekregen en een der de voordeel is de toegenomen hotel- bouw. waardoor München zijn positie als neerstri :kplaats voor een gigan tisch leger vreemdelingen heeft ver sterkt. U-bahn Ook hiermee zijn Reinhard Wetter en mede-acteur Hans-Horst Henschen (35, freelance journalist en literatuur-criti cus) het niet eens. Reinhard Wetter noemt de U-Bahn, waarvan de aanleg pas gestart is nadat de Spelen waren toegewezen een 'ondergrondse doodlo pende straat': 'De U-Bahn is de duur ste verkeorsoplossing die er is en het is in feite niet eens een oplossing.' Hans-Horst Henschen voert dezelfde argumenten aan die ook tegenstanders van de metro 'n Amsterdam hanteren: namelijk dat de ondergrondse, een verkeerssysteem van meer dan hon derd jaar oud, in wezen niet het openbaar vervoer maar het autover keer dient. En hij wijst vanuit een bistro naast Münchens universiteit waar, zoals aan alle Europese universi teiten via talloze spandoeken tot 'be zetting' wordt opgeroepen, naar het ra zende verkeer in de Leopoldstrasse: 'Vroeger was het hier rustig: in het midden een trambaan, met daarnaast smalle stroken waar wat auto's konden rijden. Nu ligt de trambaan onder de grond en is de Leopoldstrasse een soort autoweg geworden.' Museum Ook bij de bouw van de U-Bahn is München niet ontkomen aan de be faamde stijging: de noord-zuid-lijn steeg van 616 tot 774 miljoen Mark cn voor de lijn Neuprelach-llasseinibergl, die voor na de Spelen op het program ma staat, zal 1,2 miljard (twee keer zo veel als voorzien) op tafel moeten worden gelegd. Het bouwprogramma is dan ook al ingekort tot 800 meter OF DEZELFDE WIJZE als waar op Jimmy Mueller in korte tijd fen vaste greep heeft gekregen op de frisdrankenindustrie, werpt bij zich nu op de vaderlandse sport met als doel door veel pu bliciteit een nog groter aandeel le verkrijgen op de marktomzet ban de huidige 17%. Mueller bwam vijf jaar geleden naar Nederland om met steun van Amerikaans kapitaal een fris- drankenbedrijf op te zetten. De Amerikaan Mueller heeft het ver bogen zich in de Nederlandse mentaliteit te kunnen verplaat sen. Hij leerde snel de Neder landse taal en ontdekte al even v'lug wat in ons land nèt wel en tètniet kan. Die wetenschap maakte hem hier tot succesvol zakenman. De omzet zijn produkten (Raak en London Tonic) steeg in een duizelingwekkend «opo. Hij vertelt: 'Ons produkt werd dat wij nog te weinig greep hadden °P de leeftijdsklasse 12 tot 25 jaar. overal geaccepteerd, maar ik merkte g'j vonden dat de sport het middel om die bevolkingsgroep te berei- door Frits Suèr ken. Bovendien kan ons product juist bij de behoefte van die sportgroep aansluiten. Want het artikel leent zich voor het gebruik bij en na de sport.' Mueller heeft ook de gevoeligheden, maar meer nog de ethiek van de Nederlanders leren kennen. Mueller is zelf jarenlang topsporter geweest. Hij was een uitstekend zeiler die in de strijd om het wereldkampioen schap in de Hornetklasse steevast bij de eerste drie eindigde. Om die reden kent hij de noden maar ook de gevoe ligheden van de sportbeweging en de mogelijkheden voor zijn eigen bedrijf in die sector. Maar Mueller wilde zeker van zijn zaak zijn. Hij nam een reclamebureau in de arm dat zich al meer op het gebied van de sportpubli- citeit had bewogen. Hij liet een aan tal sportdeskundigen bij elkaar komen om van gedachten te wisselen over een ideale sportsponsoring. 'Die ge sprekken'. zei hij toen, 'moeten ons nog eens aangeven op wat voor pro blemen en weerstanden wij in sport sponsoring kunnen stuiten.' Mueller en zijn marketing-manager Henk Smit tastten op hun tenen lopend verder. Zij lieten zich informeren over gega digden. Basketbalploeg Fiat-stars viel af omdat het bestuur van deze vereni ging Raaks activiteiten tegen de af spraak in in de publiciteit bracht en één uur na een publicatie in een dagblad over Fiats contact met Muel ler liet hij Fiat-stars weten dat hij geen vertrouwen meer in deze vereni ging had. die daarmee zo een slordige zestig mille aan zijn neus voorbij zag gaan. Het bedrijf kwam snel rond met SFC Assen en Haarlem Nicols. De basketbalgegadigde Punch kwam nog niet zover omdat de basketbalbnnd medewerking weigerde. En opnieuw gaat zich (evenals bij de affaire-Li- een totaal gebrek aan souplesse in ons) hier het feit voordoen 'dat door deze bond een club welhaast wordt gedwongen met ingenieuze trucs de reglementen te ontduiken. Mueller en Smit verdiepten zich in de vraag hoe zij de eventuele weerstan den zouden wegnemen. De knelpunten lagen voor de hand. Sportbonden en de in nood verkerende dagbladen. Zei Mueller tijdens een perfect verlopen de presentatie: 'Wij hebben nooit in dagbladen geadverteerd. Alleen in te levisiespots. Nu trekken we 200.000 uit voor een advertentiecampagne in de dagbladen. Die worden dus ook beter van onze plannen.' Van die kant was er dus weinig meer aan te mer ken. En dan kwamen de bonden aan de beurt. Mueller: 'In de toekomst gaan wij de sportorganisaties waarmee wij ons via onze clubs verbonden voelen financiële steun verlenen bij de organisatie van hun evenementen zoals Europese kampioenschappen.' Tenslotte de journalisten zelf. Voor hen bleef niets verborgen. Mueller noemde de cijfers: 'Wij dekken de begroting van SFC Assen tot 59.000. die van Haarlem Nicols tot ƒ87.000. Jaarlijks mag die begroting met 10 pet. stijgen. De clubs mogen per jaar de begroting nog eens met tien pro cent overschrijden en wij gaan de clubs begeleiden. Wij nemen de infor matie aan het publiek en aan de pers op grootse wijze zelf ter hand. Ieder een die het wil kan hier de contrac ten die wij met de clubs hebben getekend inzien. Wij willen voor nie mand iets verborgen houden.' En zo werd iedereen ingepakt. Volley- balbondsdirecteur Johan van der Haar had wel wat bezwaren tegen het con tract dat SFC tekende. Maar Van der Haar zit ook met een tekort in zijn begroting van het toernooi om het Europees jeugdkampioenschap dat volgend jaar ;n Nederland wordt ge speeld. Dus zei Johan van der Haar: 'De bond heeft het contract pas één dag binnen, er is nog weinig tijd geweest om het te bestuderen, maar ik heb wel een paar dingen ontdekt die strijdig met onze reglementen zijn. Het zijn echter zulke details dat we zonder twijfel tot overeenstem ming kunnen komen.' En terecht. Guus van der Heyden, secretaris van de Nederlandse Base bailbond moest ook toegeven dat wat er met Nicols gebeurt in strijd is met het zojuist door zijn bond goedge keurde reglement. -Haarlem Nicols heet sinds gisteren Raak Nicols en midden in het seizoen kan je niet zomaar van naam veranderen. Van der Heyden: 'Voor dit speciale geval wel. Want dat nieuwe reglement is zo kort voor de competitie goedgekeurd dat de clubs geen tijd hadden om tijdig voor de competitie met een eventuele sponsor rond te komen.' En voor de clubs zelf waren er tijdens de presentatie al de meest fantastische cadeaux. Voor Haarlem Nicols was er een werpmachine, zo uit Amerika overgebracht, waar Nederlandse honk ballers niet eens van durven dromen. Ziehier hoe dagbladen en bonden wer den ingepakt. Alle denkbare weerstan den waren weggenomen. Dat was het resultaat van een intensieve en wel doordachte voorbereiding. Maar het gevaar is er niet minder om. Er is nog maar een klein stapje nodig om de sportbonden definitief in de han den van het bedrijfsleven te drijven. Nu zitten veel bonden zo gammel in elkaar dat iedere verandering eigen lijk een verbetering betekent, dus zo rampzalig hoeft het niet te zijn. Maar wel is duidelijk dat de sportbeweging steeds meer een prooi wordt van de commercie en niet altijd met de beste bedoelingen. Topsport wordt meer en meer een circus tot vermaak van de massa. De eens zo trotse bonden doen noodgedwongen mee omdat zij zich zelf niet meer bedruipen kunnen. De schuld van die ontwikkeling moet worden gezocht bij de overheid met name rijksoverheid die de sport hardnekkig blijft zien als een sluitpost. Er mag dan een staatssecre taris voor de sport zijn gekomen, de mentaliteit in Den Haag is onveran derd. Zelfs gaat het ernaar uitzien dat de enige daad van die staatssecretaris het inkrimpen van de begroting voor de sport is. In dat geval lijkt er voor een staatssecretaris als deze spoedig niets anders meer te doen dan de chocoladerepen uit te pakken en limo- nadeflessen te vullen. Afgaande op de wantoestanden op CRM zou dat nog terecht zijn ook.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 25