'Israël zal Lod te
zijner tijd wreken'
Nixon: Amerika is en
blijft machtigste land
'Medicijnman' van Brandt
zorgt voor opschudding
Grote Vier tekenen vandaa
overeenkomst over Berlijn:
Senaat in Saigon
zet Thieu voet dwa
Katholieken in Belfast
willen massaal vrede
Waarschuwing van minister Galili:
Ook in Peru
herrie om
rk-bisschop
Christelijke partijen
praatten met CDU-CSUgg
TROUW/KWARTET ZATERDAG 3 JUNI 1972
Buitenland
Tl [01
TEL AVIV, BEIROET (AP, Reuter,
gewroken worden'.
'Wij rullen het niet overhaast doen.
niet onevenredig met de morele en
politieke maatstaven die wij hanteren
en niet in een lichtvaardige haast als
gevolg van aandrang door de publieke
opinie die om wraak schreeuwt.' Dit
heeft de Israëlische minister Israël
Galili, een van de nauwste medewer
kers van premier Golda Meir, gisteren
verklaard. Galili zei een en ander op
een bijeenkomst van leden van de
commerciële en industriële club in
Tel Aviv.
Vlce-premier Jigal Allon heeft opge
merkt dat de reactie van de Egypti
sche premier Aziz Sidky op de aanslag
van drie Japanners in Lod, die 26
mensenlevens eiste, even ernstig is als
de aanslag zelf. Premier Sidky had
verklaard dat de slachting 'de mythe
heeft verstoord dat Israël onaantast
baar is.'
De Israëlische minister van politie
Shlomo Hillel heeft tijdens een be
zoek aan Bangkok verklaard dat de
Arabische landen, die groepen terro
risten binnen hun grenzen hebben
'streng gestraft zullen worden.' 'De
verantwoordelijkheid ligt niet bij hen.
die de misdaad beginnen of bij de
mensen die hen hebben gestuurd,
maar bij de mensen die de aanval
toestonden, organiseerden en finan-
cierden', aldus Hillel.
Bovenstaande uitspraken van Israëli
sche politieke leiders en verklaringen
dat Libanon en Egypte voor de aanval
in Lod verantwoordelijk worden ge
steld, hebben opnieuw voedsel gege
ven aan de verwachting dat Israël te
zijner tijd een forse vergeldingsactie
zal uitvoeren tegen één of meerdere
Arabische landen.
Ooggetuigen in Beiroet hebben giste
ren verklaard dat drie Israëlische
vliegtuigen 30 minuten boven delen
van zuidelijk Libanon hebben gevlo
gen. In dit gebied bevinden zich di
verse Palestijnse guerrillakampen.
Het Israëlische militaire opperbevel
heeft echter tegengesproken dat Israël
UPI) De slachtoffers van de aanslag op het vliegveld Lod 'zullen
al een aanval heeft uitgevoerd op het
zuiden van Libanon.
In Libanon zijn drukke voorbereidin
gen aan de gang tegen een eventuele
Israëlische aanval. De vrees daarvoor
is nog versterkt nu uit Tel Aviv door
betrouwbare bronnen is gemeld dat
de enige overlevende van de drie
Japanners, die in Lod een bloedbad
aanrichtten, te kennen heeft gegeven
dat nog meer Japanners worden opge
leid in Libanese guerrillakampen. De
Japanner Kozo Okatomo had onder
meer verklaard dat hij banger was
voor zijn vrienden dan voor de Israë
li's.
LIBANON
De Libanese president Soeleiman
Franjieh heeft de aanslag op de lucht
haven Lod gisteren veroordeeld.
Franjieh zei in een persverklaring:
'Libanon verwerpt alle daden van ge
weld. Wij verwerpen de barbaarse
zionistische daden uit het verleden.
Het is vanzelfsprekend dat wij de
aanval op de luchthaven Lod veroor
delen waarin onschuldige burgers zijn
gedood.'
De president heeft voorts meegedeeld
dat Libanon stappen heeft onderno
men om propaganda-activiteiten van
het Volksfront voor de bevrijding van
Palestina te beteugelen. Het Front
heeft zich voor de aanslag in Lod
verantwoordelijk gesteld. Beiroet
wordt door het Front slechts als in
formatiecentrum gebruikt, aldus Fran
jieh. 'Om te voorkomen dat Israël dit
als voorwendsel gebruikt voor agres
sieve actie tegen Libanon hebben wij
nieuwe maatregelen genomen om te
voorkomen dat Libanon het informa
tiecentrum van deze organisatie
wordt,' zo verklaarde de Libanese pre
sident.
Franjieh zei niet te kunnen begrijpen
waarom Israël Libanon voor de actie
in Lod verantwoordelijk stelt. 'Hoe
kan men Libanon de schuld geven als
Gromiko gaat in Bonn verder onderhandelen
ta
lij
Andrei Gromiko
de aanval werd gedaan door buiten
landers die naar Israël kwamen in
een buitenlands vliegtuig vanuit een
buitenlandse hoofdstad?'» zo merkte
Franjieh op.
PREMIER SALAM
Premier Saeb Salam van Libanon
heeft gezegd te hopen dat Israël het
bloedbad van Lod niet zal gebruiken
als voorwendsel voor een aanval op
zijn land. Volgens Salam zit er geen
'logica' in de Israëlische verklaring
dat Libanon voor de aanslag verant
woordelijk is. 'Er is geen bewijs dat
de Japanners ooit voet op Libanees
gebied hebben gezet', aldus Salem op
een persconferentie. Als Israël in
staat zou zijn dit te bewijzen 'zijn wij
bereid een onderzoek in te stellen', zo
vervolgde hij.
WASHINGTON (UPI, Reuter, AP) President Nixon heeft, onmiddellijk na zijn terugkeer in Washing
ton, het Amerikaanse volk verzekerd, dat het in Moskou gesloten akkoord over de beperking van de
strategische bewapening de veiligheid en de belange n van de VS niet in gevaar brengt.
LIMA (EFE) Tientallen
priesters en leken van het Pe
ruaanse bosdom Puno hebben
paus I'aulus een telegram ge
zonden met het verzoek de bis
schopsbenoeming in te trekken
van mgr. Leonardo Rodriquez
Ballon die door de paus is aan
gewezen tot tijdelijk opvolger
van de afgeiette bisschop van
Puno. mgr. Julio Gonzalez Ruiz.
Het telegram is verzonden toen
de nieuwe bisschop had laten
weten dat het niet in zijn
macht lag de benoeming te wei
geren.
Mgr. Gonzalez Ruiz is als bis
schop geschorst op beschuldi
ging van 'ketterij, het bekritise
ren van de paus, inmenging in
de zaken van een religieuze
congregaüe en sexuele obsessie'.
HIJ heeft de beschuldiging op
alle punten afgewezen. Een na
zijn schorsing gevormd comité
van 35 priesters en ruim 100
leken heeft de waarnemend bis
schop. mgr. Rodriquez Ballon,
de toegang ontzegd tot dc ka
thedraal en het bisschoppelijk
palels.
'Geen macht op aarde is sterker dan
de Verenigde Sijaten van Amerika.
Geen zal sterker zijn in de toekomst
dan de Verenigde staten van Ameri
ka'. verklaarde een vermoeide presi
dent in een gezamenlijke zitting van
het Huis van Afgevaardigden en van
de Senaat. 'Ik kan het Congres en het
Amerikaanse volk verzekeren, dat de
huidige en geplande strategische wa
pens van de VS zonder meer voldoen
de zijn voor de veiligheid en bescher
ming van onze vitale belangen'.
De gesloten akkoorden zijn 'in het
belang van beide landen', verklaarde
Nixon, die op snelle ratificering door
het Congres aandrong. Terwijl zijn
vrouw, en zijn adviseur Henry Kissin
ger toekeken van de galerij, zei de
president dat de bereikte akkoorden
'het begin zijn van een proces dat kan
leiden tot een duurzame vrede'. De
rede van de president bevatte 'geen
dramatische nieuwe mededelingen',
maar duurde desondanks 27 minuten.
Er was geringe belangstelling voor
Nixons verslag, 48 van de 100 senato
ren en nog geen 200 van de 433
afgevaardigden waren aanwezig. De
president had donkere wallen onder
de ogen en zijn gezicht glinsterde van
de transpiratie, toen hij zijn toe
spraak voorlas. Op de terugreis vanuit
Warschau met tien vlieguren de
langste die hij ooit heeft gemaakt
sliep Nixon maar kort en besteedde
hij de meeste tijd aan het redigeren
van de toespraak.
Een onvergetelijk moment was voor
Nixon. toen hij de Amerikaanse vlag
'voor miljoenen Russen lange tijd
afgeschilderd als symbool van het
kwaad' zag wapperen op het Krem
lin. Dit zou nog niet zo lang geleden
ondenkbaar zijn geweest, zo meende
Nixon. Het betekende echter niet dat
hij uit Moskou de belofte mee terug
bracht van onmiddellijke vrede. 'Maar
wel brengen wij met ons mee het
begin van een proces dat tot duurza
me vrede kan leiden'. De basis was
gelegd voor een nieuwe verhouding
tusssen de twee machtigste landen ter
wereld.
De twaalf beginselen van de gemeen
schappelijke verklaring van Moskou
kunnen volgens hem 'een solide kader
verschaffen voor de toekomstige ont
wikkeling van de Amerikaans-Russi
sche betrekkingen', aldus Nixon. De
Russische ideologie bleef echter ge
richt tegen bepaalde fundamentele
waarden van de Amerikaanse samenle
ving. En daarom moest Amerika zijn
defensie op een passend niveau hand
haven tot er overeenstemming over
beperking van de strijdkrachten werd
bereikt
Ongerustheid
Hij trachtte een einde te maken aan
ongerustheid in bepaalde kringen, dat
het SALT-akkoord over strategische
wapens de veiligheid van Amerika in
gevaar zouden brengen. Nixon verze
kerde dat Amerika het machtigste
land ter wereld zou blijven. 'Ik heb
drie jaar het strategische evenwicht
tot in de kleinste details met mijn
voornaamste advisedurs bestudeerd'.
Nixon meende dat het SALT-akkoord
gezoen moet worden als 'het begin
van het einde van het tijdperk dat in
1945 begon'. Tientallen jaren lang was
Amerika gewikkeld in een vijandige
confrontatie met de twee grote com
munistische landen, de Sowjet-Unie
en China. Maar nu zijn, in een tijds
bestek van slechts vier maanden, 'deze
reizen naar Peking en Moskou begon
nen ons te bevrijden uit die eindeloze
confrontatie'. Er waren stappen ge
daan naar beter begrip, wederzijds
respect en puntsgewijze regeling van
de geschillen.
De president moest erkennen, dat
Amerika en Rusland in de kwestie
Vietnam aan hun standpunten hadden
vastgehouden, hoewel dit onderwerp
uitvoerig ter sprake was gekomen. De
twee landen delen echter wel 'een
overweldigend verlangen naar verwe
zenlijking van een labieler vrede in
de wereld'. Nixon herhaalde dat hij
de oorlog wilde beëindigen op een
manier, die geen verraad aan Ameri-
fca's vrienden betekent. Veel meer
wilde d'e president niet over dit on
derwerp zeggen. 'Het zou de vredesin
spanningen alleen maar schaden, wan
neer ik hier alles besprak wat daaro
ver gezegd is'. Wat het handelsak
koord betreft, dat niet in Moskou
gesioten kon worden, verwachtte de
president dat het voor het einde van
dit jaar wel afgerond kon worden.
BERLIJN, BONN (UPI, Reuter,
DPA, AP) West-Duitsland en
de Sowjet-Unie hebben gisteren
op het laatste moment de moei
lijkheden uit de weg geruimd, die
de ondertekening van het akkoord
over Berlijn, dat de vier Grote
mogendheden in september vorig
jaar hebben gesloten, in de weg
stonden. Het akkoord over Berlijn
zal nu vandaag om 12 uur in Ber
lijn worden ondertekend door de
ministers van buitenlandse zaken
van Amerika, Rusland, Engeland
en Frankrijk. De Bondsrepubliek
en de Sowjet-Unie zullen dan ook
het niet-aanvalsverdrag dat zij ge
sloten hebben uitwisselen.
Na afloop van die plechtigheid zal de
Russische minister van buitenlandse
zaken, Andrei Gromiko naar Bonn
reizen waar hij het komende weekein
de besprekingen zal voeren met zijn
Westduitse collega Walter Scheel.
Scheel heeft daarvoor zijn reis naar
Amerika afgezegd. Hij zou zondag
bondskanselier Brandt vergezellen,
die op de Harvard-universiteit een
rede zal houden ter herdenking van
het 25 jaar oude Marshall-plan.
Er is niet bekend gemaakt wat d
moeilijkheden waren tussen Bonn en
Moskou maar waarnemers nemen aan,
dat de Sowjet-Unie bezwaar heeft ge
maakt tegen bepaalde bewoordingen
in die Duitse tekst van het niet-
aanvalsverdrag. Daarin zou Bonn te
zware nadruk hebben gelegd op de
bepaling dat het verdrag een toekom
stige hereniging van Duitsland niet in
de wieg zou staan. Op het laatste
moment zou Moskou ingestemd heb
ben met een compromisvoorstel.
De ondertekening van (het akkoord
over Berlijn moet een eind maken
aan een bron van spanningen in Cen-
traal-Europa. Het is de eerste over
eenkomst die de vier bondgenoten uit
de tweede wereldoorlog hebben geslo
ten over de stad.
De NAVO had de ondertekening van
het akkoord over Berlijn tot voor
waarde gemaakt voor het meewerken
aan een Europese veiligheidsconferen
tie, waarop Rusland al jaren heeft
aangedrongen.
In het akkoord wordt ondermeer het
verkeer tussen West-Berlijn en de
Bondsrepubliek geregeld. Vanaf zater
dag 24.00 uur zal de Oostduitse con
trole op de toegangswegen naar West-
Berlijn versoepelen en de Westberlij-
ners zullen Oost-Berlijn mogen bezoe
ken.
Na de ondertekening zal minister
Gromiko in Bonn met de We
regeringsautoriteiten bekijken
betrekkingen tussen Bonn en
verder verbeterd kunnen won
Sowjet-Unie wil vooral de e
sche betrekkingen met West-D
uitbreiden.
Pentagon in geldnood
SAIGON (AP, Reuter, UPI) De Zuidvietnamese Senaat hee^®
teren een voorstel verworpen dat president Ngoejen Van Thie
strekkende bevoegdheden zou geven. Met 27 stemmen tegen
stemmen voor wees de Senaat een voorstel af, dat de volledige
in handen van Thieu zou leggen. Volgens de Zuidvietnamese
dent was dit noodzakelijk om effektief te kunnen optreden
crisissituatie die was ontstaan door het Noordvietnamese offeni
2N
Politieke partijen met tegengestelde
belangen werkten samen om het voor
stel af te wijzen, dat volgens hen zou
betekenen dat Thieu een dictator zou
worden en de nationale vergadering
haar bevoegdheden zou verliezen.
Door de uitspraak van de Senaat
wordt het voorstel terug verwezen
naar het Huis van afgevaardigden dat
er eerder zijn goedkeuring over had
uitgesproken. Er is nu in het Huis
een meerderheid van tweederde van
de 159 steramen nodig wil het wets
voorstel opnieuw in de Senaat in
behandeling worden genomen.
Amerikaanse Phantom- jachtbommen
werpers hebben donderdag aanvallen
uitgevoerd op een electriciteitscentra-
le in de buurt van Hanoi en een
spoorbrug opgeblazen op het traject
naar China. De aanvallen werden uit
gevoerd met bommen, die met laser
stralen en televisie-camera's op hun
doel werden gericht, aldus heeft het
Amerikaanse opperbevel gisteren be
kend gemaakt.
De aanval op de reusachtige Bac-
centrale bij Hanoi was de eerste sinds
de hervatting van de bombardemen
ten op Noord-Vietnam op 6 april.
V]
Verder naar het noorden in
Vietnam hebben Amerikaanse
toms een spoorbrug verwoest
rivier Song Hoa op het midd
het spoorwegtraject tussen H;
China.
Radio-Hanoi heeft omgeroepen!^
afgelopen dagen zeven Amer d
vliegtuigen boven Noord-Vietn;
neergeschoten. Drie ervan
donderdag zijn neergehaald.
Het Amerikaanse ministerie
fensie raakt door zijn geld h
de bekostiging van de vloot-
blokkade van Noord-Vietnam, d 't
aanvallen op dat land en
militaire operaties in Zuidoo.rd
heeft gezegd, dat minister j
Laird de kwestie waarschijnlL*-
gende week in de Congresconu
aan de orde zal stellen.
Al enige tijd wordt er rekeni
gehouden dat het Pentagon aa ,t
gen zal gaan vragen voor de be
van 1972-1973. De schattinge
het te vragen bedrag lopen uit*
drie tot vijftien miljard guldei[j|
et
rdi
i n c
it i
dei
mij
erd
sen
,;uu
:l sc:
ig*.
dei
Applaus
In totaal werd Nixons rede ongeveer
twaalf keer onderbroken door harte
lijk applaus en hij kreeg een staande
ovatie toen hij de kamer verliet De
luidste bijval kwam, toen hij beloofde
dat de VS streefden naar een eervol
einde van de oorlog in Vietnam, dat
"niet de eer van de VS zou besmeu
ren'. De -senatoren Edmind Muskie,
William Fulbright en Mike Mansfield
hielden echter demonstratief hun han
den waar ze waren. Degenen, die
vrezen dat het SALT-akkoord Ameri-
ka's militaire machtspositie onder
graaft. (o.a. Henry Jackson en James
Buckley) zeiden na afloop nog steeds
hun bedenkingen te koesteren.
BELFAST (AFP, AP, Reuter,
UPI) Tot grote woede van de
'provisionele' vleugel van de IRA
is gisteren bekendgeworden dat
40.000 inwoners van rooms-katho-
lieke wijken in Belfast een petitie
hebben getekend waarin staking
van het geweld wordt gevraagd en
een vreedzame oplossing voor de
moeilijkheden wordt geëist.
De IRA-provisionals hebben de geldig
heid van de petitie bestreden. Volgens
leiders van de 'provisionals' zijn vele
handtekeningen vals en zouden moe
ders en vaders die ondertekend had
den ook de namen van hun kinderen
op het verzoekschrift hebben ge
plaatst.
Leiders van de vredesactie in Belfast
en Londonderry hadden de inzame
ling van handtekeningen georgani
seerd. Volgens hen betekent het ver
zamelde aantal van 40.000 handteke-
ningn dat 80 tot 90 procent van de
volwassen rooms-katholieken in de
r.k.-wijken van Belfast voor vrede en
stopzetting van geweld is. In London
derry zou een soortgelijke petitie al
door 4000 mensen zijn ondertekend.
De actie is de voortzetting van de
vredescampagne van rooms-katholieke
huisvrouwen in Belfast en London
derry. Eerder al heeft de IRA zich
tegen deze actie gekeerd. Onder pres
sie van de vredesbeweging heeft de
officiële vleugel van de IRA reeds een
bestand afgekondigd. Maar de militan
te IRA-provisionals hebben verklaard
met de strijd door te gaan. De uitslag
van de zogenaamde stemming heeft
geen enkele waarde, aldus een woord
voerder van de 'provisionals'. 'Het
geweld zal dan ook niet ophouden,' zo
vervolgde hij.
De verklaring kwam kort nadat twee
Britse soldaten om het leven kwamen
bij een mijnontploffing in de buurt
van dc grens tussen Ulster en de
Ierse Republiek.
BONN (DPA Een delegaitlor
KVP. CHU en ARP heeft gistte
Bonn overlegd met ventegemftai
sn van de christeflijkie pairtdjenjs)
bondsrepubliek, CDU en CSU. |rt.
De Nederlandse delegatie, die
leading stond van de vice-voUTI
van de ARP prof. mr. P. H.
mans, bestond uit de drie parf t
zitters en d e d rie f ractievoortf 1
Vlan WestduitSe zijde werd ls£
gesprek deelgenomen door de
dagvoorzitter Kai-Uwe von Ha4^
algemeen secretaris van de CDn-
rad Kraske en de vice-voorzitf^s
de CSU Franz Heubl.
Onderwerpen van gesprek
problemen van de christelijke
cratische partijen in Europa, lf.es'
derlinge samenwerking en d;t 1
politik'.
tki
.a tób
ut
WASHINGTON (EFE, Reuter)
panners die op Porto Rico
worden inderhaast geëvacuetabi
verband met dreigementen na
slag van drie Japanners op de
o it
jn
sche luchthaven Lod. Dit h< bbt
gouverneur van het eiland Lui jr
meegedeeld. 19 van de 26 sla cl t
van Lod waren Portoricanen, dlge
een bedevaart naar Israël wa rtn
reisd.
t t
Schiller zoekt steun van oppositie
door Jaap den Boef
Met de verdragen met Rusland en
Polen in veilige haven is de posi
tie van de Westduitse kanselier
Willy Brandt bij het ontbreken
van een meerderheid in de Bonds
dag een wankele geworden, omdat
hij de oppositie nu niet meer on
der druk kan zetten. Vervroegde
verkiezingen, die uitkomst kunnen
brengen, zijn vrijwel uitgesloten.
Tenzij Brandt het risico wil ne
men dat hij door een nieuwe con
structieve motie van wantrouwen
van de oppositie ten val wordt ge
bracht. Deze mogelijkheid bestaat.
Zij kan echter wel eens geringer
blijken te zijn dan in regerings
kringen wordt aangenomen. Ook
de sociaal-democraten en libera
len lijken er echter de voorkeur
aan te geven, tot de herfst te
wachten in de hoop dat de om
standigheden dan voor de rege
ringspartijen het gunstigst zijn.
De kans dat de christen-democraten
op korte termijn nog met een wan-
trouwensvotum op de proppen zullen
komen (of Rainer Candidus Barzel nu
kanseliers-kandidaat is of niet) blijft
uiteraard bestaan. Of zij aanvaard zou
worden valt op basis van de nu
bekende gegevens te betwijfelen
hoezeer Franz Josef Strauss ook zou
willen verhinderen, dat kanselier
Brandt nieuwe prestigewinst zal boe
ken tijdens de Olympische Spelen in
MUnchen. Want die worden voor
Strauss als voorzitter van de CSU (de
Beierse zusterpartij van de grotere
CDU) op 'eigen terrein' gehouden.
Plannen
Er waren aanwijzingen dat de sociaal
democratisch/liberale coalitie al plan
nen had uitgedacht om zonder
kleerscheuren door de zomermaanden
heen te komen. De grote moeilijkheid
is nl. dat de begroting nog altijd niet
is aanvaard. Minister voor de Bonds-
kanselarij Horst Ehmke. een sociaal
democraat die bekwaam is in het
smeden van komplotten. wordt een
plan toegeschreven, waarvan de uit
werking de christen-democraten in
een positie moet brengen, waarin zij
goedkeuring van de begroting met
goed fatsoen niet kunnen verhinde-
Ehmke had de gang van zaken met de
'Ostvertrttge' als uitgangspunt geko
zen. Hij wilde volgens de 'Spiegel'
daarbij gebruik maken van de stem
men der in meerderheid regeringsge
trouwe Berlijnse afgevaardigden in de
Bondsdag en via een stemming over
de procedure proberen, de begroting
direct door te sturen naar de desbe
treffende commissie ofschoon die
met de behandeling er van reeds lang
gereed is. In die commissie zou de
oppositie worden uitgedaagd, aan te
geven hoe zij de begroting veranderd
wilde zien. Op die wijze zou zij zo
meende Ehmke tot samenwerking
worden gedwongen. Hij rekende er op
de kwestie tot na de zomervakantie
slepend te kunnen houden en ver
wachtte in de herfst een compromis
oplossing. Wilde de oppositie niet mee
doen, dan zou zij niets tegen de
regering kunnen ondernemen, omdat
zij evenmin over een meerderheid in
de Bondsdag kan beschikken.
Intussen zou vooral door opgevoerde
activiteiten op het terrein van de
buitenlandse politiek de positie van
de regering verstevigd moeten wor
den. De NAVO-conferentie in Bonn
was al de eerste prestigewinst na
aanvaarding van de 'Ostvertrage'.
Vandaag wordt het viermogendheden-
akkoord over Berlijn definitief be
krachtigd. De Russische minister van
buitenlandse zaken Andrej Gromiko
komt naar Bonn om een bezoek van
premier Aleksej Kosygin voor te berei
den. En kanselier Brandt vliegt zelf
naar de Verenigde Staten om met
Moskou-bezoeker Richard Nixon te
praten.
Verder zullen met grote voortvarend
heid onderhandelingen worden voor
bereid en gevoerd met de andere
Oosteuropese landen, ook met Tsje-
choslowakije dat bij monde van partij
leider Gustav Husak heeft laten we
ten, nu bereid te zijn tot besprekin
gen met Bonn. Als klap op de vuur
pijl zijn er dan nog de Olympische
Spelen in München, die één brok
reclame zijn voor Brandt, zijn minis
ter van buitenlandse zaken, de libera
le vice-kanselier Walter Scheel en an
dere ministers. Het plan van Ehmke
leek veelbelovend, ook al zou het niet
uitlopen op vervroegde verkiezingen.
Verrassing
De in beide regeringspartijen omstre
den 'superminister' Karl Schiller, de
sociaal-democratische minister van
economische zaken en financiën, dreigt
echter roet in het coalitie-eten te
gooien. Hij kwam vorige week met
een verrassende manoeuvre, die een
streep dreigde te halen door het zorg
vuldig uitgewerkte plan van Ehmke.
Schiller stelde versoberingsplannen
voor ten bedrage van 2.5 miljard
mark, die de regeringspartijen in
moeilijkheden kunnen brengen bij
eventuele verkiezingen, omdat zij in
strijd zijn met de in 1969 gedane
verkiezingsbeloften.
Ehmke ziet dit gevaar en is om die
reden een verklaard tegenstander van
Schillers beleid. Hij weet zich ge
steund door enkele belangrijke partij
genoten in het kabinet, zoals Helmut
Schmidt (defensie) en Georg Leber
(Verkeer). Ook liberale ministers be
horen niet tot de bewonderaars van
de hooggeleerde minister, die aan het
hoofd van een super-ministerie staat
Deze verdedigt zijn versoberingsplan
nen op conjuncturele gronden. De
economische ontwikkeling ziet er naar
zijn mening de laatste tijd zo gunstig
uit, dat van de staat geen nieuwe
impulsen voor de economische onti
wikkeling mogen uitgaan.
Met zijn plan dat vorige week als een
bom insloeg in het kabinet van
Barzels mislukte greep naar d<
de begroting als 'grun<
beschreef en de oppositie van ii
hysterie beschuldigde*
jsi
Tussenweg
De tekenaar van de Frankfurter Rundschau laat kanselier Willy
Brandt op de vraag of Schiller nog gehandhaafd kan worden, ant
woorden: 'Ik heb zojuist een besluit genomen, Karl'.
Brandt, probeert Schiller eensdeels de
oppositie de ./ind uit de zeilen te
nemen. Die kan slechts beweren dat
de plannen niet drastisch genoeg zijn,
maar niet volhouden dat de regering
een verkeerde koers vaart. Dit neemt
evenwel niet weg dat de SPD bij
eventueel vervroegde verkiezingen in
oktober of daaromtrent bekend zou
staan als de partij van de versobering,
die bovendien haar beloften tegenover
de kleine man door middel van belas
ting-hervormingen niet waar kon ma
ken.
Schiller lijkt waarschijnlijk niet
onmiddellijk maar op wat langere ter
mijn opnieuw zijn zin te krijgen
van kanselier Brandt, die al geruime
tijd blind vaart op de oapaciteiten van
zijn 'superstar'. Toen Ehmke zich bot
weg tegen de voorstellen van Schiller
verzette, verliet deze geërgerd een bij
eenkomst van de ministerraad met de
opmerking: 'Dan moet de kanselier
zijn minister voor de Bondskanselarij
maar minister van financiën maken'*
Strauss, die de flmanciële expert van
de christen-democraten is, hield al
rekening met het aftreden van zijn
rivaal: 'Dit is het einde van de medi
cijnman', orakelde hij.
Ehmke wilde het falen van Schiller
verhullen door te proberen de chris
ten-democraten verantwoordelijk te
stellen voor het uitblijven van een
begroting, waarmee de plannen van
de regeringspartijen uitgevoerd kon
den worden. Schiller denkt echter van
de impasse tussen beide kampen ge
bruik te kunnen maken om orde op
zaken te stellen en een beleid op
langer termijn (tot 1976) te kunnen
nastreven. Hij neemt het risico op de
koop toe dat de oppositie hem ver
wijt, op vroeger met verve verdedigde
plannen te zijn teruggekomen en
daarmee zijn ongelijk te hebben toe
gegeven.
Strauss heeft Schiller steeds voorge
houden dat de begroting uit stabili-
teits-overwegingen niet te verdedign
was. Schiller komt nu met soortgelij
ke argumenten om zijn voorstellen in
het kabinet er door te krijgen. Zijn
grote 'fout' is geweest dat hij de zaak
volkomen onverwacht op de regerings
tafel deponeerde. Hij wilde niet af
wachten wat in de comissic uit de
bus zou komen en probeerde de eer
aan zichzelf te honden. Zijn tegen
standers in de coalitie hebben echter
nog niet vergeten, hoe de minister na
Schiller heeft gespeculeerd dat
hem ook nu niet zou laten
Een definitieve beslissing is n
genoen, aar uit het overleg
laatste dagen is wel duidelijk
den, dat het kabinet naar een
weg zoekt die het Schillder n
zal maken, zijn voorstellen
parlement aanvaard te krijge
gaat om een bezuiniging van i
jard, die gezocht moet wore
defensie (800 miljoen mark),
440 miljoen, wetenschap 320 i
landbouw 200 miljoen, ontwik
hulp 180 miljoen en nog wat k
posten. Voorts bestaat de m
heid, dat de directe belasting
hoogd zullen worden, omdat
komende jaren enorme dekking
ten zijn voorzien. Voor 1973 i
een gat van 6,8 miljard.
In de opzienbarende koersw
van Schiller ziet Strauss het n
de einde van de coalitie. Hij
dat nu ook alle achtergronden
financiële crisis geopenbaard
worden en stelt 'begrensde pai
taire samenwerking' van deze
ring afhankelijk. Het regeren
begroting die de goedkeuring 1
parlement heeft, noemde Stn
strijd met de grondwet. Veel
nend voegde hij er aan toe: 'In
kan en mag men niet zonder
ment regeren', daarmee herir
aan de donkere periode in de
politieke geschiedenis, welke
ging aan de 'legale' opkom
Adolf Hitler.
De zorgen van Strauss zijn wa
barig. Want de Westduitse gi
staat wel degelijk toe dat t
gelden voor lopende zaken
uitgetrokken, zolang de Bc
geen meerderheid heeft opg
voor de nieuwe begroting. E
Schiller betreft: de grondwet
hem een soort vetorecht in
gegeven dat hem mogelijk maa
niet tot het doen van uitga
laten dwingen, die hij niet k
antwoorden. Kanselier Brand
hem alleen maar ontslaan, ma
mand gelooft dat dit zal gebeui
1
