Nieuw tuchtrecht mist sociologisch onderzoek In een keer 56.000 nieuwe leerlingen Landbouw kan niet meer zonder chemische middelen Felle kritiek op voorontwerp wet gezondheidszorg Atoomforum moet Noord- Limburg geruststellen 'Trekpaardfunctie' voor groot Gennep Friesland meldt record-toename pleziervaartuigen 'Robot-brandweerman' Schaakbord-mode van Dior Subsidie van 40 mille voor Wim Burkunk Uniek concert van Indiase muziek Mcandag kort geding over Bredase school DE STANDAARD herdrukt En dan nog: Gemeenten klagen over vergoedingen kleuteronderwijs Pensioenen in bouw gaan weer omhoog Knappe regie geeft Shakespeare nieuwe glans TROUW/KWARTET DONDERDAG 4 MEI 1972 Binnenland T9/K13 'Krijgsraad en hoog militair gerechtshof moeten iveg' Van onze parlementsredactie DEN HAAG Aan het voorgestelde nieuwe militaire tuchtrecht ligt geen sociologisch en sociaal- psychologisch onderzoek ten grondslag naar nu bestaande verhoudingen in de krijgsmacht. Dit is de fundamentele kritiek, die een werkgroep van het criminologisch instituut te Utrecht gisteren liet horen in de openbare hoorzitting over de herziening van het militaire recht. Pas op grond van een dergelijk onder roek kunnen de normen voor het militaire reöht worden opgesteld. De werkgroep is voor een verburgerlij- king van het militaire recht. Daarom rullen de krijgsraad en het hoog mili tair gerechtshof meten verdwijnen. Een belangrijk uitgangspunt is ver der, dat de grondrechten voor de burger evenzeer dienen te gelden voor de militair. Wel zou de comman dant, om de militaire orde niet te verstoren, regelend kunnen optreden, wanneer het gaat om de vrijheid van meningsuiting en van vergadering. Maar hij zou geen vergadering kun nen verbieden om de onderwerpen, die besproken zouden worden. SCHERPE KRITIEK Scherpe kritiek op de nota over het militaire tuchtrecht kwam verder van de Vereniging Van Dienstplichtige Militairen (WDM) welke vereniging in het voorgestelde recht een nieuwe voedingsbodem van onbehagen en wantrouwen zag. Een grote grief van de dienstplichtingen was het opleggen van een weekend-straf. Zij vonden het ARP-ikamerMd Tj. Walburg aan hun zijde, die de wericgroep tuchtrecht van de gezamenlijke officiersvereni gingen hierover indringend vroeg: 'juist deze straffen zijn de oorzaak van wrok en haat'. Maar de woordvoerder van de officie ren vond dit maar een eenzijdig ge richte vraag. Hij zei: 'Een straf dient gevoelig aan te komen om te zorgen, dat het niet weer gebeurt. Het ver schuiven van het arrest van het week end naar dagen in de week is over- dreven', aldus de officier. Dr. A. J. Verbrugh (GPV) stelde do officieren de vraag of de straffende commandant in een aantal gevallen niet het moreel gezag heeft en alleen maar straft uit zelfhandhaving. Het aanzien van de militaire dienst wordt hierdoor geschaad. In hun antwoord stelden de officieren: 'Hoe langer de vredestijd, hoe meer het aanzien van de krijgsmacht wordt geschaad'. DIRECT INGRIJPEN Tijdens de hoorzitting waren over het algemeen duidelijke verschillen van opvatting te constateren tussen de verenigingen van de officieren en van de dienstplichtigen en de onderofficie ren. Zo vonden de officieren, dat de straf niet opgeschort kan worden, wanneer - een militair in beroep is gegaan bij de krijgsraad. De straf verliest dan immers zijn effect. Er moet onmiddellijk ingegrepen wor den, aldus de officieren. Zij verzetten zich ook fel tegen het ontnemen van de strafbevoegdheid aan de comman dant en die in handen te leggen van een onafhankelijke rechter (de nota spreekt zich hiertegen uit alleen op grond van budgettaire bezwaren). De commandant kent immers de omstan digheden het beste. De nationale christen onderofficieren vereniging was het hiermee eens. Dc vertegenwoordiger van deze vereni ging noemde de onafhankelijke tucht rechter een schoon ideaal. De straf fende commandant werd de minst slechte oplossing genoemd. Algemeen was het bezwaar van de onderofficie ren tegen de maxima van de geldboe tes. 't Gevaar is namelijk groot, dat de gezinsleden van de militair de dupe worden van deze straffen. Ons Belang, de koninklijke vereniging van onderofficieren, wenste een alge meen verbod, dat een commandant zou optreden als rechter in eigen zaak. Algemene ordebepalingen van HOOGEVEEN Dps. G. E. S. van Veen, hoofd van de afdeling maat schappelijke aangelegenheden en volkgezondheid van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in Den Haag, heeft gisteren ernstige kritiek geleverd op het voorontwerp van wet op de gezondheidsvoorzieningen. Deze wet kent geen mogelijkheden voor beleidsvorming op lokaal niveau, er worden zelfs geen regels gegeven voor inspraak en de plannen die door de provincie worden uitgewerkt. Drs. van Veen noemde het ongehoord, dat zo'n belangrijke zaak zich onttrekt aan de discussie en de besluitvorming op lokaal niveau. Hij uitte deze kritiek, toen hij op de provinciale gezondheidsdag in Hooge- veen sprak over de regionalisatie van de gezondheidszorg. Het gemeentelijk niveau in de toekomstige gezondheids zorg mag volgens drs. Van Veen niet straffeloos worden genegeerd. Van onze soc.-economische red. ROTTERDAM De verlenging van de partiële leerplicht per 1 augustus tot twee jaar betekent dat er 56.000 werkende jongeren zullen bijkomen, die één dag in de week een cursus zullen moe ten volgen. Deze mededeling deed de directeur van de directie onderwijs en vorming werkende jongeren van het ministerie van onderwijs en wetenschappen, mr. t P. M. Weusten, gisteren op het emeentelijk vormingsinstituut in lotterdam. De bijeenkomst, waarop lij sprak werd gehouden ter gelegen- leid van de verlenging van de partiële eerplicht. )ok voor deze werkende jongeren zal lelden dat cursustijd arbeidstijd is. net dit verschil dat volgens de wet de werkgever gedurende de cursusn- ren het loon niet behoeft door te betalen. De verlenging van de partiële leerplicht van een tot twee jaar is opnieuw een stap op weg naar de olledige leerplicht tot het achttiende aar. Deze situatie wil men in 1980 hebben bereikt. Hoe de partiële leerplicht volgend jaar zal worden uitgebreid is nog niet bekend. Volgens mr. Weusten wordt t gedacht aan een uitbreiding van twee dagen per week voor 15-jarigen in plaats van een dag, of aan verlen ging met een jaar, dus ook voor 17- iarigen, die dan evenals de 15- en 16- jarigen een dag per week vorming en onderwijs zullen moeten volgen. De 250 vormingsinstituten, die nu voor de partieel leerplichtigen de vor ming en het onderwijs verzorgen, zul len voor het komende schooljaar meer personeel moeten aantrekken en meer ruimte moeten krijgen om goed te kunnen werken. Mr. Weusten deelde mee dat voor de huisvesting gedacht wordt aan nieuwbouw van noodloka- len of semi-permanente gebouwen, waarvoor 63 miljoen gulden beschik baar is. 's morgens vroeg tot 's avonds laat achtte men verkeerd. De situatie is nu zo, dat onderofficieren in gewe tensnood komen, omdat ze zelf tegen de krijgstucht moeten ingaan. De landelijke korporaalsvereniging wenste, dat alleen gestraft zou worden door juridisch geschoolde militairen en dan alleen nog door afdelings- en kazernecommandanten. De koninklijke marechaussee stelde dat voor dit wapen een geheel afzon derlijk tuchtstelsel moet gaan gelden op grond van de taak en doelstelling van het wapen. OTTERSUM Een forum van des kundigen op het gebied van de kern splitsing zal op 9 mei in een bijeen komst in het Limburgse Ottersum trachten de ongerustheid weg te ne men onder de bevolking over de voor genomen bouw van een kernreactor bij het Duitse Kalkar. Het gemeentebestuur van Ottersum heeft het initiatief tot deze forumbij eenkomst genomen, nadat bezwaren kenbaar waren gemaakt door de stu dentenactiegroep 'Sum'. Het bezwaar van de 'verontrusten' is niet zozeer gericht tegen het feit, dat het hier een kernreactor betreft, maar tegen het volgens haar gevaarlijke karakter van het type kernreactor. Deze reac tor wordt met natrium gekoeld en omdat natrium ontbrandt zodra het met water in aanraking komt, vreest men dat het risico van branden of ontploffingen groot is. De actiegroep is niet tevreden met de samenstelling van het atoomforum. Dit bestaat volgens haar geheel uit deskundigen uit de kernenergie-indus trie, die bij het project zijn betrokken en waarvan men volgens de actie groep zal kunnen verwachten, dat hun voorlichting wat gemakkelijk aan de geruststellende kant zal zijn. UDEN HAAG Samen met een deel van de gemeente Bergen zullen de op te heffen gemeenten Gennep en Otter sum een nieuwe gemeente Gennep gaan vormen. Dit is de strekking van het wetsontwerp dat gisteren door de Tweede Kamer werd goedgekeurd met alleen de stemmen tegen van CPN en NMP. Hoofdoel van de samenvoeging is de vorming van een sterke gemeente in noordelijk Limburg die in dat deel van de procincie een zgn. 'trekpaard functie' moet kunnen uitoefenen. Mi nister Geertsema (binnenlandse za ken) sprak de verwachting uit de de groeikansen er voor Gennep zeer ze ker m zitten, mits de streekverzorgen- de functie goed tot zijn recht komt. r/an onze verslaggever LEEUWARDEN Het aantal ple ziervaartuigen, dat via de belangrijk ste invalspoorten Friesland binnen kwam, heeft vorig jaar een recordstij- fiing te zien gegeven. Het blijkt ten |opzichte van het jaar daarvoor met meer dan 10.000 toegenomen te zijn. Het aantal passerende pleziervaartui gen bedroeg vorig jaar 50.543 tegen 40.374 in 1970. De belangstelling van de pleziervaarders voor het Friese watersportgebied nam in de afgelopen tien jaar met sprongen toe. In 1961 passeerden er 8.327 pleziervaartuigen, in 1966 18.713 en 1969 33.156. De jdriewegsluis in zuidoost-Friesland is met 13.906 passages in 1971 de belang rijkste teogangsweg gevolgd door de INieuwe Lemstersluis met 12.291. Het aantal binnenvaartschepen, klei- ner dan 400 ton neemt op dc Friese -- kanalen steeds verder af, blijkt uit het rapport van de provinciale water staat van Friesland over de scheep vaartbeweging op het Prinses Mar grietkanaal, het Van Harinxmakanaal ten enkele andere vaarwegen in 1971. De brandweer van Yokohama heeft een 'robot-brandweerman' ontwikkeld, die zelfs trappen kan lonen en op afstand wordt bediend. De robot die zich voort beweegt met een snelheid van 15 km per uur zal ongeveer 72.000 gulden kosten. DEN HAAG Guido de Moor, de jonge regisseur en acteur bij de Haagse Comedie schuwt het experiment niet. Dat resulteerde bij verschillende produkties in geslaagde voorstellingen, waarop men graag terug ziet. Nu heeft hij William Shakespeare's 'Spel der Ver gissingen' onder handen genomen, niet in de eerbiedwaardige Ko ninklijke Schouwburg, maar in het hippe Hot, waar de laatste jaren belangrijke toneeldingen gebeuren. De Franse modemaker Christian Dior heeft zich bij bovenstaande exemplaren uit zijn wintercollectie die hier geshowd worden door twee Londense mo dellen blijkbaar laten iasplreren door het schaakbord. Lorraine (links) draagt een zwart wit geblokte overgooier waarvan het bovenstuk gestreept is over een zwarte trui. Marion heeft een zwart wit geblokte Jurk aan met daar over een zwart kort jasje. Beide modellen zijn gemaakt van wol. Van een onzer verslaggevers WAGENINGEN De landbouwers moeten proberen het gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen te matigen, maar ze kunnen nooit helemaal zonder. Dat was de kern van de rede die ir. L. P. Flipse hield in Wageningen, op het congrek van het genoot schap voor landbouwwetenschap over 'moderne landbouw in de ge zondheid van mensen, planten en dieren'. De Moor heeft Shakespeare geen ge weld aan gedaan, maar hem daarente gen met een hele nieuwe, knappe regie opnieuw glans gegeven. Die on definieerbare handeling in de komedie van de Engelse toneelschrijver met de dubbele tweelingen als uitgangspunt was dinsdagavond in de premièrevoor stelling een feest van herkenning. De AMSTERDAM De oprichter en ar tistiek leider van het in de jaren zestig bekende Vestzaktheater, Wim Burkunk, heeft op voordracht van de raad voor de kunst van het ministerie van C.R.M. een subsidie van 40.000 gulden gekregen. Het geld zal worden besteed aan de uitwerking van de plannen met zijn nieuwe gezelschap, dat onder de voorlopige toneelwerk groep Harlekijn dit jaar reeds enkele experimentele kindervoorstellingen heeft gegeven. Voor de dit jaar gegeven voorstellin gen werden reeds subsidies verleend door o m. de gemeente Amsterdam en verschillende provincies. Wim Bur kunk wil binnenkort zijn nog kleine gezelschap van vier tot negen mede werkers uitbreiden. In het komend seizoen zal Harlekijn ook gaan optre den voor het voorgezet onderwijs en kunstkringen met onder meer de stukken 'De verliefde soldaat' en "De Hollandse dokter' van Carlo Goldoni in een eigentijdse bewerking en met een mime- en bewegingsprogramma, waarvan reeds enkele prof uitvoerin gen zijn gegeven. AMSTERDAM De beroemde saro- de-speler Ustad Ali Akbar Khan, die momenteel een toernee door Europa maakt, komt voor één concert ook naar Nederland. Zoals te verwachten vindt dat concert plaats in de aula van het Tropeninstituut te Amster dam. en wel op woensdag 10 mei om 20.00 uur. De vijftigjarige, in Bangla Desh geboren Ali Akbar Khan zal op de tabla worden begeleid door Shan- kar Ghosh, waarbij Susan Khan de tampura bespeelt. De eerste toernee van Ali Akbar Khan vond al in 1955 Ir. Flipse is secretaris van de commis sie, die nieuw aangeboden bestrij dingsmiddelen moeten beoordelen. Van de vier sprekers op het congres sprak hij zich het duidelijkste uit over de gevaren die aan het gebruik van allerlei chemische middelen kle ven. Hij was het met de andere sprekers eens, dat die middelen letter lijk broodnodig zijn. Als ze niet ge bruikt werden, zou er gewoon veel te weinig voedsel zijn. Met zuiver biolo gische landbouw zou de opbrengst te veel dalen. Biologische middelen en methoden om onkruid en ziekten te bestrijden zijn ontoereikend. Het on derzoek naar deze middelen gaat wel door, maar het is een illusie te den ken dat ze binnenkort op grote schaal toegepast kunnen worden, aldus ir. Flipse. Toch moet men voorzichtiger worden met gebruik van chemische middelen. Vooral de laatste jaren is meer bekend geworden over de scha delijke nevenwerkingen die ze kunnen hebben. Maar het gebruik neemt nog steeds toe. STEEDS STERKER Onder meer doordat de natuur zich vaak aanpast. Daardoor moeten steeds weer nieuwe (en sterkere chemicaliën toegepast worden. 'Je vraagt je af waar het eind is', waarschuwde ir. Flipse. Zijn betoog mondde uit in een pleidooi voor een bestrijding van on- Van een verslaggever BREDA Maandagmiddag zal het kort geding dienen, dat ouders van leerlingen van het gymnasium Ype- laar in Breda tegen het bestuur van deze school hebben aangespannen. Zo als bekend nam het bestuur het be sluit het zelfstandige gymnasium Ype- laar op te heffen, om daarmee een andere middelbare school in Breda aan een athenaeumafdeling te helpen. De leerlingen van Ypelaar besloten de school te bezetten, met instemming van hun ouders en de leraren. Toen het bestuur dinsdagavond in een ver gadering niet besloot het opheffings- besluit te herroepen (een eis die de ouders gesteld hadden), besloten de ouders definitief tot een kort geding. Het bestuur wilde dinsdagavond al leen het besluit opschorten in afwach ting van bemiddeling door een in te stellen commissie van goede diensten, maar wilde de ouders niet garanderen dat in de tussentijd het oorspronkelij ke besluit niet zou worden uitge voerd. kruid en ziekten waarbij meer ge bruik wordt gemaakt van andere dan chemische middelen. Hij noemde on der meer het kweken van gewassen die bestand zijn tegen ziekten. Ook pleitte hij voor meer onderzoek naar de factoren die bevorderlijk kunnen zijn voor de ziekten en plagen. Als we daar meer inzicht in zouden hebben zou er waarschijnlijk minder gespoten kunnen worden. Dr. C. Engel van het Centraal Insti tuut voor Voedingsonderzoek in Zeist, vertelde dat er van directe schadelijke gevolgen van moderne landbouw op de menselijke gezondheid eigenlijk nog iets iets is gebleken. Volgens hem lopen we ook niet zoveel gevaar. Welk merkte hij op, dat eventuele schadelijke gevolgen zich pas over vele jaren kunnen openbaren, Na de invloed van kunstmest (stikstof) op de gesteldheid van de bodem en de gezondheid van dieren is wel veel onderzoek gedaan. De resultaten daar van geven geen 'aanleiding tot onge rustheid, zo verzekerden ir. C. M. J. Sluysmans (bodemvruchtbaarheid) en professor S. Iwema (veevoeding) gis teren op het congres. plaats op uitnodiging van zijn vriend Yehudi Menuhin. Voor liefhebbers van Indiase muziek is het concert van 10 mei een unieke gelegenheid de Indiase meester, van wie ook vele grammofoonopnamen verschenen zijn, in werkelijkheid te horen. Op de foto: Ali Akbar Khan met de sarode, een tokkelinstrument met zes (soms tien) hoofdsnaren en 13 resonantiesnaren en een met perkament afgedekte, schaalvormige klankkast. ADVERTENTIE Honderd jaar geleden verscheen het eerste nummer van Dr. Abr. Kuyper's DE STANDAARD. Vijf nummers uit die eeuw zijn facsimile herdrukt Met hoofdar tikel, familie-advertenties, gemengde berichten, Kamerverslagen enz. ■Jf 1 april 1872 Het eerste nummer ■Jr 3 april 1903 De spoonvegstaking Troelstra in de 2e Kamer. 9 november 1920 met o.a. overlijden van Dr. A. Kuyper. 15 mei 1940 'Het einde' Dr. H. Colijn over het vertrek van de regering naar Engeland. 15 december 1944 Het laatste nummer Men leze tussen de regels door! Bestel deze facsimile uitgave door overschrijving van ƒ3,90 plus ƒ0,60 porto ƒ4,50 op postrekeningnummer 269274, Chr. Pers te A'dam onder vermelding 'DE STANDAARD'. spelers en speelsters, die verrukkelij ke kostuums hadden aangekregen, stapten uit de 'lijst' en benutten het hele theater, waardoor het publiek volledig bij het gebeuren werd be trokken. Quido de Moors experiment werd een blinkend succes, waaraan het enthou siasme van alle speelsters en spelers, niet in het minst het ingenieuze de cor van Harry Wich, bijdroeg. De twee Dromio's, de speelse knechten, rolden, holden, sprongen door het the ater. Hijn geruite hemdjes, stekelige haardos en spitse neuzen gaf hun iets van clowns mee, die zonder dat ze schuldig zijn, steeds op hun falie krijgen van hun meesters. Michiel Kerbosch en Guus Hoes maak ten van dit tweetal heerlijke types. De andere tweeling, Antipholus van Ephesus en Antipholus van Syracuse kregen eveneens een uitstekend ver tolking van Peter Hoeksema en Man fred de Graaf. Dit tweetal brengt de vrouwen het hoofd op hol, maar een is er desondanks ongelukkig. Hij ziet de deur van het echtelijk huis voor zich gesloten en zich als oplichter uitgemaakt, zonder dat hij het weet heeft zijn tweelingbroer het op dat moment buitengewoon naar zijn zin met zoveel onverwachte gastvrijheid. Niemand begrijpt het, dit spel van verwisselingen en vergissingen. De dikbuikige goudsmit ziet zich al fail liet als hij er achter komt dat hij kan fluiten naar zijn geld. Kees Coolen maakte van hem een kostelijke crea tie. Jaap Wieringa deed het erg genu anceerd als de kromme schuldeiser. Hans Culeman had de geknipte rol van de charlatan dr. Knijp. De geleer de zal wel even bewijzen wie er gek is, maar hij slaat op de vlucht als blijkt dat Antipholus de draak met hem steekt. De vrouwenrollen waren o.m. in goede handen van Nanni Ver- meer( een felle Aemilia) en Fr;|n- cine Dreesen (een beminnelijke Adri- ana). De bekorting van enkele scènes deed geen afbreuk aan het geheel. Dit werd in ruime mate goedgemaakt met fijne vondsten, waarmee men Innig plezier kan hebben. Bert Voeten en Guido de Moor hadden Werumeus Bunings vertaling gebruikt en be werkt. Het klonk allemaal goed en helder. De nieuwe expositieruimte ^Waarheid en vrede' van het Dor- drechts Museum wordt op 6 mei offi cieel in gebruik genomen met een expositie die werken van o.m. Lucien den Arend, Will Ferwerda, Ruud Rin gers en Jaap Schlee toont. Van 29 mei tot 4 juni wordt te Reggie Emilia in Italië het Xme inter nationale zangconcours 'Premio Achil la Peri' gehouden voor vocalisten on der 32 jaar. Prof. de N. R. A. Vroom die vorig jaar om gezondheidsredenen als directeur van de Rijksacademie in Amsterdam aftrad, heeft een leerop dracht aanvaard aan de Universita Internazionale dell'arte in Florence. De Tilburgse Stadsschouwburg heeft als eerste in Nederland een rijdende kassa in gebruik genomen om mensen in de buitenwijken meer te interesseren voor schouwburgpro gramma's. DEN HAAG De Vereniging van Nederlandse Gemeenten is bitter te leurgesteld over de vergoeding, die de staatssecretaris van onderwijs en we tenschappen de gemeenten wil geven voor de kosten van het kleuteronder wijs. Die vergoeding gaat volkomen voorbij aan de reële financiële behoef ten van het kleuteronderwijs, zegt de vereniging. De vereniging vreest, dat de gemeen telijke tekorten op het kleuteronder wijs die nu al 30 40 miljoen gulden per jaar bedragen, nog aanzienlijk zullen toenemen. Met de normen, die de staatssecretaris nu voorstelt, zou den de gemeenten alleen in 1972 al zo'n 25 miljoen op het kleuteronder wijs moeten toeleggen. De voorstellen van de staatssecretaris houden geen rekening met de enorme kostenstijgingen in deze tak van on derwijs. De vergoeding wijkt bijvoor beeld aanzienlijk af van de kostenstij- gingspecentagcs, zoals die door een rapport van de centrale accountants dienst van het ministerie van finan ciën over het kleuteronderwijs zijn vastgesteld. Vergelijkt men het ver loop van de kosten met dat van de vergoedingen, dan blijkt dat deze wanverhouding 'desastreuze gevolgen' moet hebben voor de gemeentelijke fi nanciën en/of het peil van het kleuter onderwijs, aldus de vereniging. Van onze sociaal-economische redactie UTRECHT De pensioenen in de bouw zullen na de verhoging per 1 ja nuari jongstleden opnieuw worden verhoogd. De extra toeslag, die per jaar bij maximaal opgebouwd pen sioenrecht voor het ouderdoms- en we- duwenpensiioen 448 gulden en voor de gezamenlijke wezen 184 gulden zal be dragen, wordt met terugwerkende kracht vanaf 1 januari j.l. uitgekeerd. door DAMMIS DE GEUS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 13