Kritiek op nota
militair tuchtrecht
SALT-akkoord
N.-Vietnamezen
thans zuidwaarts
Speeltoren dreigt
om te vallen:
buurt geëvacueerd
von uw hobby
FAMA
In deze krant
Zonnig
op slot in Ohio
Zowel bij vrijwilligers als dienstplichtigen
J. Edgar Hoover
(FBI) overleden
Drie doden bij
verkeersongeluk
President van Nicaragua
'draagt macht over'
Eerste maanstenen
Apollo 16 uitgepakt
Commissie Pearce
zwarte Rhodesiërs
tegen overeenkomst
UW KRANT IS NU W EL OCHTENDBLAD
MAAR.. WETEN UW KENNISSEN HET AL?
vernieuwd en uitgebreid
vul de bon hiernaast in
I Plaats:
1
Nieuwe Leicis e Courant
CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMGEVING
„Stantvastich is gheblevan
mijn hért in teghanspoatl"
-jÜAG 3 MEI iy?2
53ste jaargang
H«.begin aquarium-
een degelijk advies!!
alles voor huisdieren
Breestraat 3, LEIDEN, tel. 33311
Steenstraat 37
Postbus 76
Telefoon 31441
Gironr. 269274 t.n.v. N.V. De Christelijke Pers, Amsterdam Abonnement 7,90 per maand, per kwartaal 23,35 Afd. Bezorging vanaf 08.30 uur.
Van een onzer verslaggevers
EDAM Het instortingsgevaar, dat gisteren de uit 1545 daterende
speeltoren van Edam bedreigde, was gisteravond volgens deskun
digen geweken. Niettemin hadden nog 20 personen, wonende
binnen een straal van 100 meter van de toren, het advies van de
politie opgevolgd om te evacueren. Ze hebben de nacht doorge
bracht in een hotel, dat de gemeente voor dat doel had gehuurd.
De verzakking en het overhellen
van de toren is het gevolg van
het slopen van een in 1883 tegen de
speeltoren aangebouwd kerkje. Met
dit karwei werd zes weken geleden
begonnen in opdracht van het ge
meentebestuur, dat was geadviseerd
door een commissie van deskundi
gen van provinciale waterstaat, de
rijksdienst van Monumentenzorg en
het ingenieursbureau W. C. Stam te
Castricum. Omwonenden maakten
zich al die tijd zorgen over het
afbreken van drie 25 meter hoge
steunberen. De 70-jarige Edammer
sloper C. Tjeerdes waarschuwde:
'Sloop die steunberen weg en de
rest komt vanzelf omlaag.' Burge
meester J. H. Kok beriep zich giste
ren op zijn adviseurs: 'De stelling
was dat de aanbouw aan de toren
hing en dat de toren niet op de
aanbouw steunde. Het was onze be
doeling van de vrijkomende ruimte
om de toren een plantsoen te ma
ken.' Pas in 1980 aldus de burge
meester zou er een nieuw gebouw
om de toren komen. Gistermorgen
om tien uur werd de burgemeester
echter gewaarschuwd, dat een diepe
scheur in de zuidelijke muur van de
toren was ontdekt. Bovendien zou
de toren overhellen. Edammers wo
nende aan de Voorhaven ontdekten
zelfs dat de toren was 'gedraaid': de
wijzerplaat van de torenklok aan de
westzijde was voor hun gedeeltelijk
zichtbaar geworden. Burgemeester
Kok trof alle noodzakelijke maatre
gelen. De politie sloot de Kleine
Kerkstraat rond de toren af voor
het verkeer en de bewoners van de
daar staande huizen werd geadvi
seerd te evacueren.
De sloop werd gestaakt en het klok
kenspel (gewicht 5047 kg) stilgezet.
De BB-afdeling van de Zaanstreek-
Waterland, die toevallig oefende in
de Wieringermeer, werd gealar
meerd en kwam met vier reddings
ploegen, 45 man, naar Edam.
Een algehele evacuatie bleek niet
nodig te zijn, nadat was begonnen
met uitvoering van een gisteren ont
worpen plan van de adviescommis
sie:
1) het aanbrengen van 20 meter
hoge stalen stutbalken aan de over
hellende noordzijde; 2) het op 15
meter hoogte aanbrengen van een
'krans* van stalen balken: het zoge
naamde 'inpakken' van de toren; 3)
een onderzoek naar de mogelijkhe
den van de verbetering van de fun
dering. In de loop van de dag stel
den landmeters bovendien twee meet
instrumenten op, zogenaamde theo
dolieten, die elke beweging van de
toren direct zouden registreren.
GLASPLAAT
De scheur was gistermorgen om half
negen ontdekt door een van de slo
pers. De heer G. Bij 't Vuur, wonen
de aan de Kleine Kerkstraat 20.
bracht vervolgens een glasplaat op
de scheur aan, die het na drie
kwartier met een helder knappend
geluid begaf. Dit was voor hem het
bewijs dat de JCheur snel groter
werd; ook hij waarschuwde de open
bare dienst gemeentewerken. Vol
gens deze dienst zou dit knappen
ook kunnen zijn veroorzaakt door
het smelten in de zon van het kit,
waarmee de glasplaat was aange
bracht.
Een woordvoerder van een Edam
mer actiegroep zei ons dat de Rijks
dienst voor Monumentenzorg slechts
toestemming tot slopen had gegeven
op conditie dat een ingenieursbu
reau eerst zou onderzoeken of do
sloop mogelijk was. Het betreffende
bureau van ir. Stam uit Castricum
was echter pas vorige week met dit
onderzoek begonnen. De heer H.
De ladderwagen van de brandweer van Purmerend kwam naar Edam
teneinde de dienst openbare werken de mogelijkheid te geven de scheu
ren van dichtbij tc onderzoeken.
Jansen, districtsarchitect van Monu
mentenzorg in Noord-Holland gaf
hierop als commentaar: 'We hadden
twee voorwaarden gesteld. Ten eer
ste dat er na de sloop van de
noordelijke steunbeer die vorig jaar
al was gescheurd, onmiddellijk een
nieuwe zou worden aangebracht en
ten tweede dat tijdens het slopen
van de aanbouw de gevolgen zouden
worden berekend.' De heer Jansen
voerde als kritiek aan dat in dc
laatste fase van het slopen te zwaar
materiaal door de sloper is gebruikt.
DACCA (Reuter) In Dacca
werdt gevreesd, dat de orkaan die
zondag de provincie Mymensing in
bet noorden van Bangladesj teisterde,
tenminste driehonderd mensen het le
ven heeft gekost.
Nixon en Breznjew onderhandelen zelf
Zogezegd
J. Edgar Hoover transformeerde
de FBI van een stel slappelingen,
mislukkelingen en slampampers
in een van 's werelds doeltref
fendste politie-organisaties. Maar
het zou hypocriet zijn te verzwij
gen, dat hij de laatste tijd zijn
boekje te buiten ging.
Journalist Jack Anderson, die
eerder Hoover beschuldigde
van het speuren in het liefdes
leven van prominente Ameri
kanen.
Vrij zonnig en op de meeste
plaatsen droog. Zwakke tot
matige wind, in hoofdzaak tus
sen noord en oost. Maximum
temperaturen van 14 gr. aan de
kust tot 22 in het binnenland.
MORGEN EN OVERMORGEN:
Aanhoudend mooi lenteweer.
Morgen zon op: 05.05
onder: 20.10
maan op: 01.04
onder: 08.57
Veel vraag naar
scheepjes in flessen
Binnenland i -■
Evangelie als bron politieke nu onna rond
inspiratie niet te vervangen 5 «F
Westen levert nieuws over HELSINKI, WASHINGTON (UPI, Reuter) Een SALT-akkoord
arme landen 7 staat voor de deur. Toen Amerika's ambassadeur Gerard C, Smith
Geen schertsburgemeester 9 gistermiddag in Helsinki terugkwam wilde hij zoals gebruikelijk niets
Buitenland loslaten. Maar perschef Ronald Ziegler van het Witte Huis was eer
der in Washington duidelijk genoeg geweest.
Nieuwe Russische bases
u o President Nixon heeft de afgelopen
in H;gypte weken vertrouwelijk contact gehad
u met de Russische partijleider Leonid
Kerk Breznjew. Op grond van die contacten
is de president tot de overtuiging
Op zoek naar betere gekomen, dat de vooruitzichten op
0 een akkoord over wederzijdse beper-
psaimnerijming Z king van de kernbewapening aanzien-
Navigators en de bijbel 2 li;jk ziin verbeterd.
Dat was de boodschap die Ziegler
KUnSt maandagavond (gisterochtend vroeg,
onze tijd) voor de verzamelde journa-
Concertgebouworkest listen had- De president ziet die mo-
1 1 gelijkheden voor een akkoord op
klaar voor seizoen 6 grond van de nieuwe instructies die
c hij ambassadeur Smith meegeeft naar
opOft Helsinki, en de nieuwe instructies die
naar hij gelooft de Sowj et-regering zal
Kurt Linder verstrekken aan haar hoofdonderhan-
i i delaar, Wladimir Semjonow.
zoekt liet avontuur 11 Hieruit werd begrepen dat de beide
supermachten het nu in hoofdlijnen
tconomle eens zijn over de inhoud van een
akkoord. Trouwens het bekendmaken
Omzet Gist-Brocades van het geheime contact tussen Nixon
i ir i en Breznjew wijst ook op overeen-
naii miljara Id stemming. Het is moeilijk denkbaar
BoekcncuuBe6" dat deze openbaring zonder Russische
stnps, feuilietön"::':::::::::::::::::::::::::::::: 6 instemming zou zijn gedaan.
itadio- en tv-programma's c Betekent deze mededeling, vroegen de
Commentaar7 journalisten aan Ziegler, dat de Rus-
Dichtbij en verder 7 sen er nu mee instemmen ook de
wetenschap techniek 7 wederzijdse vloten van onderzeeboten
met kernraketten te bevriezen? Daar
wilde de perschef geen antwoord op
geven. Maar wel wilde hij kwijt dat
de regeling tussen Breznjew en Nixon
rzaLaar» een 'verbrediQ8 va" het terrein van
OlClllUUoocil ZcLLvll de bevriezing van aanvalswapens' tot
gevolg had gehad. Aalgemeen werd
aangenomen dat deze formulering on
geveer 'ja' moest betekenen.
De rakëtten van het Polaris-type wa
ren een van de moeilijkste struikel
blokken voor SALT. Amerika heeft er
meer rondvaren dan de Sowj et-Unie,
maar op de Russische werven worden
in fors tempo nieuwe gebouwd. De
Russen voelden er dus weinig voor
om de onderzeese raketmachten te
betrekken in een voorlopig bevrie-
zingsakoord voor aanvalswapens. Wat
dat betreft was men het over de te
land opgestelde raketten wel ongeveer
eens, en ook de bevriezing van de
anti-raketsystemen (ABM) leverde
weinig moeilijkheden meer op, aldus
diplomatieke waarnemers.
Welke Amerikaanse concessie tegeno
ver het Russische toegeven op het
onder-waterfront staat, is nog geheel
onduidelijk. Maar naar veler verwach
ting zullen tijdens Nixons bezoek aan
Moskou, dat 22 mei begint, de kaarten
op tafel komen in de vorm van een
complete overeenkomst die de heren
dan kunnen ondertekenen. Officieel
durft nog niemand te zeggen dat het
nu inderdaad zo vlot zal gaan.
en hier heb ik een
schip bij nacht
CLEVELAND (Reuter) Een fede
rale rechter heeft bevolen dat alle
kiesbureaus in de omgeving van de
Amerikaanse stad Cleveland open
moeten blijven tot middernacht, nadat
ontdekt was dat 127 kiesbureaus
's morgens gesloten waren. In de staat
Ohio, waarin Cleveland ligt, werden
gisteren voorverkiezingen gehouden.
Aanhangers van senator Humphrey
liepen naar de rechter, toen ze dit
ontdekten. Cleveland is één van de
dichtst bevolkte delen van Ohio en er
wonen veel negers, op wier stemmen
Humphrey hoopt. Humphrey toonde
zich zeer verontwaardigd. 'Ik zal een
advocaat in de arm nemen om uit
te zoeken wat hier in hemelsnaam
aan de hand is. Dit ls ongehoord'.
Ook in het kamp van George McGo-
vern, Humphrey's voornaamste tegen
stander in deze staat, werd schande
gesproken.
RITA
Tekendrift niet te stuiten
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG In de krijgsmacht bestaat kritiek op de nota herziening militair tuchtrecht van mi
nister De Koster, met name omdat in deze nota de militaire commandant zijn strafbevoegdheid voor
tuchtrechtelijke vergrijpen blijft behouden.
Deze kritiek bestaat zowel bij de
dienstplichtigen als bïj de vrijwillig
dienende onderofficieren in het leger.
Dit blijkt uit de stukken die belan
genverenigingen van deze groeperin
gen hebben gestuurd aan de Tweede
Kamer, die vandaag een hoorzitting
over de nota houdt.
Zo stelt de Koninklijke vereniging
van onderofficieren 'Ons Belang' dat
het tuchtrecht in de nota toch een
verlengstuk van het strafrecht voor
zaken met minder importantie blijft.
'Het is daarom logisch de onafhanke
lijke militaire tuchtrechter in dat
soort gevallen in te schakelen,' aldus
Ons Belang'.
De katholieke onderofficieren vereni
ging 'Sint Martinus' verzet zich tegen
de opvatting dat krijgstuchtelijke vrij
heidsstraffen als laatste middel om de
interne orde te handhaven noodzake
lijk zijn als andere sancties geen ef
fect hebben. 'Als andere sancties niet
we-ken, dan is er sprake van een
WASHINGTON (UPI, Reuter) J.
Edgar Hoover, de controversiële direc
teur van de Amerikaanse federale po
litie, FBI, is gisteren onverwacht ge
storven op 77-jarige leeftijd. President
Nixon, een persoonlijke vriend van
Hoover, beval dat alle vlaggen op
regeringsgebouwen halfstok moesten
hangen. Hoover leidde sinds 1924 de
FBI.
Volgens Nixon kon gezegd worden dat
Hoover reeds tijdens zijn leven een
legende was. "Voor miljoenen was hij
het symbool en verwezenlijking van
de waarden, waaraan hij het meest
hechtte: moed, patriottisme, toewij
ding aan zijn vaderland en een gra
nieten eerlijkheid en integriteit', al
dus de geschokte Nixon.
Het lichaam van de bejaarde FBI-chef
werd 's morgens gevonden door zijn
huishoudster. Völgens de arts is hij
een natuurlijke dood gestorven. Wie
Hoovers opvolger zal worden is niet
bekend. De tweede man van de FBI,
Clyde Tolson, is 71 jaar en niet erg
gezond meer. De laatste tijd werd er
sterk op aangedrongen de FBI een
jongere, meer bij-de-tijdse leider te
geven.
Naar later bekend is gemaakt is Hoo
ver overleden aan hoge bloeddruk.
Het Huis van Afgevaardigden heeft
inmiddels een resolutie aangenmoen
om he tlichaam van Hoover op te ba
ren in het Kapitool, een eer die slechts
voor presidenten en leidende Ameri
kanen is gereserveerd.
Zie ook pagina 8.
HOORN Bij een verkeersongeluk
op de rijksweg 7 in Berkhout (NH)
zijn gistermorgen drie mensen om het
leven gekomen. De slachtoffers zijn
de 27-jarige vrachtautochaufeur F. J
Kwast uit Enkhuizen en, zoals gister
avond pas werd vastgesteld, de 70-
jarige P. Bouquet en de 65-jarige A.
Zwebe, beiden uit Amsterdam.
Het ongeluk gebeurde toen een met
betonpalen geladen truck met opleg
ger tegen de achterkant van een perso
nenauto met-caravan reed, waarvan de
bestuuder snelheid verminderde. De
truck met oplegger reed de linkerweg
helft op, kwam in botsing met de
tegemoetkomende vrachtauto en vloog
in brand. De bestuurder van de vracht
auto en de twee inzittenden van de
personenauto die op de ontstane cha
os inreed overleden ter plaatse.
motivatieprobleem in plaats van een
disciplinair probleem,' aldus St. Mar
tinus. De katholieke onderofficieren
menen dat vrijheidsstraffen slechts
door de onafhankelijke militaire rech
ter moeten kunnen worden opgelegd.
Dit standpunt wordt ook gedeeld door
de landelijke korporaalsvereniging,
een groep die zichzelf omschrijft als
'de categorie waarin de meeste klap
pen vallen.' De korporaals zijn er ook
tegen dat geldstraffen door lagere
commandanten worden opgelegd.
Opschorting
De WDM concentreert haar kritiek
op de nota ook op de gehandhaafde
strafbevoegdheid van de commandant
en voorts op het feit dat een straf
niet wordt opgeschort als een beroep
aanhangig is gemaakt.' 'Het beginsel
van opschorting is nu juist het meest
rechtvaardige van ons rechtsstelsel,'
aldus de WDM.
De nationale christen onderofficiers
vereniging is tegen een automatische
opschorting van de straf bij hoger
beroep. Zij wil dit principe wel toe
passen bij hoge geldboetes, omdat de
ze de militair in financiële moeilijk
heden kunnen brengen. 'eDstrafvan
heden kunnen brengen. 'De straf van
geldboete wordt niet verlicht door het
uitstel van een beroep', aldus de
NCOV. Ongeveer tien organisaties zul
len vandaag hun standpunt over de
nota op de hearing toelichten.
Slag om Hoee kan elk ogenblik beginnen
SAIGON, WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) Noordvietnamezen
en Viet Congstrijders hebben na hun successen in noordelijk Zuid-
Vietnam, waar zij maandag Quang Tri veroverden, hun opmars in
zuidelijke richting voortgezet. Hun volgende doel is vrijwel zeker de
oude keizerlijke hoofdstad Hoee.
Gisteren zijn reeds op twintig kilome
ter ten zuiden van Quang Tri Noord-
vietnamese tanks waargenomen. De
verdedigers van Quang Tri trokken in
grote wanorde terug naar het zuiden.
Vele gooiden wapens en uniformen
weg en mengden zich onder de dui
zenden vluchtende burgers. Zelfs de
trek uit Hoee naar het weer zuidelij
ker gelegen Danang is al begonnen.
De radio van de Viet Cong meldde
gisteravond, dat haar troepen de hele
MANAGUA (UPI) Generaal Anasta-
sio Somoza is maandagavond na een
ambtstermijn van vijf jaar als presi
dent van Nicaragua afgetreden en
heeft zijn bevoegdheden overgedragen
aan een driemanschap.
Somoza zei, dat hij het tijd vond voor
een 'nieuw tijdperk voor Nicaragua'.
Dit neemt niet weg, dat hij opperbe
velhebber van de strijdkrachten en
voorzitter van de dominerende liberale
partij blijft. De familie Somoza regeert
Nicaragua al ruim dertig jaar.
De generaal, die zich waarschijnlijk
in september 1974 voor een nieuwe
ambtsperiode beschikbaar zal stellen,
noemde de machtsoverdracht aan het
triumviraat 'een triomf van de dialoog
tussen politieke partijen'.
HOUSTON (Reuter) 'Ze zien er
allemaal onderling duidelijk verschil
lend uit, en ze verschillen in zekere
mate van alle voorgaande monsters.'
Dat was de eerste officiële uitspraak
over de eerste vier uitgepakte stenen
die John Young en Charles Duke op
de maan hebben opgeraapt, gisteren
in Houston. Na zorgvuldig afstoffen
deed de structuur van het materiaal
het meest denken aan wat Apollo 14
vorig jaar meebracht, maar de kleur
was duidelijk lichter.
provincie Quang Tri hebben bevrijd
en dat duizenden Zuidvietnamese mi
litairen zijn gedood of gevangen geno
men en honderden tanks zijn vernie
tigd. In Danag zei een hoge Ameri
kaanse functionaris, dat de slag om
Hoee elk ogenblik kan beginnen. Het
Zuidvietnamese blad Tsjinh Loean
meldde gisteren, dat generaal Xoean
Lam, bevelhebber van het eerste mili
taire gebied, waarin Quang Tri en
Hoee liggen, van zijn functie is onthe
ven en naar Saigon is ontboden. Ge
neraal Troeong volgt hem op.
In het centrale bergland van Zuid-
Vietnam blijft de druk van Noordviet
namezen en Viet Congstrijders onver
minderd zwaar. De Zuidvietnamezen
hebben de artilleriebasis Lima op
veertien km ten noorden van de be
dreigde provinciehoofdstad Kontoem
moeten ontruimen. Kontoem ligt
thans onder artillerievuur. In het cen
trale kustgebied dreigen de Zuidviet
namese militairen in de provincie
Binh Ninh te worden overrompeld.
Zij verloren reeds drie steden in dit
gebied.
SPOEDOVERLEG
De op alle fronten snel verslechteren
de situatie heeft geleid tot overleg op
het hoogste niveau in Saigon. De
Amerikaanse ambassadeur Bunker en
opperbevelhebber Abrams voerden
gisteren spoedoverleg met de Zuid
vietnamese president Thieu.
In Washington gaf de woordvoerder
van buitenlandse zaken, Charles Bray
toe, dat de militaire situatie in Viet
nam zeer ernstig is en hij zinspeelde
er op. dat de Amerikanen zich op
nieuw van het Parijse overleg zouden
kunnen terugtrekken. Bray: 'Onze toe
komstige deelname aan dit overleg zal
afhangen van de antwoorden, die de
communisten geven op Porters vragen
van vorige week'. William Porter, de
Amerikaanse delegatieleider in Parijs,
wacht nog steeds op een antwoord op
zijn vraag of Hanoi en de Viet Cong
bereid zijn allereerst serieus te dis
cussiëren over stopzetting van hun
offensief. Ook Jerry Friedheim,
woordvoerder van het Pentagon, zei
gisteren, dat de situatie in Zuid-Viet-
nam 'ongetwijfeld zeer ernstig is'.
LONDEN (AFP) De commissie-
Pearce, die een onderzoek heeft inge
steld naar de reactie van de negerbe
volking in Rhodesië op het tussen de
Rhodesische en de Britse regering ge
sloten akkoord, zegt in haar rapport
over dit onderzoek, dat 'de Rhodes!
sche bevolking dit akkoord in haai
geheel verwerpt'. Dit is uit goedln£e-
lichtc bronnen in Londen vernomen*
In het rapport, dat deze week aar
de Britse minister van buitenlandse
zaken, Douglas Home, zal worden
overhandigd, wordt gesteld, dat de
voornaamste reden van het 'neen' van
de negerbevolking tegen het akkoord
het wantrouwen tegenover het blanke
bewind van Ian Smith is. De regering-
Smith zou het akkoord moeten uitvoe
ren.
Zie verder het hoofdartikel op pag. 7
en het achtergrondverhaal op pag. 8.
LAAT HEN NU DIT OCHTENDBLAD VOOR
"UW OMGEVING" LEZEN
Als u ze NU opgeeft als abonnee, dan
bespaart u voor hen 3M gulden aan abonne
mentsgeld. De eerste 2 weken krijgen zij bij
wijze van kennismaking de krant gratis!
En u ontvangt een leuke attentie!
Een postzegel is niet nodig als u op de
enveloppe schrijft:
NIEUWE LEIDSE COURANT
ANTWOORDNUMMER 267
LEIDEN
noteer ais betaalt per:
ff#f r 1 w nieuwe abonnee: kwartaal
ID maand
Naam:
I Adres:
Plaats:
IDe nieuwe abonnee ontvangt de krant 14 daven
gratis, en bespaart ca. gulden abonncments-
geId-
Opgegeven door:
Naam:
Adres:
Ilk ontvang als beloning bet aangekruiste
PI mapje poet- ("1 P'etlne f~l Inndwv
papier met (fleeaen- pa>aa>iiui
L enveloppen onderzeilen mot i»t >•-*
echeeifle dji>