bemocratie in Turkije misbruikt door reactie George S. McGovern te eerlijk om president te worden ri {OUW/KWARTET ZATERDAG 29 APRIL 1972 Buitenland TI7/K17 oor Michael Stein irige maand werd in Ankara profes- Ugur Alacakatan gearresteerd tij- ïis een informeel soupertje, waar k de minister van toerisme bij izat. Reden was, zoals later bleek, t deze prominente criminoloog met t plan rondliep een vereniging op richten voor de afschaffing van de Ddstraf. wat hem door de autoritei- zeer kwalijk genomen werd. Want ids enige maanden wachten enige itallen jonge mannen op de vol- ■kking van hun doodvonnis door de llrop. De overheid en het parlement n er zeer op gebrand hen en even- ïle andere onruststokers op te han- teneinde voor eens en altijd idelijk te maken, dat recht en orde het land zijn weergekeerd, ids vorig jaar maart een aantal neraals het conservatieve kabinet- mirel met een ultimatum tot aftre- n dwongen en de nieuwe regering im het land onder het wakende oog n de militairen mocht besturen, is terreur troef in Turkije. Het in- jpen van het leger werd onder »er gerechtvaardigd met de aankoti- ;ing. dat het om zich heen grijpen- terrorisme van rechts en links de moest worden ingedrukt. Maar in praktijk kreeg vooral links het te rduren, omdat zoals een generaal stelde 'terwijl wij onze grenzen j-dedigen, de vijand ons van binnen- tracht te vernietigen.' De binnen- idse vijand, die nu door de. Turkse llitairen bestreden moest worden, s de links-revolutionaire jeugdbe- ging Dev-Genc, waaruit het terro- tische Turkse Volksbevrijdingsleger ortkwam; de inmiddels verboden 'klaarde marxistische Turkse Arbei- rspartij, die wij socialistisch zouden amen; en voorts alle intellectuelen i zeer lichtrose tot vuurrood. Zij en zouden door buitenlandse mo- ïdheden gebruikt en betaald zijn de maatschappelijke orde in Tur- e kapot te maken. die reden bevinden zich nu hon- rden journalisten, professoren, stu iten, kunstenaars, vakbondsbestuur- rs, advokaten en zelfs officieren in cachot. Zij allen zouden aan dit 'ame komplot van buitenaf hun bes krachten hebben gegeven. ommunistische opaganda arom werd professor Mumtaz Soy- voormalig rector van de faculteit >r politieke en sociale wetenschap- i in Ankara vorig jaar december zes jaar en acht maanden gevange- veroordeeld. Hij zou in zijn boek troductie tot de Grondwet', dat no- bene al sinds 1969 op diverse ulteiten als verplichte leerstof :d gebruikt, 'communistische pro- landa' hebben bedreven, een straf- ir feit dat de autoriteiten nooit 'der was opgevallen. Daarom ook rd de journalist Cetin Altan tot lerhalf jaar gevangenisstraf veroor- ;ld en vier maanden verbanning, dat hij over de 50e verjaardag van Sowjet-revolutie had bericht. Daar- vindt men bij geen enkele Turkse ellectueel thuis nog een boek in bibliotheek over marxisme, guer- a-strijd, moderne revolutionaire O omingen en dergelijke. Uit een jpunt van persoonlijke veiligheid s het verstandiger om vorig jaar soort literatuur te verbranden of verstoppen. De grootste woede van de overheid geldt de Turkse variant van de Tupa- maros. het Leger voor de Bevrijding van de Turkse Volkeren (waarmee zowel het Turkse als het Koerdische volk worden bedoeld). Deze stadsguer- rilleros waren vorig jaar mei verant woordelijk voor de ontvoering van en de moord op de Israëlische consul in Istanboel. Afgezien daarvan hebben zij zich aan een indrukwekkende reeks brandstichtingen, bomaanslagen, bank overvallen en ontvoeringen schuldig gemaakt. Na de kidnapping van de arie buitenlandse NAVO-technici be gin deze maand die resulteerde in het bloedbad van Kizildere, is er geen twijfel meer aan, dat binnen zeer korte tijd een aantal jonge leden van dit Volksbevrijdingsleger aan de galg hun leven zullen eindigen. Hoe schizofreen de overheid reageert op de eveneens waanzinnige terroristi sche acties van het Volksbevrijdings leger (dat overigens over voldoende contanten bleek te beschikken om zich riante huizen in Ankara, Istan boel en Ismir aan te schaffen), bleek wel uit het verbod aan een Duitse toneelgroep, drie weken geleden, om het stuk van Bertold Brecht 'Angst en Lijden in het Derde Rijk' op de planken te brengen. Vies woord Communisme is een zeer vies woord in Turkije. Dat is niet zo vreemd, omdat de Turken en de Russen eeu wenlang eikaars aartsvijanden zijn ge weest en de Sowjet-Unie voor de gemiddelde Turk niets anders bete kent dan de voortzetting van het oude, imperialistische Rusland, dat zich van de Turkse gebieden meester wilde maken. Bovendien staat in het fel islamitische Turkije het commu nisme gelijk aan atheïsme en ver vloekte godloochenarij. Maar het aan tal actieve leden van het Volksbevrij dingsleger heeft volgens de officiële opgaven nooit meer dan 500 bedragen en hun passieve sympathisanten wa ren niet sterker dan tienduizend man. Waarom zijn dan alle Turkse politici het erover eens dat de wat infantiele Volksbevrijdingsbweging zo'n gevaar vormt en het land in een zeer ernsti ge crisis verkeert? De nu alweer afgetreden premier Er im heeft vorig jaar het antwoord op deze vraag in één zin gegeven: 'Tur kije kan niet door de stem van de meerderheid worden geregeerd, maar alleen door de samenwerking van de elite en de invloedrijke groepen, met name door coöperatie tussen het leger en de intellectuelen.' Hij kwam tot deze conclusie, omdat het leger en de intelligentsia de enige maatschappelij ke groepen in Turkije zijn, die er garant voor staan, dat het land niet terugvalt in de islamitische, uiterst conservatieve theocratie van weleer. Maar voor het gros van de bevolking tweederde van de ongeveer 36 miljoen Turken leeft op het platte land zijn de Kemalistisohe ideeën van Ataturk, die de moderne staat op westerse grondslag heeft gevestigd, nog steeds vreemd. Zeer orthodoxe islamieten, als zij zijn, is voor hen de gemeenschap der gelovigen haast synoniem met de gemeenschap der burgers. Dit culturele klimaat vormt voor behoudende reactionaire, theo cratisch- en fascistisch-gezinde politici een ideaal jachtterrein om kiezers te vangen. Dus worden de traditionele waarschuwing van president Johnson in 1964 aan de Turkse regering om prus niet binnen te vallen, ter bescherming van de toen bedreigde Turks- "prische minderheid, had felle anti-Amerikaanse reacties ten gevolge. De na- i°0Tnalistische gevoelens, die zich tot die tijd tegen de oude erfvijanden Rusland ®ra Griekenland hadden gekeerd, werden nu tegen Amerika gericht. Met name i links-revolutionaire studentenbeweging Dev-Genc en het Turkse Volksbevrij- fgslcgcr hebben aan die gevoelens uitdrukking gegeven. Mustafa Kemal Ataturkde stichter van het moderne, geseculariseerde Turkije, die in 1923 de Turkse Repu bliek uitriep. Sinds zijn dood in 193S inzichten van de boerenbevolking nog eens gestijfd door de conservatieve partij-politici in Ankara, die allerlei irreële beloften aan hun kiezers plegen te doen. Die beloften zijn zo irreëel omdat de moderne Turkse staat door het leger vanaf 1923 in leven werd geroe pen. Dat leger dat streng in de laïcis- tische opvattingen van de grondvester Ataturk gelooft, zal nimmer toestaan, dat de revolutie van destijds onge daan gemaakt wordt. Evenmin de in telligentsia, die zich na eeuwen van afzondering in de laatste decennia op de ideeën van het Westen heeft gestort en deze heeft ingedronken. Democratisch model Omdat op grond van het voorbeeld van de Westeuropese nationale staat na de tweede wereldoorlog ook de democratie in Turkije werd inge voerd, was het voor rechts een gemak kelijke zaak de verkiezingen te win nen en aan de regering te komen. De minderheidsgroepen die veranderin gen op cultureel, maatschappelijk, econèihisch, sociaal en politiek niveau wilden doorvoeren en de lijn van Ataturk voortzetten, werden daaren tegen haast automatisch verslagen. De meerderheid van de plattelandsbevol king is er de oorzaak van ook door de sociale en economische pressies van resp. islamitische geestelijken en platielandskapitalisten dat de be staande orde niet verder in haar ei gen voordeel veranderd werd. Dus werd de Republikleinse Volkspartij van Attaturks naaste medewerker, de nu 88-jarige Ismet Inönti, die de erfenis van Ataturk zou voortzetten, versla gen door de Democratische Partij. Nadat het leger, geheel volgens de 'Kemalistische 'tradities in 1960 het bewind van Menderes ten val had gebracht, omdat dit hoe langer hoe corrupter, dictatorialer en theocrati- scher was geworden en daarmee de republikeinse erfenis van Ataturk had verraden, veranderde het beeld niet. Want de militairen probeerden de macht zo snel mogelijk weer aan de burgers over te dragen geheel volgens het nette Westeuropese voor beeld, dat men voor ogen had zodat bij de verkiezingen van 1961 de volgelingen van de inmiddels o pge- hangen Menderes opnieuw, zij het nu onder een andere vlag de Gerech- ligheidspartij de macht herover den. Onder druk van de militairen en de intelligentsia kwamen er nog enige coalitie-regeringen met de verslagen Volksrepublikeinen tot stand, maar daarna regeerde de Gerechtigheidspar- tij alleen Tijdens deze regeringsperiode werd een 19e eeuws liberaal-kapitalistisch systeem consequent gevolgd, met alle gevolgen vandien. In de steden wer den de ondernemers rijker, in de oorpen de boeren armer. Aan de hoogst noodzakelijke hervormingen op het gebied van de landbouw werd praktisch niets gedaan. De Turkse landbouw is enerzijds oneconomisch, omdat te vele boeren te kleine stuk ken grond bewerken; anderzijds be staat er in het westen van het land grootgrondbezit, waardoor de landei genaars. tussenhandelaren en expor teurs goed verdienen, maar niet de landloze boeren, d.w.z. 17 procent van de boerenbevolking. In Zuidoost-Ana- tolie is het percentage landloze boeren zelfs tussen de 50 en 85 procent. De industrie bleef voor het grootste deel 'n zaak van het privé-anitiatief, terwijl de staatsbedrijven onproduktief werk ten. Voeg hier nog bij dat de inflatie versnelde en de produktie volgens de algemeen als niet reëel aanvaarde be cijfering van de regering slechts 4.8 procent toenam tegenover een bevol kingsaanwas van drie procent. Aange zien de overheidsambtenaren inder daad te weinig verdienden, werd een loonsverhoging blindelings ingevoerd, zonder de kosten te berekenen, zodat van het staatsbudget van vorig jaar van 12.5 miljard gulden, 44 procent uitsluitend aan personeelsuitgaven be steed werd. Terroristische acties Deze ernstige sociaal-economische toe stand kreeg nog een extra impuls, omdat de urbanisatie een 6tedelijk proletariaat creëerde, dat in toenemen de mate de sociale en culturele ban den met de dorpsgemeenschap ver loor. Zo waren er in 1950 slechts vier steden van meer dan 100.000 inwoners en zijn er nu meer dan twintig. door Jelte Rep '4 Sena; worstelen zijn opvolgers met het pro bleem. hoe en in welke richting zij zijn 'Kemalistische' ideeën moeten uit werken. Als gevolg van al deze factoren kwa men aan de rechterkant allerlei para militaire groepen tot leven die een mengsel van fascistische en theocrati sche leuzen propageerden en zich ten doel stelden het huns inziens te link se bewind van Demirel omver te wer pen. Aan de linker zijde ontstond de Dev-Genc, praktisch geheel uit studen ten gerecruteerd. Studenten, die uit de dorpen afkomstig, niet aan het consumptie-patroon van de grote stad konden deelnemen, omdat ze te arm daarvoor waren; Koerdische studen ten, die tegen hun sociale en culture le discriminatie opkwamen officieel bestaan er geen Koerden in Turkije, maar slechts Bergturken, wier aantal volgens de regering drie miljoen is en volgens de Koerden zelf zes tot zeven miljoen. Tenslotte de kinderen uit de gepriviligeerde klassen in de grote steden, die de vermoeiende Ataturk- cultus, die nog steeds volop in Tur kije bedreven wordt, moe waren. De mei-revolutie in Frankrijk en do opkomst van de Palestijnse comman do-beweging, die zich beide van linkse leuzen bedienden, hadden een enorme aantrekkingskracht op de Dev-Genc. Toen de Turkse Arbeiderspartij bij de verkiezingen van 1969 als enige echt- linkse partij, opnieuw niet aan bod kwam, kreeg de idee van een marxis tische revolutie steeds meer aanhang. Dat werd nog eens gestimuleerd door de terroristische acties, die de ultra rechtse groeperingen tegen links uit voerden en die door de regering De mirel min of meer oogluikend werden getolereerd. In linkse kring zag men nog slechts één mogelijkheid om het land te redden: een coup van het le ger, dat zich traditoneel voor de repu blikeinse vernieuwingen had ingezet Linkse ideeën In het leger zelf waren intussen ook al allerlei linkse ideeën geslopen. De jonge officieren konden zich in hun garnizoensplaatsen, verspreid over het land, het beste overtuigen van de misère van de plattelandsbevolking. En toen de strijdkrachten vorig jaar maart inderdaad de regering-Demirel afzetten, slaakte links een zucht van verlichting. Maar nauwelijks was men uitgezucht, of men begreep dat niet de revolutio naire nieuwlichters de macht hadden gegrepen, maar de naar orde en rust en westerse democratie strevende op- per-officieren, die reformistisch dach ten. volgens het patroon van Kemalis tische ideeën van Ataturk. De nieuwe premier Nihat Erim. uit de rechter vleugel van de Republikeinse Volks partij. zou niet aileen orde en rust scheppen, maar ook de noodzakelijke hervormingen op allerlei gebied, door voeren. waar men zo lang al op wachtte. Natuurlijk slaagde Erim niet. Welis waar werden met terreurmethoden de orde en de rust hersteld, maar het leger bleef op twee gedachten hinken: enerzijds wilde het wel ingrijpen, an derzijds niet rechtstreeks het bestuur aan zich trekken. Wèl een krachtige regering vormen, maar niet het demo cratische model van het westen opge ven. Dus zorgde de democratisch ge kozen meerderheid in het parlement, dat de sociaal-economische hervor mingsvoorstellen geblokkeerd of ont kracht werden. Steeds meer concessies moest Erim doen aan zijn hervormingsijver. Steeds duidelijker werd het de conser vatieve politici, dat het leger niet bereid was zelf de macht over t e nemen. De impasse werd totaal, toen vorige maand de partijen en bloc de regeringsvoorstellen afwezen om het kabinet extra volmachten te geven, hervormingen door te voeren en de politieke activiteiten van de partijen voor enige tijd te bevriezen. Er bleef Erim toen niets anders over dan af te treden. De droeve conclusie die uit deze situ atie kan worden getrokken, is dat wie het goed met Turkije voor heeft, de democratische instellingen van min der belang vindt dan de sociale veran deringen. Een conclusie, die de rege- ring-Allende in Chili met man en macht probeert te voorkomen. De krampachtige terreur van vandaag in Turkije is het gevolg van het uitstel van een levensbelangrijke beslissing: of men de sociale veranderingen van onderop tegen de zin in van de traditioneel denkende bevolking moet doorvoeren; of dat men de voor keur geeft aan een langzame ontwik keling. die nog jaren van misère met zich meebrengt. is de fatsoenlijkste man in de Sefiaat feitelijk is hij de enige', heeft senator Robert Kennedy van hem gezegd. Niemand, zelfs zijn grootste vijand niet. durft zijn eerlijk heid en zijn oprechtheid in twijfel te trekken. Maar desondanks heeft sena tor George McGovern de grootste moeite de Amerikaanse kiezers te doen geloven, dat hij een serieuze kandidaat is voor het presidentschap. Juist zijn fatsoen vormt de grootste handicap bij het verwezenlijken van zijn presidentiële ambities. 'Ik vind het rot om te zeggen', zegt een bewonderaar van de senator, 'maar George is juist teveel christen. Je moet in staat zijn te haten bij dit soort zaken en hij heeft nog niet geleerd om te haten'. George McGo vern zou te fatsoenlijk zijn om een kans te hebben in de wedren naar het Witte Huis. Aan het begin van de voorverkiezingen nadat hij ruim een jaar als officieel kandidaat door 't land was gereisd voor een energieke en moedige verkiezingscampagne bedroeg zijn populariteit volgens de opiniepeilingen slechts een magere zes procent. Hoezeer ook gerespecteerd om zijn eerlijkheid en oprechtheid, een imago van naïviteit bleef de senator omrin gen. Dacht hij werkelijk dat je zonder ellebogenwerk en zonder sluwheid het Witte Huis kan bereiken? Dergelijke gedachten kunnen alleen maar opko men in het brein van zo'n jongen uit de prairie; van zo'n knaap, die te lang heeft liggen kijken naar de wolken boven de uitgestrekte einders van South Dakota, zo werd gespot. Hoewel het waar is dat McGovern tijdens de depressie-jaren opgroeide in een klein, saai boerendorp, heeft hij altijd stevig met beide benen op de grond gestaan. Hij kreeg een strenge opvoeding, waarbij de bijbel centraal stond. Va der Joseph gebruikte hem om er zijn prekeh Uit te maken en George leerde er uit lézen. Later, op de middelbare school *èn op de universiteit, toonde George zich een eerste klas redetwis ter, maar zijn ambities gingen toen nog niet verder dan een predikant schap Toen de tweede wereldoorlog uitbrak» meldde George zich aan als piloot (hoewel hij bang was voor vliegen) en voerde in Zuid-Europa 35 bombardementsvluchten uit. Voor zijn betoonde dapperheid kreeg hij een onderscheiding. Na de oorlog, een kort predikantschap en drie jaar, hoogleraarschap in de geschiedenis, werd McGovern als se cretaris van de kleine Democratische partij van South Dakota full-time po liticus. De titel was aantrekkelijker dan het werk. maar het stelde hem in staat de voorbereidingen te treffen van een succesvolle verkiezingsstrijd om een zetel in het Huis van Afge vaardigden. Dat was in 1956. Zes jaar later kwam McGovern in de Senaat, zette me tegen de gehele veronderstel ling van het ministerie van defensie, dat de defensie van een land alleen in militaire termen gemeten kan wor den. Ik argumenteerde dat je een criterium moest ontwikkelen, waarbij rekening gehouden moet worden met hoe sterk we zijn op het gebied van onderwijs, van gezondheidszorg, hoe sterk de economie is, hoe de toestand in de steden is, wat de verhoudingen tussen de verschillende groeperingen in onze maatschappij zijn. Zijn zij in evenwicht met elkaar of is er een binnenlandse oorlog gaande, die het land meer verzwakt dan een dreiging van buitenaf?' De kandidaat voegt eraan toe: 'Tijdens de jaren '60 heb ben alle andere Democratische kandi daten gestemd voor de aanvragen van het departement van defensie. Ik heb consequent gestemd om de militaire uitgaven te beperken'. Hubert Humphrey, Edmund Muskie en Henry Jackson, die zich nu tijdens de verkiezingen tegen de oorlog in Vietnam hebben verklaard, stemden zelfs nog in oktober 1971 tegen een amendement, waarin Amerikaanse bombardementen op Indo-China ver boden werden, behalve als de presi dent meende dat ze de veilige terug trekking van de Amerikaanse troepen direct dienden. Deze houding ontlokte bij Ramsey Clark, de oud-minister van justitie, de opmerking: 'Als eind 1971 iemand nog steeds stemt voor die bombardementen, dan geloof ik werkelijk, dat hij nog steeds niet begrepen heeft en dat betekent dat ■hij een geweldig trage leerling is wat de diepe nationale afkeuring over de oorlog in Indo-China werkelijk voorstelt'. McGoverns vroege en scherpe verzet tegen de oorlog in Vietnam heeft hem bij velen tot de 'Vietnam-kandidaat' gemaakt, wiens ster wel moest dalen, toen de oorlog op een laag pitje was gezet. Maar een dergelijke veronder stelling doet groot onrecht aan de verdere staat van dienst van McGo vern. De senator 'ontdekte' het schan daal van de honger in Amerika en confronteerde zijn landgenoten ermee. Hij waarschuwde al jaren geleden voor rampzalige werkloosheid, als niet doelbewust werd omgeschakeld van een oorlogs- naar een vredesproduk- tie. Hij hervormde de regels voor de politieke conventie, waarmee hij do macht besnoeide van partijbonzen, men helpen waren de scholieren en studenten, die vier jaar geleden Euge ne McCarthy naar voren hadden ge duwd. Met name toen Lindsay uit de race stapte, stroomden ze toe. Zelfs de dochter van Robert Kennedy kwam zich aanmelden. 'Dit soort campagne heeft een tijdje nodig om te ontbran den', legt McGovern uit. 'Zij heeft haar eigen dynamiek. Maar zij pleegt te slagen'. Juist omdat McGovern zich zo vroeg kandidaat had gesteld (januari 1971) kon hij in alle rust de voorbereidin gen voor de grote strijd treffen. Hij bouwde een uiterst professionele orga nisatie op in het hele land. Hij ver diepte zich zorgvuldig in de nationale problemen en werkte zeer gedetail leerde oplossingen uit Toen de ver kiezingsstrijd ontbrandde, de andere kandidaten tcrzelend positie kozen en dikwijls moesten terugvallen op de fraaie volzinnen van hun tekst schrijvers, kon McGovern de kiezers geen bla-bla maar doordachte blauw drukken voor Amerika's toekomst aanbieden. Het mooiste stukje huiswerk van McGovern is een lijvig alternatief de fensie-budget, dat de militaire uitga ven met maar liefst 40 procent, of te wel 32 miljard dollar, besnoeit. 'Onze militaire en buitenlandse verplichtin gen zijn in strijd met onze ernstiger binnenlandse problemen', meent hij. Volgens McGovern moet de oorlog in Vietnam onmiddellijk worden gestopt ('Bij de inauguratie zal ik meedelen dat we op die en die dag gewoon Vietnam verlaten'), de troepensterkte in Europa aanzienlijk verminderd worden en het anti-raket-schild in Amerika opgeheven worden. 'Ik praat niet over het opdoeken van onze de fensie', zegt McGoveri 'Met 50 mil jard dollar heb je een zeer krachtige militaire macht'. Verder wil McGovern de mazen in de belastingwetten dichten, de gunstige belastingfaciliteiten voor grote indus trieën beëindigen en erfenissen groter dan een half miljoen zwaarder belas ten. Hiermee krijgt hij, volgens zijn berekeningen, jaarlijks een bedrag van circa 120 miljard dollar tot zijn beschikking, dat hij dan wil steken in regeringsprogramma's voor huisves ting, openbaar vervoer, milieu-verbe tering en voor vermindering van de eigendomsbelasting, verruiming van de sociale uitkeringen en aan een gegarandeerd jaar-inkomen van 1000 dollar voor iedere Amerikaan. Deze voorstellen klinken de arbeiders als muziek in de oren. Natuurlijk is McGovern niet de enige, die hen een fraaie toekomst belooft, maar hij is wel de enige, die bekeken heeft of het inderdaad mogelijk is. Juist op de stem van de kleine man is McGovern uit. 'Mijn hele theorie is dat de kleine man, die werkt als bediende, in de fabriek of op de boerderij, net Senator George S. McGovern waar hij zich meteen al druk maakte over dezelfde onderwerpen, die hem thans nog steeds bezi^ houden: de bnverzadigbare defensie-budgetten, de nucleaire wapen-wedloop, de politiek ten opzichte van de derde wereld, de honger en de omschakeling van een porlogs- naar een vredeseconomie. het erom gaat belangrijke kwes- tifl vroeg te ontdekken, dan noemen McGoverns tegenstanders hem klein genie. Bovendien kiest de senator dan steeds die zijde in een bepaald conflict, die later politiek het meest rendabel is 'Ik geloof dat de posities, die ik heb ingenomen in de afgelopen acht jaar. de posities zijn geworden, die het Amerikaanse volk is gaan innemen', zegt de senator zelf. Het fraaiste voorbeeld hiervan is de oorlog in Vietnam, die door McGo vern 'een politiek van morele en politieke ineenstorting' werd ge noemd, lang voordat de meeste andere Democraten de belangrijkheid van die kwestie hadden ontdekt: 1963. Ook was McGovern één van de eersten, die de begrotingen van het Pentagon niet als heilige koeien wensten te behan delen. 'Reeds in 1963 verzette ik me tegen het militaire budget', zegt McGovern nu met enige trots. 'Ik begon amen dementen in te dienen die vroegen om aanzienlijke besnoeiingen. Ik ver vakbonden, geldschieters en noem maar op. Merkwaardig, dat begin 1972 slechts een handjevol Amerikanen een goede presidentskandidaat in hem zagen. Hoewel hij 14 jaar volksvertegenwoor diger is, vier jaar geleden een kort stondige presidentskandidaat was. dik wijls de strijd tegen de oorlog in Vietnam en tegen sociale onrechtvaar digheden aanvoert en reeds een jaar officieel presidentskandidaat is. was zes procent de hoogste score die hij in populariteitspeilingen behaalde. Maar dat is snel aan het veranderen. Nu, met nog maar zes van de 23 voorverkiezingen achter de rug, wor den McGovern minstens zoveel kansen gegeven als Humphrey en Muskie. Kennelijk waren slechts een paar on verwachte successen voldoende om een einde te maken aan de mythe, dat McGovern niet kan winnen. 'De campagne, die ik van plan ben te voeren, zal berusten op oprechtheid en verstand', had McGovern bij zijn vroege kandidatuur gezegd. 'En zo'n soort campagne kost tijd'. Temeer daar McGovern binnen de partij niet veel vrienden heeft (daarvoor is hij een te radicale hervormer) en hij ook de machtige vakbonden (met hun of ficieus veto-recht over de nominatie) tegen zich heeft. Wie hem wel kwa- zo belangrijk is als de gouverneur en net zoveel familieleden en vrienden heeft. Laat de koploper maar de offi ciële ondersteuningen verzamelen. Die kleine man is het geheim van mijn succes'. De oprechtheid van McGovern spreekt ook velen aan, wier wantrou wen over de betrouwbaaarheid van de regering-Nixon vergroot is door de reeks onthullingen van schandaal journalist Jack Anderson. Is 'Tricky Dicky' nog niet dood? 'Het zou verrukkelijk zijn, wakker te worden in een land met McGovern als president', mijmerde onlangs een re dacteur van de New York Post, om te leven in een land waar de uitvoeren de macht in handen is van een man, die de waarheid vertelt. In een twee strijd tussen McGovern en N'ixon is er geen enkel argument te bedenken om de baan terug te geven aan Nixon. McGovern zal niet de China politiek terugdraaien of de oorlog escaleren. Maar hij zal de waarheid vertellen en een goede dosis waarheid is het enige wat dit land kan redden'. Temidden van al die oude gezichten, lijkt George S. McGovern met zijn idealistische eerlijkheid en oprecht heid een welkome verfrissing. Het is evenwel nog te vroeg om prognoses te doen over zijn kansen, maar het is helaas wel een feit dat idealisten het in de politiek bijzonder moeilijk heb ben. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 17