Vastgelopen dominee
gaat 'gewoon' werken
Geref. synode bespreekt
rapport 'Samen op weg'
Gesprek met Kuitert
wordt voortgezet
Hervormd-gereformeerd
fusie, federatie of
Gemeente moet het doen
Trouw
Kwartet
vandaag
Beroepings-
werk
Schmelzer moet
executies in
Turkije verhinder
Boekenetalagi
TROUW/KWARTET VRIJDAG 28 APRIL 1972
W Kerk /Binnenland T2«
door Ton van der Hammen
De hervormde dominee van Koog-Zaandijk houdt met ingang van 1 juli op dominee te zijn. Hij
begint gewoon wat anders: bedrijfsmaatschappelijk werk. Waarom? Naar zijn mening is hij vast
gelopen. Zou graag verder willen met de gemeente, maar kan eenvoudig niet. Hem staat heel dui
delijk een ander functioneren van gemeente en predikant voor ogen. Dat is niet haalbaar. Vandaar.
Acuut wil (nu nog) ds. G. Nijenhuis,
opgewekte, inventieve veertigjarige, af
van het oude, hardnekkig volgehou
den patroon waarin de dominee in
feite als beroepsgelovige en de ge
meente als consumentenschare op
treedt Zo ooit dan zal juist nu de
geméénte het moeten doen en daarbij
zou ik als hulp kunnen fungeren,
maar niet omgekeerd, zegt hij. Dat
laatste frustreert, maakt mij verder
werken onmogelijk. De knoop door
hakken bleef niettemin moeilijk, maar
ik had geen andere keus.
In zijn parochieblad motieveerde hij,
vrij weergegeven: steeds meer krijg ik
de overtuiging, dat het predikant
schap zoals het ln de loop der tijden
gegroeid ls de gemeente meer belem
mert dan stimuleert Dè dominee is
de voorbidder, de voortrekker, de
man, die het zeggen moet Zijn aan
pak zet een stempel op de gemeente
met alle eenzijdigheid van dien. Po
gingen om dit stramien te doorbreken
zijn mijns inziens tot mislukken ge
doemd, omdat de traditie deze rolsver-
wachting nog zo bepaalt, dat aan een
herverdeling van de rollen (nog) niet
valt te denken. In een preek kun Je
wel zeggen: het gaat om de gemeente;
d 1 e moet het doen, beleven en uit
dragen. Maar de praktijk ls anders.
Doordat de dominee de enige beroeps
kracht van de gemeente is moet hij
ook overal bij betrokken zijn. Een te
groot aantal van teveel uiteenlopende
werkzaamheden zijn in deze ene func
tie verenigd. De dominee moet les
geven, vormingswerk, huisbezoek, zie
kenbezoek doen, kunnen schrijven,
preken, spreken, vergaderen, hij moet
representatief zijn, goed kunnen orga
niseren en dat is dan nog maar wat
me het eerst in de gedachten komt.
Door die opeenhoping van functies
kan hij niets echt goed en grondig
doen. Het* argument ls steeds, dat je
in de gemeente een vakman nodig
hebt, die zich grondig in de zaken
verdiept. Maar hoe kun je dat bij die
veelheid van taken? Het resultaat is
in elk geval voor mij, dat je gaat
drijven op je routine, veel dingen
half doet, altijd achter bent Op de
duur geen gezonde situatie. Het be
langrijkste argument om ermee op te
houden is misschien wel, dat de rol
van predikant (zoals men hem kenne
lijk graag ziet gespeeld) je in het
contact van mens tot mens belem
mert, een contact, dat ik in het
predikantschap altijd het meeste heb
gezocht Pas als Je de belemmering
van 'Je bent nog altijd de dominee'
hebt overwonnen, ontstaat dat gewone
menselijke contact Tot zover deze
ontboezeming.
Logische vraag: Welke structuur van
de gemeente heeft ds. Nijenhuis dan
voor ogen? In elk gevaü één, waarbij
de gemeente zo volledig mogelijk is
ingeschakeld. Eigenlijk zou niemand
lid van een gemeente mogen zijn of
hij zou zich bereid moeten verklaren
een taak voor zijn rekening te nemen.
Organisatorisch denkt ds. Nijenhuis
aan een stuurgroep voor de beleids
lijn, als een soort alternatieve kerke-
raad, waarin mensen zitten die daarin
mee willen denken en het gemeente
lijk leven willen mee begeleiden. Dat
daarin de dominee niet meer 'als van
nature' het voorzitterschap toevalt,
behoeft geen betoog.
Naast die stuurgroep dan een aantal
werkgroepen voor de deeltaken: een
werkgroep voor de kerkdienst (zoeken
naar nieuwe vormen), voor de cate
chese, voor het diakonaat, voor de
bejaardenzorg, voor het jeugdwerk, et
cetera. Deze zouden dan gebruik kun
nen maken van een aantal gespeciali
seerde beroepskrachten, bijvoorbeeld
een theoloog, een vormingsman en
een jeugdspecialist, alleen in part ti-
me-dienst aan te stellen. Een volle
dagtaak zouden ze kunnen verkrijgen
doordat ze in een aantal genabuurde
gemeenten onder soortgelijke voor
waarden worden aangenomen. Op deze
manier krijgt men 'voor hetzelfde
geld' als waarvoor een dominee full
time in één gemeente werkt een veel-
zijdiger aanpak, waaraan nu juist zo
veel behoefte is. Verder zal moeten
worden overwogen of nog niet meer
taken waarvoor specialisten in aan
merking komen, zoals administratie,
beheer en planning, vergoedingen no
dig maken. Want goed gemeentelijk
functioneren ls net zo goed een kwes
tie van zakelijk bekijken.
Bankroet
Dat laatste gaat nog nadrukkelijker
spelen bij de wetenschap dat de mees
te kerkelijke gemeenten op de rand
van het bankroet zweven. Een situa
tie, die bij het teruglopend aantal
leden alleen nog maar slechter kan
worden. Een gewetensvraag is bijvoor
beeld of het beheer van peperdure
kerkgebouwen in veel gevallen nog
langer verantwoord is. Restauratiever
plichtingen, waarbij kleine gemeenten
anderhalve ton en meer moeten op
brengen om de overheidsbijdragen te
kunnen krijgen, hangen veel kerken
als een molensteen om de hals. Afsto
ten van kerkelijke gebouwen kan ook
zinvol zijn omdat het eigentijdser
lijkt het gemeentelijk samenzijn in de
entourage van een fabriekskantine of
de aula van een school te houden dan
in een plechtig kerkgebouw. In elk
geval zullen jongeren zich daar in
toenemende mate meer thuis en aan
gesproken voelen, denkt ds. Nijenhuis.
De redactie behoudt zich het recht voor om
ter opname In deze rubriek ontraneen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BI]
publlkatle wordt met de naam van de
inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de lieer Joh. C. Francken.
aeeretarls van de hoofdredactie van Trouvr-
Kwartet, Postbus S5J. Amsterdam.
Davos
Tot mijn grote verwondering kregen
wij hier in het sanatorium de mede
deling dat het bestuur van de stich
ting besloten heeft het sanatorium
medio december 1972 te sluiten. Rea
liseren de heren van het bestuur zich
wat zij met het sluiten van deze, zo
unieke, gelegenheid voor ons land
teweeg brengen? Beseffen zij wel wat
astma ls? Als zij, zoals lk, hier patiën
ten aan hebben zien komen, meer
dood dan levend, en deze mensen na
een paar weken al weer vo«lop mee
hebben zien doen aan allerhande akti-
viteiten, dan zouden zij zich wel
um te sluiten. Het zou voor de hele
natie een schande zijn, als de enige
astmakliniek in het hooggebergte,
waar ook zovele t.b.c.-patiënten volle
dige genezing vonden, gesloten zou
worden.
Davos
G. Verhagen
Matiging
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dagtlijks bastuun B. Bol, Den
Haogj dr. E. Bleumink, Poleri-
woldej mr. G. C van Dom,
Nootdorp) W. A. Fibbe, Roller-
dom; J. lonjer, Utrecht) drj. J.
W. de Pouj, Den Hoog; J. Smal-
lenbroek, Wouenoor.
Overige leden von het olgemeen
bestuur: K. Abmo, Amsrerdom)
H. A. de Boer, IJmuiden; Th.
Brouwer, Assen; mr. dr. J. Don-
ner. Den Hoog) J. van Eibergen,
Schaarsbergen; mr. K. van
Houten, Wogeningen; ds. O. T.
Hylkemo, Bilthoven; Jac. Huijsen,
Delft; mevrouw M. C. E. Klooster-
mon-Fortgens, Voorscholen; me
vrouw J. G. Krooyeveld-Wouten,
Heerhugowaard; prof. dr. G. N.
lammens, Noorden; ds. F. H.
londsman, Den Haag; H. de
Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C
von Nlftrik, Amsterdam; H. Otte-
vanger. Buitenpost; mr. dr. J.
Ozmgo, lunleren; dr. A. Veermon,
Rijswijk (Z-H); H. H. Wemmen
Den Hoog; drs. R. Zijlstro, Ooster-
land (Zld).
Dir«cti«i
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Bonk:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768)Gem.giro
X 500.
Unctad III doet ons weer schrijnend
de verschillen tussen rijke en arme
landen merken. We hebben allemaal
de roeping om de hoeder van onze
broeder te zijn. Toch hebben de mees
ten van ons het gevoel dat we er als
enkeling maar zo bitter weinig aan
kunnen doen. En toch beseffen we
dat God er ons toe roept Een moge
lijkheid om een begin te maken is dat
we eens per week een dag proberen
zo sober mogelijk te leven (b.v. geen
vlees, geen snoep, niet roken goed
voor u! - enz.) en de luttele guldens
die we daaraan overhouden opsparen
en na verloop van tijd zenden aan een
instantie die zich bezig houdt met het
lenigen van menselijke nood.
Misschien zijn er wel mensen die zo'n
bedrag opzij kunnnen leggen zonder
dat 'vasten'. Wijzelf hebben echter de
ervaring dat juist die matiging goed
is voor onze eigen mentaliteitsveran
dering, ons meer doet bezig zijn met de
dingen van God, en we hopen ook
anderen en onze kinderen hiermee
iets voor te leven.
Waddlnxveen
ir. C. Koole
IKOR over Israël
De tweede tv.-aflevering van 'Horen
en Zien in Israël' (23/4) was speciaal
voor kinderen bestemd. Helaas was
deze uitzending in hoge mate eenzij
dig. Men zou de tendens aldus kun
nen omschrijven; de stichting van de
staat Israël was begrijpelijk (vanwege
de jodenvervolgingen in Europa),
maar ongewenst (vanwege de gevol
gen ervan voor de Palestijnen). De
gebeurtenissen van 1948 en daarna
werden vrijwel uitsluitend vanuit het
aspekt van het vluchtelingenprobleem
weergegeven. Als achtergrond diende
de vlucht van de Palestijnen uit Hal-
fa. Was het de makers van deze film
geheel onbekend, dat de Joden daar,
nadat de Arabieren in april 1948 be
gonnen waren de joodse wijken aan
te vallen, tot de tegenaanval overgin
gen? En ook dat de joodse autoritei
ten er bij alle Arabieren op hebben
aangedrongen om te blijven en dat
hun veiligheid en bescherming wer
den gegarandeerd? Dat de Arabieren
toch Haifa hebben verlaten kwam om
dat zij gehoor gaven aan de bedreigin
gen van het Hoge Arabische Comité.
Tekenend was, dat in deze uitzending
werd gezegd, dat op 14 mei Israël zijn
24-jarig bestaan gaat vieren. Dat deed
komisch aan, omdat deze viering
reeds op 19 april jJ. heeft plaatsge
had. Als men er zelfs geen besef van
heeft, dat er zo iets als een joodse
tijdrekening is (terwijl zelfs al een
eenvoudige Nederlandse zakagenda be
ter kan leren) is het misplaatst zijn
programma 'Horen en Zien in Israël'
te noemen.
Utrecht Ds. S. Gerssen
Politieke visie
De heer Loek Schipper moet ln zijn
openingswoord op het CHJO-KVPJG-
Jongerenoongres gezegd hebben, dat
de confessionele partijen 'uit de wurg
greep van de WD moeten kruipen'.
Haxi de heer Schipper niet beter kun
nen spreken van een stevige, en aan
vankelijk niet helemaal onuitgelokte
omarming? Voorts verwondert me,
dat de heer Schipper meent de confes
sionele partijen te moeten adviseren:
le snel een beslissing te nemen met
betrekking tot hun uitgangspunt en
2e. haast te maken met het zoeken
naar een politieke visie. Wat het
eerste betreft valt op te merken, dat
degenen die menen te moeten kiezen
voor een evangelisch uitgangspunt
voor htm politieke partij-zijn, met dat
uitgangspunt niet kunnen schipperen.
Als men overgaat tot een partijvor
ming la dr. De Zeeuw wekt men
sterk de indruk, dat men van nog
meer walletjes wil eten, dan men
reeds eet. Al te dol wordt het toch.
als de heer Schipper de confessione
len aanraadt haastig op zoek te gaan
naar een politieke visie! Volgens hen
heeft men dus een potentieel aantal
leden voor een politieke partij en
zoekt men daar achteraf een passende
politieke visie voor. Dit lijkt mij de
omgekeerde wereld!
Den Haag G. Tanls
Ziekteverzuim
N.a.v. het artikel over ziekteverzuim
in de editie van 21 april het volgende:
de verplichte doorbetaling van het
salaris bij ziekte behoort zeker tot de
verworvenheden der werknemers. De
ze secondaire arbeidsvoorwaarden
heeft enorm veel nood voorkomen.
Evenzeer is duidelijk, dat hantering
van wachtdagen bij bonafide werkne
mers, die ziek worden/zijn, op verzet
stuit, en terecht. Anderzijds weet ook
elke bonafide werknemer, dat sommi
gen misbruik maken van deze situa
tie. Wellicht dat het volgende mede
kan meewerken aan de bevordering
van een stukje sociale gerechtigheid:
breidt het aantal vakantiedagen uit,
en voer (weer) de wachtdagen in.
Wie niet ziek wordt, heeft alleen
nadeel in de vorm van minder vakan
tiedagen. Natuurlijk is ook dit een
noodmaatregel, want 'mensen zijn nu
eenmaal geen engelen' (staatssecreta
ris Rietkerk).
Scheveningen H. Ploeger
Woonbelasting
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN Het gesprek met prof. dr. H. M. Kuitert inzake
diens opvattingen over Genesis 1-3 wordt verder voortgezet. Hiertoe
besloot de gereformeerde synode gisteren overeenkomstig het ver
zoek van de deputaten die met dat gesprek belast zijn. De synode
droeg deze deputaten op vóór 1 oktober een rapport in te die.nen
opdat de synode in haar slotzittingen (in november) tot een afron
dende beoordeling zal kunnen komen.
Ds. G. Nijenhuis
En als dan bovendien de hele ge
meente actief is, claim je de jeugd
tot-en-met.
Ds. Nijenhuis: Nü laat de jeugd ik
dacht terecht het afweten. Zelfs in
mijn gemeente, waar het, de omstan
digheden in aanmerking genomen,
nog 'goed' gaat holt de kerk in feite
achteruit Met catechese en kleine
gespreksgroepen bereik je een steeds
kleinere groep jongeren. Dat komt,
omdat het huidige kerkelijke functio
neren naar buiten niet meer overtui
gend werkt.'
Ds. Nijenhuis gelooft wel degelijk in
de toekomst van de gemeente, maar
dan zal deze op mars moeten gaan.
Heel snel, want er is geen tijd te
verliezen. Maar ja, dat kan nu juist
niet: de kerkeraad zegt, doe het voor
zichtig, langzaam aan. En dat nog
daargelaten: de ervaring van ds Nijen
huis is dat de gemeente overwegend
niet anders wil, dan consumerend
zijn. Heel duidelijk vond hij dat geïl
lustreerd bij een gemeentelid, die 'het
gedram om medewerking* zo beu
werd, dat hij naar een andere kerk
ging, waar ze hem met rust laten.
Werken of stoppen
Geen passivisme dus, maar werken of
stoppen. Met werken, dat je als nood
zakelijk zou moeten kunnen veronder
stellen, bedoelt hij geen activisme
lHij kan zich voorstellen dat er ie
mand komt luisteren in de kerk en er
wat mee doet, door het te verwerken.
Maar daar mag hij niet bij blijven
staan. Je kunt geestelijk opgeladen
worden, wat nodig is, maar in het
verlengde daarvan ligt toch altijd ac
tie.
Zou niet iedereen voor actie 'gescha
pen' zijn? De mensen kunnen veel
meer dan ze zelf voor mogelijk hou
den. Ze moeten eenmaal mentaal
over de brug aan hun mogelijkhe
den ontdekt worden. Ze moeten al
doende weer in zichzelf gaan geloven,
en dan komt het zelfbewustzijn van
zelf.
'Omdat ik muurvast zit, geef lk het
predikantschap eraan', besluit hij. 'Ik
voel me zeer aangetrokken tot mijn
nieuwe functie: het opzetten van een
bedrijfsmaatschappelijke afdeling ten
behoeve van alle ambtenaren van de
stad Groningen. Ik hoop daar veel
directe contacten te kunnen leggen.
En ja, als de huidige sterke weerstan
den legen fundamentele veranderin
gen in de gemeente zijn weggeëbt, als
part time functie, zoal eerder om
men dóór heeft dat het anders moet,
dan zou ik graag als dominee willen
terugkomen. Maar dan wel in een
men pastoraat en prediking. Nu acht
ik me in de steek gelaten. Ik kan het
schreven. Het liefst met als specialis-
niet aleen.'
Ook deputaten voor de oefening van
het verband met de theologische fa
culteit van de Vrije Universiteit heb
ben de opdracht om tegen die tijd
een rapport uit te brengen over het
gesprek dat zij over andere zaken met
prof. Kuitert voeren, (o.m. over de
kwestie van wat aangeduid ls als het
'Latente koninkrijk') Het ls de bedoe
ling dat beide rapporten zullen wor
den toevertrouwd aan één synodale
commissie die de eindbespreking in
november zal voorbereiden.
De synode aanvaarde gisteren het
commissievoorstel met algemene stem
men nadat dr. F. L. Bos zijn voorstel
had ingetrokken. Dr. Bos had het
Genesis-gesprek met prof. Kuitert nu
al willen beëindigen. Hij legde giste
ren een verklaring af dat hij geen
reden zag dat de kerk zich langer zou
bezig houden met vragen omtrent de
'historiciteit van de zondeval' omdat
ook zij die niet traditioneel aan een
'knik* in de menselijke geschiedenis
menen te kunnen denken (dus prof.
Kuitert en zijn medestanders), mede
belijden, dat de zonde in de wereld
gekomen is, doordat de goed gescha
pen mens, die als zodanig door God is
en wordt aangesproken, van het begin
af in zijn verantworodelijkheid gewei
gerd heeft, aan zijn God gehoor te
geven. Maar omdat dit voor velen nog
niet duidelijk is, wil dr. Bos zich niet
verzetten tegen voortzetting van het
gesprek.
Drs. A. M. van der Zanden die uitge
sproken had willen zien dat alleen zij
deel kunnen uitmaken van het depu-
taatschap 'die volledig instemmen met
die punten der belijdenis waarmee dr.
H. M. Kuitert in conflict komt', deel
de mee zijn amendement in de ijskast
te zetten daar hij de tijd nu niet
geschikt achtte voor veranderingen in
de samenstelling van het deputaat-
schap.
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN De vraag of de her
vormde en gereformeerde kerken op
weg zijn naar een fusie dan wel naar
een federatie, is nu nog niet aan d£
orde. Waarschijnlijk zal het geen van
beide zijn. Ik voorzie dat er een
oecumenisch kerkrecht komt, waarin
het mogelijk wordt dat twee synoden
samenkomen. Misschien zal er een
oecumenische kerkorde komen waarin
we, zonder dat de bestaande kerkelij
ke instanties opgeheven worden, toch
samen geraken tot een nieuwe vorm
van kerk-zijn. waarin ook plaats zal
zijn voor andere kerken'. Dit zei ds.
F. H. Landsman, scriba van de her
vormde synode, gistermiddag op de
gereformeerde synode bij de bespre
king van 'Samen op weg' nadat een
kleine dertig synode-leden hun zegje
hadden gedaan over het rapport van
de werkgroep.
Er was een duidelijk pessimisme over
de toenadering op het grondvlak. "Be
langrijker dan dat we hier praten is
dat de plaatselijke kerken samen op
weg gaan', zei dr. O. C. Broek Roelofs
(Zuddlaren). In ruim vijfhonderd ker
ken is nog geen enikeü plaatselijk
contact. Ouderling N. J. de Koning
(Apeldoorn) citeerde heet van de
naald uit een enquête ln Gelderland:
vijftig procent van de gereformeerde
kerken in deze provincie noemde de
verhouding met de hervormde ge
meente terplaatse negatief. Niet zel
den had men zelfs het gevoel verder
uit elkaar te groeien. Ds. G. van
Halsema (Bolsward) wees er in dit
verband op dat de situatie in veel
plaatsen gecompliceerder is geworden
doordat de raden van kerken de be
hartiging van interkerkelijke contac
ten hebben overgenomen, waarin vaak
ook de rooms-katholieke kerk zit Een
vraag van ds. J. C. Baumfalk (Am
sterdam): "Waar praten we eigenlijk
over', vroeg ds. Baumfalk, 'zolang het
nog een open vraag is, of er voor prof.
Van een onzer redacteuren
LUNTEREN De gereformeerde synode heeft zich gisteren gezet aan de bespreking van het in
terim-rapport van de hervormd/gereformeerde werkgroep 'Samen op weg' en zowel uit de op tafel
liggende stukken (en de omvang daarvan!) als uit de discussie bleek weer eens, dat gereformeerden
beduidend meer geneigd zijn alle punten op alle i's te zetten dan de hervormden. Om een voor
beeld te noemen: in 't wilde weg over een gezamenlijke synodevergadering praten is er in Lun-
teren niet bij.
In het commentaar 'Huurbeleid (20.-
4) werd de vraag gesteld, waarom de
minister niet de woonbelasting in
voert. Dit zou psychologisch juister
zijn dan het aanvragen van huursubsi
die.
Volgens mij ls echter de methode van
het aanvragen van huursubsidie de
meest eerlijke. De woonbelasting zou
b.v. extra drukken op gezinnen met
studerende kinderen. Een gezin met
hetzelfde inkomen, waar de kinderen
al verdienen is in een veel gunstiger
situatie. Het inkomen van de kinde
ren wordt niet bij dat van de
ouders opgeteld, ook niet het kostgeld
dat ze betalen.
Verder wordt er ln gezinnen van
vakmensen nogal ^ens bijverdier 1,
zonder dat de belasting hier weet van
heeft. Ooi- krijgen schilders, timmer
lieden enz. nog vrij veel zwarte lonen,
waardoor zij ln sommige gevallen
meer dan het dubbele verdienen.
Zulke mensen zullen waarschijnlijk
geen woonsubsidie aanvragen, maar
als de belasting ze geld terug geeft
via een negatieve belastingaanslag is
dat natuurlijk altijd welkom. De door
stroming moet Inderdaad bevorderd
worden: ik dacht dat dat ook wel
gebeurde als er geschikte huizen voor
handen zijn. Althans in onze stad wel.
Dat bleek uit een destijds gehouden
enquête. Of het sociaal gezien juist is
dat iedereen doorstroomt is de vraag.
De buurten worden dan vaak onleef
baar, omdat er geen kader meer
woont.
Eindhoven
Mevr. H. van Ooik-Roukema.
Om op dat laatste even door te gaan,
toen de hervormde synode eind febru
ari met 'Samen op weg1 doende was,
had men het onbekommerd over een
gezamenlijke vergadering met de gere
formeerde synode, die er zou moeten
komen om allerlei (knel)punten cn
vragen rondom 'Samen op weg' met
elkaar door te nemen. De commissie
van de gereformeerde synode, die de
behandeling van deze zaak in Lunte-
ren had voorbereid, was het daarmee
eens: samen hiermee bezig zijn is
prima. Maar. zo waarschuwde de rap
porteur ds. L. L. van der Vliet uit
Hoogeveen, denk er aan, het gaat niet
om zoiets als een gecombineerde syno
de, er is tenslotte niet meer aan de
hand dan dat de afgevaardigden van
oeide synoden een samenkomst hou
den. Anders denken de mensen mis
schien dat er net zoiets gebeurt als in
1892, toen afgescheidenen en doleren
den zich in een gezamenlijke synode
zitting verenigden.
menten uit het synodale debat te
geven, even snel het rapport van de
commissie door. Dat heeft om te be
ginnen veel lof voor het werk, door
werkgroep en deputaten gedaan, en
de daarop volgende vragen en opmer
kingen willen aan die lof niets af
doen. Een van de eerste opmerkingen
van de commissie is deze: zijn de
vragen, destijds door dr. P. G. Kunst
gesteld, nl. hoe je de gereformeerde
bond openbreekt en hoe je aan moet
met de vrijzinnigheid, niet te veel
onder water gebleven? Het is toch
maar zo dat in vele classes geen enkel
contact tussen hervormde gemeenten
(die dan bondsgemeenten of vrijzin
nig zijn) en gereformeerde kerken
mogelijk is. Aan dit feit kun je,
strevend naar éénwording, niet voor
bij gaan.
voerd gesprek, los van en buiten an
dere kerken om, het contact met die
andere kerken kan frustreren. Hoewel
de commissie er oog voor heeft dat
het onderhouden van contacten met
andere reformatorische kerken niet
makkelijk is en telkens op weerstan
den stuit, wil zij toch eenzijdigheid
voorkomen.
Springlevend
Super-paraplu
Negentien
De omvang van de stukken is ook
kenmerkend voor het verschil tussen
hervormd en gereformeerd. Op Hyde-
park werd het 'Samen op weg*-rapport
vergezeld van een paar simpele sten
cils, waarop op z'n best enige richting
gegeven werd aan het debat Maar op
De blije werelt hadden we nu naast
het verhaal van 'Samen op weg' nóg
eens negentien gestencilde vellen
voor ons: een deputatenrapport van
zeven pagina's, compleet met uitge
werkte en toegelichte voorstellen,
plus het al genoemde commissierap
port van ds. Van der Vliet, dat twaalf
pagina's telde en waarin de hele boel
nog eens door de zeef ging.
We lopen nu, alvorens een paar mo-
Vraag van de commissie: loopt men
niet te gemakkelijk heen over de
gereformeerde vrees dat de gerefor
meerden een welkome modaliteit zijn
naast de ander onder de éne her
vormde super-paraplu? Duidelijker zal
moeten worden, zo vindt de commis
sie, in hoeverre de hervormde kerk
haar stuctuur als modaliteitenkerk,
waarbij dan ook de vrijzinnigheid in
begrepen is, wil handhaven, en dan
zal ook de consensus met de remon
stranten hierbij ter sprake moeten
komen.
Volgende opmerking, genoteerd uit hot
commissierapport: niet allereerst de
organisatorische eenheid is het bege
renswaardige doel waarnaar wij die
nen te streven, maar de eenheid van
geloof.
Voorts attendeert de commissie er op
dat een met de hervormde kerk ge-
ouw aa
En ij,
me bij:
aar eva
d. Ik
Kuitert met zijn opvattingen rulimte
is in de gereformeerde kerken?'
Dr. H. B. Weijland (Arnhem) meende
een verschuiving in de betekenis van
'Samen op weg" te zien. Hij vroeg de
werkgroep: Is het zo, dat u in 1969
nog enthousiast samen op weg wilde
naar een fusie, maar dat u nu meer
denkt aan het samen onderweg zijn
als Gods volk naar de toekomst? Hoe
ziet u die éne kerk nu? Wij hebben
allemaal een oecumenisch visioen: dt
éne kudde en de ene Herder, maar als
we dan weer in de werkelijkheid zijn
wordt het visioen een syndroom' (in
antwoord gaf ds. Landsman later zijn
toekomst-visie). Prof. dr. D. Nauta
was meer optimistisch, maar adviseer
de vooral geen knopen door te hak
ken. "We moeten er rustig de tijd
voor nemen om er doorheen te ko
men", zei hij, 'maar dan zulen we
zien dat het zéker vordert".
Wat betreft de gedachte aan een geza
menlijke synode-vergadering: De visie
van de oommissie dat dit hooguit een
ontmoeting van afgevaardigden van
beide synoden zou kunnen zijn, bleek
voor de hervormden onaanvaardbaar.
Zo'n toah min of meer vrijblijvende
bijeenkomst zou niet in overeenstem
ming zijn met de ernst van de zaak,
zei ds. Landsman.
Trouwens, ook prof. Nauta had moei
te met de gedaahtengang van de com
missie. Verscheidene synodeleden
drongen aan op een weloverwogen
programmering, wtifl het meer worden
dan een kennismakingsbezoek. Dr. B.
Rietveld (Den Haag) verwachtte dat
een echte gecombineerde synodever
gadering wel eens juist de injectie
zou kunnen zijn om de plaatselijke
oecumene uit de impasse te helpen.
Het voorstel om samen te werken aan
een gemeenschappelijk belijden vond
niet bepaald een enthousiast onthaal.
De discussie duurt nog voort
Het wereldleed stond aan mijn
want wat is wereldleed? Met
bijzonder heldere kijkers zag
buurmeisje van 10 jaar mij aan.
een zwart poesje met witte buik
was. Nu zijn wij al jaren een
kleurige poes kwijt, maar de
die nog eens spinnend in de at
kunnen sluiten hebben wij,
met verdriet opgegeevn. Ik
meekomen. Kijk, die mevrouw
overkan heeft hem, zei ze.
daad, daar stond een dame
zwart poesje, dat ze blijkbaar
een vensterbank gezet had,
nieuwsgierig en ging even
ondeugende ogen mee. Daar hooi
het relaas. Ik aaide de klagende|
en intussen werd ik van infoi
voorzien. Met een ijdige ruk sli
de deur van een huis waar ze
lijk aangebeld had. Nee, nati
niet Niemand is een poes kwijt]
meneer, ik ken dat ik heb
vier, maar zo gaat het altijd: er
zwerfpoes, maar hij is van niet
Het was duidelijk dat ze alle
toe ondervraagden sterk van lej
verdacht. De dame bij wie ze 't
had aangebeld, kwam naar buil
ging zich ook met de zaak bemi
Kijk onderwees ons nu de meï
die dit zaakje kennelijk uitgi
wilde hebben, kijk er zijn mensi
gaan met vakantie en zetten dat
tig hun poes in de vensterbanl
de buren. Maar dat is hier niej
geval, deze poes is uit het
gevallen en inderdaad, het bekji
lichtelijk bebloed. Het liet zich
Kijk, vervolgde zij haar ondei
die poezen komen op hun
terecht, maar an kunnen
even doorzakken en dan komd
met hjn bekjes tegen de wittel
gericht We voelden de klap. O#
bood mijn diensten en aan beldf
huis of wat verder aan. Ik nodigï
dame die nu weer de poes vasl
uit om hem eens even in het ptf
te zetten. De poes rende meteë
trap op en ontmoette daar een
van een jaar of zestien: ach T
ben je daar? Het leed was opg
Truus was terecht. Ze werd nu
haar bijna-verwanten opgenomej
ik verbeeldde mij dat ik haar oj1
afstand kon horen spinnen. Maa*
mensen die met vakantie gaan'
bleven me dwars zitten.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Schoonhoven: H. As
Slooten te Nijkerk; te DordrecW
van Estrik te Genemuiden; te Zl
And eist: H. Jongerden te Veenei)
die bedankte voor IJsselmuiden.j
Aangenomen: Naar Waarden!
Neerrijnen: D. D. Lucas, kanl
Utrecht, die bedankte voor Kerï
en voor Zuidland.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Koudekerke:
Stam, kand. te Amsterdam.
F. P?
GEREF. KERKEN (VRLJG)
Beroepen: te Rozenburg: W. \j
denhil te 's-Hertogenbosch. I
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor Almelo: A. Vergu
In de paragraaf van het commissierap
port, die handelt over de kwestie van
de verhouding van waarheid en een
heid, zegt de commissie dat het voor
haar een moeilijke zaak blijft dat de
hervormde kerk wil weren wat haar
belijden weerspreekt en tegelijk de
modaliteitenstructuur aanvaardt. En
hoe springlevend die structuur is, zag
de commissie geïllustreerd aan opmer
kingen ter hervormde synode over
een samengaan van belde kerken, dat
nooit ten koste mag zijn van een
bepaalde groep.
In dit verband wijst de commissie er
op dat het bestaan van één ongedeel
de kerk de kerk niet prompt geloof
waardig maakt: 'Wij behoeven maar
een blik te slaan over de grenzen,
naar de ene kerk in de Scandinavi
sche landen of ln Duitsland, om te
zien-dat het aanwezig zijn van slechts
één grote kerk de geloofwaardigheid
van het evangelie niet zonder meer in
de hand werkt'.
Laatste opmerking uit het commissie
rapport, die wij hier doorgeven: Men
kan bij de vraag naar de binding aan
de belijdenis voor de kerkelijke ver
kondiging en leer, niet volstaan met
te wijzen op de moeiten die de gere
formeerde kerken hebben gehad op
dit punt
DEN HAAG Het PPR-Kamerl:
Gaay Fortman heeft minister Sc
zer (buitenlandse zaken) gev
stappen bij de Turkse regering t
dernemen om de voorgenomen ex<
van achttien ingezetenen te ver!
ren. Hij vraagt, of de minister d
ning deelt,e dat de uitgesproken
vonnissen onaanvaardbaar zijn,
de betreffende daden 'wanhoops
gen waren van burgers onder eei
tatoriaal bewind'.
Shaun Herron: 'De hond, de vos
harpspeler'. Prijs ƒ9,90, 238 blz;
mond Bagley: 'Op dood spoor",
9,90, 236 blz. Twee uitgaven
Elsevier Amsterdam.
Als oudere geheime agenten hui
moires gaan schrijven, moet daa
narigheid van komen. Zo heeft
de hoofdpersoon in het eerstgeno
boek, vele gegevens verzamelt
zijn oude werkgevers niet in de
baarheid wensen. Bovendien is d
vermijdelijke tegenpartij tuk q
papieren. Miro krijgt atdus een i
nenkoekje van eigen deeg dat tj
dan zo'n hartige hap is, dat n
bijna in stikt. Maar de superman
het klappen van de zweep e\
bijltjes waarmede gehakt wordt
wint en leeft voort met (j(
vrouw en kind. Twee bladzijden!
der telt een andere geschiedend*
over een geheim agent in ruste,
maal de heer Alan Stewart, ten tj
gevoerd op IJsland door Desl
Bagley. Geroutineerd auteur vd
één ruk uit te lezen verhalen, j
moet heel gewoon ergens een j
afgeven, het ziet er naar uit
iedereen tegen hem is. Maar
zwakke geslacht laat hem niet 1
steek. Ditmaal in de aangename I
van de schone Elin. Al met al
bekende spannende leesstof voq
liefhebbers, die rustig thuis
voort, enz.
