De Ru is toch optimistisch
over doorwerking evangelie
9
Kerk en 'gemelijke ouderdom'
f
Geref. predikant
in Taizé, kan dat?
Trouw
Kwartet
vandaag
Beroepings-
werk
Geref. predikante
mogen preken in;
hervormde kerk
TROUW/KWARTET WOENSDAG 26 APRIL 1972
W Kerk Binnenland T2/
door L. M. P. Scholten
ROTTERDAM 'De situatie van de kerk anno 1972 is zeker niet
gunstig. Toch ben ik optimistisch over de doorwerking van het evan
gelie, als je maar niet te zeer blijft staan op het getal, maar de mo
gelijkheden aangrijpt, die er zijn. Ik zie die naast de gewone zondag
se prediking vooral liggen in de gesprekskring en in het persoonlijk
pastoraal contact'. Dit zegt ons de Rotterdamse hervormde predikant
en oud-synodepraeses dr. G. de Ru, die deze maand 65 jaar geworden
is en daarom maandag met emeritaat gaat.
gemeente Rotterdam-Centrum achttien
predikantsplaatsen. Na mijnvertrek
zullen er nog maar zeven over zijn.
Deze daling is veel sterker dan de
afname van de bevolking. Je kunt van
een noodsituatie spreken. Dat hangt
samen met de financiële situatie. De
belangstelling voor het normale ker
kelijke leven is sterk getaand, vooral
onder de jongeren. Dat geldt voor het
hele land Een enorme inkrimping
van het werk is daarvan het noodza
kelijk gevolg.
Moet je het zoeken in nieuwe vor
men? Natuurlijk moet dat, maar dan
merk je, dat het niet de vorm alleen
is. Het is meer de sterk doorgaande
secularisatie. Ook met een zeer sterke
aanpassing van de vorm aan moderne
methodieken bereikt de kerk toch
maar een klein aantal. Daarom geloof
ik, dat we het over een andere boeg
moeten gooien. Ik zie mogelijkheden,
niet meer bij massale bijeenkomsten,
maar bij kleine groepen.
Het is praktisch onmogelijk, om in de
week nog een wijkavond te organi
seren, maar de gesprekskringen hier
in de wijk lopen goed. Daar komen
eens of tweemaal per maand zo'n
maximaal negen echtparen bijeen.
Dan komen de problemen, de kritiek
los. Dat geeft intensieve gespreksmo-
gelijkheden.
Als een arts
Grote mogelijkheden geeft nog altijd
het normale pastoraat: het persoonlijk
contact met mensen van alle genera
ties. Die kansen kunnen we nu te
weinig grijpen, doordat we te weinig
krachten hebben. En dat komt weer
doordat er te weinig geld is. Ik heb
De redactie behoudt ilch bet recht voor om
ter opname In deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publlkatle wordt met de naam van dc
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie vac Trouw-
Kwartet. Postbus 859. Amsterdam.
Gasprljs
Het door onze regering aangeprezen
en in overvloedige hoeveelheden aan
wezige aardgas wordt in prijs ver
hoogd, omdat het plotseling schaars
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dogolijks bsituuri B. Bol, Den
Haag; dr. E. Bleuminlc, Palers-
woldej mr. G. C. van Dam.
Nootdorp; W. A. Fibbe, Rotter
dam; J. lanser, Utrecht; dri. J.
W. de Pous, Den Haag; J. Smol-
lenbroelc. Wassenaar.
Overige leden van het algemeen
bestuurt K. Abma, Amsierdom;
H. A. de Boer, IJmuiden; Th.
Brouwer, Assen; mr. dr. J. Don
nar, Den Hoog; J. van Eibergen,
Schoaribergen; mr. K. van
Houten, Wogeningen; dj. O. T.
Hylkemo, Bilthoven; Jac. Huijsen,
Delft; mevrouw M. C. E. Klooster-
man-Forlgens, Voorschoten; me
vrouw J. G. Krooyeveld-Woufers,
Heerhugowoord; prof. dr. G. N.
Lommens, Noorden; dl. F. H.
Landsman, Den Haag; H. de
Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C.
von Niftrik, Amsterdam; H. Otte-
vanger, Buitenpost; mr. dr. J.
Ozingo, lunleren; dr. A. Veerman,
Rijswijk (Z-H); H. H. Wemmen,
Den Hoog; drs. R. Zijlstra, Ooster-
lond (Zld).
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
Walgelijk
Dolle Mina is op tournee. Met paard
en wagen trekken ze door het land:
bij ons kun je van je kind af. Kosten
ƒ400,en geen officier van justitie
die er iets tegen durft te doen. Zegt
het voort, zegt het voort!
Dolle Mina is nog beledigd ook. Daar
heeft een krant zomaar durven publi
ceren dat een ongeboren kind door
mama is gedood. Daarmee tast je
33.000 vrouwen die ongeboren kinderen
hebben laten doden, in haar eer en
goede naam aan. De kinderen zijn wel
heel hygiënisch afgedreven, dat wel,
maar uiteindelijk net zo dood als
wanneer het met een breinaald was
gedaan.
Het 'dagboek van een ongeboren kind'
is een zeker zo grote aantasting van
de goede smaak als het karretje op de
zandweg van de Dolle Mina. Maar de
essentie van het dagboek Is waar: bij
abortus wordt een mens gedood. Ik
ben tegen geweld, of het in Vietnam
is, of in zo'n abortusinrichting. Voor
mij is het niet taboe om abortus te
noemen wat het is: doden van een
ongeboren kind. En die reclame-op
tocht vind ik walgelijk.
Zeist
V.V.H. Vervlers
Prins-voorzitter (2)
In discussie is het wel eens moeilijk,
de ander in zijn argumentatie en
motivatie helemaal te volgen, waarde
ring en respect voor zijn standpunt
van harte op te brengen, en met
zachtzinnige woorden te reageren. Dat
kan samenhangen met onduidelijk
heid, onrijpheid, onvoldoende ant
woord op andermans vragen en bewe
ringen, en met nog heel wat andere
oorzaken.
Soms ook en dat geldt vooral voor
leden van het koninklijk huis met
de onmogelijkheid om alles te zeggen
wat men denkt. Het lijkt mij, dat
leden van het koninklijk huis, die nu
eenmaal zo'n positie hebben, beter
buiten alle kwesties en ook buiten
commissies e.d. kunnen blijven, wan
neer deze ook maar In de verste verte
tot controversiële aktiviteiten en dis
cussies kunnen lelden. Ik zie ze maar
liever (om uw woorden te gebruiken)
'boven de kritiek en buiten de discus
sie' staan. Dus: ik onderschrijf de
bedoeling van het hoofdartikel van 19
april en zou die bedoeling nog wel
wat klemmender hebben willen zien
uitgedrukt
Delft
C. D. Goudappel
meer tijd, als de kinderen naar school
zijn. Ik zie aankomen, dat het aantal
vrouwelijke ambtsdragers in de kerk
veel groter moet worden. Zonder mijn
staf dames zou ik bij voorbeeld alleen
al de hele dag aan bejaardenbezoek
bezig moeten zijn.
Geen paniek
een wijk van 13.000 tot 14.000 zielen.
Mijn werk is uiteraard grotendeels
onder rand- en buitenkerkelijken. Je
komt niet overal. Het is natuurlijk
onmogelijk geworden om als dominee
onaangediend ergens 's avonds aan de
bel te trekken. Je werkt op de manier
vaji de arts. Je komt waar je ge
roepen wordt of waar je attent ge
maakt wordt, dat er Iets aan de hand
Is: bij blijde of droeve gebeurtenissen
en bij zieken. En dan blijkt er door
gaans toch een goed gesprek mogelijk
te zijn, ook met mensen, voor wie het
evangelie helemaal buiten hun ge
zichtskring is gekomen.
Het lijkt mij voor de kerk bijzonder
belangrijk, om voordurend paraat te
zijn, daar waar opening gegeven
wordt, maar niet om te proberen zelf
de zaak open te breken. In legio
gevallen blijken er dan in het per
soonlijk pastoraal contact nog openin
gen te zijn. Er is nog zoveel geeste
lijke nood en geestelijke vragen, dat
de weinige krachten het niet aankun
nen. Ik geloof zelfs, dat als wij hier
in Rotterdam nog op 18 stonden, we
het als dominees even druk zouden
hebben.
Ik wek nu een beetje de indruk, dat
de kerk nog altijd een domineeskerk
is. Kunnen er niet genoeg dominees
zijn, dan blijft er werk liggen. Is de
kerk domineeskerk? Neen, in principe
niet Het zou het mooiste zijn, als
zoveel mogelijk leden konden worden
ingeschakeld. Maar wat kun je eisen?
De meesten zijn overbelast Ik kan
toch niet veel vragen van een ouder
ling van dertig jaar, met zijn drukke
werkkring en zijn gezin? Vandaar het
enorme belang van de vrouw in het
ambt. Die hebben overdag vaak veel
Daarbij moet natuurlijk de normale
zondagse prediking doorgaan, al zou
den er nog maar tien mensen in de
kerk zitten. In een eigentijdse taal,
zonder dat aan de inhoud tekort
wordt gedaan. Tot mensen, die met
allerlei experimenten in de kerkdienst
aan de gang willen, zeg ik: doe niet te
paniekerig. Het ligt niet in de stunts.
Dan is belangrijk een veel nauwere
samenwerking tussen de kerken. Dat
hoeft niet dadelijk een fusie te wor
den. Als dat er niet in zit door
piëteitsoverwegingen jegens het ver
leden, is het mij best Maar laat er
wel een geweldige samenwerking zijn.
Ik denk bij voorbeeld aan de moge
lijkheid, dat predikanten van andere
kerken in de hervormde kerk be
noemd kunnen worden tot bijstand in
het pastoraat (wat ook inhoudt
preken en sacramenten bedienen).
Daar zie ik geweldige mogelijkheden.
Mijn gereformeerde collega, met zijn
veel kleiner zielental, kan mij komen
helpen in mijn wijfcwerk en misschien
nog meer lutherse, doopsgezinde of
remonstrantse predikanten, die zelf
soms maar zeer kleine groepen heb
ben. Laat zo alles maar dooreen lo
pen. In zulk een praktische vermen
ging zie ik veel meer mogelijkheden,
dan in een eindeloos bespreken van
dogmatische verschilpuntjes.
Tenslotte: de situatie is voor de kerk
niet gunstig, maar laten we toch niet
paniekerig doen. Er zijn nog zo heel
veel goede gemeenten. De wijkge-
meente hier bij voorbeeld (Rotterdam-
Oude Noorden; red.) vormt een
hechte gemeenschap, die in noodsitua
ties voor elkaar instaat, desnoods 's
nachts. De gemeenschap met de Heer
blijkt uit de gemeenschap met elkaar.
Dr. G. de Ru gaat per 1 mei
met emeritaat. Zondagavond om
zeven uur neemt hij afscheid
tijdens een dienst in de Lau-
renskerk. Hij heeft zich inmid
dels in Scheveningen gevestigd
en is van plan nog enige tijd
hulp te verlenen in het pasto
raat en de prediking.
In 1932 werd dr. De Ru predi
kant te Ritthem bij Vlissingen.
Daarna stond hij in Almen en
in Rotterdam-Centrum. In 1956
en van 1965 tot 1969 was hij
praeses van de generale synode.
De laatste twee jaar was hij
tevens voorzitter van de raad
van kerken dn Nederland.
Met Bakhuizen van den Brink, Van
Unnlk en Vriezen was U de enige
nlet-gereformeerde-bonders-of-confes-
sionelen onder de eerste groep adhe-
sicbetuigers aan het Getuigenis^ noe
hebt U het Geutigenis zien doorwer
ken In de gemeente?
Het Getuigenis heeft de mensen
enorm aangesproken. De inventarisa
tie van sympathiebetuigingen (thans
reeds 70.000) is nu haast klaar. Men
vindt ze in alle leeftijdsgroepen: ook
jonge gezinnen, niet alleen ortho
doxen, maar ook vrijzinnigen. Die
waren het wel niet met alle punten
eens, maar waren toch ook blij, dat
dit geluid eens gehoord werd.
Polarisatie krijg je bijna altijd door
de emotionele kant van de zaak. Voor
al de sociaal-politieke paragraaf heeft
emoties wakker geroepen. Maar ik
ben het helemaal eens met wat prof.
Bakhuizen gezegd heeft op de pre
dikantenvergadering: als de misver
standen eenmaal uit de weg geruimd
zijn zijn er heel veel mogelijkheden
om elkaar te vinden. Vergeet niet, dit
stuk was een reactie en heeft als
zodanig eenzijdige accentueringen.
Het is mij een raadsel, waarom de
synode meende, hierop weer een stuk
te moeten opstellen. Dat loopt toch
wel heel sterk gevaar een volstrekt
Dr. G. de Ru
kleurloos stuk te worden. De synode
had zich nooit kritisch op moeten
stellen tegenover een stuk, waartegen
bijna niemand gestemd zou hebben.
Gelooft u In de stelling van W. A. de
Pree, dat de kerken als gevolg van de
leegloop in toenemende mate zullen
verrechtsen?
Ik wil niet zonder meer stellen, dat
het hele verschijnsel links-rechts een
kwestie is van meelevenden en niet-
meelevenden. Maar wel is het waar,
dat onder de meelevenden de verschil
len niet zo erg groot blijken. Wan
neer het meelevende deel overblijft,
dat er ook de financiën voor over
heeft, dan krijgen we de situatie,
zoals die thans in de gereformeerde
kerken is. De synode daar wordt toch
in feite beheerst door een rechtse
theologie, met hier en daar (Wiersin-
ga en enigszins Kuitert) wat linkse
geluiden.
De Pree doelde met 'links' kennelijk
op politiek-sociaal geëngageerden. U
wilt hen toch niet bij voorbaat als
'nlet-meelevenden' kwalificeren?
Zeker niet, en ik zou het betreuren,
als zij, omdat het politiek-sociaal en
gagement bij hen de primaire rol
speelt, de kerk zouden verlaten, ter
wijl hun geestelijke habitus zo is, dat
zij volkomen legitiem een plaats in de
kerk innemen. Wel beschouw ik hun
primair accent leggen op het enga
gement als een gevaar voor de door
werking van de bijbelse verkondiging.
Daardoor wekken ze de gedachte: als
je politiek-sociaal geëngageerd bent,
dan ben je bekeerd.
Van hun kant is het Getuigenis ver
weten, dat wij de persoonlijke beke
ring als alibi hanteren voor het poli
tiek-sociaal engagement. Dat hebben
wij radicaal afgewezen. In mijn
preken wijs ik er vaak op, dat de
persoonlijke relatie tot de opgestane
Heer politiek-sociale consequenties
heeft. Maar die mogen niet primair
zijn. Ik ben bereid de goede elemen
ten in hun kritiek te verdisconteren.
Maar het primaire behoort te liggen
in de persoonlijke geooflsverbonden-
heid met de Heer. Om het met een
woord van Van Ruler te zeggen: geen
enkele revolutie baat ook maar een
zier, zonder persoonlijke bekering.
zou worden en omdat de prijs mee om
hoog moet gaan met de olie en de
steenkolen, die terecht duurder wor
den gemaakt omdat ze ons milieu
vervullen. Er is op aardgas overge
gaan omdat het goedkoop is en omdat
het de lucht niet verontreinigt, dit op
aanprijzing van de regering, die nu
alle brandstofprijzen gaat verhogen,
behalve de benzine. Die is ten gerieve
van de autobezitters goedkoper ge
maakt door de wiebeltax sterk te
verlagen. Het gevolg is dat de minder
draagkrachtigen straks in de kou zit
ten en de mensen die menen zich een
auto te kunnen veroorloven de lucht
nog meer vervullen.
Zeist
M. de Groot
Luisterdichtheid
De grote luisterdichtheid van Hilver
sum 3 ten opzichte van Radio Veroni
ca en Radio Noordzee moet men wel
met een korreltje zout nemen. Veron
ica en Noordzee zijn alleen te ontvan
gen in kustprovincies en in een stuk
je van Utrecht en Noord Brabant.
Hilversum 3 daarentegen is ln het
gehele land te ontvangen en boven
dien via de draadomroep. De luister-
dichtheidscijfers zijn daarom niet re
presentatief.
Rotterdam
J. B. Wittkamp
Synode staat voor vraag:
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN Een gereformeerd theologisch kandidaat wil 'met de
status van gereformeerd dienaar des Woords opgenomen worden in
de broedergemeenschap van Taizé'. Kan dat? Voor deze vraag kwam
gisteren de gereformeerde synode (die weer een vergaderweek in
Lunteren begon) te staan. Juist omdat er algemeen grote waarde
ring bestond voor wat Taizé wil zijn en doet, kon er neg geen afge
rond antwoord komen.
De synodale meerderheid zag te veel
kerkordelijke struikelblokken dan dat
ze snel ja kon zeggen. Een negatief
oordeel wilde de synode liever niet
geven en daarom zullen deputaten,
deskundig op het gebied van de func
tionering van het ambt en op het
terrein van de kerkorde, de kwestie
nader bestuderen en zo mogelijk nog
deze synode adviseren.
Het gaat hier om kandidaat W. de
Wolf. Aanvankelijk kwam zijn vraag
om als predikant in Taizé te mogen
werken op de tafel van de classis
Zaandam, via een verzoek van de kerk
van Westzaan om toestemming tot het
uitbrengen van een beroep op kandi
daat De Wolf, om hem daarna in
algemene dienst 'af te staan' aan Tal-
zé zonder financiële consequenties. Na
ingewonnen adviezen in corresponden
tie met de gereformeerde kerken in
Parijs, Sens en Chatillon-Coligny
heeft de classis Zaandam de zaak
voorgelegd aan de particuliere synode
van Noord-Holland-Oost. Deze synode
heeft zich op haar beurt gewend tot
de generale synode, in de mening dat
een oplossing misschien te vinden zou
zijn, als kandidaat De Wolf beroepen
zou worden door de kerken van Sens
en Chatillon-Coligny, welke daartoe
bereid zijn. Te denken viel b.v. aan
kandidaat De Wolf als predikant ten
behoeve van, zeg maar, gemengd ge
huwden en jongeren uit Nederland
die Taizé bezoeken.
De synodale commissie van advies,
waarvan ds. K. Dekker uit Enkhuizen
de woordvoerder was, zag hier aan
vankelijk wel wat in, maar later bleek
dat het zeer de vraag Is of kandidaat
De Wolf wel buiten het territoir van
Taizé zou mogen werken. En hoe zou
hij dan toch, zonder met de kerkorde
in strijd te komen, tot predikant
kunnen worden beroepen en beves
tigd? Bovendien, hoe is het 'zich
toevertrouwen aan het gezag van de
prior' in overeenstemming te brengen
met 'het opzicht van de vergaderingen
van onze kerken waaronder onze pre-
DE BRIEF
De brief die mij vandaag bereikl
afkomstig van iemand die enk«
ren een kring over geloofszake:
gevolgd. Doordat zij, want *t wi
studente, elders werk gevondei
was het een soort afscheidsbrie
enkele welgekozen woorden van
voor 'het genotene', maar dat t
ik nu zelf, zo drukte zij zich nii
Ze had ook kritiek. 'Maar wat i
gezien heb is, dat u niet ontkon
de jarenlang gebruikte 'chrisl
clichés'. Uw taal is kerkelijk. 1
een taal die ik niet meer begri
Dat is wat, volgens mij, de jo
mensem dwars zit (denk ik). D
slachtigheid van woorden is on
Misschien is het nodig dat het
tendom eerst helemaal afge
moet worden om er de juiste wa
later van terug te vinden'. Op
ontboezemingen zou heel wat tl
gen zijn, maar dan zou ik m
vervallen in datgene wat mij
haar, op een allervriendelijkst!
nier verweten wordt, nl. omsla
heid. Toch vraag ik me af of h<
bezwaar is wanneer iemand kerk
taal spreekt. Voor geloofszaken
een hele of halve theologisch!
een tale Kanaans. Die kan men
ren af te sohaffen, men kaï
proberen die te omschrijven di
kens naar eigentijdse en meer s
ne bewoordingen te verwijzei
laatste lijkt me nuttig, al wi
alleen maar om de bijbel werkel
z'n grondwoorden te kunnen
Die 'theologische' taal mag gee(
heimtaal worden, maar van i<
die werkelijk wil luisteren
duld gevraagd worden. Ook
ne vertolkers van het geloof, il
aan Dorothé Sölle heef.t een j
taalgebruik dat de grote massaj
direct zal aanspreken. Men zal
geduld moeten hebben om er i
te komen, wat zij met één en j
bedoelt. De brief sneed een bj
rijke vraag, en nog veel meer, a*
daarom leg ik hem in de la die il
zulke brieven aanhoud. 1[
geq
de n
BarnjJ
Het interieur van de moderne 'Verzoeningskerk' van Tairé
dikanten plegen te staan?'
Vragen genoeg. Sommige synodeleden
vonden verder praten hierover sowie
so verspilling van tijd en geld. Ouder
ling C. A. van Oord uit Haamstede
had deze mening. Hij wilde zonder
meer de op tafel liggende vraag be
vestigend beantwoorden. Anderen, zo
als ds. P. van Til uit Middelburg,
tilden niet zo zwaar aan de kerkorde
lijke moeilijkheden en zij trokken
vergelijkingen met het 'uitlenen' van
predikanten aan niet-gereformeerde
zendingen.
Weer anderen legden uit dat deze
vergelijking niet opging. Ds. J. C.
Seegers uit Goes probeerde (met 20
medestanders) toch nog de weg van
een evangelisatiepredikantschap, ver
bonden aan de kerk van Sens in
Frankrijk, te gaan. Ds. D. H. Borgers
uit Soest vond dat kandidaat De Wolf
njet twee dingen tegelijk moest wil
len, maar om kort (e gaan: de synode
wil de zaak nader bekijken. Wel heeft
de synode al in haaT besluit uiting
gegeven aan haar positieve waarde
ring van Taizé en tevens aan haar
wens een goede relatie met Taizé te
blijven onderhouden.
door dr. C. Rijnsdorp
Vondel bedoelde het niet zo kwaad. 'De Dood die
spaart noch zoete jeugd,/Noch gemelijken onder-
dom'. Dat zoet en gemelijk waren versierende
toevoegsels, globale karakteristieken. Hij wist
heel goed dat er ook gemelijke jeugd is en zoete
ouderdom. Engeland had na de oorlog zijn boze
jonge mannen, angry -oung men. Einstein moet
gezegd hebben (zijn) ouderdom verrukkelijk te
vinden. Het is het voorrecht van de poëzie sterke
taal te gebruiken, waarop Droogstoppel het een en
ander kan afdingen.
Toch zou Vondel vandaag hebben geaarzeld van
zoete jeugd te spreken, want zoet zijn is vandaag
wel het laatste wat de jeud wil. In De mens,
wijsgerige teksten, verzameld en ingeleid door dr.
S. L. Kwee en prof. dr. C. A. van Peursen
(Arnhem 1959), vindt men op bl. 142 e.v. een
beschouwing van Edgar Morin over jeugd en
ouderdom. Ik citeer: 'De ervaring der ouderen
wordt ouderwets gezanik, een anachronisme. De
'wijsheid des ouderdoms' verandert in kletspraat.
Er bestaat geen wijsheid meer. De hele maat
schappij wordt meegesleept in een beweging om
der kaders' (jonge ministers, jonge technici, jonge
academici) weerspiegelt een algemene beweging,
de gerontocratie (machtsuitoefening door oude
mannen) haar macht te ontnemen. De 'verjonging
Deze universele opklimming van de jongeren in
de verschillende hiërarchieën correspondeert
met een universele ontwaarding der oudheid.
Niet slechts is de ouderdom niet langer de
werkzame ervaring, maar het is de ouderen ook
niet meer mogelijk zich te verzoenen met de
waarden die meer en meer opkomen: de liefde,
het spel, het nu. De ouderdom begint los te raken
van de dagelijkse gang van het leven, wordt er uit
weggewerkt. De ouderdom is de wereld die ineen
stort. Vroeger bevoogde hij de jeugd, nu zorgt de
jeugd voor het ouderdomspensioen
De jeugd die spaart ervaring niet, noch machtelo
ze ouderdom. Het tijdperk van de Churchills, de
Adenauwers, de De Gaulles schijn voorbij. Geen
grijze eminenties meer. Einstein, Shaw en Rus
sell zijn dood. Maar ver beneden het niveau van
de zeldzame voortreffelijken vindt men de tallloze
gewone bejaarden. Zij hebben geen oorlogen ver
klaard en kolonieën verloren, geen wereldcon
cerns geleid en Nobelprijzen in ontvangst geno
men. Wel hebben zij een stuk wereldgeschiedenis
meegemaakt, zo bewogen als nimmer tevoren. Zij
hebben de dood van Zola in de krant gelezen, het
verloofde paar Wilhelmina en Hendrik gezien,
Paul Kruger een psalm toegezongen, in 1914 de
Antwerpse vluchtelingen ingehaald, in 1917 de
kanonnen in de verte horen bulderen, de revolu
tie van Troelstra zien mislukken, de crisis van de
jaren dertig aan den lijve ervaren, de tweede
wereldoorlog doorstaan. Ze hebben de opkomst
gezien van fiets, motorfiets, vliegtuig, auto, radio,
televisie, computer, ruimtevaart. En nu beleven ze
de grote afbraak, tegenover een ongehoorde tech
nologische ontwikkeling staat een even ongehoor
de ontwaarding van alles wat hun lief en dierbaar
Is. Wie op de televisie de laatste toren van de
Rotterdamse Koninginnekerk heeft zien en horen
instorten, heeft daarin een symbool kunnen zien
van de grote sloop. Voor vele ouderen, eenvoudi-
gen en ontwikkelden, is het hun wereld die in
elkaar valt; zij raken volledig gedesoriënteerd en
voelen zich in de moeilijkste, laatste fase van hun
leven verraden en verlaten. Ze begrijpen er niets
meer van en zoeken troost daar, waar ze nog de
oude, bekende klanken vernemen en voor een uur
of anderhalf de illusie overeind kunnen houden,
dat alles nog is zoals vroeger.
Ook het voortdurend ln het nieuws zijn is voor
vele ouderen eigenlijk een pijnlijke zaak. Natuur
lijk waarderen zij de belangstelling voor hun
materiële omstandigheden. Ook wordt er voor hen
gewerkt en gezwoegd: ze worden in bussen rond
gereden, komieken sloven zich uit om hen te
laten lachen, ze worden begymnastiekt en be-
trimd, ze horen te pas en de onpas liedjes van
vroeger, mannen met uilebrillen zitten bij hun
bed en stellen voorzichtige vraagjes, hun leven
wordt gerekt tot over de grens, ze kunnen uit
boeken leren wat het is om oud te wezen. Ze
mogen zich ermee troosten een probleem te zijn,
waaraan aandacht wordt besteed.
Als ik boven dit stukje 'kerk' zet, bedoel ik
speciaal de pastorale zorg. In de kerkdiensten zelf
zit te veel actualiteit of soms opzettelijk te
weinig, al is daar elke week de troost van
de wederzijdse vriendelijke begroeting, enkele
handdrukken en een praatje. Maar waar ze drin
gend behoefte aan hebben, dat is de persoonlijke
benadering. Zij moeten hun verbijstering, verwar
ring, zorgen en ergernis aan iemand kwijt kun
nen. Erger dan in de jeugd ontworteld te raken is
dat op de oude dag: het wortelgestel is zo diep, zo
sterk, zo breed uitgegroeid.
De kerkelijke problematiek mag nooit doen verge
ten, dat er een onmiddellijk taak ligt in het
begeleiden van de oude mens in zijn meest
persoonlijke zorgen en behoeften.
Natuurlijk heeft de ouderdom zijn eigen typische
zonden. De grondformule van je leven komt zo
goed als bloot. De liefheid, vrucht van karakter
en heiliging, kan bijna tot een lichtschijn worden,
maar egoïsme, hardheid, jaloezie kunnen tot
uitersten leiden waarvoor het epitheton 'geme
lijk' veel te zwak is. Eigenwijsheid wordt tot
eigenzinnigheid. Met dorre handen wordt gierig
gegrepen naar wat het leven nog te bieden heeft.
Een oude arts had zijn leven lang dag en nacht
gewerkt en bekende met spijt, dat hij vergeten
had te leven. Laat de kerken bij al wat hen
beweegt niet vergeten te leven déér, waar ze nog
volop functioneren kunnen: in het uitgeleide doen
van haar oude generatie, met geduld, liefde en
begrip. Wat aan de minsten van hen gedaan
wordt, is aan Christus zelf gedaan.
Beroepen: te Jutrijp: J. G.
te Haulerswijk.
Aangenomen: naar Wageninger
den Boer te Zeist; naar Westzaa*
men met geref. kerk): kand. Th._
Hulst te Wassenaar.
GEREF. KERKEN
Benoemd: tot leraar godsdienst],
wijs a.d. chr. paedagogische acaf
te Den Haag: E. de Vries te S<
ningen.
Aangenomen; naar Hellevoetslu!
v. d. Molen te Kruiningen.
CHR. GEREF. KERKEN 6
Aangenomen: naar Zwolle: A.
Veer te Nieuwe Pekela, die bed
voor Haamstede-Zierikzee. 15
Bedankt: voor Assen en Hoog^1
Joh. Kruis te Zwaagwesteinde. K
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt: voor Drachten: A. G,!c
steeg te Stadskanaal. v
Van een onzer verslaggevers r
LUNTEREN De geref orn#0
synode heeft met erkentelijkheid
nis genomen van een brief v#>
hervormde synode, waarin deze"*
deelt een ordinantie in de hervif
kerkorde zó gewijzigd te hebbel!"
nu ook aan gereformeerde pre|>'
ten toestemming wordt verleed'
hervormde kerkdiensten voor te["
Hiermee is dus formeel rond, w*
de praktijk meestal allang rond ffl'
De gereformeerde synode beslol®1
dat een gereformeerde predikai^-
hij gevraagd wordt om in eeid
vormde dienst te preken, deze
diging mag aannemen 'mits me!e'
stemming van zijn eigen kerkeral"
van de gereformeerde kerkeraart
plaatse waar hij hoopt voor te P'
Bij een en ander moet rekenirf01
houden worden met wat gerefoip'
de synode inzake gemeenschap»'
kerkdiensten hebben besloten. 101
Verder besloot de synode gisterd01
een kerkeraad, die een hervdei
predikant wil beroepen, dit mag*®1
als hij niet voorbij gaat aan defk
ordelijke bepalingen inzake het
pingswerk. Verder mogen gerefoi
de predikanten, als eigen kerl
en de betrokken classis het gi
den, pastorale hulp verleen
hervormde gemeente ter plaatse]
rigens zou de synode wel willen 1
ook 'met andere reformatorische
ken die met ons één zijn in gelol
belijdenis' tot 'n dergelijke ové
stemming kwam. Aan de depii
voor binnenlandse oecumene zi
vraagd worden, hiertoe poging!
het werk te stellen.
BRUINS SLOT
Aan het begin van de vergad
heeft de synode-praeses dr. A. B
wijk uit Enschede dr. Bruins SIol
dacht.
Over de heer Bruins Slot, die deiQ,
maakte van het deputaatschap vij,
voortgezet gesprek met prof. K]a
zei dr. Kruyswijk ondermeer: hij
met een eerlijkheid, die niet iedlza
gegeven is, de koers durven wijg,
toen hij nieuw licht in het evaflL
ontdekte; ook mag men hem danPr
zijn voor de visie die hij velen
dc taak van christen in de moder u'
menleving. Dr. Kruyswijk wijddiV'
woorden aan de betekenis van dui
beid van prof. dr. F. W. G rosheid! ve
twee generaties predikanten in dac
reformeerde kerken mee heeft le
vormd. vc
l