Het zijn stoe re doordouwers
Camara-conferentie lief
geen resoluties achterr
hui
Engels jeugdorkest in
Den Haag en A'dam
Priesterprotest tegen
besluit directie Enka
'Baarn' benoemt
secretarissen
Joods-christlijke
'biblical' Genesis
Tulp 'Helder Camara'
Tegen verplichte
openstelling
zwembad op zondag
Trouw
Kwartet
Gaaf spel van
Amati-kwartet
Beroepings-
werk
Lutbers-gereformeerd
contact in Leiden
Ds. Stentert Krcese
secretaris vrijzinnigen
Samkalden naar Indonesië
Patriarch Pimen
in Jeruzalem
vandaag
BAARN Drs. H. Baas en ds. P. G.
van Berge zijn benoemd tot secretaris
sen van de zending van de gerefor
meerde kerken. Drs. Baas zal worden
belast met het secretariaat van het
komende Afrika-orgaan van de gere
formeerde zending, terwijl de taak
van ds. Van Berge voornamelijk zal
zijn het secretariaat van de sectie
Oost-Indonesië van het op te richten
Indonesië-orgaan.
Ds. Van Berge is reeds vanaf 1945 in
zendingsdienst Hij werkte op Soemba
en in Makassar. Na zijn terugkeer
in Nederland in 1965 werd hij conrec
tor van het zendingsseminarie te
Baarn. Toen de opleidingen te Baarn
en Oegstgeest werden geïntegreerd,
werd hij conrector van het Hendrik
Kramerinstituut te Oegstgeest.
Drs. Baas werkte van 1950 tot 1963 als
sociaal-econoom op Java. Vervolgens
was hij tot 1969 directeur van het
protestants tehuis in Butare (Roean-
da). Sinds 1969 is hij aan het bureau
buitenland van de vrije universiteit te
Amsterdam verbonden.
BUFFALO (EPD) In Buffalo in de
Amerikaanse staat New York is een
nieuwe "biblical* opgevoerd, die naar
men verwacht minstens zoveel succes
zal hebben als Jesus Ghrist Superstar.
De titel is' 'Where the Rainbow
Ends'. Het stuk is gebaseerd op de
eerste negen bijbelhoofdstukken, waar
in he. gaat om het begin van de
wereld, schepping en zondeval, tot en
met d? zondvloed en Gods verbond
met Noach. De componist Raymond
Snio'-H-py '"en jood.
AMSTERDAM Een nieuwe
tulp van de Santpoortse kweker
Piet Nljssen heeft de naam van
de Braziliaanse bisschop Dom
Helder Camara gekregen. De
'Helder Camara' is officieel ge
registreerd in de internationale
classificatielijst van tulpen.
DEN HAAG Een gemeente moet
de vrijheid hebben een zwembad op
zondag te sluiten, zo heeft de Vereni
ging van Nederlandse gemeenten
verklaard naar aanleiding van het ini
tiatiefvoorstel van de Tweede-Kamer
leden mejuffrouw Goudsmit (D'66) en
Van den Doel (PvdA). Zij willen de
rijksoverheid de bevoegdheid geven
om het open zijn van zwembaden op
zondag dwingend op te leggen. Het
oprichten en exploiteren van zwemba
den behoort tot de vrije bevoegdheid
van de gemeenten. Nergens is voorge
schreven dat een gemeente zwemba
den moet oprichten. In een dergelijk
geval, aldus de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten, mag de rijkso
verheid niet beknotten. Dit zou de
weg openen om voor andere gemeen
te-eigendommen regels over gebruik
en beheer te gaan voorschrijven.
De vereniging zegt dat een gevolg van
een wet volgens het voorstel Goud-
Smit-Van den Doel kan zijn dat ge
meenten die tegen het zwemmen op
zondag zijn, in het geheel geen zwem
baden meer gaan bouwen.
In het Gereformeerd Weekblad beantwoordt ds. A.
H. van den Heuvel, staffunktionaris van de we
reldraad van kerken, de hem van verschillende
kant gestelde vraag naar de reactie van de we-
reldrr-d on het besluit van de gereformeerde
net anti-racismefonds van de we
reldraad. In Genève, zo deelt ds. Van den Heuvel
mee. heerst teleurstelling, maar toch stelt men
liever vragen aan de synode dan dat men kritiek
oefent Van de vier gestelde vragen citeren we
hier de eerste en de laatste: 'Zijn de gereformeer
de kerken van men ne dat het door de wereldraad
van kerken zorgvuldig aangehouden onderscheid
tussen sleun voor humanitaire doeleinden en
ongekwalificeerde steun aan politieke groepen (zie
Addis-verklaring) inclusief hun methodieken, on
houdbaar is? Het besluit doet vermoeden dat zulks
h?t geval is'. En: 'Kan de synode de opmerkingen
van mevrouw prof. Siertsema onbeantwoord la
ten?' Ds. Van den Heuvel besluit zijn artikel dan
als volgt:
'Het ontbreken van antwoorden op de voorgaande
vier vragen zit ons daarom zo slecht omdat de
synode steeds weer spreekt over de dialoog met
de kerken in Zuid-Afrika. Het is ongetwijfeld
waar dat hier de gereformeerde kerken een unie
ke rol hebben te spelen, tenminste voorzover het
de dialoog met de blanke minderheidskerken
betreft. Voor een dialoog met de zwarte meerder-
heidskerken hebben anderen waarschijnlijk betere
papieren. Een dialoog met de blanke kerken is
echter ook van belang. Maar, en dot is de laatste
vraag, wat is dan de Identiteit van de gerefor
meerde kerken in die dialoog? Wanneer het gaat
om een dialoog met andere godsdiensten zijn de
gereformeerden, tot onze vreugde, er direct bij
om te waarschuwen dat dialoog nooit ten koste
van de eigen identiteit en van het eigen geloofsge
tuigenis mag gaan. Volledig accoord. Maar in de
dialoog met Zuid-Afrika is het dan net alsof die
stoere zendingshouding plaats maakt voor een
ietwat aarzelende toeschouwerachtige houding.
Verder dan het steunen van de blanke oppositie
tegen het racisme is het nog niet gekomen. Er is
een zeer kritische solidariteit met de blanken,
maar over de zwarten is nog niet veel gezegd, laat
staan mét de zwarten. Het synodebesluit, noch de
synodeoverwegingen repten over de steun aan de
zwarte kerken van Rhodesië of de Ovambo-kerken.
1 is het de zwarte kerken natuurlijk verboden
om tegen het racisme in Zuid-Afrika iets te
ondernemen. Dat wordt immers als landverraad
beschouwd en gestraft. Daarom heeft de we
reldraad ook organisaties in ballingschap gehol
pen. Wanneer deze zaak niet duidelijker wordt
dan heeft de gereformeerde synode op het gebied
van het racisme nog niet het niveau van zijn
houding in relatie tot de zendingsdialoog gehaald.
Wij hopen in Genève zeer dat deze vragen daarom
Uit de kerkbladen
breed zullen worden opgenomen en uitgediept.
Niet zozeer omdat de wereldraad het zonder de
gereformeerden niet haalt, maar om der wille van
deze Nederlandse lidkerk zelf. Zelfs als zij die
gelukkig waren met deze eerste besluiten dit
overdreven vinden, staat hier de geloofwaardig
heid van de synode bij veel van het eigen volk en
vooral bij de slachtoffers van het racisme op het
spel. Gereformeerden zijn langzame maar stoere
doordouwers, pladht mijn leermeester Van Ruler
te zeggen. Daarop hopen we dan ook'.
'Hoera! Het Liedboek komt!', juicht ds. M. Groe-
nenberg in Hervormd Nederland, maar of je in de
kerk of het wijkgebouw zomaar een stapel kunt
neerleggen? Je loopt (en nu citeren we verder ds.
Groenenberg):
het risico dat vrome kerkgangers ze meepik
ken. Want dat gebeurt! Soms gedachtenloos. Soms
bewust. Er zijn zelfs lieden geweest, die de
'groene' nieuwe psalmberijming meenamen en
toen de "blauwe' verscheen, legden ze heel eerlijk
de groene terug en pikten de blauwe mee. Zo heb
je nog gradaties in het kwaad'.
Commentaar van Hervormd Nederland op de a.s.
verschijning van het Liedboek voor de kerken:
'De laatste hindernis die het verschijnen van het
lang verwachte Liedboek in de weg stond, is
genomen. Het Buma (bureau voor muziekauteurs-
rechten). dat vond dat de gemeentezang is gelijk
te stellen met een openbare uitvoering en eerst
van de kerken 60.000 en daarna 35.000 per
jaar aan auteursrecht vroeg, heeft z'n eisen laten
vallen. Enerzijds een volstrekt logische beslissing.
De samenzang in de kerk is immers per definitie
heel wat anders dan over het algemeen onder een
openbare uitvoering wordt verstaan. De Neder
landse kerken zouden dan ook de enige in West-
Europa zijn geweest, die voor het samen zingen
geld hadden moeten betalen. Anderzijds heeft het
Buma niettemin een loyaal gebaar gemaakt,
waarvoor de kerken erkentelijk dienen te zijn.
Inplaats van een de uitgave van het Liedboek
vertragend proces is een alleszins billijke regeling
uit de bus gekomen: de plaatselijke gemeenten
betalen een (vrijwillige) bijdrage van 25 per
jaar voor de uitvoering van kerkmuziek buiten de
samenzang om. Dat is een goede zaak en wij
hopen, dat alle gemeenten hieraan zullen mee
doen. inclusief zij die zelden of nooit buiten de
samenzang om iets organiseren. Ook de kun
stenaar is namelijk zijn loon waardig. Cru gezegd:
het is een vorm van diefstal zijn werk in openba
re uitvoeringen te gebruiken zonder daar een
vergoeding tegenover te stellen. Wat dat betreft
heeft het Buma groot gelijk. Blijft de vreugde,
dat we volgend voorjaar (helaas nog niet dit jaar.
zoals foutief is bericht) van een vracht uiteenlo
pende boekjes worden verlost, ons niet meer
behoeven te behelpen met veel geld vergend en in
strijd met de auteurswet zijnde stencilwerk, maar
voor 14,75 een fors boek kunnen kopen, waaruit
we tot in lengte van dagen met z'n allen geweldig
kunnen zingen, een keuze makend uit maar liefst
150 psalmen en 491 fijne gezangen'.
D« Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dagalijki bestuur; B. Bol. Oen
Hoog; dr. 6. Bleumink, Poters-
wolde; mr. G. C. von Dom,
Nootdorp; W. A. Fibbe, Roller-
dom; J. looser, Utrecht; dn. J.
W. de Pous, Den Hoog; J. Smol-
lenbroek, Wauenoar.
Overige leden van het algemeen
bettuuri K. Abma, Amsterdom;
H. A. de Boer, IJmuiden; Th.
Brouwer. Assen: mr. dr. J. Don-
ner. Den Hoog. J >on c'ber~e*
Schoarsbe'gen mr tC. .30
Houten, Wogenmoen ds O
Hylkemo. 8iltho«en; Joc. Hui|sen.
Delft: mevrouw M. C. E. Klooster-
mon-Fortgens, Voorschoten; me
vrouw J. G. Krooyevetd-Woulen,
Heerhugowoord; prof. dr. G. N.
lammens. Noorden; ds. F. H.
landsman. Den Hoog; H. de
Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C.
von Niftrik, Amsterdom; H. Otte-
vonger, Buitenpost; mr. dr. J.
Ozinga, Lunleren; dr. A. Veetrron,
Rijswijk (Z-H); H. H. Wemmen.
Den Hoog; drs. R. Zijlstro, Ooster-
lond (Zld).
Directie:
Ing. O. Posfma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
SCHEVENINGEN Als gast van het Haagse gemeentebestuur con
certeerde in de Kurzaal het jeugdorkest van de Engelse stad Sout
hampton. Dit orkest, dat vijf jaar geleden werd opgericht, speelt
maandag 10 april in de Amsterdamse Mozes en Aaronkerk.
Het is voor de eerstemaal in het
Jonge bestaan van dit jeugdorkest, dat
men optreedt buiten Engeland. Het
orkest bestaat uit ongeveer 80 leden,
waarvan meer dan de helft jonger
dan 17 jaar is. Men kan zich verheu
gen in de steun en de belangstelling
van het gemeentebestuur van Sou
thampton. hetgeen tot uitdrukking
komt in de aanwezigheid van enkele
dbor PTET VISSER
AMSTERDAM Zaterdagavond heeft
voor een voLle Kleine Zaal het Amati-
Kwarbet Jacaues HoTtmam, Richer',''
Kslmar, Ton Wilrnes en Ben de Ligt
voor de Concert gèbouw-Karrverm'.i -
ziek een programma wit-gevoerd met
het Strijkkwartet nr. 3 van Bartbk
het Strijkkwartet in F van Raved er
het Strijkkwartet m Bes. op. 67 van
Brahms. Drie werken die vooral van
het ensemblespel uitermate vee', ver
gen. Ju-lst een technisch bri l tarnt spe?
ontmoet bij B-artók het orob'eem van
de sterk gedifferentieerde krtantk. da'
door dece vier spelers bevredigend
werd opgelost
Schijnbaar minder moeite hadden zij
met RaveL, waarin zij de Latijnse hel
derheid en de openheid bonden bena
deren met een lichtheid van spel dat
de aantrekkelijkheid van Rave's kftan-
kenvandsten in een als lie- ware vloei
bare muaiek omtovert Juist die klan-
fcer.vomdsten waren het die zijn leer
meester Fauré aanvankelijk niet kor
waarderen, maar die hier als fijne
specerijen het muzikale maal kruid
den.
Brahms pakten zij even licht aan.
maar in het verloop van het stuk kon
de componist het gewicht van zijn
eigen aard eerlijk kunstenaar als
hij was moeilijk buiten spel laten
Het samenspel van deze strijkers
aHen afkomstig uit de kleinere Neder
landse orkesten heeft aan "oed en
gaafheid veert gewonnen en hun indi-
vkhiele techniek staat er borg voor
dat de toekomst van dit drie jaar o-.tdc
jonge!) ensemble nog wel ©en en an
der m reserve heeft waarmee zij naam
kuimen maken.
leden van het emeentebestuur tij
dens deze toemee.
Als gastheren van het orkest fungeren
de leden van de Haagse jeugdkoren
van arinus Borstlap, die volgend jaar
een bezoek aan Soutjampton zullen
brengen. Op het waarlijk niet kinder
achtige programma werken van Berli
oz. Sibelius, Bach en Brahms. Het was
duidelijk dat dirigent Peter Davis zijn
orkest voortreffelijk had voorbereid.
Zo'n symphonisch gedicht King Lear
van Berlioz bijvoorbeeld stelt zeer
hoge eisen, waaraan men echter naar
beste vermogen heeft voldaan. Opval
lend daarbij was de correcte wijze
waarop men nuanceringen en frase
ringen wist te realiseren.
Op het programma ontbrak een werk
van Engelse bodem niet. Miranda Ful-
ley was de vioolsoliste in de The lack
ascending van Vaughan Williams. Een
gave en gevoelvolle vertolking. Een
karaktervol onderdeel van een concert
waarin de jeugd zelfbeperkzaamheid
hoogtij vierde.
Een poging om erachter te komen
wat deze mannen en vrouwen zo gea
nimeerd bijeenhield in de uiterst ge
brekkige conferentieruimte van het
kerkzaaltje De Waag op Kerk en We
reld. faalde. Zonder twijfel is het de
uitwisseling en de onderlinge bemoedi
ging geweest, maar op onze vraag of
er ook bepaalde ontwikkelingen wa
ren gesignaleerd, die hen hoop gaven,
zei Abbé Pierre van de vodderapers-
communateur Emmaus: 'Een bijeen
komst als deze zou eigenlijk niet
publiek moeten zijn want dat wekt
veel te grote verwachtingen u kunt
van iedere nieuwe studiebijeenkomst
van bijvoorbeeld kanker-specialisten
toch óók niet een communiqué ver
wachten? Ze zoeken en ze gaan door
met zoeken, maar ze hebben vaker
niet dan wel iets te zeggen. Wel, zo is
het ook met de problemen waar wij
mee ons bezig hebben gehouden'.
Wèl had Dom Helder Camara een
verklaring aan de pers afgelegd die in
zijn algemene bewoordingen toch een
paar interessante tendenzen verboon-
de. Zij luidde:
'Bezorgd over de verergering van het
onrecht, dat vreselijke kloven veroor
zaakt tussen mensen, landen en zelfs
continenten; overtuigd van het feit,
dat gerechtigheid een voorwaarde is
voor authentieke vrede; en ziende dat
er bijna overal wel bewegingen en
organisaties aanhet werk zijn in een
geest van geweldloosheid;zijn wij in
Driebergen bijeengekomen teneinde
elkaar beter te leren kennen, menin
gen en ervaringen uit te wissele en
om onze vreedzame maar doeltreffen
de pogingen te versterken.
Ofschoon cast in onze overtuiging van
de niet-gewelddadige weg, wensten
wij ook enige personen in ons midden
te hebben die de hoop daarop hebben
opgegeven in de bijzonder ernstige
toestand van structurele onderdruk
king waarmee zij te maken hebben.
Hun aanwezigheid onder ons h eeft
ons gedwongen des te scherper na te
denken over onze geweldloze strate
gieën teneinde vage, vrome maar on
doelmatige strevingen te vermijden.
Onze keus voor geweldloosheid is er
door versterkt. Wij weten dat we nog
een lange weg hebben te gaan.
Wij zijn ons er ook van bewust, dat
de geweldloosheid enorme machten
tegenover zich heeft, nationaal en in
ternationaal. Maar we hebben onze
hoon niet opgegeven.
De eerste ontmoeting een begin
van een begin was reeds vrucht
baar. We voelden ook de noodzaak
voor de handhaving van een band
tuss°n allen die werkelijk verlangen
om de onrechWaardige structuren op
een vreedzame doch doeltreffende wij
ze te veranderen, met alles wat dit
TROUW/KWARTET MAANDAG 10 APRIL 1972
GEREF. KERKEN (VRIJGEM.)
Beroepen: te Drachten, A. G. Ver
steeg te Stadskanaal.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Spijkenisse-Zuidland, C.
v. d. Weele te Huizen (N.H.).
IlIWEMlNIt KERK T2
door ADR. HAGER
LEIDEN De kerkeraad van de
Leidse Lutherse gemeente heeft een
brief ontvangen van de gereformeerde
kerkeraad ter plaatse, dat zij er in
tocs'emt, dat een gereformeerd predi
kant voorgaat in de lutherse kerk.
terwijl ook de lutherse predikant mag
voorgaan in een dienst van de gere
formeerde kerk. Beide kerken geven.
vo!"en - een bericht in ELK, het or-
gar i van de evangelisch lutherse
kor'-, hiermee te kennen, dat de een
heid tussen de verschillende geloofs-
froepen zo groot is geworden, dat in
bijzondere gevallen oen kansel- en
avor.dmaalsgemeenschap mogelijk is.
UTRECHT Ds. W. H. Stenfert
Kroese te Bilthoven is benoemd tot
secretaris voor algemene zaken bij de
vc"?ni5>n~ vr.n vrijzinnige hervorm-
Hij v>1 gt ds. C. J. van Royen, op,
d e deze functie sands 1966 heeft be-
r- i november aftreedt wegens
'net bere'ken van de 65-jarige leeftijd.
D\ Stenfert Kroese (54) is sinds 1966
a'gemeen secretaris van de vrijzinnige
chr-telij'.e jeugdcentrale. Daarvoor
was hij hervormd predikant te War
der, Vught en Almelo.
Dom Helder Camara tijdens de slotzitting van het congres over
wcldloosheid in druk gesprek met mejuffrouw Klompé.
Aan het hoofd van een 17 leden tellende delegatie is de burgemeester
van Amsterdam, dr. 1. Samkalden, gistermiddag met zijn vrouw naar
Djakarta vertrokken. De 14-daagse reis wordt gemaakt op uitnodi
ging van de gouverneur van Djakarta en betreft de samenwerking
tussen de havens van Tandjong Priok en Amsterdam. De president
directeur van de KLM, dr. G. van der Wal begeleidde burgemeester
Samkalden. die zijn wandelstok meeneemt.
BREDA De gezamenlijke rooms-katholieke industriepastores in
Breda hebben zich in een brief gewend tot de raad van bestuur van
Eiika te Arnhem. Zij laten een fel protest horen tegen de manier
waarop het college van de raad van bestuur zijn beslissing genomen
heeft en aan de getroffenen heeft meegedeeld.
De geestelijken schrijven dat de raad
van bestuur nog weer eens het bewijs
heeft geleverd dat de mens in het be
drijf slechts wordt gezien als kosten
factor en sluitpost
De industriepriesters (vijf m getal)
noemen het onbegrijpelijk dat de raad
van bestuur op eigen verantwoorde
lijkheid en buiten alles en iedereen
om een dergelijke verstrekkende be
slissing voor 1723 mensen en hun ge
zinnen kan en mag nemen. 'Dit alles
dwingt er andermaal toe een kritisch
vraagteken te zetten achter de onvol
komenheden van een economisch sys
teem waarin dergelijke onbegrijpelijke
mensonterende besliscingen geno
men kunnen worden en moeten wor
den doorgevoerd.
JERUZALEM (EPD) Het hoofd
van de Russische orthodoxe kerk, pa
triarch Pimen van Moskou, is een
reis van twee maanden langs de or
thodoxe gemeenschappen in het Na
bije Oosten begonnen. Zaterdag en
zondag maakte hij het orthodoxe paas
feest mee in Jeruzalem.
Van een onzer verslaggevers F'
tol
DRIEBERGEN De deelnemers aan de Internationale conferentie 'Het geweld der vreedzamen'12
Driebergen, ook wel genoemd de Camara-conferentie, zijn zaterdag zonder achterlating van rappor JU
of resoluties uiteengegaan. Zij spraken alleen de wens uit om op een of andere manier met elkaar ui
contact te blijven en nog eens een keer zo'n ontmoeting te hebben (bijvoorbeeld volgend jaar in Indocc
want dan zal het alweer een kwart eeuw geleden zijn dat Mahatma Ghandi de dood vond).
betekent voor een diepgaande veran
dering van de mens. Wij bestuderen
praktische manieren om deze doelein
den te bereiken en hebben het plan
om daartoe meer ontmoetingen als
deze te houden'.
Niet doctrinair
Opmerkelijk hierbij is de afwezigheid
van de neiging om van geweldloos
heid een doctrine te maken, waarover
slechts degenen die haar in reincul
tuur bedrijven met elkaar van gedach
ten mogen wisselen. De eerste zorg
van het gezelschap was gerechtigheid
en daarom wilde men net zo goed een
van de leidsters van het FRELIMO,
Janet Mondlane horen. Dit leidde
overigens tot het uittreden van de
heer J. Riemens van het M.L. King-
centrum te Amsterdam, een van de
organiserende instanties. Deze hield
vol dat in strijd met Kings nalaten
schap zou zijn om ook diegenen die
hun toevlucht zoeken tot geweld in
de overleggingen te betrekken. Over
Janet Mondlane zei een der voorzit
ters, dr. H. M. de Lange: 'Zij wilde er
juist graag bij zijn omdat zij nog
altijd op zoek is naar alternatieven
voor het geweld. Ook haar man, dr.
Eduardo Mondlane, heeft in zijn ver
zet tegen de Portugese overheersers
herhaaldelijk laten blijken dat hij een
geweldloze strategie, mits effectief,
verre de voorkeur zou geven'. Hier
mee raken we het tweede dat opviel
op deze ontmoeting. Er was een ver
schuiving waar te nemen in-de moti
vering van geweldloosheid: het accent
lag niet meer op de menselijkheid of
de verhevenheid van deze methodiek,
maar op de effectiviteit ervan. Doel
treffendheid is een even belangrijke
toets van geweldloze strategie gewor
den als ethische verantwoording.
In de publieke slotzitting van de
conferentie spraken de vier voorzit
ters. aartsbisschop Helder Camara. dr.
H. M. de Lange, Thich Nhat Hanh en
kardinaal Alfrink elk nog een slot
woord. De laatstgenoemde richtte
daarbij dankbaar woorden tot konin
gin Juliana voor de ontvangst van het
presidium op Soestdijk. De kardinaal
zei verheugd te zijn dat ook haar
grote zorg naar dezelfde vraagstukken
uitgaat.
Overheersing
Twee deelnemers, mejuffrouw dr. M.
A. Klompé en ds. C. Beyers Naudé,
gaven ten slotte hun indrukken op
een persconferentie. De eerstgenoem
de zei dat de deelnemers uit de arme
en de rijke landen gezamenlijk een
realistisch beeld konden krijgen van
de interne en de externe overheersing
van volken. Onder externe overheer
sing verstond zij de manier waarop
veelal nog hulp wordt verleend (te
gen harde voorwaarden of gebonden
aan een besteding) en waarop interna
tionale concerns in ontwikkeligslan-
den opereren. Verder noemde zij de
rechtstreekse koloniale overheersing,
maar ook de onderdrukking van de
geestelijke vrijheid in weer andere
delen van de wereld. Het feit dat er
verschillende opinies waren aangaan
de de geweldloosheid had wel tot
spanningen geleid maar die waren
constructief gebleken, aldus mejuf
frouw Klompé, die lid is van de
pauselijke commissie voor rechtvaar
digheid en vrede.
Ds. Beyers Naudé, directeur van het
Christelijk Instituut, vond dat er
praktisch gewerkt is: geen
schaalse' strategie voor de
reld. maar een inventarisatie van
schillende strategieën voor
lende situaties. De nadruk lag
weer op bewustmaking op steeds
tere schaal van de massa's en
aanwakkeren van de zelfkritiek
groepen landen die in de
derde wereld blijken te
Deze zelfkritiek moet vooral
worden op de economische en
ke structuren van de
de' wereld, aldus ds. Beyer Naudé.
HET IS GOED ft
Wij mensen worden geacht te zoekip:
naar het ware, het goede en 1 ti
schone. Stuk voor stuk baren ze o»bf
hun moeilijkheden, Want wat sd
goed? Daar zijn boeken over vol |iee
schreven en de twist is nog niet t ble
einde. Vooral als we het meend d
gevonden te hebben werden we (nu
vaarlijk voor elkaar en sloegen elkade
orvbeschoormd in naam van het gevo n
dene op het hoofd. Wat is 'het giak
de?' In Psalm 147 lees ik: 'Looft d
HERE, want het is goed, onzen G
te psalmzingen' Vroeger dacht ik vn
eens dat het woordje 'goed' hier ffu
flauw was. Kan zo'n man dat niet vj_.
krachtiger uitdrukken, vroeg ik bQ'
dan af. Nu lees ik het met and< DI
ogen. Tegen de achtergrond van oi n
strijd om het goede. Dit is blijkba
goed, behoort althans tot het goe*Fp
dat God ons wil leren. Het is go rbi
d w.z. daarin vindt de mens zijn 1 ke:
stemming een psalm te zingen vo
God. Dat kan ik me wel indenk^
Want wie dat van harte doet is el b
vrij mens. Hij komt niet om in nde(
vragen. Hij kent ze wel, en vooral d
grote, niet weg te denken vraag v itj
alle eeuwen en dus ook van vandai J.®
waarom lijden mensen? Hij kent fdei
vraag wel en hij weet er misschi >ov
ook niet zo'n antwoord op dat bevi "g'
digt maar wie weet dat wel? Wie k v
dat, vanuit zijn geloof in deze God, co?
een paar minuten uitloggen? Waaro hjf
b.v die mensen daar in het noord
van Zuid-Vietnam nu al zolang alle trg
maar geweld en bedrog, bedreiging 1
dood moeben kennen? Daar besta s
toch geen antwoord op? Je vraagt iwi
af: is het ook voor hen goed om e v
psalm te zingen? Het gevaar besta hc
dat wij ze dat nu al al die janiui
moeten missen, te verschaffen. I "Jr
goede van de vrede en medemensel
ke hulp. 'Hij geert uw gebied vred leid
moet ik zingen van psalm 147. Ma
dan toch nooit, zonder dat ik beko ,c
merd ben om die andere gebied etti
waar dat allemaal niet zo is. In i "l;
meeste kerken collecteren ze eerst i «c
dan zingen ze een psalm Dat zou ff 'tb
eens een heel 'goed' kunnen zijn. ®'e