PRIJS VOOR ROEMEENSE
ONAFHANKELIJKHEID HOOG
t
De hulp
aan
Bangladesj
was
gisteren
eigenlijk
al te laat
!>3!
\A 3
bangladesj
TKOUW/KWARTET ZATERDAG 18 MAART 1972
BUITENLAND
TR
De pogingen van het weerbarstige
Roemenië, zoveel mogelijk pro
fijt te trekken uit de preferenties,
die de door Moskou verfoeide
Europese Gemeenschap ontwikke
lingslanden biedt, tekenen dé po
sitie van dit Oosteuropese land
ten voeten uit. Het wordt ener
zijds gedreven door de bittere
noodzaak zijn export te vergroten,
zonder economisch te moeten te
rugvallen op de Sowjet-Unie.
Maar het blijkt er aan de andere
kant niet voor terug te schrikken,
het machtige buurland zonodig
voor het hoofd te stoten. Daar
mee loopt Roemenië het risico
'tot de orde geroepen te worden'
zoals dat in 1948 al met Tsjecho-
slowakije gebeurde, nadat het
zich als gegadigde voor de Mar-
shalllhulp had aangemeld.
A«n een herhaling daarvan en van
w»t zich 1956 in Hongarije en in
19*8 in Tsjechoslowakije afspeelde,
heeft Roemenië geen behoefte. Presi
dent en partijleider Nicolae Ceausescu
heeft er dan ook steeds voor gezorgd
dat geen situatie als in 1968 ontstaat,
voordat de Sowjet-Unie en een symbo
lische strijdmacht van andere War-
schaupactlanden tot actie overgingen.
Als er in Roemenië sprake is van
'liberalisering', dan wordt die door de
partijleiding toegestaan en gedoseerd.
Dreigt zij uit de hand te lopen, dan
worden demonstratief maatregelen
genomen die indruk moeten maken in
Moskou. Op die manier levert Ceauses
cu telkens het bewijs, dat er geen
reden tot ongerustheid (en dus tot
ingrijpen) is.
Onafhankelijk
De moeilijkheden van Roemenië zijn
niettemin een direct gevolg van de
onafhankelijke positie, die het ten
opzichte van de Sowjet-Unie wil
handhaven. In het kader van de
Comecon tegenhanger van de EEG
had Moskou zijn partners een on
dergeschikte rol toegedacht. Zij wer
den min of meer als toeleveringsbe
drijven voor het socialistische moe
derland beschouwd.
Aan Roemenië was de rol van graan
schuur toebedeeld. Het zou een agra
risch land blijven en als gevolg daar
van in voortdurende afhankelijkheid
van de Sowjet-Unie zijn plaats in de
socialistische gemeenschappen moeten
innemen. Het hoeft niet te verwon
deren, dat de Roemenen hiermee geen
genoegen namen. Zij streefden naar
onafhankelijkheid en zochten naar
middelen om die binnen de moge
lijkheden welke hun gelaten waren
te verwezenlijken.
De enige uitweg om de plannen van
Moskou te doorkruisen bood indus
trialisatie. Zo besloten de Roemeense
leiders tegen de wil van de Comecon
hun landbouwstaat om te vormen tot
industriestaat. Zij konden daarbij niet
rekenen op steun van de Sowjet-Unie
eerder op grote tegenwerking. Zon
der offers van de bevolking zou alles
tot mislukken gedoemd zijn.
De nationale trots van de niet-slavi-
sche Roemenen maakte het aanvanke
lijk de partijleiding niet moeilijk,
haar plannen door te voeren. Een
door Jaap den Boef
industriële revolutie was het gevolg
van de inspanningen van de arbei
ders. Dat bleef geruime tijd zo, omdat
men er van doordrongen was, dat de
industrialisatieplannen moesten sla-
gen, wilde men niet opnieuw afhanke
lijk worden van de Sowjet-Unie.
En mocht er sprake van verslapping
zijn. dan gebeurden er in Oost-Europa
altijd wel dingen, die de Roemeense
bevolking herinnerden aan haar na-
chelijke positie. In het bijzonder was
dat het geval, toen de Russen afreken
den met het naar meer onafhankelijk
heid strevende Tsjechoslowakije.
Doctrine
Sinds deze 'afrekening* weet men zich
in Roemenië rechtstreeks bedreigd als
gevolg van de zg. Breznjew-doctrine,
die volgens de Russische partijleider
zelf niet bestaat, maar toch telkens in
commentaren met betrekking tot Roe
menië en Joegoslavië ten tonele
wordt gevoerd.
Dat gebeurde op 18 februari jl. nog,
toen het Russische partijblad Prawda
de uitspraak van Stalin herhaalde 'da*
de belangen van de Sowjet-Unie en
die van de arbeidersklasse in de hele
wereld identiek zijn' en nog eens
onderstreepte dat de Sowjet-Unie in
geval van 'crises' zich precies zal
gedragen als zij in 1968 in Tsjechoslo
wakije heeft gedaan. Duidelijker kan
het niet.
Dat alles neemt niet weg, dat de
nationale leider Ceausescu niet op
onvoorwaardelijke steun van alle Roe
menen kan rekenen. In de partij en
in de strijdkrachten bevinden zich
pro-Russische elementen, die fel
gekant zijn tegen de eigenzinnige po
litiek van de partijleiding. Zij zullen
elke gelegenheid aangrijpen om daar
een eind aan te maken.
De eerste moeilijkheden dateren al
uit 1967. een jaar voordat de vrij
heidsdrang onder Tsjechen en Slowa-
ken tot de invasie van de Sowjet-Unie
en andere Warschaupactlanden in au
gustus 1968 leidde. Een actie van en
kele tientallen staf-officieren, die de
ambassade van de gaarne mede
werkende DDR in Boekarest inscha
kelden, kon nog net worden door
kruist
Militie
Ceausescu moest wachten met het
nemen van tegenmaatregelen om de
Russen geen excuus tot ingrijpen te
standers van de president (en partij
leider) van plan waren, een eind te
maken aan de onafhankelijke koers
van. Roemenië. Naar thans bekend is
geworden, lagen troepen van het War
schaupact in Hongarije en de Oekraï
ne gereed om een beslissende rol te
spelen.
Waarschijnlijk waren zij bedoeld om
druk uit te oefenen op de Roemeense
bevolking, als een greep naar de
macht in Boekarest op verzet zou
stuiten. Ook nu echter trokken de
samenzweerders aan het kortste eind.
Bij zijn terugkeer uit China nam
Ceausescu drastisch maatregelen. Hij
liet tientallen hoge officieren arres
teren. De belangrijkste, generaal Ion
Serb, werd naar met stelligheid
wordt aangenomen door een krijgs
raad ter dood veroordeeld en in janu
ari terechtgesteld. Hij was niet alleen
bevelhebber van het militaire district
Boekarest, maar bekleedde ook belan-
rijke functies.
De generaal had toegang tot alle ge
heime stukken, die voor de Russen
van belang konden zijn. Serb stonden
in contact met de Russische overste
Moesatow een oude bekende op het
gebied van spionage die op voor
Moskou vernederende wijze Roemenië
moest verlaten.
van Ceausescu hadden in werkelijk
heid minder te maken met het con
flict met Moskou, dan met de binnen
landse toestand in Roemenië zelf.
De prijs die de Roemenen voor hun
betrekkelijke onafhankelijkheid moe
ten betalen, is hoog. Voor veel
mensen is langzamerhand hard wer
ken en sober leven geen vanzelf
sprekendheid meer. Onder de jeugd
valt passiviteit te constateren, maar
ook de ouderen lijden aan vermoeid
heidsverschijnselen.
China
Meer en meer gaat men zich afvragen
of de nationale onafhankelijkheid
voor onbepaalde tijd dienst kan
blijven doen als vervangingsmiddel
voor consumptiegoederen. Er waren
al problemen voordat Ceausescu naar
Peking ging. Hij moet dan ook bijzon
der onder de indruk zijn geweest van
wat hij in China had gezien en ge
hoord.
De bereidheid van de Chinezen, zich
onvoorwaardelijk enorme inspannin
gen te getroosten, moet hem op het
idee hebben gebracht om in eigen
land iets dergelijks te proberen. Be
halve de grote werklust van de Chi
nezen moet ook de effectiviteit van de
ideologische massapropaganda een aan
sporing voor Ceausescu zijn geweest,
iets van het Chinese voorbeeld over te
nemen.
Aanvankelijk werd in het buitenland
niet goed begrepen wat Ceausescu
voor had met zijn 'culturele revolu
tie'. Voorzover zij al bestond, was zij
niet bedoeld als concessie aan de
Sowjet-Unie. Zij had tot doel de be
volking met ideologisch-politieke me
thoden een groter verantwoordelijk
heidsbesef bij te brengen. Dat kon
niet met materiële stimulansen, om
dat de middelen daarvoor eenvoudig
ontbraken.
Het gaat thans meer om patriottisme
en een hoge morele standaard dan om
meer socialisme. Ceausescu keerde
zich dan ook tegen verheerlijking van
een gemakkelijk leventje, tegen scha
delijk individualisme en kleinburger
lijke onverschilligheid.
Dwangpositie
Partijleider Nicolae Ceausecu.
geven. Na de inval in Tsjechoslowa
kije móést hij echter wel handelend
optreden. Hij vormde in die kritieke
dagen Patriottische gardes, een soort
militie, die rechtstreeks onder bevel
van de president kwam te staan en
waarover de legerleiding niets te ver
tellen had.
In juld 1970 zag Ceausescu zich ge
noodzaakt, een nieuw verdrag met de
Sowjet-Unie te sluiten. Hij weigerde
echter, daarin de verplichting tot mili
taire bijstand en tot consultatie over
buitenlands-politieke beslissingen op
te nemen. Prompt nam hij contact op
met China, dat 'broederlijke hulp be
loofde bij de verdediging van de Roe
meense soevereiniteit'.
Het was tijdens de geruchtmakende
reis, die Ceausescu zelf midden vorig
jaar naar China maakte, dat de
Russen met medewerking van tegen
Het feit, dat Ceausescu Serb liet
terechtstellen, was geen bewijs, dat de
president zo'n krachtige positie tegen
over de Sowjet-Unie innam. Hij
moest wel, wilde hij zich kunnen
handhaven. Want afzetting alleen zou
niet voldoende zijn geweest. Andere
tegenstanders zouden in de verleiding
kunnen komen, het later weer eens te
proberen. Succes zou door de Russen
worden beloond en in geval van
tegenslag zouden de gevolgen toch
niet ernstig zijn.
Wasile Palitinet, die als secretaris
voor veiligheidszaken van het centrale
comité van de partij verantwoordelijk
was voor de bescherming van de ge
heimen, welke Serb aan Moesatow
had doorgegeven, kwam er nog goed
af. Hij is nu minister van bosbouw en
doet zijn best zich te rehabiliteren.
Kort na zijn terugkeer uit China heeft
Ceausescu in Roemenië eveneens een
'culturele revolutie' in gang gezet,
waarvan de ideologische uitwerking
de Russen een voorwendsel uit han
den moest nemen, tussenbeide te ko
men. De motieven voor de revolutie
Contra
Onder contra-revolutie verstond Ceau
sescu niet een verschijnsel dat de
Russen reden tot ingrijpen zou kun
nen geven. Hij noemde: parasitisme,
oneerlijke verdiensten en vergrijpen
tegen de socialistische gemeenschap
in het algemeen. Het ging om een
economisch probleem, waarvan de op
lossing beslissend zou zijn voor het
bewaren van de on afhankelijkheid
om teruglopende werkliist en -discipli
ne, verspilling .van openbare mid
delen, gebrek aan verantwoordelijk
heid en initiatieven.
Maatregelen om dit ven-al tegen te
gaan waren o.m. opdrachten aan de
vakbonden, van elke werkplaats een
school te maken voor marxistisch-
leninistische, revolutionaire en patri
ottische opvoeding. De vakbonden
moesten meer politiek-ideologisch
werkzaam zijn en met name de vrou
wen en de jeugd gaan aanspreken.
In het verleden werd veel nadruk
gelegd op internationale politieke ont
wikkelingen en de economische pro-
duktie. Nu gaat het om een 'noodza
kelijke bewustzijnsverandering van de
mens een nieuwe mens met een
hoger socialistisch bewustzijn'.
Wat men in het Westen liberalisering
noemt, heeft zich in Roemenië altijd
trager ontwikkeld dan in andere so
cialistische landen. Zelfs het weinige
dat veranderde, bleek soms teveel te
zijn. Telkens wordt het beleid strak
ker. Sinds vorig jaar wordt het ideo
logische en politieke onderwijs op de
scholen verbeterd om de leerlingen al
vroeg vertrouwd te maken met hel
werk van de arbeider. Klassegewij
gaan zij naar fabrieken om snel ver
trouwd te raken met de praktijk.
Geheimen
De nieuwe wet op bescherming vai
staatsgeheimen (die alles te maket
heeft met de vorig jaar mislukt
greep naar de macht) heeft ook to
politiek-idelologische versterking va
de waakzaamheid geleid. In wez<
gaat het om bescherming van
staatseconomie. Alle 'dragers van ii
formatie' en dat moeten er het
wat zijn hebben te horen gekrege
dat geen contact mag worden ondei
houden met niet in Roemenië wonei
de buitenlanders. Daarvoor hebben z
een vergunning nodig. Voor buitei
landse journalisten is het werken
Roemenië bijzonder moeilijk gew
den. Ook toeristen kunnen van
veiligheidsmaatregelen hinder onde
vinden.
Als de Russen het bewind van Ceai
sescu van binnen uit te val willt
brengen, kunnen zij rekenen op et
deel van de militaire leiding, o
opportunisten en op zgn. realisten dj
zeggen, dat alle pogingen om onafha
kelijk ten opzichte van de Sowje
Unie te blijven de moeite niet waar
zijn.
Niet ten onrechte verwijzen zij na
een land als Hongarije, dat van et
betrekkelijke welvaart geniet,
moest het daarvoor betalen met 'o
verbrekelijke politieke solidariteit
ideologische gelijkschakeling' m
Moskou.
De Hongaarse leider Janos Kadar
onlangs nog bij Ceausescu gewees
nadat hij een bezoek aan Moskou ha
gebracht. Waarschijnlijk kwam hij t
voorzichtigheid manen, zoals hij
1968 in Praag Alexander Doebtsek t
opgeven aanspoorde evenwel zo
der succes.
Kominform
Opvallend is dat vrij onverwacht
ruchten de ronde doen over
oprichting in Moskou van een niei
soort Kominform. waarvan ditma
Franrijk en Italië (vanwege de ve
oordeling van de invasie in Tsjechosl
wakije in 1968?) geen deel zoudi
uitmaken. Met een dergelijk politi
instrument zou Moskou kunnen pi
beren, de Roemenen alsnog op
knieën te krijgen.
Ceausescu lijkt er niet van onder
indruk. Hij bevindt zich op een rol
reis door acht Afrikaanse landen,
drie weken duurt. Het is een
waarmee Ceausescu opnieuw de on
hankelijkheid van Roemenië dera<
streert, zonder de Sowjet-Unie dir<
uit te dagen. Deze Afrikaanse to
die hem ook weer in contact brei
met Arabische landen als Egypte,
gerije en Soedan, zal ongetwijfeld
langrijke economische aspei
hebben. Want al heeft Ceausescu
zaken thuis waarschijnijlk heel g<
geregeld, zijn economische zorgen
met hem op reis gegaan.
di
De rijzende zon hangt als een vdolet-
rode bal boven de brede, dampige
Meghana-rivier, twee uur rijden van
Dacca. In de verte drijven grote boten
met vierkante zeilen de nevels in. Aan
weerszijden van de rivier fel-groene
blokken juteveld en waterige rijstak
kers, die het zonnerood weerspiegelen
en waarboven nevelsluiers verwaaien.
Op sommige punten weelderig be
groeide verhogingen met bamboehut
ten. Dit is werkelijk het gouden Ben
galen van Sjeik Moedjib.
Ik wacht op een veerboot, een van de vele,
die de reiziger in dit land van rivieren en
stukgeschoten bruggen moet gebruiken.
Naast me lange, donkere mannen met dun
ne lendendoeken, die rillen in de ochtend-
kilte. En verweesde kleuters, die op dit
onmogelijke uur al aan m'n broek hangen
om een roepee. Want duizenden kinderen
verloren het afgelopen jaar hun ouders eh
leven nu bij veerboten en langs pleister
plaatsen van wanhopige bedelarij. De rege
ring in Dacca heeft beloofd te zijner tijd
een speciale dienst voor ze in het leven t«
roepen.
Grote groepen mensen verschijnen nu op
het land, ploeteren met de hak, smijten
vanuit modderige vaarten bakken water op
hun akkertjes of vissen met kleine sleepnet-
jes. Achter mijn auto stopt een jeep, waar
uit een roodgebrande, besnorde Engelsman
springt, die zich voorstelt als David Hume
en die overgewipt blijkt uit een novelle van
Somerset Maugham. Hij is theeplanter en
getrouwd met een Bengaalse vrouw. Wat
schichtig, want hij plant z'n thee in deze
fantastische negorij al zesentwintig jaar aan
een stuk, maar verder nog volmaakt Brits.
We spreken over de nachtmerrie van het
afgelopen jaar. Hier hebben de Paks dui
zenden mensen de rivier ingesmeten', zegt
hij. Zijn woorden klinken in deze idylli
sche omgeving onwezenlijk. 'Ze voeren hier
met hun snelboten over de rivier. Af en toe
stopten ze en moordden alle dorpen binnen
een straal van vijf mijl uit; en toen de Paks
eruit waren gegooid, deden de Moekti's het
nog eens over. Ze smeten duizenden de
rivier in, die geen aanhanger waren van de
Awami Liga. Twee van m'n vrienden waren
daarbij'.
Dan rent hij naar zijn jeep, grijpt een
verrekijker en tuurt langdurig naar een
paar stippen in de verte. Na wat zenuwge-
kuch: 'De fauna is hier ongelofelijk gevari
eerd'. En dan: 'De mensen van buiten heb
ben er geen idee van, wat hier allemaal ge
beurd is'. De veerboot is gekomen, hij loopt
naar z'n jeep en we zien hem niet meer te
rug. Maar z'n onwezenlijke verhaal blijft
hangen.
Onvoorstelbaar
Het is inderdaad nauwelijks voorstelbaar,
wat hier is gebeurd. De grootste volken-
moord sinds Hitier. Twintig miljoen vluch
telingen in het land zelf en nog eens tien
miljoen naar India. Een van de grootste
volksverhuizingen van deze eeuw, een on
peilbare tragedie.
Omdat negentig pet. van de vluchtelingen
in India hindoe was, vreesde men aanvanke
lijk dat de 844 kampen in de verschillende
Indiase deelstaten een permanent verschijn
sel in het landschap zouden worden. Maar
Tien miljoen mensen
leven in de open
lucht en in mei
begint de moesson
India heeft met het grimmige voorbeeld
van de Palestijnenkampen in het Midden-
Oosten voor ogen sinds 15 december de
grootst mogelijke vaart gezet achter de
repatriëring van Oostbengaalse vluchtelingen
en werd daarbij geholpen door Sjeik Moed-
jib's uitgesproken voorkeur voor een we
reldlijke staat, waar plaats is voor all®
godsdiensten. Volgens de Indiase kolonel
Luthra, die de grootscheepse terugkeer zeer
bekwaam dirigeerde, zal op 25 maart de
laatste vluchteling weer over de grens zijp
Dat zal waarsohijnlijk wel lukken.
Ik bezocht eind februari bij Calcutta het
grote Salt-Lake-kamp, waar een half jaa>-
geleden nog bijna een half miljoen mensen
in erbarmelijke staat leefden. Nog maar
vijftienduizend waren er over, die licham*^
lijk een redelijke indruk maakten en die nu
ook al naar Bangladesj zijn teruggekeerd. In
het bamboehospitaaltje van het Salt-Lake-
kamp, waar tallozen bezweken aan honger,
cholera en pokken, vertelde kampleider Sen
mij, dat elke vluchteling twee tot tien
roepees (1 roepee is vijftig cent) meekrijgt,
afhankelijk van de afstand die hij moet
afleggen en voedsel voor veertien dagen.
Boven het kamp cirkelden massa's aasgie
ren, die nu hun magere dagen beleven.
Speciale treinen brachten de vluchtelingen
over rijf trajecten naar hun land. terwijl
de regering in New Delhi bovendien een
vloot van vijfduizend bussen en vrachtwa
gens en enkele tientallen schepen inzette.
Krepeergevallen
In Bangladesj werden en worden ze in 237
doorgangskampen een etmaal opgenomen en
gevoed. In het algemeen zijn de vluchtelin
gen er beter aan toe, dan bij hun aankomst
in India vorig jaar, maar ondervoeding en
dysenterie blijven gemeengoed. Een jonge
Spaanse Rode-Kruis-arts. die ik in zo'n door
gangskamp in de oostelijke stad Comilla
ontmoet, zegt wat moedeloos, dat hij dage
lijks vele krepeergevallen aan zich voorbij
ziet gaan en dat hij nauwelijks weet waar
hij moet beginnen. 'Ik zit hier maar twee
maanden', zegt hij, 'en ze hoeven niet op de
minste nazorg te rekenen. In dit land met
75 miljoen inwoners zijn zesduizend artsen,
van wie er vijfduizend voornamelijk admini
stratief werkzaam zijn'.
Terwijl we tussen grote groepen mensen en
hun schamele bezittingen wat gevulde
jutezakken, pannen en potten doorlopen,
vertelt hij over de angst van velen, dat hun
kampmaaltijd voorlopig tevens hun laatste
maaltijd zal zijn. Want ze bezitten nagenoeg
niets en lopen een goede kans, dat hun
huizen zijn vernield en dat hun land door
andereren is bezet. Hij heeft d» voedselver
deling verscheidene keren moeten staken om
de vluchtelingen naar hun oude woonplaat
sen terug te dwingen.
Voor velen is het inderdaad een sprong in
de leegte, die maar voor een beperkt deel
wordt opgevuld door hulporganisaties en
een armlastige regering. Wel is het zo, dat
de boeren bij terugkeer voor zover mogelijk
weer energiek aan de slag gaan en dat ze
aan grote ontberingen gewend zijn. Maar de
rijstoogst van december-januari is aan de
tallozen die hun land niet konden inzaaien,
voorbijgegaan. In juni en augustus zijn er
kleine oogsten, maar de eerste grote oogst
komt niet vóór het einde van dit jaar.
Hoeveel boeren het in de tussentijd moeten
redden is een raadsel.
De voedselreserve In het land is geslonken
tot vierhonderdduizend ton, nauwelijks ge
noeg voor anderhalve maand en is vooral
gecharterd. Als dat lukt, zal de capacil f^34
van deze haven maximaal tot honderdneg lst 1
tigduizend ton kunnen stijgen. Via de n S1
vierhaven Tsjalna kan nog eens zeventigd
zend ton per maand verwerkt worden, "e 1
die haven tenminste snel in orde wo 'e*
gemaakt en via Calcutta honderdveertig( eeP)
erre
nikte
uitso
asap
Als alles meezit
Als alles dus meezit, kan Bangladesj
korte termijn vierhonderdduizend ton hi
goederen per maand verwerken, terwijl
gens de VN zevenhonderdduizend ton als
minimaal noodzakelijke hoeveelheid g'el
De prille staat heeft intussen voor 1972
pels
r sti
- i (v
fel ilde
ell
achttien miljoen ton hulpgoederen aan r m;
Een moeder met haar kind in het doorgangskamp van het Rode Kruis in Comilla, waar
uit India afkomstige vluchtelingetn op hun thuisreis naar Bangladesj één dag verblijven.
geconcentreerd in en bij de grote steden.
Slechts zestien pet. van het voedsel bevindt
zich in de moeilijk bereikbare lokale depots.
Vooral de meer geisoleerde grensstreken die
veel te lijden hebben gehad van de oorlog,
zullen het zwaar te verduren krijgen. In het
district Faridpoer bedraagt de voedselvoor
raad bijvoorbeeld nog maar drieduizend ton.
nog niet ééntiende van de normale reserve
in deze provincie. Tenzij snel voedsel wordt
aangevoerd, staat binnen enkele dagen of
weken de honger voor de deur.
Daar komt bij, dat anderhalf miljoen huizen
zijn verwoest. Vooral in de grensstreken
hebben de Westpakistani's systematisch
complete dorpen neergehaald om materiaal
te verzamelen voor stellingen en tankvallen
Tien miljoen Oostbengali's leven nu in de
open lucht, wat in het huidige droge
jaargetijde nog wel te doen is, maar in mei
beginnen de turbulente moessonregens.
Maar het meest beangstigende is, dat zelfs
een grote aanvoer van voedsel en bouwma
terialen uit het buitenland momenteel maar
in beperkte mate zou helpen. Want tijdens
de burgeroorlog zijn ongetelde wegen,
spoorlijnen, havens en ongeveer vijfhonderd
bruggen vernield. Willen hulpgoederen zich
daarom niet opstapelen op vliegvelden en in
havens dan zal het transportsysteem zeer
snel moeten worden gerepareerd.
De omvang van dit probleem werd me
duidelijk, toen ik op het ministerie van
vluchtelingenzaken en rehabilitatie in Dacca
een vertrouwelijk rapport van dc Verenigde
Naties ter inzage kreeg, dat begin deze
maand werd voltooid. Volgens dit onheil
spellende rapport kan Bangladesj met z'n
huidige transportmiddelen maar een fractie
van de hulpgoederen verwerken, die de
regering in Dacca voor 1972 heeft aange
vraagd. Vóór de burgeroorlog kon de groot-
vraagd, ofwel anderhalf miljoen ton
maand, ofwel ruim vier keer zo veel als
korte termijn kan worden verwerkt. En
de beperkte hoeveelheid goederen, die
kan worden verwerkt ook het achterl.
bereiken, dan zullen enkele honden
bruggen snel moeten worden hersteld, w
de veerdiensten zijn beperkt en de veer
ten klein. Daar komt nog bij, dat
Westpakistani's de helft van alle binn
vaartuigen hebben vernield en dat er van
achtduizend vrachtwagens, die Banglac
voor de burgeroorlog had, nauwelijks
tienhonderd bruikbaar zijn.
Dorre cijfers, dat wel, maar ze zullen
nenkort beslissen over het leven van enl
miljoenen. Het VN-rapport stelt dan
'Herstel van de transportfaciliteiten m
absolute prioriteit krijgen. Als dit her
niet vóór de moesson (mei) voltooid is,
het lijden van de bevolking van Bangl;
desastreuze proporties aannemen'. Het is
al half maart.
rsch:
gee
ort e
Nood is groot
verstfeeg^n zuid-
ste haven van het land, Tsjittagong, twee
honderdduizend ton per maand verwerken.
Door de vernielde verbindingen met het
achterland, maar ook door gezonken sche
pen in de haven en door stukgeschoten
haveninstallaties kan hier nu maar zeventig
duizend ton per maand worden afgehandeld.
Wat betekent, dat het vele maanden zal
duren, voordat de ruim een miljoen ton
goederen, die nu al in Tsjittagong liggen te
wachten, zijn verwerkt.
En de voorraad groeit nog met de dag. De
hulporganisaties van de Verenigde Naties
proberen momenteel honderdtwintigduizend
ton per maand extra via Tsjittagong te
verwerken en hebben daartoe twintig boten
Dat in het VN-rapport beslist niet w<
overdreven, bleek me begin deze maaftkba;
toen ik in Dacca een gesprek had
Achmed Chowdhury, chef-coördinator
de buitenlandse hulpverlening. Zijn i
naamste uitspraken:
de nood is hoog gestegen;
er is veel te weinig voedsel 'in de pijpli;
de maatregelen om het transportsysteem. -
verbeteren zijn volstrekt onvoldoende; PVAl
aan dekens en tweedehandskleding h«
we niet veel;
op liefdadigheid zijn we niet gesteld;
wat we dringend nodig hebben is geld
onze herbouw, waarmee we material!
de naaste omgeving snel kunnen aank<
Hij zegt verder, dat vanuit het buitei
tot nu toe een miljard gulden is toeg<
maar dat daarvan pas de helft is ontvan
en dan nog maar honderdrijftig milj |Q
gulden in geld.
Chowdhury: 'Aan beloften hebben we
zoveel, we hebben liever tien pet. dirCenklJ
Hij is niet allen geirriteerd door de omv
maar ook door de kwaliteit van de b
'Op het vliegveld van Dacca liggen
stapels tweedehands kleding uit Europ» li
Amerika, die hemelsbreed verschilt vai
kleding, die vijfennegentig pet. van de
volking hier draagt. Men moet beseffen,
wij geen bedelaars zijn. De internaitlo
gemeenschap heeft de bevolking van
tropische land al voor dertig miljoen
den dekens gestuurd, waaronder vele r nie
trische. Voor dat geld hadden wij eh j*ooi
grote bruggen kunnen herbouwen, die ke
vitaal belang zijn voor onze economi me
Maar eigenlijk was alle hulp gisteren i rzoek
laat'. Pn
e een
is ti
het
«ld. p
'g:
ove
bui
