Tweede nederlaag Van Agt bij stemming UU [KJ QU J Éénmaal in de drie dagen een bankoverval Statenlid Smits wil conservator 'vermanen' Kantoor netjes opgeruimd in Veenendaal Nieuwe Opel Commodore Kreisky tevreden na gesprek over EEG in Den Haag Modinettes willen 'vader'- chef terug VARA mag artikelen ten verkoop aanbieden Wegens succes: volgend jaar weer keuze-serie bij Residentie Orkest 'Roulette geen kansspel' Café chantant herleeft in Grand Theatre Desmet TROUW/KWARTET DONDERDAG 2 MAART 1972 BINNENLAND KI \ST 11 Biesheuvel hield weg open voor andere beslissing door Ferry Mingelen DEN HAAG - Toen de Kamer na ruim dertien uur debatteren gisternacht de motie- Voogd tégen de vrijlating van de drie van Breda met 85 tegen 61 stemmen aanvaard de, leed minister Van Agt feitelijk zijn tweede nederlaag. De aanneming van de motie met zo grote meerderheid was pijnlijk voor hem, maar nog pijnlijker moet hem het be toog van premier Biesheuvel hebben getroffen. De stilzwij gende aanwezigheid van de premier was door velen uitge legd als steun voor het stand punt van minister Vian Agt. Toen de premier na heftige aandrang vanuit de Kamer uit eindelijk sprak, bleek deze zioh een andere positie te heb ben aangemeten. Soort bemiddelaar Zeer subtiel, meer door de toon dan door de inhoud van zijn verklaring, maakte de premier duidelijk dat hij zich zelf tussen de kamer en de minister van justitie bad ge plaatst als een soort bemidde laar die, gehoord de standpun ten van beide kanten, een be slissing moet nemen. En dat die beslissing waarschijnlijk een andere wordt dan dlie van de minister, bleek uit zijn ver klaring dat het leed van de slachtoffers, door alle tegen standers van vrijlating als doorslaggevend naar voren ge bracht, het kabinet op het hart gehouden is. Een zeer bleke en strakkijkende minis ter Van Agt begaf zich, ge volgd door de premier, direct na d'e stemming naar de mi nisterskamer waar zonder twijfel ernstige woorden tus sen beide heren zijn gewis seld. De nog steeds aanwezige de monstranten op het Binnenhof hebben lang moeten wachten vóórdat beide bewindslieden weer naar buiten kwamen. De nederlaag voor minister Van Agt als het kabinet gratiëring nu afwijst, is nog pijnlijker, gezien het feit dat deze gratië ring voor hem niet zomaar een beleidspunt was, maar een zaak die hem in zijn diepste geweten raakte en waar hij ook voor de volle honderd procent achter staat. De tragiek van deze minister zonder enige politieke erva ring is ook dat hij zijn moti vering, de redenen die hem tot de gratiëring brachten, niet aan de Kamer heeft kun nen overbrengen. Hij heeft een duidelijk onvermogen om te verwoorden wat hem in deze zaak bezighield, ik twijfel echter niet aan de zuiverheid van zijn gevoelens, ik zou het daarom persoonlijk jammer vinden als Van Agt om deze zaak weggaat', aldus een van zijn grootste tegenstanders, de socialist Voogd. Niet onder de indruk Hoewel de waardering voor het betoog van minister Van Agt in Haagse kringen zeer verschilt, bleek de Kamer er duidelijk niet van onder de indruk. Een voorproefje van het rumoer dat zou ontstaan, was al gegeven toen de minis ter verklaarde dat een uit spraak van de Kamer door middel van een motie on grondwettig zou zijn, omdat de Kamer dan op de stoel van de kroon zou gaan zitten. 'Waarom zitten we hier dan eigenlijk, u kunt ons beter naar huis sturen', werd vanuit de Kamer geschreeuwd. Toen de minister als beëindi ging van zijn antwoord diep bewogen verklaarde 'Ik ben mij diep bewust van mijn te korten, ik kan slechts trachten recht te doen,' werd door vele kamerleden op emotionele wij ze een uitvoeriger antwoord verlangd. 'Ik ben diep geschokt door dit antwoord, de zaken zullen vol komen opnieuw aan de orde gesteld moeten worden', aldus de communist Bakker. 'We moeten nu schorsen, de minis ter zal die tijd nodig hebben om alsnog op de vragen in te gaan', aldus PvdA-fractieleider Den Uyl. De spanning tijdens deze .pauze was te snijden. De aanwezigen op de tribunes, die zich tot dan toe zeer rus tig hadden gedragen, dreigden toen hun zelfbeheersing te verliezen. De vraag mag gesteld worden of de verwijten uit de Kamer terecht waren. De minister had inderdaad op een aantal vragen niet geantwoord, maar meer leek de verontwaardi ging van de Kamer veroor zaakt door het feit dat minis ter Van Agt, ondanks de hea ring, de talloze reacties vanuit het land en de pleidooien van de tegenstanders in de Kamer, bij zijn standpunt was geble ven. Al eerder schreven wij dat de uitgangspunten van voor- en tegenstanders van de ze gratiëring zo verschillend zijn dat discussie, laat staan het elkaar overtuigen, onmo gelijk is. Op papier De kamer verweet mr. Van Agt ook, zijn betoog voor het debat op papier te hebben ge zet. De minister verdedigde zich door erop te wijzen dat in deze belangrijke zaak zijn verklaringen zo overwogen en duidelijk mogelijk moeten zijn. 'Tenslotte hebben de ka merleden hun speeches ook van tevoren op papier gezet', aldus de minister. Opvallend was wel dat in zijn tweede, onvoorbereide antwoord veel minder de inldruk van een administratief juridisch be toog naar voren kwam. Van Agt aan het woord Biesheuvel zwijgt (nog). De onmogelijkheid van discus sie bleek eens te meer waar het om het effect van de vrij lating op de slachtoffers ging. 'Wij kunnen niet beoordelen of de schok nu beter is dan de ellende van steeds weer terug kerende gratieverzoeken, wij hebben het recht niet om be ter te weten dan de slachtof fers', had de heer Voogd aan gevoerd. Minister Van Agt bracht daar tegenin dat de schok van de vrijlating nu. door de actualiteit hiervan. sterker wordt gevoeld dan de pijn bij de steeds terugkeren de discussies. Deze verschillen de standpunten kunnen slechts met elkaar geconfron teerd worden, discussies zijn dan niet mogelijk. Leed is niet te peilen; 'Je kan leed niet bij leed optellen', zoals een kamerlid aanvoerde. Geen applaus Premier Biesheuvel verklaarde in tegenstelling tot vele ka merleden de gevolgde proce dure van vooroverleg met de Kamer een juiste te hebben gevonden. De vrees die bij velen bestond 'dat de in de hearing opgeroepen emoties nog eens versterkt bij dit de bat op de publieke tribunes tot uiting zouden komen, bleek ondanks enig rumoer laat in de avond, niet gerecht vaardigd. Zelfs het verwachte applaus toen de Kamer de mo tie tegen vrijlating aannam, bleef uit. Van onze correspondent. ZWOLLE Het Overijsselse D'66 sta tenlid mr. G. J. Smits vindt dat het col lege van GS corrigerend en vermanend moet optreden tegen de conservator van de Hannema-de Stuers-fundatie dr. D. Hannema. Deze beweert een aantal tot nu toe onbekende doeken van Ver meer in zijn bezit te hebben, maar 'deskundigen geloven hier niets van' volgens Smits. Hij vindt dat daardoor schadelijke publiciteit is ontstaan rond het aan de provincie toebehorende kas teel Nijenhuis (bij Heino) waar de collectie van de fundatie is onderge bracht. De negatieve publiciteit rond Nijenhuis acht Smits onaanvaardbaar. VEENENDAAL Toen de employé van de Edese Volkskredietbank, die eenmaal per week zitting houdt in Veenendaal, deze week welgemoed op weg ging naar zijn kantoortje, vond hij daar een netjes aangeharkt stuk grond. Van het houten gebouwtje aan de Tuinstraat, waar hij van de ge meente onderdak had gekregen, was niets meer te bespeuren. In de ijver waarmee gewerkt wordt aan de reali sering van het koopcentrum was het kantoortje opgeruimd zonder mede weten van de Kredietbank. In afwachting van een definitieve op lossing is de bankemployé nu onder dak verleend in een kamer van de gemeentelijke sociale dienst. I LJ u Opel zal de volgende week op de autosalon van Genève een nieuw model Commodore introduceren. Deze nieuwe Opel vertoont veel overeenkomsten met de eind januari uitgebrachte Rekord. Er komen vierdeurs- en coupé-uitvoerin gen van, alle aan de voorzijde herkenbaar aan een breed front met recht hoekige halogeen koplampen. Ook de wielophanging komt overeen met die van de jongste Opel Rekord. Het voornaamste verschil met de Rekord is. dat de motor van de Commodore uit zes cilinders in plaats van vier bestaat. Die zescilinder motor heeft een inhoud van 2,8 liter en levert 115 DIN-pk vermogen. Ook komt volgende week een 130 DIN-pk-versie. de Commodore GS. Deze zomer wordt een 160 DIN-pk GS/E met elektronische inspuiting verwacht. Van een onzer redacteuren DEN HAAG De Oostenrijkse kan selier dr. Bruno Kreisky, die een rondreis maakt door de landen van de Europese gemeenschap, toonde zich gisteren na besprekingen in Den Haag met de ministers Schmelzer en Lang- man en met premier Biesheuvel nogal tevreden. Op een persconferentie verklaarde de kanselier, veel begrip te hebben ont moet. Oostenrijk bevindt zich in een moeilijke positie, omdat het als neu traal land niet het volledige lidmaat schap van de EEG kan nastreven. Het zoekt dan ook naar een speciale regeling, nl. een vrijhandelszone tussen Oostenrijk en de EEG, die de beste mogelijkheden zou bieden om in de Europese integratie betrokken te worden, zonder dat in strijd met het Oostenrijkse neutraliteitsprincipe wordt gehandeld. Kreisky bracht reeds bezoeken aan Engeland, Frankrijk en België. Al vorens naar Wenen terug te keren zou de kanselier ook in Bonn, Luxem burg en Rome besprekingen gaan voeren. De reacties in Londen. Parijs en Brussel waren eveneens positief, ook al werd nog geen overeenstem ming bereikt over concrete plannen. Oostenrijk is wel lid van de Europese vrijhandels-associatie, die na het ontstaan van de EEG onder leiding van Engeland werd opgericht. De Oos tenrijkse economie heeft hiervan ge profiteerd. Hierin komt verandering, nu vier le den van de EVA (Engeland, Ierland, Noorwegen en Denemarken) binnen afzienbare tijd het volledige lidmaat schap van de EEG kunnen verwerven. Dit is temeer het geval omdat de uitvoer naar de EEG-landen toch ai was teruggelopen. Van Kreisky is bekend, dat hij bij ARNHEM De zesendertig meisjes van een confectiè-atelier in Dieren zijn gisteren in sta king gegaan. Ze wilden hun chef terug. 'Hij was als een vader voor ons. We kunnen hem niet missen,' snikken ze, omdat de man onverwacht op de stoep werd gezet. Wat de heer De Bruine, de zo zeer aanbeden chef, betreft is alles akkoord, als het bedrijf zijn voorwaarden maar aanneemt. Er is al overleg over de zaak. Tot zo lang staan de naaimachines nog stil. DEN HAAG Minister Engels van CRM en staatssecretaris Oostenbrink van economische zaken nemen geen maatregelen tegen de VARA in ver band met het feit, dat deze omroep vereniging in haar programmablad haar leden tal van artikelen ten ver koop aanbiedt. zijn bezoeken ook het houden van een Europese veiligheidsconferentie be pleit. Hij is voorstander van een groot aantal conferenties, die het voorbereidende werk doen. Kreisky en meer een internationaal conferen- maakte er geen geheim van dat hij het zou toejuichen, als Wenen meer een internationaal conferentie-oord zou worden. Zware straffen geëist Van onze correspondent ARNHEM 'Roofovervallen moeten in het vervolg strenger worden gestraft. Onschuldige mensen lopen er vaak het groot ste risico bij'. Dat is de mening van de Arnhemse officier van justitie, mr. J. Reinders. De officier eiste tegen vijf ver dachten, die zich gisteren bij de Arnhemse rechtbank moesten ver antwoorden voor een reeks banko vervallen vorig jaar in de Betuwe, straffen tussen één en zes jaar. Mr. Reinders zei in zijn requisi toir dat het aantal zware overval len en gewei ddelieten in Neder land ieder jaar toeneemt. In 1971 werden 186 roofovervallen ge pleegd, waarvan 116 op banken en postkantoren. Dat betekent één maal in de drie dagen een banko verval. De totale buit was vorig jaar 1.287.000 gulden; bij de over vallen vielen één dode, 15 lichtge wonden en 17 zwaargewonden. VERONTRUSTEND In 1965 werden er vier overvallen op geldinstituten gepleegd, in 1966 tien, in 1967 acht, in 1968 éénen dertig, in 1969 achtenveertig, in 1970 zesenveertig en vorig jaar dus honderdzestien. Roofovervallen zijn verontrustend 'in', aldus mr. Reinders. Hij eiste een jaar celstraf tegen de 20-jarige A. K. uit Do- dewaard, drie jaar tegen de 27- jarige G. T. uit Randwijk, vijf jaar tegen H. IJ. uit Valburg (35 jaar), één jaar en negen maanden tegen de 25-jarige Hagenaar G. H. en zes jaar tegen de 37-jarige Arnhemmer H.v.d.B. EENMAAL De indeling die de bendeleden zelf met verve hadden verdedigd toen de rechtbank gedurene twee volle dagen een keus uit hun 125 mis drijven behandelde gooide de offi cier helemaal overboord. Niet lan ger was er sprake van 'arme platte landers, die een willoze prooi wa ren geworden van de keiharde re volverhelden uit het Arnhemse Spijkerkwartier. II. v. d. B. werd ondanks zijn consequent volgehou den ontkenningen aangemerkt als een van de leiders. Hij moest het extra ontgelden: tegen hem was de eis van zes jaar gericht. SPEELGOED Een jaar minder dacht de officier toe aan de 35-jarige ex-kippeboer H. IJ., de man die maar steeds hardnekkig volhield dat hij al zijn overvallen had gedaan met een geverfd speelgoedpistooltje omdat hij een echt pistool niet durfde vasthouden. 'Hij heeft wel degelijk een echt pistool gehad.', stelde mr. Reinders vast. 'Wat dacht je, dat die mannen uit de Spijker buurt het goed vonden dat hij met zo'n plastic ding kwam meedoen'. Ter wijl de Spijkerbuurters smalend glimlachend toehoorden kwam dan ook al snel de gevolgtrekking dat IJ.'s zielige houding van 'ik wilde het eigenlijk helemaal niet' wel erg ongeloofwaardig was. SLEUTELFIGUUR Bankbediende A. K, in dubbele zin de sleutelfiguur bij het bero- ven van de bank in Zetten, had het al evenzeer zelf gezocht. 'Hij wilde zich waar maken in die kringen.' Maar de driestheid waarmee de bende ten slotte te werk ging werd ze zelf noodlottig. 'Het was te duidelijk dat iemand het touwtje buiten de deur had gehangen. Geen bank wordt zo volledig leeg geroofd zonder dat er een spoor achterblijft.' De nog niet zo op het criminele pad ervaren A. K. was voor het toen al ingestelde twaalf man sterke rechercheteam de sleu tel tot de bende. Al snel vertelde hij alles. Dat de rijkspolitie toen al wist wie ze in het oog moésten houden kwam door de slordige brandkast- kraak in Gendt, waar brandkast- kraker G. H. de bankbiljetten liet 'aanbranden'. Bij de banken was men gewaarschuwd. Felle kritiek had de officier op de Zettense bank, die de sleutels voor het grijpen liet liggen en de cijferco des in een open bureau bewaarde. De hele middag hadden de raads lieden nodig om de zaken weer wat terug te draaien: 'Vrijspraak, er zit een fout in de dagvaarding,' vroeg mr. D. de Kempenaer voor A. K. 'Laat 'm toch gaan, hij is een boer, geen gangster.' zei mr. C. Winters voor G. T. DEN HAAG De bijzondere keuze-concertserie van het Residentie Orkest, die tien concerten met een goed gedoseerd mengsel van oude en nieuwe muziek omvatte, wordt zaterdagavond besloten door een gastorkest, het Concertgebouworkest onder leiding van Hans Vonk. de 'Abschiedssymphonie' van Haydn. Het Residentie Orkest is bijzonder tevreden met de ontvangst door het publiek van deze serie; de grote Con- gresgebouwzaal (waar ook dit laatste concert weer wordt gegeven, aanvang 20.30 uur) was zelfs bij voor het Haagse publiek zeer afschrikwekkend 'moderne' programma's relatief goed bezet. Enorm succes, met een volko men uitverkochte zaal, had het pro gramma waar muziek van Bach in be- of verwerkingen van andere compo nisten werd gespeeld. Het was een van de voorbeelden van de vindingrij ke programmering waarin deze serie heeft uitgeblonken. Men is dan ook vast van plan in het a.s. seizoen weer een dergelijke serie te organiseren. Ook weer met keuze-abonnementen, waardoor het publiek aan de hand van de programma's zelf zijn serie van twee tot tien concerten kan sa menstellen. Hekkesluiter Vonk dirigeert dan een programma dat begint met een stuk van de Griek Yannis Xenakis, te weten diens 'Akrata', een van de vele wer ken van deze veelgespeelde Griek waarin hij met een bijna mathemati sche uitwerking van een basisgegeven tot vaak verrassende klankresultaten komt. De over het algemeen statische koele muziek van Xenakis staat in sterk contrast tot het stuk 'Eclat' van Pierre Boulez dat daarna wordt ge speeld en waarin beweeglijkheid, be wogenheid en epaterende klankschit tering belangrijke elementen zijn. Theo Bruins is in dit programma solist in Strawinsky's 'Movements for piano and orchestra' een van de ver rassende voorbeelden van Stra winsky's late bekering tot de seriële schrijfwijze. En dan wordt het con cert en daarmee de in opzet zo zeer geslaagde serie besloten met Demonstratie in Kamer Van onze parlementsredactie DEN HAAG Een casino in Knokke in het bijzonder en het roulettespel in het algemeen zijn gisteren in opspraak gebracht in de Tweede Kamer. In een open bare hoorzitting van de bijzon dere kamercommissie voor het wetsontwerp op de kansspelen probeerde de heer A. Morriën uit Zeist aan te tonen, dat roulette geen kansspel is, maar een behen digheidsspel. Aanvankelijk had hij succes met zijn demonstratie in de handelingen. Het gelukte hem de eerste keer het balle tje in het tevoren genoemde nummer te laten vallen. Het leverde hem on middellijk honderd gulden op van een van de in het roulettespel geïnteres seerde toeschouwers die hem hadden uitgedaagd. Maar mr. M. Vrolijk, de voorzitter van de commissie, kon de transactie niet toestaan. De theorie van de heer Morriën, die de werkgroep anti-roulette heeft ge vormd, is dat de bouleurs die het balletje inzetten, hierin bedreven kunnen raken. De bedrogsfactor zou dus bij voorbaat aanwezig zijn. De bouleur, die een gedegen opleiding krijgt van 14 maanden, kan weten of bepalen op welk gedeelte van de schaal of op welk getal het balletje kan vallen. De werkgroep verlangt daarom een wetenschappelijk onder zoek, niet alleen technisch, maar ook justitioneel en crimineel. De demonstratie was voor de leden van de Kamercommissie niet overtui gend. Ir. R. Th. Steunbuch, eveneens lid van de werkgroep, betoogde dat het bedrof niet is te bewijzen. Maar ondanks het strenge toezicht in de casino's blijft de mogelijkheid tot ma nipuleren. De heer Morriën, die nooit rijk is geworden aan de speeltafels ('dat is gewoon niet mogelijk; ze' letten op de grote spelers') deelde nog mee, veel verhalen over het be drog te hebben gehoord. Er zal wel een soort Maffia bestaan, was zijn mening. AMSTERDAM Vrijdagavond herleeft Het oude, gezellige, café- chantant in theater Desmet. Geheel in stijl. Als de brandweer het niet had verboden zouden er zelfs weer gaslampen branden. Tweehonderdvijftig stoelen zijn uit de rijen genomen voor tafeltjes, want in het café-chantant zat men bij con sumpties en de eerste, het binnenko- mertje, was en is weer bij de entreeprijs inbegrepen. Het huisorkest zit al te spelen. Muziek uit het begin van deze eeuw, weer moeizaam bijeen gezocht door Tony Schifferstein die, mt Jac de Badts van het theater, het eerst op het idee kwam, De musici zijn ook solisten. Egon Malescu, die als een goede Roemeen zijn viool kan laten huilen, zal tussen het publiek doorgaan, met Hongaarse en Roe meense melodieën. Wim Bosch (of Johnny Meijer soms) zal een opera- en operettepotpourri en valse-muset- tes uit zijn accordeon halen. Maarten Kapteyn gaat als bonisseur conferen cier is een te modern begrip de nummers aankondigen. Dat zijn dan Truce Speyk met operetteschlagers (Geisha, Desert Song, Boemelbaron en meer) en met gezellige Nederlandse liedjes uit die verre tijd, die iedereen nog wel herkent en mag meezingen. Jetty Cantor komt met een Weens en Frans program. Herbert Joeks die het programma regisseert zal het ouderwetse Engelse community-sin ging leiden, en bovendien komt hij uit in een complete illusionistenshow (van Illusione Mephisto Huis) waarin meisjes echt zweven of do'orgezaagd worden. Ab van der Linden gaat, samen met Astrid Koster, oude sket ches spelen, brokjes uit de archieven opgediepte (joodse) humor. Maarten Kapteyn komt nog met een nummer Hans Vonk hekkesluiter Mislukte persiflage Boris Vian: 'Onrust in Zwadenland'. Bij: De Arbeiderspers. Amsterdam. Kattengat-boek. Uit het Frans ver taald door Pieter Beek. Niet gebon den. Prijs 7.90. Soms vraag je je als recensent af waarom een bock vertaald wordt. Het is me onmogelijk, cr achter te komen waarom dit gebeurd is met dit boekje. Het is een volkomen onsamenhan gend, krankzinnig verhaaltje, dat, ge let op bepaalde namen, in Nederland schijnt te spelen. Ene graaf Adelfijn is een gaffelvormig berbertje kwijt geraakt Daar begint de geschiedenis mee. Volgens de uitgever is 'Onrust in Zwadenland' een ludieke roman vol geraffineerde woordspelletjes, met de thriller-effecten uit de Vernon Sulli- van-romans, met misdaad, spanning en geweldpleging maar evenzeer de persi flage daarop. Alleen het laatste is waar. Het boekje is een persiflage, maar een mislukte. Een volstrekt mislukte persiflage. Het Is allemaal zó 'overdone', zo overdre ven, zo absurd, dat het niet meer lachwekkend is. De lezer van dit stukje zal begrijpen, dat met 'berbertje' niet een Noordafri kaans kindje bedoeld is, maar een voorwerp dat in het boekje niet geï dentificeerd wordt. Een aardig vondst- je. Er zijn inderdaad woordspelletjes in het book en dan leuke naampjes, zoals 'baronnesse van Pizzinbed'. Leuk hoor. J. v. D. En dan nog Truce Speyk, een der zangeres sen in 'Café Chantant' van Nap de la Mar. Alles moet weer worden als toen, en dat was dan de tijd van voor 1918. Voor de oudere mensen, die er nog wat van weten, al Is het maar van pa en moe, wordt dit natuurlijk een enig heimweeprogram- ma. Maar voor de jongeren, die zo'n harig hebben naar de snorren en baar den en petrolielampen van vroeger, moet het ook een romantische bele venis worden. De artisten die zich voor dit programma geheel inzetten, en vrijmaken, mogen dat tenminste hartelijk hopen. Het Koninklijk Conservatorium voor Muziek in Den Haag organiseert in de periode van 13 tot 26 maart een tweetal studieweken, gewijd aan het werk van Claudio Monteverdi, met slotconcerten op 24 en 25 maart in het Congresgebouw te Den Haag. Het Amsterdams Toneel gaat deze maand drie premières uitbrengen en wel op 3 maart 'Teresa' in het Shaffy Theater, op 16 maart 'De greep naar de macht' in theater De Brakke Grond, en op 17 maart 'Dag boefje' in de Stadsschouwburg. The American Folk Blues Festival treedt zaterdag 18 maart in een nacht voorstelling op in De Doelen in Rot terdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 11