reisprogramma en één Indiaan leert zich op school voorlopig nog utopie bureau te verachten President Ecuador na staatsgreep afgezet „Men vernietigt ons nog steeds door Dick Ringlever Premier: no? ffeen standmmt over het statuut 7 WOENSDAG 16 FEBRUARI 1972 Samenbundeling economische noodzaak, maar: Navajo „Ja, wij werden verslagen tijdens de zogenaamde indiaanse oorlogen", zegt een verbitterde jonge ndiaan. „Wij hadden die oorlogen trouwens niet uitgelokt. Maar goed, we werden verslagen, net zo oed als Duitsland en Japan door Amerika werden verslagen. Japan en Duitsland zijn daarna door >ns land er weer bovenop geholpen. Maar wat gebeurde er met ons ons? Wij werden nooit geholpen, ntegendeel, men probeert ons nog steeds te vernietigen. Alleen als wij bereid zijn een blanke te porden, worden we met rust gelaten. En dat is is nu precies waartegen we ons altijd zullen blijven erzetten." Sinds de slachting bij Wounded iiee hebben de kanonnen gezwegen, laar de pogingen om het indiaanse as te vernietigen zijn nooit opgege- en. Als een ware krijgsgevangene in et land, waar hij 25.000 jaar lang eer en meester was, wordt tegen woordig het leven van een indiaan etutteld door de regering in Was- ington en wel door het BIA, het lureau voor Indiaanse Aangelegen eden. Het BIA leid* en bedilt op de ïservaten de belangrijkste zaken an de indianen en het heeft veto- :cht in de meeste aangelegenheden et is in feite het bezettingsleger, dat ijna onbeperkte macht over de in- ianen uitoefent en actief mee helpt ij de culturele genocide. Het onderwijs is het voornaamste 'apen bij de vernietiging van de in- iaanse cultuur. De school is dikwijls e wreedste ervaring waaraan een 'eerloos en van nature verlegen in- iaans kind wordt blootgesteld. De :hool is meestal ver van zijn huis elegen. In de staat Utah bijvoor- eeld staan indiaanse kinderen om alf vijf 's morgens op, lopen zo'n jf kilometer over ruw terrein naar e halte van de schoolbus, waarmee nog eens 100 km moeten afleggen oor ze op schiol zijn. Veel kinderen ïzoeken kostscholen, die meestal nog erder van hun huis gelegen zijn. In laska, waar 15 procent van de Ame- kaanse indianen wonen, zijn te wei- ig scholen en daarom worden veel inderen verscheept naar kostscholen i Oklahoma. 10.000 km verwijderd an hun ouders. J Kostschool Je indianen, die een kostschool be- joeken, zijn radicaal van hun ouders afgesneden en beland in een vreemde, vijandige wereld. De afstanden zijn de ouders dikwijls te groot om af en toe hun kinderen te bezoeken. De lei- ding van de kostscholen moedigt bo vendien het bezoek van ouders niet aan, aangezien gebleken is dat in diaanse kinderen moeilijker te hante ren zijn na zo'n bezoek en soms weg lopen. De kostscholen zijn vaak slecht behuisd. In Arizona is een twee-klas- sige school gevestigd in een verbouw de garage. Eén klas, officieel gepland voor 29 kinderen, bevat 60 leerlingen. Slaapzalen zijn dikwijls niet meer dan barakken, waar geen enkele pri vacy is. „Ik blij vaak lang op om een huilend kind op mijn schoot te troos ten". klaagt een onderwijzeres. „Maar als je 100 leerlingen in een slaapzaal hebt. is het onmogelijk iedereen te troosten, die troost nodig heeft." Het gehele BIA-schoolsysteem wordt gekenmerkt door overbelasting, ongevoeligheid, onvoldoende accom modatie, verouderd lesmateriaal en onderbetaald personeel, van wie een kwart liever blanke kinderen les zou willen geven. Het merendeel van de onderwijzers m^ent, dat het hun taak is de indiaanse' kinderen te assimile ren. Op school wordt de betekenis en zeis het bestaan van een indiaanse cultuur systematisch ontkend, De in diaan leert alleen over een blanke wereld. En als hij iets over zijn eigen ras tegenkomt is het meestal in ver nederende zin. In een geschiedenis boek, dat tot voorkort gebruikt werd, werd een indianenstam aangeduid met de scheldnaam „spitters". „Ze waren stom en lui en hun naam zou hen gegeven zijn vanwege hun ge woonte in de aarde te spitten", aldus het boek. Op de BIA-school mochten we geen Navajo spreken", vertelde me een oud-scholier, die in zijn eerste school jaar acht keer was weggelopen. „Toen we op school kwamen, werd ons gevraagd welke godsdienst we hadden: katholiek, protestant of mor moon. Navajo was er niet bij, hoewel de meesten van ons dat waren. En 's zondags zaten we zodoende in een kerk, hoewel onze vaders best medi cijnmannen hadden kunnen zijn". Het onderwijs aan de indianen heeft veel weg van een oorlog, met aan indiaanse zijde zware verliezen. Do den: weggelopen kinderen, die dood- vroren op weg naar huis of kinderen, die zelfmoord pleegden. En gewon den: kinderen, die afgetuigd worden, geboeid worden of met hun hoofd in een toilet geduwd worden als ver moed wordt dat ze gedronken heb ben. „Er is niet één indiaans kind, die niet overmand door schaamte en ver driet thuis gekomen is, na één van die lessen waarin hem verteld wordt dat zijn volk smerig en dieren gelijk is!, getuige een onderwijs-expert voor het Amerikaanse congres. „Lieve Heer, help me mijn vader en moeder niet te haten", was het gebed van een indiaanse leerling op een kostschool. De tragiek van dit fa lende onderwijs wordt alleen maar dramatischer als men bedenkt dat de indianen steeds de blanken één gunst hebben gevraagd: onderwijs. In alle verdragen met de blanken was dit altijd één van de belangrijkste bepa lingen. Zo werd bijvoorbeeld aan de Navajo's beloofd dat voor iedere 30 beschikbare kinderen lesruimte en door Jelte Rep een competente leerkracht zou wor den gegeven. Desondanks kan op het ogenblik bijna een derde van de Na vajo's geen woord Engels schrijven. Velen van hen verlieten voortijdig de school. Zij liepen weg, omdat zij hun eigen cultuur niet wilden ruilen voor die van de blanken. Maar om precies dezelfde reden is de belangstelling van de indianen voor het onderwijs tegenwoordig drastisch toegenomen. De laatste we reldoorlog en de Koreaanse oorlog, waarin grote groepen indiaanse jon geren (100.000 in totaal) meestreden, hadden de poorten van de reservaten geopend. Zoals altijd vocht de indiaan dapper en doeltreffend en oogstte hij de bewondering van de blanken. Hij werd bejubeld en de blanken waren het er al snel over eens dat de tijd voor volledige integratie rijp was. Maar toen de natie hem niet meer nodig had, werd de indiaan snel ver geten. Visser „Je hebt misschien wel eens ge hoord van Ira Hayes. Hij was de held van de mariniers en één van de sol daten, die de Amerikaanse vlag plantten op Iwo Jima, je weet wel", vertelde me een oude indiaanse vis ser. „Hayes was een Pima-indiaan en werd bejubeld als een held. Maar hij wilde niet in de blanke wereld blij ven. Hij keerde terug naar zijn reser vaat, in de woestijn van Arizona. Er was echter geen werk voor hem. Hij ging aan de drank en verdronk uit eindelijk in een ondiepe greppel. Het is te gek om waar te zijn. Hij ver dronk midden in de woestijn." „Ze wilden ons integreren", peinsde de visser. „Maar onze jongeren kwa- Het woord voor vandaag in de krant van 11 februari geeft mij toch enkele bedenkingen. Wij hebben zelf aan den lijve de jaren dertig meege maakt en waren dankbaar, toen er een kleine kentering kwam en wij op 100.- per maand konden trouwen. Een jaar later vielen wij terug op 65 - per maand, terwijl ons gezin al uitgebreid was. Wij kennen de moei lijkheden dus en daarom kunnen wij niet begrijpen dat het huidige loon- conflict zo op de spits wordt gedre ven, met gevolg nog meer werklozen. Inderdaad zijn er dit jaar tetere bedrijfsresultaten, maar dit is ook een oorzaak van de gestegen werk loosheid. Immers, onrendabele takken werden gesloten om in de concurren- tie-strijd staande te kunnen blijven. Maar hoeveel bedrijven hebben moe ten staken en hoeveel bedrijven heb ben grote verliezen geleden, zodat de aandeelhouders geen of een klein di vidend „ontvingen" Mogelijk heerst bij de schrijver van het „woord voor vandaag" de ge dachte dat aandeelhouders geen ver goeding behoeven voor hun aandeel in de bedrijfsresultaten, maar dan willen wij er op wijzen dat er nog tal van zelfstandigen zijn, groot en klein die geen beroep op de bijstandswet willen doen (zie de beschouwing in uw blad van de heer Egas) maar die zichzelf willen redden en die door spaarzaamheid een klein kapitaaltje gevormd hebben om niet afhankelijk te worden van de overheid. En dan moeten de bonden onder leiding van Arie Groenevelt nog zo nodig staken; 7 procent vakantietoeslag is niet vol doende. Of inflatie en werkloosheid verder stijgen is hun zorg niet. Hebben is hebben, is de slagzin. G. A. J. Opstelten Nieuwe Tonge. Kunstenaars geven geen gevolg aan prinselijk verzoek Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM In een brief aan prinses Beatrix en prins Claus, be danken minstens tien kunstenaars voor de uitnodiging in het paleis op de Dam in Amsterdam te discussiëren over de functie van de kunst in de maatschappij. Het prinselijk paar had voor die bijeenkomst, te houden op 13 en 14 april, 32 mensen uitgenodigd. Van vier van hen is het zeker dat zij de bedankbrief ondertekenen. Deze vier zijn: Lodewijk de Boer, Konrad Boehmer, Reinbert de Leeuw en Wil lem van Maenen. Gisteren circuleerde nog het concept van de brief die ver zonden zal worden. Bekend is dat ook anderen het met de inhoud van die brief eens zijn. De componist Konrad Boehmer zei gisteren,, ter. toelichting van, de weige ring, dat hét volstrekt zinloos is twee dagen vrijblijvend te praten over een onderwerp dat in allerlei beroepsor ganisaties van kunstenaars nog steeds aan de orde is. Daar komt nog bij. aldus Boehmer, dat het gebeurt door een willekeurig stel mensen die el kaar soms niet of nauwelijks kennen en er ook nog eens uiteenlopende ideologieën op na houden. Boehmer en zijn medestanders heb ben er ook bezwaar tegen dat de dis cussie in het paleis wordt gehouden, zonder publiek. Zij menen dat de bij eenkomst daarmee een elitair karak ter heeft en voelen er niets voor om, zoals Boehmer het uitdrukte, als franje te fungeren. AMSTERDAM In theorie zou dat het toekomstbeeld Voor de Nederlandse toerist kunnen zijn: één reisprogramma, dat ter vervanging van de tachtig van nu de zon in vakantieland eta leert, één lieve juffrouw, die namens al die reisbureaus op het vliegveld van Malaga de vlieg- toerist de bus inloodst en maar één vlag, waaronder al dat vakantieplezier wordt geboden: die van het ene grote Neder landse bureau, dat de activiteiten van alle andere gestroomlijnd bundelt. Hoewel het zo ver nog niet is (en het de vraag is of het ooit zo ver zal komen), lijkt de recente ontwikkeling in de reisbranche wèl in die richting te gaan. Al geruime tijd wordt ge sproken over verdere bundeling van krachten. De activiteiten van de on langs weer in het nieuws gekomen N.V. Tourist Fonds, die als holding maatschappij iwil fungeren voor alle grote Nederlandse touroperators om versnippering van de branche tegen te gaan, is er een voorbeeld van. Maar of daarmee succes wordt ge boekt, blijft voorlopig nog een open vraag: tot nu toe is alleen FIT er ingestapt en wie zal volgen, hangt helemaal af van de voordelen, die reisorganisatoren er in zien. Stroomlijning Dat die voordelen er zijn, lijdt geen twijfel. Economen in de reisbranche wijzen er op. dat veel efficiënter zou kunnen worden gewerkt als werd af gestapt van het „ieder-voor-zich- principe". Men zou op grtoere schaal (en dus goedkoper) hotelbedden kun nen inkopen, men zou met minder ri sico's vlieggiganten als de Jumbo kunnen vullen, men zou minder per soneelskosten hebben, kortom: men zou gestroomlijnder kunnen werken. Maar in Nederland blijkt dat in tegenstelling tot Duitsland, waar nog onlangs een nieuwe concentratie werd gevormd met een jaaromzet van meer dan een miljard mark nog steeds een moeilijke zaak. En dat ter wijl juist die buitenlandse concurren tie (Neckermann!) voor Nederlandse touroperators (gezamenlijke omzet 400 miljopn gulden) een reden te meer zou moeten zijn om die samen bundeling te bespoedigen. John Block, directeur van Transavia, zegt dat Neckermann (die dit jaar al ver wacht te behoren tot Nederlands viër grootste reisorganisatoren) geen schijn van kans zou hebben gehad als die samenwerking er een paar jaar terug al geweest zou zijn. KLM vóór Dat die samenwerking er moet ko men. is het minst een vraag voor de KLM, die in de loop der jaren steeds duidelijker is gaan inzien, dat de va- kantiemarkt ook haar geen windeie ren legt. Evenals Martin Air (25 pro- Niet in de laatste plaats wordt deze wens ingegeven door de verwachtin gen, die de luchtvaartmaatschappijen ten aanzien van het vakantievervoet voor de toekomst hebben. Volgens voorzichtige prognoses zullen in 1975 een miljoen Nederlandse vliegtoeris- ten worden vervoerd (ter vergelij- xing: dit jaar rekenen Martin Air, Transavia en KLM samen op ruim 600.000 Ité-vakantiegangers). En men is ervan overtuigd dat dit aantal in de jaren daarna snel verder zal stij gen. Verweg-reizeii Hoewel de, recente oprichting van de KLM-dochter KLM Air Charter zeker niet in de eerste plaats in het licht van deze ontwikkeling moet worden gezien, zal zij eventueel wel mede een rol kunnen spelen in het opvangen en verwerken van deze groeiende stroom. Zij zal dit tevens als niet aan IATA-bepalingen ge bonden maatschappij met wat meer armslag kunnen doen dan de KLM zelf Een mogelijkheid, die bijvoorbeeld via deze dochter binnen bereik van de KLM zou kunnen komen, is het uitvoeren van Ité-charters buiten de gebieden, waartoe de KLM zich nu krachtens de IATA-bepalingen moet beperken (Europa. Noord-Afrika en het Midden-Oosten). Vliegvakantiespecialist Van der Velden tekent daarbij echter direct aan, dat de KLM op het ogenblik nog geen enkele behoefte voelt aan deze verweg-vakantievluchten. Volgens hem is de markt in Nederland daar voor nog te klein. Wellicht zit er in de toekomst meer brood in en dan is het voor de KLM uiteraard wél ge makkelijk een eigen charterdochter bij de hand te hebben. Meer belangstelling verwacht hij op korte termijn voor „middelverre" reizen. „Zodra de oorlog in het Mid den-Oosten is afgelopen, zal dat het gebied worden, waar de groei het sterkst is. Dat is nu al het geval met Israël, dat vorig jaar al 130 procent meer Nederlanders kreeg dan het jaar ervoor. Egypte, dat deze zomer voor het eerst sinds de zesdaagse oor log wordt aangedaan, blijkt het even eens al weer goed te doen". FIT-directeur A. van Gennip, die als eerste de sprong naar Cairo waagt, bevestigt dat. Zijn twintig ge plande vluchten zijn al voor een groot deel volgeboekt, reden waarom hij overweegt grotere vliegtuigen in te zetten. Gezien deze ontwikkeling en het feit. dat ook hpt toerisme binnen vol Europa blijft groeien, zet de KLM meer dan vroeger alle krachten in om haar aandeel in deze markt te ver groten. Waar de lijndiensten in toe nemende mate problemen leveren (tarievenstrijd en snel stijgende kos ten) lijkt de vakantiemarkt een dank baarder object om het financiële an ker in vast te zetten. Dat men daarin harde concurrentie ondervindt van andere chartermaat- schappiien (waaronder Transavia, die in enkele jaren onverwacht een aan zienlijk deel van de markt wist te veroveren) ontkent de maatschappij niet. Maar, zegt men erbij, zij zijn niet onze grootste concurrenten. De sterkste is nog altijd de auto. Zestig procent van de toeristen, die naar het buitenland gaan, doet dat oer auto. Daartegen zullen we veel harder moeten vechten Van een verslaggever DEN HAAG Het is een verkeer de veronderstelling dat Nederland ten aanzien van de onafhankelijkheid van Suriname en de Nederlandse An tillen al een standpunt zou hebben bepaald. Dit antwoordt minister-president Biesheuvel op vragen van het Twee de-Kamerlid Van Lier (PvdA). Aan leiding tot het stellen van de vragen was de uitspraak van mr. Biesheuvel in een tv-interview, dat noch de re gering noch het parlement zich heb ben uitgesproken over de onafhanke lijkheid. resident-directeur Agnelli van de Turijnse Fiatfabrieken krijgt de trofee ehorend bij de titel "auto van het jaar 1971". Deze titel is verleend aan de iat 127 na een verkiezing door een internationale jury van 44 auto-journa- ten uit 12 landen. QUITO (Reuter) President (elasco Ibarra van de Zuidame- ikaanse staat Ecuador is gister- ivond bij een militaire staats- (reep afgezet. Volgens zegslieden wordt relasco Ibarra als president op- evolgd door brigade-generaal luillermo Rodriguez Lara. Het igezette staatshoofd zou het and reeds verlaten hebben en in Argentinië in ballingschap gaan. De staatsgreep schijnt zonder loedvergieten te zijn verlopen, en ferd gepleegd toen de carnavalsfees- en ten einde liepen. Waarschijnlijk i de coup aan de meeste Ecuadoria- en volledig voorbijgegaan. Troepen tmsingelden naar verluidt de ambts woning van Velasco Ibarra in de ha- 'enstad Guayaquil. De president was eerder op de ■vond plotseling uit de hoofdstad feuito naar Guayaquil vertrokken met Be mededeling dat hij van daaruit een televisietoespraak zou houden. I Maar de zender die de rede zou uitzenden verdween uit de lucht. Velasco Ibarra stuurde in juni 1970 het congres en het hooggerechtshof naar huis en bekleedde ziohzelf met dictatoriale macht. Hij beloofde dat hij binnen een jaar de democratie zou herstellen, overschreed die tijdslimiet maar had nu wel algmene verkiezin gen plus een referendum over grond wetshervormingen vastgesteld voor 4 juni van dit jaar. Hij was in 1970 tot zijn maatregelen gekomen om agrari sche en monetaire hervormingen aan te brengen die hij wegens het verzet van de tezittende klasse niet door hej congres goedgekeurd kon krijgen. Ten val gebracht worden is voor Velasco Ibarra geen ongewone erva ring meer hij is de meest afgezette president van Zuid-Amerika. Het was gisteren al de vierde maal dat hij door het leger werd verdreven. De staatsgreep van gisteren bete kent niet alleen, voor Velasco Ibarra maar ook voor het land de voortzet ting van een traditie: van de onaf hankelijkheid (in 1830) af tot 1947 overleefde slechts een gekozen presi dent zijn ambtstermijn, en „versleet" het land zestien grondwetten. In 1975 zullen een miljoen toeristen door delucht naar de zon gaan. Die stroom zo efficient mogelijk te ver werken, maakt verdere samenbunde ling tot een dwingende eis. cents dochter) en Transavia heeft zij dan ook haar pogingen méér van de vakantiekoek te bemachtigen geïntensiveerd. Resultaat daarvan was vorig jaar een nieuw rekord van 230.000 vliegtoeristen (ruim 35 procent van de markt): een stijging van 33 procent, of meer dan het dubbele van de stijging van het normale vervoer. Dat de KLM krachtig blijft pleiten voor meer concentratie en een dus sterkere reisbranche, hoeft derhalve geen bevreemding te wekken. Een eerste aanzet daartoe bereikte zij al door de samenwerking met zes van Nederlands grootste touroperators, die deze winter gezamenlijk de Jumbo's (353 stoelen) vulden voor vakantie- vluchten naar Las Palmas en Malaga. Maar zij ziet die samenwerking graag op veel breder vlak uitgebreid en daarom is zij een van de grootste voorstandsters van het Tourist Fonds en laat niets na om touroperators van de voordelen van toetreding daartoe te overtuigen. Blokken In het kamp van de concurrentie hebben deze pogingen inmiddels al geleid tot de veronderstelling, dat de maatschappij de Nederlandse reisbu reauwereld wil verdelen in twee blokken. Transavia's John Block: „We gaan duidelijk naar twee kam pen toe: aan de ene kant de meeste grote touroperators, al dan niet opge kocht door de KLM, die met KLM en Martin Air vliegen; aan de andere kant Transavia als vervoerder voor Neckermann en de leden van de Vlie- gunie (Arke, Christoffel, NRV, Euro pa Express en Sterreizen), die afgelo pen najaar het initiatief voor goedko pe zonnevlugjes nam. Neckermann-directeur F. Aronson is dezelfde mening toegedaan: „Vol gens mij zitten KLM en Martin Air achter deze samenbundeling. Zij wil len de chartermarkt in Nederland zo veel mogelijk zélf in handen houden". De KLM ontkent bij monde van het hoofd van de afdeling vakantie- vervoer B. van der Velden deze opzet: „Wij geloven niet in een vaste combinatie van touroperator en luchtvaartmaatschappij. Ik kan me niet voorstellen, dat Neckermann uit gaat van het principe „eens Trans avia, altijd Transavia". Trouwens, de KLM vliegt deze zomer ook voor le den van de Vliegunie. Ons doel is niet de markt in blokken te verdelen, wèl om tot zoveel mogelijk samen werking te komen". Eén milioen De maatschappij ontkent eveneens in de reiswereld circulerende geruch ten als zou zij financiële belangen hebben in FIT en Eurotours en po gingen doen ook bij andere tourope rators (Centouri wordt in dit verband genoemd) een vinger in de pap te krijgen. De heer E. J. D. Mulder, ja renlang marketingmanager van KLM-Nederland en sedert enkele maanden plaatsvervangend hoofd Pu blic Relations zegt daarover: „We hebben geen enkel belang in welke reisorganisatie dan ook, we streven alleen naar verdere bundeling van krachten". men in nauw contact met de blanke wereld. Zij zagen in dat die wereld niet zo fraai was als hen op school geleerd was. Zij ontdekten dat wij hen meer te bieden hadden. En ze besloten dat ze indiaan wilden blij- ven. Wij ouders hebben hen aange spoord te studeren, de wereld van de blanke te verkennen, al zijn trucjes en wetten te leren en toch indiaan te blijven. Want als we een nieuwe strijd om ons bestaan moeten voeren, dan kunnen we de blanke met zijn eigen wapens bestrijden." De oorlogen, die de volledige inte gratie van de indianen in de Ameri kaanse smeltkroes schenen te voor spellen, leidden juist tot een sterk in diaans nationalisme En van het on derwijs, dat erop gericht was de in diaanse cultuur te vernietigen, maak ten de indianen gebruik om zich sterk te maken. Voor het eerst in de geschiedenis bezitten de indianen nu een jonge, agressieve, intellectuele voorhoede. En dat is het beste nieuws dat de indianen sinds de dood van ■Guster hebben gehoord.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1972 | | pagina 7