Chr. geref. synode oneens
over nieuwe berijming
Gevaren
Geluidshinder
Meningsverschillen
over Europese
progressieve
party
,Jn cle Waagschaal"
komt in maart terug
ZUID-AFRIKA EN DE GELOFTE
Pater Kotte werft
leden voor omroep
BEROEITNGSWERK
COMMENTAAR
On verkwikkelij k
Een woord voor vandaag
Geen ruwe taal
on de kansel
2
DONDERDAG 6 JANUARI 1972
UTRECHT De stichting Sint
Willibrord-omroep is gisteren begon
nen met een actie om voldoende le
den te werven voor het aanvragen
van een zendmachtiging. Men hoopt
20.000 leden te winnen, maar 15.000
leden geven al recht op één uur tele
visiezendtijd en twee uur radiozend
tijd per week.
Volgens de leider van de actie, pa
ter W Kotte uit Wijk bij Duurstede,
zijn gisteren 20.000 folders de deur
uit gegaan naar mensen van wie ver
wacht kan worden dat zij belangstel
ling hebben voor een omroep die con
sequent vasthoudt aan de traditionele
roomskatholieke kerk.
Pater Kotte kreeg vorig jaar lande
lijke bekendheid door het in gebruik
nemen van de leegstaande Sint Willi-
brorduskerk in Utrecht. Dat lukte
hem op 15 augustus. Hij droeg toen
zijn eerste mis volgens de traditionele
leer op in een overvolle kerk. Onder
de kerkgangers bevond zich toen
oud-minister Luns.
Pater Kotte verwacht dat de Sint
Willibrord-omroep niet eerder dan 1
april volgend jaar zal kunnen uitzen
den. Et pater vindt dat er behoefte is
aan een nieuwe omroep omdat „de
rooms katholieke kerk recht heeft op
een eigen onafhankelijke omroep, die
de morele orde van God intact houdt
en prioriteit geeft boven alles." De
KRO houdt volgens hem dit funda
mentele principe niet aan, terwijl de
ze omroep in zijn visie ook te weinig
verkondigt en leiding geeft aan de
mensen.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De christe
lijke gereformeerde synode heeft
gisteren nog geen besluit geno
men ten aanzien van de invoe
ring van de nieuwe psalmberij
ming. De meeste synodeleden die
gisteren het woord voerden ver
klaarden zich tégen invoering.
De discussie wordt vandaag
voortgezet.
De betrokken deputaten adviseren
de synode in hun rappor', om geen
uitspraak te doen ten aanzien van de
psalmberijming die moet worden ge
bruikt. Volgens hen dient de keuze te
worden overgelaten aan dc plaatselij
ke gemeenten. Zij wijzen er in hun
rapport op dat de kerken sinds 1581
nimmer een keus hebben gedaan voor
enige berijming. Ook de Dcrdtse ker
kenordening schrijft geen bepaalde
berijming bindend voor.
De deputaten hebben de nieuwe
berijming op haar betrouwbaarheid
en bruikbaarheid getoetst. Hun con
clusie is „dat de nieuwe berijming in
doorsnee goed aansluit bij de bijbel
tekst. Uiteraard valt er kritiek uit te
brengen en zijn er wensen Toch kan
als men een andere berijming kie
zen wil de nieuwe berijming wor
den aanbevolen".
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Dr. Sicco
Mansholt (PvdA) en drs. Hans
Gruijters (D'66), de twee be
langrijkste leden van een specia
le commissie die over de vor
ming van een progressieve partij
'uit PvdA, D'66 en PPR moet
adviseren, blijken over de inter
nationale partijontwikkelingen
meningsverschillen te hebben.
Dr. Mansholt, de vice-voorzitter
van de Europese Commissie wiens te
rugkeer in de Nederlandse politiek
nogal wat opzien heeft gebaard, is
een fervent voorstander van integra
tie van de socialistische partijen van
de EEG-landen.
In opdracht van het in juni vorig
jaar gehouden achtste congres van de
socialistische pértijen, onderzóëkt de
oud-internationaal secretaris van de
PvdA, tevens oudkabinetschef van
Mansholt, Alfred Mozer, thans de
mogelijkheden tot verdere samenwer
king. Het kernpunt hierbij is de
vraag in hoeverre de landelijke socia
listische partijen bereid zijn be
voegdheden te geven aan één Europe
se socialistische partij.
Duitse SPD; stel dat 'deze partij zich
bereid verklaart beslissingen van een
Europese socialistische partij bindend
te aanvaarden, dan zou dat nog eens
een extra storm van kritiek van de
oppositie tot gevolg hebben. De SPD
zou dan helemaal verweten worden
niet in het belang van Duitsland te
handelen", aldus de heer Mozer.
Desondanks verwacht hij toch wel
enig effect van zijn voorstellen.
„Want er is niemand die de noodzaak
van meer samenwerking niet inziet.
Momenteel bestaat er wel een geza
menlijke socialistische fractie in het
Europese parlement, maar er bestaat
geen Europese socialistische partij,
waaraan deze fractie verantwoording
heeft af te leggen, en dat is toch wel
vreemd."
Verkeerd
Drs. Gruijters zei gisteren deze
aanpak verkeerd te vinden Hij
meent dat, zoals ook in Nederland ge
beurt, op Europees niveau ook con
tact moet worden gezocht met gelijk-
gerichte progressieve partijen, zoals
de Britse liberalen en de Duitse D.P.F
Het streven van de socialistische par-
ti.'en om alleen op Europees niveau
tot verdere samenwerking te komen,
noemde hij wel wat exclusief.
Overigens is die integratie nog lang
geen feit.- Er bestaan tussen de ver
schillende partijen nogal wat me
ningsverschillen over. „Ik moet in
maart van dit jaar met voorstellen
komen, maar ik weet nu al dat die
voor een aantal partijen niet ver ge
noeg gaan en voor andere te ver",
aldus de heer Mozer. „De socialisti
sche partijen die in de regering zitten,
hebben er de meeste moeite mee, die
zijn minder geneigd bevoegdheden
over te geven Zo bijvoorbeeld de
Invul-puzzel
1. kleine huidopening, 2. recht stuk
vaarwater, 3. handelsgewicht.
Oplossing vorige puzzel
1. kroos, 2. traan, 3. klant, 4. kraam, 5.
hamei, 6. ratel, 7. oever, 8. kluit, 9. epiek,
10. dinar, 11. kabel, 12. ester, 13. zomer.
kraai havik eiber
De commissie van rapport uit de
synode is in twee gelijke delen uiteen
gevallen. Ds. M. W. Nieuwenhuijze.
ouderling K. Hagen en ds. J. de Jong
sluiten zich aan bij deputaten. Voor
de ouderlingen J. van Bergeijk en G.
Evers en ds. J. Kievit wegen de be
zwaren tegen de nieuwe berijming zo
zwaar dat zij voorstellen uit te spre
ken deze berijming niet te gebruiken
voor het zingen in de eredienst.
Irritant
Niemand, die de nieuwe berijming
heeft leren kennen, is enthousiast, zei
ds. K. Boersma (Haarlem). Hij voor
spelde, dat het soms irritante speelse
taalgebruik vrij snel in onbruik zal
raken. Maar toch vond hij de nieuwe
berijming naast de oude nuttig en
ook bruikbaar, waarom hij zich kon
vinden in de visie van deputaten. In
verschillende gemeenten wordt de
nieuwe berijming al op meerdere of
mindere schaal gebruikt en hij vond,
dat zij, ondanks haar getJreken, zich
niet minder bij de Bijbel aansluit,
dan de oude.
U's. .J Brons (Veenendaal) vond het
onjuist, dat deputaten menen, dat de
synode de gemeenten niet aan een
bepaalde berijming moet binden, om
dat dat in de historie nooit is ge
beurd. Zijn er geen andere factoren,
zoals de eenheid der kerken en de
waakzaamheid tegen dwalingen? Op
de vorige synode stond ds. Brons nog
al welwillend jegens de nieuwe berij
ming, maar bij nadere bestudering
hadden toch steeds meer teleurstel
ling en verontwaardiging het bij hem
gewonnen, al gaf hij toe, dat er mooie
berijmingen bij zijn.
Hij gaf vele voorbeelden, die zijns
inziens meer passen in het kader van
de moderne theologie: de gedachte
van God als partner van de mens, de
algemene verzoening. Hij miste (en
daarin kreeg hij bijval vn ds. M. C.
Tanis uit Sliedrecht en ds. J. H. Vele-
ma uit Apeldoorn) het christologisch
element. Hij vond het onbegrijpelijk,
dat de nieuwe berijmers de psalmen
niet in nieuwtestamentisch licht heb
ben willen zien. Als we de nieuwe
berijming toelaten, zouden we daar
mee moderne opvattingen burger
rechten geven. We zouden er het
paard van Troje mee binnenhalen,
alen. aldus ds. Brons.
Ds. Tanis oordeelde, dat ook het
subjectieve element van de beleving
vn het geloof in de nieuwe berijming
nief tot zijn recht komt. Hij signa
leerde een verobjectivering en veruit-
wendiging van het geloof en een ver
lies van de inwendige betrekking tot
God. Hii vreesde, dat vrijgeven de
polarisatie in de christelijke gerefor
meerde kerken zou doen toenemen.
Middeiiorthodoxie
Ds. Velema betreurde het, dat deze
kwestie van weerskanten in de sfeer
van de dwang terecht is gekomen.
Hij geloofde, dat de nieuwe berijming
spoedig in onbruik zou raken, „want
het is de stijl van de middenortho-
doxie". Hij sprak van horizontalisti
sche tendenzen. Een nieuwe berij
ming is nodig, maar dat betekent
niet. dat daarom deze aanvaard moet
worden. Veel beter is het, koste van
het kost naar een eigen berijming te
streven, samen met andere reforma-
torisch-gezinden.
Ouderling A. Baars (Sliedrecht) be
trok het televisieoptreden van ds. Jan
Wit noT weer eens in de discussie. U's.
J. Vogel (Steenwijk) vond, dat als
men de berijming van 1773 even rigo-
reus zou onderzoeken, inclusief de
oersonen van de dichters, men die
ook niet meer zou kunnen zingen. Wij
zitten inderdaad in een dwangpositie
on ntt'en moeten erkennen, dat dit de
berijming is voor de volgende decen-
n:;in en daarom vroeg hii elkaar de
vrijheid te gunnen. Ouderling G. E.
van Nee zei persoonlijk liever de
oude berHming te zingen, maar toch
de gemeenten vrij te willen laten.
Ouderling ,J van Ledden (Culem-
borg) gewaagde van een ernstige hu-
marist'sche verschraling. Wat er od
de scholen gebeurt, kunnen we toch
niet meer op de voet volgen. Daarom
moeten we onze eigen weg kiezen als
afgescheiden kerken: revisie van de
oude berijming of een nieuwe, maar
dan dicht bii Gods Woord. Ouderling
M. Koo'e (Den Haag) stelde deputaten
eenvoudig de vraag: ligt de nieuwe
berijming nu dichter bij de Heilige
NED HERV KERK
Aangenomen: naar Tricht (toez.): G.
van der Weide, kand. te Boyl: het
beroep door de gener. syn. tot zen-
dingspred. t.b.v. de presb. kerk te
Ghana G. D. E. van Veldhuizen,
kand te Beekbergen.
Het conflict over een nieuwe CAO voor de me
taalindustrie, die op 1 januari jl. had moeten in
gaan, begint thans ernstige vormen aan te nemen.
Zolang de werkgevers en de betrokken vakbon
den tegenover elkaar stonden was er altijd nog
een reële hoop op een voor beide partijen redelijk
compromis. Nu het werknemersfront is gescheurd
en een deel van de vakbonden bereid is met de
werkgevers een alleszins redelijk akkoord aan te
gaan terwijl de grootste vakbond (industrie-
bond-NW) dit compromis verwerpt is de si
tuatie er niet eenvoudiger op geworden.
Integendeel, de twee partijen in het werkne
merskamp hebben zich inmiddels zo vastgebeten
in haar stellingname en hebben zoveel verwijten
over en weer jegens elkaar gelanceerd, dat er nu
een prestigeslag dreigt. Het is zelfs niet onwaar
schijnlijk, dat de werknemers tegenover elkaar
op de barricaden komen te staan. Een situatie die
ook de werkgevers ongetwijfeld met angst en be
ven tegemoet zien.
Het is ondoenlijk op deze plaats op de verschil
lende standpunten in te gaan (ze zijn dinsdag in
een artikel in onze krant uitvoerig uiteen gezet),
maar het wil ons voorkomen dat indien alle
factoren in aanmerking worden genomen de
werknemersstandpunten aanzienlijk dichter bij el
kaar liggen dan de industriebond van het NW
suggereert. Er is in feite slechts een verschil van
enkele tienden van procenten. En het lijkt ons on
verstandig en onverantwoord om daarvoor in de
huidige moeilijke economische omstandigheden zó
veel conflictstof op te stapelen.
Schrift, ja of nee? Ds. M. Vlietstra
(Werkendam) zei, dat de oude berij
mers, ondanks al hun gebreken, toch
het bijbels taaleigen beter hebben
verstaan, dan de nieuwe
Ds. De Jong. namens het ene deel
van de commissie, noemde het een
volmaakte illusie te denken dat af
wijzen de eenheid in het kerkverband
zou bevorderen, nu de nieuwe berij
ming al in verschillende gemeenten
geprobeerd wordt. E-aarom is het
maar het wijste, zich als synode van
een uitspraak te onthouden. Tegen ds.
Brons en anderen, die de psalmen be
rijmd willen zien in nieuw-testamen-
tisch licht, zei ds. De Jong, dat dat
een van de krachtigste argumenten is
voor het maken van psalmliederen.
Dan komt men dicht in de tMurt van
de gezangen. Wie maakt uit, dat bij
de geloofsbeleving de oude berijming
meer rechten heeft? Hij vroeg toch
op zijn minst de mogelijkheid te er
kennen, dat anderen in de nieuwe be
rijming minstens zoveel beleven in
hun relatie tot de Heer. Overigens is
dat bij de oude berijming ook pas
gekomen door een langdurig zingend
gebruik.
Ds. Nieuwenhuvze drong er op aan,
om objectief te oordelen en dezelfde
toeststeen aan te leggen voor beide
berijmingen. Dan moeten we toch
zeggen, dat de nieuwe berijming, al
zijn we er echt niet enthousiast over,
niet minder betrouwbaar en bruik
baar is. Wij hebben echt niet de be
doeling, de oude berijming in te rui
len voor de nieuwe, maar wij mogen
elkaar als gemeenten in geen enkel
opzicht een juk opleggen.
Ds. J. Kievit (Almelo) namens het
andere commissiedeel. vond, dat een
berüming alleen vrijgegeven kan
worden, als vaststaat, dat ze be
trouwbaar is. E'at is niet aangetoond.
Als hii bovendien lette on wat het (in
meerderheid vrijgemaakte) „Gerefor
meerd Comité Psalmberijming" te
Haarlem reeds bereikt heeft, dan was
dat voor hem reden te meer om de
nieuwe berijming niet te aanvaarden.
(Vervolg van pag. 1)
Ondergronds
Dergelijke effecten zijn eveneens
waargenomen na ondergrondse ont
ploffingen van atoombommen. Het
ernstigste geval deed zich voor bij de
ondergrondse explosie in Nevada op
18 december 1970, toen een radioac
tieve wolk opsteeg tot 2400 meter.
Reeds in januari 1971 begon de kin
dersterfte scherp te stijgen in de ge
bieden waar als gevolg van deze zo
genaamde veilige ondergrondse ex
plosie de meeste radio-actieve neer
slag terecht was gekomen.
Tot slot noemt de heer Vredeling
de kernenergiecentrales, waardoor
ook radio-actieve bestanddelen in de
atmosfeer terechtkomen met alle
schadelijke gevolgen voor de volks
gezondheid.
(AI geruime tijd voor ir. Heester
man zijn artikelen schreef, hebben
soortgelijke publicaties veel stof doen
opwaaien. De geleerden bleken het
ook allerminst met elkaar eens te zijn
over de uitwerking van kernontplof
fingen. Zo publiceert Ernest
St»rnalass in 1969 een artikel in het
.Bulletin of Atomic Scientists", waar
in hij ook verband legt tussen kern
ontploffingen en leukemie bij kinde
ren en kindersterfte in het algemeen.
Sternglass is daar destijds fel over
aangevallen. Zijn tegenstanders ver
waten hem onder andere dat het aan
tal onderzochte gevallen van kinde
ren die leukemie hadden te gering
was om dergelijke vérstrekkende
conclusies te trekken. Ook werd ge
zegd dat Sternglass onvoldoende het
causale verband tussen de kernont
ploffingen en het gestegen aantal ge
vallen van leukemie bij kinderen had
aangetoond. Sternglass, die ook een
siite'and in de daling van de kinder
sterfte in verband bracht met de ra-
di"nc*iviteit, werd ook hieron aange
vallen. De argumenten van de tegen
standers waren dat deze dalinn een
gevolg was van verbeterde medische
znrn. maar dat aan deze daling statis
tisch eens een einde moet komen.
Waar is overigens, dat de stilstand in
de dalinn zich een aantal jaren, nadat
men de kernproeven was gestopt niet
meer voortzette, red.)
GEREF KERKEN
Beroepen: te Gees: kand. B. J. W.
Schelhaas te Amstelveen (verb. ber.).
Beroepbaarstelling: kand. mej. R. v.
d. Kolf.f, Houttuinen 2, Delft.
GEREF GEMEENTEN
Bedankt: voor Apeldoorn: A. Ver-
gunst te Rotterdam-C.
Bedankt: voor Capelle a. d. IJssel
en voor Poortvliet E. Venema te
Zwijndrecht.
Kwartet - Trouw
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
Twee maal zegt Johannes De Doper: „Zie, het lam Gods". De
eerste keer (Joharmes 1:29) ziet hij Jezus komen. De tweede keer
(Johannes 1:35) ziet hij Hem gaan. Dan is ook eigentijk zijn
laak afgelopen. Voortaan zullen zijn discipelen hem verlaten om
Christus te volgen.
Christus kwam tot Johannes om gedoopt te worden. Om Zich
te vereenzelvigen met hen die reiniging van node hadden, met
hen die niet voldoende hadden aan de symboliek van de Joodse
eredienst.
Maar Christus ging om een andere doop te ontvangen. Hij
om naar Jeruzalem te gaan, om verworpen te worden, om
aan het kruis Zijn leven te geven. Hij kwam om gedoopt te wor
den. Hij ging om te sterven. De doop was het begin van de ver
eenzelviging met de mensen die reiniging nodig hadden. Het
kruis was het einde van de vereenzelviging, want daar droeg Hij
het gevolg van zonde en ongehoorzaamheid.
„Zie, het lam van God". Het is gekomen. We hebben zijn
komst pas gevierd. „Zie het lam van God". We leven naar Goede
Vrijdag toe. En al gaande draagt Hij onze zonden en schuld.
Maar als Hij gaat zullen wij moeten volgen. We mogen niet
bij De Doper blijven. We moeten met Christus gaan naar de
overwinning. Het moet van symbool naar werkelijkheid.
We lezen vandaag: Lucas 1:57-66.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM Het veer
tiendaags blad „In de Waag
schaal", dat eind september 1970
met zijn omstreeks achttienhon
derd abonnees geen kans meer
zag het hoofd boven water te
houden, komt terug: in maart zal
„In de Waagschaal" opnieuw
verschijnen onder hoofdredactie
van de Utrechtse hoogleraar dr.
J. M. Hasselaar (de opvolger van
prof. dr. A. A. van Ruler). Ove
rigens zal het blad, dat net als
vroeger om de veertien dagen
uitkomt, geen louter hervormde
affaire zijn: in de redactie zitten
ook enige gereformeerden en een
rooms-katholiek.
„In de Waagschaal" begon in okto
ber 1945 zijn bestaan met een vijfdui
zend abonnees. Boven dit aantal is
men nooit uitgekomen, maar wel is
„In de Waagschaal" steeds een in
vloedrijk blad geweest, waaraan met
name prof. dr. K. H. Mlskotte. prof.
dr. H. Berkhof en dr. J. J. Buskes
hun bijdragen hebben geleverd. De
redactie stond voor ogen om vanuit
de impuls, ontvangen via de theologie
van Barth, afscheid te nemer, van een
richtingenkerk en van een antithese
cultuur en te pogen in de na-oorlogse
tijd iets te zeggen in de nieuwe situa
tie. Deze inzet had als gevolg dat me
nige belangrijke discussie zoal niet
door „In de Waagschaal" begonnen,
dan toch door dit blad begeleid werd.
De zaak wordt nu hervat omdat
van verschillende kant hex verdwij
nen van „In de Waagschaal" erg
werd betreurd en omdaf men een
reële basis ziet voor verdergaan. Aan
de wieg van het opnieuw verschijnen
van het blad staan een paar theologi
sche studenten: de here.i J. Jeltema
en E. R Jonker uit Groningen en de
heren W. J. van Asselt en F. J.
Brinkman uit Utrecht. Zi.; vormden
een zgn. stuurgroep, samen met: ds.
CHAMBERY (AP) Bij een in
braak in een 14e-eeuws kasteel bij
Mont-Melian in Zuidoost-Frankrijk
zijn kunstvoorwerpen, oude wapens
en zilveren voorwerpen buitgemaakt
ter waarde van 2 miljoen frank
(390.000 dollar).
M. G. L. den Boer, Utrecht; ds. J.
Irak, Oegstgeest; mr. T, Fransen,
Rotterdam; drs. L. Kisjes, Utrecht, en
de Delftse studentendominee drs. L.
A. Kopmels. Hun overleggingen heb
ben kunnen leiden tot de herleving
van „In de Waagschaal".
De nieuwe redactie bestaat uit; ds.
Den Boer; dr. J. A. H. *J. S. Bruins
Slot, Aerdenhout; mr. Fransen, drs.
Kopmels. ds. A. A. Spijkerboer (voor
heen redactiesecretaris, Amsterdam;
prof. dr. H. Berkhof, Leiden; drs. R.
G. H. Boiten (de predikant van Oude-
zijds 100, Amsterdam; ds. J. W. Fal-
kenburg, Delft; prof. dr. B P. M. He-
melsoet, Amsterdam; de heer Jelte
ma; dr. H. W. de Knijff, Spijkenisse;
mej. ds. H. G. van der Waals, Gro
ningen; ds. J. van der Wiel, Haarlem
(ook een vooraanstaand man van de
„oude" redactie, en ds. J. R Zijlstra,
Delft. De heren Bruins Slot, Fransen
en Zijlstra zijn gereformeerd, de heer
Hemelsoet is rooms-katholiek, de
overigens zijn hervormd.
Op een vraag naar de doelstelling
van „In de Waagschaal" anno 1972
kregen we uit de kring van de redac
tie ten antwoord: we menen dat de
oorspronkelijke inzet zeker vandaag
nog zin heeft en bijvoorbeeld in dis
cussie rondom het Getuigenis niet ge
mist kan worden.
Van een onzer verslaggevers
LEEUWARDEN Het breed mo-
deramen van de provinciale kerkver
gadering van de hervormde kerk in
Friesland maakt zich zorgen over de
taal die sommige predikanten op de
kansel gebruiken. In sommige geval
len is het .bij de veemarkt af.' vol
gens een mededeling van de PKV.
Het moderamen heeft er begrip
voor, dat de situatie er soms toe kan
leiden ongewone woorden te gebrui
ken, bii voorbeeld om de gemeente
uit een gezapige vroomheid vandaan
te halen. Maar de Friese kerkbe
stuurders signaleren ook een tendens
om al te. zeer gewild ,te gewone taal'
te bezigen om maar een eigentijdse
indruk te maken. ,En die tijd is ruw
en hard en vaak zonder remmingen.
De woorden dus ook. Daarentegen
zouden we toch eens moeten waar
schuwen. De kerkmensen, alle ambts
dragers daarbij inbegrepen, dienen
alles te doen wat welvoegelijk is en
dat wel luidt bij God'.
Wanneer het NVV zijn aangekondigde acties in
derdaad zou uitvoeren zullen de ernstige gevolgen
hiervan in geen verhouding staan tot de materiële
en sociale belangen die de inzet van de acties zijn.
Het NVV heeft nog twee weken de tijd om zich te
beraden op deze situatie. Stakingen zal men niet
binnen twee weken beginnen. Wellicht zullen de
ze weken benut worden laten we het hopen
om partijen binnen de vakbeweging bij elkaar te
brengen. Een staking is een onverkwikkelijke zaak,
maar een staking waarbij de georganiseerde werk
nemers onderling nog eikaars tegenstanders zijn,
is ongeveer de meest onverkwikkelijke positie
voor de vakbeweging, die zich denken laat.
De drie vakcentralen streven naar meer samen
werking, maar wat er zich nu tussen de metaalbe
drijfsbonden voltrekt is zo ongeveer de grootste
anti-propaganda voor grotere samenwerking.
Wanneer bij zeer geringe verschillen over ma
teriële belangen reeds scherpe conflicten binnen
de vakbeweging kunnen groeien, wat moet men
dan vrezen wanneer belangrijke principiële ver
schillen zouden rijzen binnen een meer gecentra
liseerde vakbeweging. Van een verdere centralisa
tie zou men dan beter maar af kunnen zien.
Om meer dan één reden is het thans dringend
gewenst, dat met name de NVV-metaalbedrijfs-
bond het contact met de andere bonden herstelt,
de emoties vergeet en met elkaar opnieuw pro
beert de gelederen te sluiten. Dit belang van het
gezamenlijk optrekken is nu belangrijker voor de
werknemers dan enkele tienden van procenten
loonsverhoging meer.
door H. Biersteker
De blanke Afrikaners zit
ten toch enigszins omhoog met
de Geloftedag, die altijd op 16
december gevierd wordt. Dat
blijkt uit de beschouwingen,
brieven en verslagen die het
dagblad Die Burger er de laat
ste keer over publiceerde. De
hoofdredactie van het blad
heeft de hoop opgegeven dat
er ooit een werkelijk officieel
feest voor heel Zuid-Afrika van
gemaakt kan worden en vindt
dat de kerken er maar een dag
van bezinning van moeten ma
ken.
Maar zelfs in de Nederduits Ge
reformeerde Kerk laat staan in
de andere kerken ondervindt
men moeite met de vanzelfspre
kendheid waarmee God voor de os-
sewa van Andries Pretorius en zijn
nageslacht gespannen wordt. Die
Burger zelf deed in een speciaal
bijvoegsel aardig mee aan de ont-
mytologisering van de gebeurtenis
sen bij de Grote Trek, al liet het de
nevels graag in stand boven de es
sentiële vraag: mochten die paar
Engelsen en die tweehonderd
kleurlingen die erbij waren niet
meedoen aan de gelofte of wilden
ze het niet?
Eerst even de historische scène:
460 boeren in Natal temidden van
vele duizenden Zoeloekrijgers van
koning Dingaan. aan wie ze een be
wijs van eigendom over een groot
deel van het door hem beheerste
land hadden trachten te ontfutse
len. Voortrekker Piet Retief, is na
die transactie, waarvoor de koning
alleen maar een kruisje hoefde te
zetten, door de Zoeloes met houten
spiesen doorstoken. De voortrekkers
die op represailles zinnen worden
van alle kanten door Zoeloekrijgers
DE KERK IN
DE WERELD
bedreigd. Geestelijke bijstand heb
ben ze niet. want de Kaapse synode
van de NG-kerk ziet hen als op
standelingen tegen het wettig ge
zag: het Britse goevernement dat
met gramschap hun penetratie in
het oostelijk kustgebied gadeslaat.
Ze moeten het helemaal doen met
de Statenvertaling en de preken
bundels van Smvtegeld en Abra-
ken. Intensieve lektuur daarvan
leidt hen uiteraard tot vereenzelvi
ging met het benarde Israel en op 7
december 1838 leggen de mannen
de gelofte af, dat „als God hun
vijand in hun hand zal geven" zij
„die dag en datum elk jaar als een
dankdag, zoals een Sabbath in zijn
eer zullen doorbrengen" en dat ook
hun kinderen erin moeten delen
„tot gedachtenis ook voor onze op
komende geslachten". Ze herhalen
die gelofte iedere dag tot op 16 de
cember de Bloedrivier zijn lugube
re naam krijgt door het bloed van
meer dan drieduizend Zoeloes,
deels doorzeefd met hagel uit de
boerengeweren, deels afgeslacht in
onderlinge gevechten tussen vluch
tende en aanvallende Zoeloeregi
menten.
Nu zijn er in Zuid Afrika méér
geslachten opgekomen dan de naza
ten vari deze even religieuze als
landhongerige boeren uit 1838 en
daardoor is deze Geloftedag weinig
anders dan een teken van ver
deeldheid, wat feestredenaars als
Vorster, Fouché Botha en andere
bewindslieden bij de herdenking
dan ook allemaal over de eenheid
van dit „veelvolkige" land geroepen
mogen hebben.
In 1938 toen het eeuwfeest van de
Gelofte gevierd moest worden en
een commissie de preciese plaats
probeerde op te sporen waar deze
was afgelegd, werd bij de Bloedri
vier een stokoude kleurling aange
troffen die de plek zei te kunnen
aanwijzen.'Hij zei dat hij als klein
jongetje met zijn ouders intussen
op de paarden had moeten passen.
Geen verplichtingen dus voor zijn
nageslacht. En ook bepaald geen
voorrechten.
Opmerkelijk is de bereidheid van
de engelssprekenden en zelfs van
het Zoeloehoofd Buthelezi om van
deze dag alsnog een dag van natio
nale bezinning op de verhouding
tussen de verschillende bevolkings
groepen te maken. Maar de aard
van de gelofte zelf verzet zich hier
hevig tegen. In al zijn botheid heeft
dr. A. Treurnicht gelijk, die schreef
dat niemand die zich niet als Afri
kaner kan identificeren aan de vie
ring deel kan hebben „al is hij nog
zo'n goed christen"...
Pro Veritate. het blad uit de
kring van het Christelijk Instituut
zette uiteen, dat goede christenen
hoe dan ook niet aan dit „Baals-
feest" konden deelnemen. Maar een
brief aan Die Burger waarin het
Geloftefeest als strijdig met het
kerstfeest werd omschreven kreeg
toch vele verbaasde reacties. „Im
mers", aldus een predikant, „dezelf
de God die zijn Zoon als Verlosser
heeft gegeven, heeft ook zijn gelo
vigen de overwinning bij de
Bloedrivier gegeven". En als men
de Geloftedag soms te patriottis
tisch mocht vinden: Christus was
zelf een goed patriot, hij weende
immers over Jeruzalem...
Maar Alan Paton weende in zijn
beroemde boek ook over Johannes
burg en dat maakte hem voor vele
Afrikaners juist niet tot een goed
patriot.
Het oude voortrekkersmonument
bij de Bloedrivier is vorige maand
vervangen door een nieuw: een he
lemaal in stal gegoten lager van
ossewagens dat volgens de makers
wel duizend jaar meekan. En daar
na zien we wel wéér.
(Vervolg van pag. 1)
De industrie: De hinderwet biedt
ter bestrijding -'an1 industrielawaai al
ruime mogelijkheden. Een grotere ef
fectiviteit is echter mogelijk wanneer
de veiligheidswet wordt ingeschakeld.
Op grond van deze wet is het moge
lijk systematisch een gehooronder-
zoek te verrichten onder werknemers
die werken in bedrijven met veel la
waai. Mocht het geluid een bepaalde
grens overschrijden dan zijn verbods
bepalingen mogelijk. Ook een wijzi
ging of aanvulling van de wet op de
gevaarlijke werktuigen biedt ruime
mogelijkheden.
Wonen: In aansluiting op interna
tionale normen dienen voorschriften
te worden opgesteld voor de maxima
le geluidsproduktie van onder meer
huishoudmachines, hobby-apparatuur,
grasmaaimachines en bouwmachines.
Ook kunnen eisen gesteld worden aan
liften, verwarmingsinstallaties, koel
installaties, sanitair en de vuilafvoer.
De commissie meent dat door de ge
ringe geluidswering in een groot deel
van de bestaande woningen, propa
ganda dient te worden gevoerd, o.a.
op scholen, voor het rekening houden
met de buren. Voorts dienen er voor
schriften te komen over de geluidsi
solatie van woningen.
Krachtiger
De commissie heeft in haar rapport
bewust voorgesteld de bestaande wet
geving krachtiger toe te passen en
hier en daar aan te vullen. Zij meent
namelijk dat de voorbereiding van
een nieuwe wet op de geluidshinder
vele jaren in beslag zal nemen en
tegen lawaai zou in die tussentijd
niet opgetreden kunnen worden.
Essentieel in de nieuwe wet zal
moeten zijn dat de lawaaibestrijding
bij de bron moet kunnen worden af
gedwongen. De kosten hiervan zou
den ten laste moeten komen van de
gebruiker van de geluidsbron. Be
langrijk behoort ook te zijn de moge
lijkheid om steeds weer nieuwe eisen
te kunnen stellen. De vooruitgang
van de techniek maakt het mogeüik
dat het geluid effectiever kan worden
bestreden. De eisen zouden zich tel
kens aan die nieuwe ontwikkeling
moeten aanpassen.
TOPPENISH (AFP) Bij een
brand in een hotel in Toppenish
(staat Washington) hebben gisteren
tien mensen het leven verloren. Van
de zesentwintig andere gasten wor
den er nog verscheidene vermist.
