ECONOM
GESTEGEN
IN TEKEN
PRIJSPEIL
Betere aanpak va
ki nd erm i shand eliii
Regeringspartijen niet
eens over ingrijpen
in proef kabeltelevisie
Fusietendens zette
dit jaar door
Veel bedrijven moesten dit jaar sluiten
BOEKENHOEK
Hoofdredacteur
Lücker weg bij
De Tijd
Weer praten over
Elfstedentocht
Het weer in Europa
Kruidendokter
in gijzeling
Bankrover maakt
17.000 gulden buit
For ester sprijs vo
Marcel van Daijb
Op 22 janu.
ondertekening
Engeland in E Se
DONDERDAG 30 DECEMBER
Mevrouw G. Lootsma-Smidsma uit
Bolsward, aan wie de Friese roman-
prijs is toegekend voor haar manu
script „De Dwersbalke".
DEN HAAG Een krachtige
stijging van het prijsniveau, ver
minderende rentabiliteit van be
drijven, gepaard gaande met be
drijfssluitingen en -inkrimpin
gen, een verzwakking van de con
currentiepositie van de export op
de wereldmarkt, een aanhoudend
tekort op de betalingsbalans en
teruglopende werkgelegenheid.
Ziehier een aantal van de meest
in het oog springende ontwikke
lingen in de Nederlandse econo
mie in 1971.
Vele kleinere en middelgrote be
drijven moesten dit jaar sluiten
waardoor in totaal ongeveer 20.000
mensen zonder werk kwamen. Bij
grote ondernemingen, zoals Philips en
DSM-Staatsmijnen, zag men zich ge
noodzaakt tot rationalisatie, hetgeen
eveneens op vermindering van de
werkgelegenheid neerkwam.
De matiging van lonen en prijzen
AMSTERDAM Hoewel min
der sterk dan in 1970, toen circa
500 fusies plaats vonden, heeft de
fusiestendens zich in 1971 voort
gezet. Circa 400 fusies, overne
mingen en andere vormen van
concentratie eisten de aandacht
op. Zij waren in het algemeen
minder spectaculair dan in 1970.
Daarnaast was 1971 het jaar van
„Een Hollander ontdekt Vlaande
ren" door Godfried Bomans. Uitg. El
sevier, Amsterdam, 279 pag., prijs
11,90.
De Vlamingen, zo onderricht ons
Godfried Bomans, zijn allemaal klei
ner dan de Nederlanders. Het scheelt
wel vijftien centimeter en dat is veel.
De vrouwen zijn er, zoals bij ons,
weer kleiner dan de mannen en op
die manier blijft er niet veel meer
van over. Dat is jammer, want als
een vrouw mooi is wil je er toch zo
veel mogelijk van zien en nu was 't
in een wip bekeken. Aldus Bomans,
die ons ook attendeert op de neiging
van veel Vlamingen, hun heil van bo
ven te verwachten, waarmee overi
gens niet het Opperwezen wordt aan
geduid, maar de instantie vlak daar
onder: de regering te Brussel.
Aldus weer Godfried Bomans, geci
teerd uit deze pas verschenen forse
paperback, waarin de (actuele) ge
sprekken gebundeld staan die hij ten
gerieve van de Vlaamse t.v. met ruim
dertig (om niet te zeggen: een kleine
veertig) Vlamingen gevoerd heeft:
met Antwerpens burgemeester
Craeybeckx („wiens naam heel an
ders gespeld wordt dan een Hollander
in zijn oneindige onschuld vermoeden
kan"), met prof. Eyskens (die heeft
gehoord dat er in Nederland 28 poli
tieke partijen zijn. Bomans: „Wij
houden ons nog in. Het streefgetal is
dertien miljoen en elke Nederlander
ook de enige stemmer op zijn eigen
partij"), met gouverneur Vandeputte
van de Nationale Bank („Het leer van
zijn stoel is, dit heb ik even vastge
steld, niet echt. Het is kunstleer. Men
gooit daar het geld van de spaarders
niet roekeloos over de balk"), met
schouwburgdirecteur Van Langen-
donck (die sprak met een blijmoedig
heid „die mij even bewonderenswaar
dig als ongegrond voorkwam"), met
de dochter van Felix Timmermans,
Lia (bij erg mooi weer ging het gezin
picknicken en dan schreef Timmer
mans altijd: „Mijn kinderen zijn gis
teren niet naar school kunnen komen
wegens onvoorziene doch ernstige fa
milieomstandigheden"). met bisschop
De Smedt („de koffie die men op het
bisschoppelijk paleis serveert, bleek
op Hollandse wijze gezet en was der
halve ondrinkbaar"), en met vele an
deren, 't geheel gelardeerd met
straatinterviewtjes en uitgeluid door
een gesprek met Michel van der Plas.
Zonder dat wij 't wisten is Bomans
twee maanden in Vlaanderen geweest
en zijn fans kunnen met voldoening
vaststellen dat hij daar niet stilgeze
ten heeft. En wie bezorgd vraagt wat
wij voor boodschap aan al die Vla
mingen hebben, houdt nog genoeg
Bomansiana over om toch dit boek te
willen kopen, 'k Zou zeggen: doen
maar!
AJK
AMSTERDAM De heer J. M.
Lücker is op zijn verzoek met ingang
van 1 januari eervol ontslag verleend
als hoofdredacteur van het dagblad
De Tijd. Dit heeft de directie van De
Tijd vandaag meegedeeld. Het com
munique van De Tijd vermeldt onder
meer: „Aan de heer Lücker is op zijn
verzoek met ingang van 1 januari a.s.
eervol ontslag verleend als hoofdre
dacteur van het dagblad De Tijd met
dankbetuiging voor de als zodanig
door hem verleende belangrijke dien
sten. Dit verzoek houdt verband met
een hem binnen het kader van de
V.N.U. N.V. verleende nieuwe op
dracht. De heer Lücker is, samen met
drs. A. J. Cuppen, hoofdredacteur van
De Tijd geweest sinds 1 januari 1966."
vele (massa-) ontslagen en be
drijfssluitingen. Vooral in de laat
ste maanden van het jaar ging
men ook op grote schaal over op
werktij dverkortingen.
Niet in alle gevallen verliepen de
overnemingen vlekkeloos. Het bod
van Hoogovens op Bernet van 250 pet
werd gevolgd door enig rumoer, om
dat een groep aandeelhouders het bod
te laag achtte. In een buitengewone
vergadering werd het geschil bijge
legd.
Onenigheid
Ook het bod van 180 pet door Lan-
dré en Glinderman op Ruhaak werd
inzet van onenigheid. Er verscheen de
dreiging van een hoger tegenbod, dat
echter op de valreep niet doorging.
Voorgenomen fusies die niet plaats
vonden waren die tussen Mosa en
Sphinx en die tussen KNP en Van
Gelder. Het Amerikaanse concern
Crown Zellerbank neemt nu voor 50
pet. deel in het kapitaal van Van Gel
der. Verder lopen nog besprekingen
tussen Homburg en ITT, Wolters-
Noordhof en ICU, terwijl spoedig een
bod wordt verwacht op het incourant
verhandelde bouwmaterialenbedrijf
Loevestein.
Bedrijfssluitingen (geheel of ge
deeltelijk) waren aan de orde van de
dag. Spectaculaire ontslagzaken wa
ren o.a.: Honeywell met 360 ontsla
gen. van Houten (540), Swarttouw
(400), Tricobest (500), Groninger Kle
ding Unie (1100), Fokker (930) Ver
enigde Touw (360), Werkspoor Am
sterdam (300), Konersmann (500) en
British American Tobacco (300 man).
LEEUWARDEN (ANP) Het be
stuur van de Vereniging de Friesche
Elf Steden gaat ervan uit, dat de
naam van Reinier Paping, gebeiteld
in de sokkel van het beeld De Elfste-
denrijder, niet de laatste zal zijn. De
3.920 leden tellende vereniging heeft
haar jaarvergadering al in Leeuwar
den gehouden en daar bleek duidelijk,
dat men het' optimisme nog niet heeft
verloren.
De weerkundige van de vereniging
voorspelt zelfs, dat de kans op een
koude strenge winter voor de komende
tijd groter wordt. Men mag namelijk
aannemen, aldus deze weerkundige,
dat het verloop van een golfbeweging
in koude winters, die in ongeveer 1870
begon, zich zal voortzetten. Het is be
paald te vroeg om te veronderstellen
dat het onmogelijk is, een Elfsteden
tocht te houden' aldus de secretaris
van de vereniging, mr. G. G. Witsen
Elias in het jaarveslag.
heeft noch op het stuk van de loon
kostenontwikkeling noch op dat van
de prijsontwikkeling over het geheel
genomen geleid tot een minder sterke
stijging dan in 1970. Eensgezindheid
van werkgevers- en werknemersbon
den dat om de inflatie tot een
aanvaardbaar peil terug te dringen
matiging op het stuk van de loonstij
ging moest worden betracht, leidde
niet tot eensgezindheid omtrent de
mate en het tempo daarvan.
Men liet van vakbondszijde weten,
dat men er niet voor zou schromen
het stakingswapen te hanteren om
kracht bij te zetten aan de eis, dat er
in 1972 niet alleen compensatie voor
de stijgende prijzen maar ook reële
inkomensverbetering dient plaats te
vinden. Volgens de werkgevers is dit
laatste niet mogelijk. Zij willen bin
nen twee jaar de geldontwaarding te
rugdringen tot een peil van 3 a 4
procent, terwijl dit volgens de werk
nemersbonden slechts in drie jaar
mogelijk zal zijn,
Wèl tot een oplossing kwam dit
jaar de monetaire crisis, maar al be
tuigde de regering zich tevreden met
het bereikte resultaat, het bedrijfsle
ven, dat reikhalzend naar het einde
van de door deze crisis veroorzaakte
onzekerheid had uitgezien, vond de
revaluatie van de gulden ten opzichte
van belangrijke valuta's als de dollar,
de Franse frank en het pond sterling,
een „aanzienlijke prijs".
Nu een nieuwe wisselkoersverhou
ding met de dollar is bereikt, is de
verwachting, dat het tijdelijk in Ne
derland uitgezette dollarkapitaal naar
Amerika zal terugkeren. Van ban
kierszijde is er al eerder dit jaar op
gewezen, dat vele bedrijven slechts
met behulp van dit tijdelijke finan
cieringskapitaal het bestaan nog kon
den rekken. Als dit kapitaal zou gaan
vertrekken, zou zo voorspelde men
blijken hoe zwak de positie van
een aantal bedrijven eigenlijk wel is.
Het aantal werklozen bereikte eind
november een totaal van 90.000. Het
ministerie van sociale zaken heeft een
verdere krachtige stijging voorspeld,
die gedurende de eerstkomende
maanden n\instens 5.000 man per
maand zou bedragen, nog afgezien
van de seizoenswerkloosheid. Het
aantal werklozen zou in 1972 wel eens
de 150.000 kunnen bereiken.
De produktiestijging van de Neder
landse industrie (de bouwnijverheid
niet meegerekend) is in 1971 kleiner
geweest dan in 1970. Volgens het CBS
bereikte de produktie van de nijver
heid in 1971 186 pet van het niveau
van 1963, tegen 175 pet. in 1970 en 159
pet. in 1969. Dit betekent, dat de pro
duktie dit jaar ca. 6,3 pet. is gestegen
tegen een produktiestijging van onge
veer 10 net. in 1970.
In 1971 ziin de investeringen van
het bedrijfsleven minder sterk toe
genomen dan in 1970. De totale bru-
to-investeringen in vaste activa van
bedrijven worden voor 1971 op 'f 26.5
miliard'geraamd, tezen ƒ24,1 miljard
in 1970 en ƒ20.6 miliard in'1969. Dit
betreft de investeringen in alle secto
ren van het bedrijfsleven, dus ook die
van de landbouw, het verkeer en het
Consumptie
Per hoofd van de bevolking werd
in 1971 2.2 pet. meer geconsumeerd
dan in 1970, nadat in 1970 de gecon
sumeerde hoeveelheid met 6,3 pet.
was toegenomen. Daarbij valt op te
merken, dat het verbruik van duur
zame verbruiksgoederen (huishoude-
liike apparaten, radio's, televisietoe
stellen, auto's enz.) met ongeveer 0,6
weer max.
min.
neer
temp.
temp.
slag
gist.
gist.
Amsterdam
sneeuwbui 2
1
0.1
Brussel
zw. bewolkt -0
-1
0
Frankfort
geh. bewolkt 0
0
Genève
geh. bewolkt
2
0
Innsbruck
'geh. bewolkt 2
-3
0
Kopenhagen
geh. bewolkt 1
0
Londen
regenbui 4
3
Luxemburg
zw. bewolkt -2
-3
0
Madrid
zw. bewolkt 5
2
36
Majorca
zw. bewolkt 15
8
5
MUnchen
sneeuw l
-1
0.1
Nice
geh. bewolkt 10
5
12
Parijs
zw. bewolkt 2
-1
0
Rome
h. bewolkt 13
7
10
Wenen
geh. bewolkt -0
-0
0.2
Zürlch
geh. bewolkt
-1
0
pet. is verminderd, nadat zich in 1970
nog een stijging van ongeveer 12,5
pet. had voorgedaan. De aankopen
van nieuwe auto's liepen dit jaar met
22.000 terug tot 410.000. Het aantal
verkochte tweedehandsauto's steeg
daarentegen met 34.000 stuks tot
900.000.
De waarde van de Nederlandse uit
voer (behalve de uitvoer naar België
en Luxemburg, waarvan geen gege
vens beschikbaar zijn) is dit jaar
naar rarping met ca. 13,5 pet. geste
gen. In 1970 kon nog èen stijging van
23 pet. worden geregistreerd. In hoe
veelheid steeg de uitvoer eveneens
met ongeveer 13,5 procent, na een
stijging van 13 procent in 1970. De
invoerprijzen lagen over het geheel
genomen een kleine 6 pet. hoger. De
uitvoer bracht gemiddeld 2 pet. meer
op.
DEN BOSCH De advocaat van
de als kruidenspecialist bekend
staande W. van de Moosdijk uit Cas
teren heeft bij de rechtbank in Den
Bosch een verzoek om vrijlating van
zijn cliënt ingediend.
De heer Van de Moosdijk wordt
sinds dinsdagmiddag gegijzeld op
verzoek van mr. C. van de Meeren,
curator in het onlangs uitgesproken
faillissement van de „kruidendokter".
De curator had aan de rechtbank
gevraagd tot gijzeling van de heer
Van de Moosdijk over te gaan, omdat
deze zich niet zou hebben gehouden
aan de bij het faillissement opgelegde
verplichtingen. Zo zou hij zich meer
dere malen niet hebben gemeld op
het kantoor van de curator wanneer
hem dit gevraagd was.
Op last van de officier van justitie
werd de heer Van de Moosdijk dins
dagmiddag in zijn woonplaats Caste
ren opgehaald en in het huis van be
waring in Den Bosch opgesloten. De
gijzeling, die voorlopig dertig dagen
duurt, kan met evenveel dagen wor
den verlengd.
Volgens mr. Van Bakel heeft zijn
cliënt wel aan de opgelegde verplich
tingen voldaan en bestond er geen
enkele aanleiding om tot gijzeling
over te gaan.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Bij wijze van
experiment zijn in de regio's
Amsterdam, Arnhem, Groningen
en Rotterdam speciale vertrou
wensartsen aangesteld om kin
dermishandeling beter te signa
leren en te behandelen.
Tot dusverre was er vrijwel
geen sprake van een goed ge
organiseerde aanpak van de
kindermishandeling, uitgezon
derd de praktijk van enkele
(kinderziekenhuizen.
De regering heeft tot cjeze proef be
sloten op aanbeveling van een inter
departementale commissie die een
rapport over de kindermishandeling
uitbracht. Over een jaar zal worden
bezien tot welke resultaten de proef
heeft geleid en zal worden besloten of
ook in andere steden tot de aanstel
ling .van een vertrouwensarti
worden overgegaan.
Adviezen
De vertrouwensarts heeft it
eerste plaats tot taak het geven
adviezen. Een ieder, die met es
val van kindermishandeling
geconfronteerd of op goede gn
een dergelijk geval vermoedt,
zich tot de vertrouwensarts we
In Amsterdam is dat A. J. Koen
- 142455), in Arnhem E. van 8
(085 - 423157), in Groningen
Rijkmens (OijO- - 162003 en in Ro
dam J. J. Pieterse (010 - 128110),
Deze artsen, die de gevallen
kindermishandeling niet zelf bt
delen, vragen andere mensen o! l.,
stanties zich met de desbetrei 19
kwestie te willen bezighouden de
fungeren als advies-, overleg' a pf
middelingsinstantie.
In de brochure „kindermish gei
ling" van het ministerie van vi
zondheid en milieuhygiëne woi
gemerkt dat naar de omvang
kindermishandeling in ons
slechts kan worden gegist. Schi
gen spreken van vele honderde
vallen per jaar, waarvan enige
tallen met dodelijke afloop,
steekproefgewijze onderzoek ondfrf
Nederlandse huisartsen heeft
wezen, dat deze groep medici
lijks met ongeveer 1100 gevall ,mi
aanraking komt.
Kindermishandeling is veelal
gevolg van een slechte relatie 1
ouders en kinderen. De basis dj_°5
is dat die ouders hun agressie
doende in de hand hebben.
Het overgrote deel van de mii
delde kinderen is niet ouder da
jaar. Juist deze groep is veelal
sterk afhankelijke positie
ouders verzorgers en is daardoa ^j*
weerloos en kwetsbaar.
«i
lanf
Pia Lindstrom, de dochter Van de
actrice Ingrid Bergman, is in New
York in het huwelijk getreden met
Daly Pose. Pia werkt als journaliste
bij een locaal televisiestation. De
moeder van de bruid was wel bij het
huwelijk aanwezig maar wilde niet
met haar op de foto.
Uschi Badenberg is een aantrekkelijke Miinchenerin, die zich graag met de
dashond Waldie op de foto laat zetten. Waldi is de mascotte voor de Oym-
pische Zomerspelen 1972. Geschat wordt, dat in zo'n 100 landen meer dan
twee miljoen exemplaren in verschillende variaties worden verkocht.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Er is verdeeld
heid ontstaan tussen de vijf rege
ringspartijen over het ingrijpen
van minister Engels van CRM in
de snelle ontwikkeling van de
kabeltelevisie. Zoals bekend, zal
slechts voor enkele kabelnetten
een vergunning worden verleend
voor het uitzenden van plaatse
lijke en regionale uitzendingen.
De VVD en DS'70 zijn ontstemd
over de ministeriële maatregel die is
genomen zonder dat de Tweede Ka
mer ook maar enigszins was ingelicht.
De drie confessionele partijen
daarentegen stemmen in met het be
sluit van het kabinet, de regionale
televisie aan banden te leggen en
slechts hier en daar een beperkt ex
periment toe te staan.
In een debat over deze zaak, dat
kort na het reces in de Tweede Ka
mer is te verwachten (de VVD over
weegt een interpellatie) zullen de
verschillen naar voren komen. „Het is
juist, dat de regering heeft ingegre
pen", aldus het standpunt van de
heer M. W. Schakel (ARP). „Ons land
is veel te klein voor al die kabelnet
ten. Als het nodig is, kan men voor
de regionale voorlichting via de kabel
ook gebruik maken van de radio." De
reactie van VVD-fractieleider H.
Wiegel wès: „Als er zo'n ontwikke-
Van een onzer verslaggevers
HUIZEN Met een nylonkous
over het hoofd heeft woensdagmiddag
een ongeveer dertigjarige man een
gewapende overval gepleegd op het
bijkantoor van de Raiffeisenbank in
een winkelcentrum in Huizen (NH).
Hij ging er vandoor met een bedrag
van rond de 17.000 gulden.
De overvaller kwam gewapend met
een pistool of iets wat daarop leek
omstreeks twee uur het bankgebouw
binrten, waarin zich op dat moment
twee lokettistes en een klant bevon
den. Onder bedreiging gaf de ene lo-
kettiste de man een hoeveelheid
bankbiljetten, waarna de overvaller
er te voet vandoor ging. Tot nu toe
ontbreekt nog elk spoor.
De man sprak volgens het bankper
soneel goed Nederlands. Hij droeg
een bruine loden jas en was ongeveer
1.70 meter lang.
ling gaande is als met de kabeltelevi- wens toch wel ter sprake als het Ver
sie. moet je dat toch laten gaan en de onica-wetje aan de orde is en het
initiatiefnemers een kans geven."
De heer Schakel, die het standpunt
van de ARP-fractie vertolkt en het
op prijs stelt, als de zaak in een ka
merdebat wordt uitgepraat, legt er
vooral de nadruk op, dat door de lan
delijke televisie-reclame tal van lan
delijke dagbladen' in moeilijkheden
zijn gekomen. De regionale televisie
brengt straks de regionale reclame
mee. Dat betekent dat na de landelij
ke nu ook de regionale bladen in
moeilijkheden kunnen komen. De
VVD-fractieleider Wiegel merkt over
deze kant van de zaak op, dat het nu
toch goed gaat met de regionale bla
den.
Een bezwaar van de VVD is vooral
dat de minister, omdat het experi
menten betreft, het aantal vergunnin
gen zeer beperkt wil houden. Bij de
bekendmaking van de beschikking zei
premier Biesheuvel, dat het aantal op
een hand is af te tellen. In de be
schikking heeft minister Engels het
over systemen, die geheel of vrijwel
geheel gereed zijn.
Regeerakkoord
Op de achtergrond van het geschil
tussen de regeringspartijen speelt het
regeerakkoord een rol. Afgesproken
is, dat aan het omroepbestel niets
wordt veranderd. „Dat is een conces
sie van ons geweest", zegt VVD-frac
tieleider Wiegel nu. „Maar dat bete
kent toch niet, dat je de gehele rege
ringsperiode van vier jaar niet over
de omroep kunt praten. En je mag
zo'n maatregel van de minister wel
kritiseren."
De heer Schakel: „Volgens het re
geerakkoord komt er geen wijziging
in het omroepbeleid." Drs. E. F. B.
Verwoert van DS'70 heeft dit com
mentaar: „Dat regeerakkoord bete
kent niet, dat er niets gedaan mag
worden in vier jaar. Wat de minister
heeft gedaan is dubieus sleutelen aan
de omroep. Het regeerakkoord mag
niet betekenen, dat nieuwe initiatie
ven worden lamgelegd."
Het blijkt dat de heer Verwoert
vooral juridische bezwaren heeft. Ar
tikel 48 van de omroepwet biedt on
voldoende grond om in dit geval in te
griipen. Een andere grief van de
DS'70-er, is dat de minister handelt
zonder overleg met de Tweede Ka
mer. Minister Boersma heeft dat
trouwens ook gedaan met zijn nieuwe
regeling voor de beeldende kunste
naars. aldus de heer Verwoert. Vol
gens hem moet over de omroepkwes-
tie worden gesproken. Anders worden
we werkelijk gevangenen van het re-
'"koord. De kwestie komt trou-
voorstel tot wijziging van de omroep
bijdragen.
HILVERSUM Marcel van
krijgt op 1 januari in een r
jaarsuitzending van VARA-ra*
Forester-prijs een bedrag
1500 gulden en een beeldje voa
lende een hertje (zinnebeeld
zachtmoedigheid).
De Foresters stelden de prijs
voor de eerste keer wordt uitg?
in 1970 in, ter gelegenheid va
negentig-jarig bestaan. De orgai
wil daadwerkelijke steun, ln
raad geven aan ieder, die dit
heeft.
Marcel van Dam krijgt dei
scheiding als dank voor zijn v
ombudsman, o.m. voor bejaai
gehandicapten en in schrijnen*
viduele gevallen.
geri
NEW YORK (AP) Geoffrey But<
pon, de Britse onderhandelaar b het
Europese Economische Gemeens pies
heeft gezegd dat de formele ond dat
kening van de documenten die I >ela
land lid zullen maken van de laa
op 22 januari in Brussel zal pl Hee:
vinden. no§
Rippon, voegde daaraan toe 00 1
„het parlement nog enkele wettel 170
moeten aannemen voordat wij len
meel lid worden". M s
Na de ondertekening en de rati
tie door het parlement zal Engf jat
op 1 jan. 1973 het volledige lidn iet
schap van de Europese Gemeeni woc
krijgen, aldus Rippon.
Mr. Pieter van Vollenhoven aan de vleugel in het oudejaarsprogrammajj^.,
Seth Gaaikema (achtergrond), dat in het Concertgebouw is opgenomen f
de AVRO-televisie. Het programma „Met mekaar op Ouwejaar" worói
31 december om 22.30 uur via Nederland-1 uitgezonden.
