Novum in Leidschendam
stiltecentrum voor het
winkelende publiek
Ilai
Verticillata
takken zijn het
klapstuk
van Boskoop
Anton Goedman verlaat
Prinsenstad Mannenkoor
Rijnmond staat DE BESHULST IS
voor raadsel VERDRONGEN
In derde kwartaal
ruim 9000 klachten
Aktiegroep „Voorne"
gaat Oostvoornse meer
symbolisch dempen
Lips en Keller
bouwen dok
voor Rijnmond
Van een onzer verslaggevers
EIDSCHENDAM In het nieuwe winkelcentrum Leidsen-
temidden van rinkelende kassa's, staat het „stiltecentrum"'
fSchakel. Daar kan iedereen met ingang van morgen geduren
de winkeluren naar de kerk. Dat wil zeggenniet op de geijkte
r. Er worden geen diensten gehóuden, maar diensten ver-
jid. Welke? Dat zal ervan afhangen.
op deze manier nog niet dadelijk klaar
voor ogen. Er is geen enkel voorbeeld.
Een inmiddels opgericht besturend
college, de stichting De Schakel, koos
uit de vele mogelijkheden voorlopig
voor het aantrekken van een soort
ombudsman, die vooral maatschappe
lijk informatief bezig zou kunnen zijn.
Een sociale raadsman met een pasto
rale tic of een pastorale raadsman met
een sociale tic, net zoals je het maar
zou willen opvatten.
De tijd drong en de gedachte was:
wellicht dat uit het rooms-katholieke
arsenaal van gekwalificeerde krach
ten iemand acuut beschikbaar zou
kunnen komen die op zijn minst het
begin zou kunnen maken. Het bisdom
Rotterdam werd benaderd, mgr Simo-
nis liet er geen gras over groeien en
stelde drs. Van der Meer, die direct
„in" was, beschikbaar, een priester,
juist teruggekeerd van een buiten
landse opdracht.
naar gelang de aanvragen, de
1 igen en de mogelijkheden",
[dé zojuist bij De Schakel in funk-
;omen raadsman drs. S. van der
voorzichtig. „Laat het begin
als een mosterdzaadje zijn, diep
grond. Een mosterdzaadje is
klein. Het heeft tijd nodig, ruim-
vooral: goede grond."
gebouw waarin hij deze woor-
:eekt doet overigens qua aan-
volstrekt niet aan een onaan-
zaadje denken. Maar ja, het
ook door het kapitaalkrachtige
'ntrum dr. A. Dreesmann
initiatiefnemer aan de kerk,
de raden van kerken uit de
geschonken. Een unieke zaak in
rland.
—t heeft bovengronds plexiglas
die gebukt lijken te gaan
een zwaar betonnen dak. Een
kundig grapje dat een aandacht
jj! end effect heeft. Wie de trap af-
de ruimte bevindt zich inder-
als het genoemde mosterdzaadje
de grond komt in een trape-
ichtige, speelse ruimte, waar je
middellijk thuisvoelt.
is ook de bedoeling, want dit
D ecentrum", zoals het van de aan-
is genoemd, wil iedereen die zin
ei zich eens even te verpozen,
In rij ontvangen. Om er aan de
te ifel eens een tijdschrift, boek of
ra te pakken, om er zo maar eens
(Iten of te praten, of om er raad
SI wel informatie te ontvangen,
r voor de raadsman, zoals hijzelf
Z onnadrukkelijk aanwezig wil
feite is de kerk wel een beetje
dit cadeau overvallen. Ruim een
geleden hoorde de raad van ker-
;D 'an het plan; zei, dat de kerk er
in zou willen springen omdat
nen boeiende zaak, een uitdaging
d! Het winkelcentrum startte toen
cu idellijk met de bouw. Maar nu
ie raktijk.
lej itrale vragen: hoe zal het „stilte-
rj im" moeten gaan functioneren
issi at zal dat de (arme) kerken moe-
rm [aan kosten? Want al heb je in-
:31 een prachtig toegeruste ruimte
ei n nog prachtiger punt iedere
eüer, horecaman of toneeldirec-
|zou er wel weg mee weten
staat een presentie van de kerk
het. centrum op het principe van vrij
willigheid zal moeten voortbouwen.
Het zal verder juist door zijn ligging
moeten leven van het contrast, mede
ook om het verwijt te ontgaan dat het
in dienst staat van (foutieve zijden
van) consumptiemaatschappij en ka
pitalisme. Daarom onder anderen te-
enover overvloed - soberheid, „opper
vlakkigheid - „diep"gang, veelheid -
eenvoud, dienst naar geld - dienst
naar behoefte, betaalde hulp - hulp
om niet. En vul verder maar in. Wat
dat in concrete gaat betekenen? Over
een jaar pas zal er wellicht echt iets
zinnigs over te zeggen zijn.
De financiering is voorlopig ook
nog een puzzel. De eerste duizendjes
via kerkcollecten zijn er. Maar de vas-
ROTTERDAM De centrale meld
en regelkamer van Rijnmond staat
voor een raadsel. Sinds zondagavond
komen er klachten binnen over een
soort kattepislucht. Gebleken is dat
de oorzaak niet of slechts ten dele
terug te voeren is op de inmiddels
berucht geworden Erabantse rivier de
Roode Vaart. Aanvankelijk werd de
chemische fabriek Vondelingenplaat
gezien als hoosdoener omdat de ge
melde overlast overeenkomt met in
het verleden geconstateerde stank,
die op deze fabriek van toepassing
was.
Was het in het verleden zo dat de
oorzaak van een probleem negen van
de tien keer op een lek of ongeluk
was terug te voeren, ditmaal staat
Riinmond voor een raadsel. Vondelin
genplaat heeft de produktie terugge
bracht maar dat sorteerde geen enkel
effect.
Volgens de Rijnmondvoorlichter
moet de oorzaak gezocht worden in
atmosferische omstandigheden. Er is
sprake van een cocktailvorming
waarbij de genoemde lucht over-
h"ort. Men vermoedt dat de stank
afkomstig is van een hoge bron. De
vochtigheid van de lucht speelt ver
moedelijk ook een rol.
Jonge solisten
bij mannenkoor
SCHIEDAM Aan het kerstcon
cert, dat het Schiedams christelijk
mannenkoor op dinsdag 21 december
in de Magnalia Deikerk geeft, werken
twee jonge solisten mee. In de eerste
plaats de jongenssopraan Henry
Schipper (12 jaar). Hij zingt tijdens
de uitvoering vier kerstliederen en
samen met het mannenkoor „Gloria
in Excelsis Deo" en ,,'t Is geboren".
Reeds vanaf zijn negende jaar zingt
Henry regelmatig in kerken en sa
menkomsten. Toen hij 11 jaar was
werd al een plaatopname gemaakt
voor een aktie ten bate van een kin
dertehuis in Paramaribo. Sindsdien
zijn nog acht platen opgenomen,
waarin hij één of meer liederen zingt.
De orgelsolist is de 16-jarige Ben
van Oosten uit Den Haag. Op negen
jarige leeftijd kreeg hij zijn eerste
pianolessen en op veertienjarige leef
tijd de eerste orgellessen.
Toen hij 15 jaar was verzorgde hij
deeerste concerten. Ben kreeg toen
colc de benoeming tot organist van de
Nieuwe Zuiderkerk in Den Haag. De
cr-a-rst hrenr*t twee soli ten gehore.
te kracht, hoe bescheiden ook, moet
blijvend kunnen worden betaald. Om
nog maar te zwijgen van de andere
vaste lasten.
VRIJDAG 17 DECEMBER 1971
ROTTERDAM Het Scheeps-
schroevenreparatiebedrijf Lips-Keiler
en Machinefabriek Keller in Rotter
dam hebben besloten bij hun bedrijf
aan de Schaardijk in Rotterdam een
dok te bouwen met een maximum
hefvermogen van 450 ton.
Het is echter mogelijk in het dok
schepen tot 4000 ton te helpen, omdat
voor de werkzaamheden aan schroef
en schroefas slechts het achterschip
drooegezet behoeft te worden.
Tot nu toe moesten de schepen op
een bij het bedrijf gelegen zandplaat
worden drooggezet. Het dok is inwen
dig 14 meter breed en daardoor ge
schikt voor de grootste Rijnschepen.
Met een beetje fantasie en hand
vaardigheid is van het materiaal uit
Boskoop heel wat te maken.
BOSKOOP ln de donkere
weken vóór Kerstmis is Europa's
sierteeltcentrum gevangen in de
greep van twee grootheden. Er is
één permanente greep bij, dat is
de hefbrug. Daar valt ook geen
ontkomen aan. Als de scheep
vaart tergend langzaam het kwe
kersdorp in tweeën glijdt vormen
de files auto's op beide opritten
het zoveelste refrein van een
chronische klacht: die rotbrug!
Een prettiger greep wordt be
vorderd door de vraag naar
kerstsfeer. Op het noordelijk
halfrond wil men tegen de jaar-
wende in het groen zitten, tussen
de kaarsen en de bessen en de
aandoenlijke stukjes met denne-
appels, mos en sierlijke hulst. De
Boskoopse veiling, die na de aan
gename herfstmaanden aan het
eind van haar latijn leek fleurt
weer op onder de karrevrachten
produkten die de romantiek
moeten helpen bevorderen.
De handel is gretig, maar helaas
ontbreekt de laatste jaren steeds
meer een welkome kerstbode: de bes
hulst. Je had van die mooie, weet u
nog wel? Van die goud- en zilverbon-
te hulst, gele en rode, met grote en
kleine bessen. „O grote grutten", zei
een geroutineerde kweker, „je had
vroeger zoveel van die soorten. Trou
wens in die bonte hulst is nog steeds
een behoorlijke aanvoer". Maar het is
eigenlijk goed fout met de beshulst.
Dit jaar 's het helemaal mis. De bloe
sem bevroor in mei door de nacht
vorst en dan kun je wel naar de bes
sen fluiten.
Informateur
Overleg leidde ertoe dat de raad-
mangedachte weliswaar niet zou wor
den losgelaten, maar dat toch beter
zou kunnen worden gesproken van
een „informateur", die uit de vele,
vaak tegenstrijdige, ideeën en gedach
ten over het „hoe" tot een bruikbare
werkformule zou kunnen komen.
De heer Van der Meer heeft pre
cies een maand voorbereidingstijd ge
had „en stort zich met ingang van
heden in de afgrond", zoals hij laco
niek opmerkt. Maar dat ligt hem wel.
Voorlopig is zijn verzoek aan winke
lenden. winkeliers en winkelpersoneel:
„Laat iedereen maar eens komen kij
ken en praten als hij daar zin in
heeft." (Dat zal wel lukken want voor
de opening werd al veelvuldig aan de
deur gemorreld.) „Want wy hebben nu
wel bepaalde ideeën, maar hoe de ont
wikkeling wordt zal ook en vooral af
hangen van de vragen, verlangens en
voorstellen van de mensen zelf. Een
Ideeënbus staat er niet voor niets."
„Een vergeet niet: laat het begin maar
simpel zijn, juist als het evangelie,
dat toch de eigenlijke gangmaker is.
Grote dingen gebeuren in stilte en: zij
die geloven, haasten niet. Geen tri
omfalisme, alsjeblieft."
De heer Van der Meer gelooft dat
Vervuiling Rijnmond
TERDAM In het derde
ial heeft de Centrale Meld-
{egelkamer in het Rijnmond-
d 3000 klachten meer te ver
en gehad dan in hetzelfde
rtaal van het vorig jaar. Dit
taal werden 9005 meldingen
ingen (vorig jaar 6100). Bo
en waren 1377 klachten bin-
jekomen over beruchte kat-
plucht, waarvan de oorsprong
rij het sterk verontreinigde
van de Roode Vaart.
De stijging van het aantal klachten
werd vooral veroorzaakt door de pe
riode vanaf 16 september, toen sprake
was van een ernstige luchtverontrei
niging. Bovendien was vanaf 13 sep
tember de kamer tijdens kantooruren
bereikbaar via drie telefoonlijnen.
Volgens het kwartaalverslag van de
centrale- en meldregelkamer maakt
vooral deze laatste omstandigheid het
trekken van conclusies en een verge
lijking met klachtenaantallen moei
lijk. In het algemeen is het aantal
voorvallen een objectiever gegeven
dan het aantal meldingen alleen. Het
blijkt dan, dat het aantal voorvallen
sinds 1970 varieert tussen ongeveer
400 en 600 per maand. In het derde
kwartaal werd waarschuwingsfase
drie vijf keer uitgegeven.
Wat het lawaai betreft is men in
middels begonnen geluidsmetingen te
verrichten rond fabrieken, die in
aanbouw zijn. Fabrieken in aanbouw
zijn gekozen om te kunnen vaststel
len wat straks de bijdrage van het
geluid is wanneer de fabrieken in be
drijf zijn. Het ligt in de bedoeling om
het gehele Rijnmondgebied, inzake
het lawaai, in kaart te brengen.
„Ik heb er heus tegenop gezien"
DELFT/DEN HAAG „Ik
kan beter nu weggaan dan dat
ze zeggen: je moet weg. Ik heb
er heus wel tegen opgezien".
De bekende koordirigent An
ton Goedman volgend jaar
wordt hij 70 leidt vanavond
in de Delftse Nieuwe Kerk aan
de Markt zijn laatste concert
met het Prinsenstad Mannen
koor. De 47 leden zingen dan
zeven kerstliederen a capella.
Goedman: „De muzikale begelei
ding is vaak te hard. Met a capella
leert men zelfstandig zingen." De di
rigent die op 18 januari tijdens een
contactavond van het koor in Delft
afscheid neemt is nooit gemakkelijk
geweest voor de zangers. „Het kostte
me altijd wat moeite het koor erop
te wijzen dat het uit 't hoofd zingen
het beste is. De zang komt dan heel
wat beter uit".
Enthousiast vertelt hij in zijn wo
ning aan de Loosduinsekade in Den
Haag over de tijd bij het Prinsen
stad Mannenkoor waaraan hij sinds
1956 verbonden is. In 1970 werd het
zilveren jubileum van het koor met
een feestelijk concert gevierd, het
geen Anten Goedman als een hoog
tepunt in zijn dirigentschap ervaart.
De muziek zegt hij uiteraard niet
vaarwel. Vele Haagse koren heeft
hij in de loop der jaren geleid, zo
veel dat het wel eens te gek werd.
Nu hij Delft vaarwel zegt kan hij
zijn hobby altijd nog in de leiding
van het Dameskoor „Mendelssohn"
en de begeleiding van het Haagse
Vredeskoor en de Jubilee Singers
uitspelen. „Ik kan 't wel aan", zegt
hij in vol vertrouwen.
Anton Goedman die voor zijn
40-jarig dienstverband bij de Uitge
versmaatschappij Leopold in Den
Haag de eremedaille in goud ver
bonden aan de Orde van Oranjc-
Nassau kreeg uitgereikt kan met
smaak over zijn werkzaamheden die
hij als procuratiehouder had vertel
len.
Verdedigde hij op vele avonden
het bestaan van de mannen-, vrou
wen- en gemengde koren, overdag
moest hij zich met de uitgave van
belletrie en populair-wetenschappe-
lijke lectuur bemoeien. „In de uitga
ve van poëzie was geen brood te
verdienen", zo merkt hij op.
Zijn oom bracht hem op vroege
leeftijd de liefde voor de muziek bij.
Aanvullende lessen van de oud-diri
gent van Die Haghe Sanghers, Jos
Vrancken, resulteerden in het feit
dat hij zelf ging begeleiden en diri
geren. Daaraan vooraf ging een ac
tief lidmaatschap van de Kon. Zang
vereniging Excelsior en het Christe
lijk Residentie-Mannenkoor. Trots
wijst Goedman op het diploma koor
dirigent dat hij van de Federatie
van Nederlandse Zangersbonden
kreeg. Het is boven zijn volgeladen
bureau aan de muur geprikt.
Veel plezier heeft Anton Goedman
in de begeleiding van dc Jubilee
Singers, waarmee hij het hele land
afreist. Bij het Leger des heils en in
Youth for Christ-kringcn zijn deze
zangers populair.
„Daar ben ik blij om, want de be
langstelling voor het geestelijk lied
is de laatste jaren zo verminderd. De
jeugd apprecieert het als er in de
kerk geapplaudiseerd kan worden,
dat gebeurt met de Jubilee Singers
altijd".
Het heeft hem altijd aangetrokken
het evangelie zingend uit te dragen.
Dat wil niet zeggen dat uitsluitend
geestelijke werken werden uitge
voerd. Ook in het genre van het Ne
derlandse volkslied hebben zijn ko
ren zich danig geweerd.
De komende weken moet Goed
man vaak op reis. Er is een hausse
in kerstconcerten. Zaterdag a.s. be
geleidt hij de Jubilee Singers op
twee kerstvieringen in Rotterdam,
donderdag 23 december in de Verrij
zeniskerk in Alexanderstad. vrijdag
avond 24 december bij het Leger des
Heils in Den Haag en op de ochtend
van Eerste Kerstdag in Amsterdam-
Noord.
Zijn vrouw die hem meestal ver
gezelt tijdens de concerten zegt:
„Tot zijn dood zal hij met de muziek
bezig blijven".
„Nee meneer, waar het thans hele
maal om gaat is, dat met de beshulst
geen boterham te verdienen meer
valt". De heer C. Bulk, die niet alleen
een sierteeltcentrum heeft maar ook
nog penningmeester is van de veiling,
weet er nog alles van.
„In de twintiger, dertiger jaren
hadden we hier in Boskoop nog een
zeer redelijke kweek. Je zag grote
hoeken met beshulst met dat frisse
groen ertussen. Maar ja, aan deze
kweek zaten nu eenmaal flinke risi
co's vast. Beshulst bloeit al in mei.
Even een nacht vorst je erover en je
zit met de brokken. Het is een beetje
een verloren zaak. Van de specifieke
Boskoopse beshulstveilingen is geen
sprake meer. Daarvan hadden we
hier vroeger het monopolie. Voorbij,
uit, fini?.
VINDINGRIJK
In dit opzicht heeft Boskoop zijn
kroon verloren. Beshuilst wordt nu
geveild door het gehele land. Maar
gelukkig is men in het tuincentrum
vindingrijk. Er is een welkome ver
vanger voor de beshulst: de Ilex Ver
ticillata, een bladverliezende heester
met rode besjes bij de vleet. De ver-
ticillata-takken zijn pu hét klapstuk
van Boskoop in de voor-Kersttijd
geworden. Ze zijn wat kaal en sprie-
terig, maar ze hebben „het" verder
helemaal. Bijna niet te betalen, maar
er zijn afnemers genoeg.
Op het land zijn de struiken nu
van hun takken ontdaan. Eigenlijk
een vreselijk gedoe en duur ook met
die eindeloze visnetten, die aan palen
boven en naast de kweek worden ge
spannen. In november begint men al
verticillata te veilen, in hoofdzaak
voor de export, en dan hebben de
kwekers met hun aanhang een paar
dagen handenvol werk.
Mevrouw Bulk is blij. dat ze er
weer voor een jaartje vanaf is: „Je
moet al die blaadjes eraf trekken.
Feitelijk moeten die er af vriezen.
Dan is het pas goed. En dan die aan
getaste besjes. Allemaal ertussen uit
pulleken. Hoewel, dit jaar viel dat
best mee. We hebben een mooie, dro
ge zomer gehad met veel gave bessen.
De veldmuizen hebben ons wel par
ten gespeeld. Die kruipen gewoon
door de mazen van het net en gaan in
de struiken hangen. Een paar hebben
ze totaal kaal gevreten. Toen we val
len gingen zetten hoéfde het al niet
meer".
Met dc visnetten proberen de kwe
kers ook de lijsters van de bessen
weg te houden. Maar dat zijn drom
melse dieren. Die lopen rustig lang
het netwerk en als ze een opening
vinden glippen ze naar binnen en kan
de maaltijd beginnen. „Eerlijk gezegd
kan ik geen besje meer zién.
's Nachts droom ik nog van al dat
rood voor m'n ogen", bekent me
vrouw Bulk. die deze Ilex geen ge
schikt artikel vindt voor de particu
lier om zelf te kweken. Je moet er
een flinke oppervlakte voor hebben,
omdat je in elk geval een mannelijke
heester erbij moet hebben voor de
bestuiving. Anders komen er geen ro
de bessen.
Ze heeft „de mannen" laten zien.
Om de regel of drie staat er wel een
man bij, bes-loos maar noodzakelijk.
Haar man zal geen Boskoopse uitzon
dering vormen als hij een beetje
warm loopt voor de Verticillata. De
nachtvorst heeft er nauwelijks vat
op, want de heester bloeit pas in juni.
Daarom heeft men de beshulst vaar
wel gezegd en roepen de kwekers
„hoera" tegen de bladverliezende
Ilex.
„De Verticillata is een schitterend
betaalde zaak, zeer rendabel. Als je
een flinke hoek hebt kan je er rustig
van bestaan", vertrouwt de kweker
me toe; „drie gulden per stuk voor
eerste kwaliteit takken.
Kun je je voorstellen, dat er dan
wel een behoorlijke opbrengst moet
zijn?" De „moderne manier" van bes-
hulst, zoals de heer Bulk de Verticil
lata noemt, is geheel een Nederlandse
affaire, waarin Boskoop voor onge
veer 75 procent meedeelt. Het vorig
jaar ging het al goed, dit jaar wordt
het nog beter! Hup, de takken in
bundels in een plastic hoes en dan zo
naar het vliegtuig.
De vervoerder doet het niet voor
niets en de Duitse bloemenman wil
de bessen ock met winst „aan de juf
frouw kwijt" (zoals de Boskoopse
kwekers zeggen). Bulk: „Dat wordt
hardstikke duur. Onbetaalbaar. Het
Nederlandse publiek is niet dadelijk
bereid zevenvijftig neer te tellen om
zo'n klein bosje op tafel te krijgen".
PRIJZIG
De Boskoopse vakman vindt het
best. De Verticillata is dit jaar bij
zonder aan de prijs. Het is een leuke
zaak.
Hij kan er de Duitse Weihnachten
mee opfleuren en ook de Haagse gro
te modemagazijnen: tien van die gro
te takken in de etalage, licht erop,
prachtig...
Na een week zijn de takken door
de warmte verdord en komen er
nieuwe zware bessendragers. „Je hebt
een hoop rijke mensen hoor", vindt
de heer Bulk, „echte richards. Nou,
en van Duitslan, de modemagazijnen
en van Duitsland, de modemagazijnen
ben".
Voor Duitse concurrentie is Bos
koop niet benauwd. „Ze kunnen er
wel een rauwe conifeer kweken,
maar die fijne grond hebben ze niet.
Ook de vakkennis niet, trouwens. We
zijn in Boskoop, als je het goed be
schouwt, echt wel een beetje ver
wend".
Gestolen zand gedijt niet
(Van een onzer verslaggeefsters)
ROTTERDAM Gewapend
met schoppen, spaden, emmers
en kruiwagens gaat de Aktie
groep Voorne zaterdag om 14.15
uur een kar Maasvlaktezand le
gen in het Oostvoornse meer. Een
symbolische handeling die kracht
bij moet zetten aan de eis van de
aktiegroep èn vele inwoners van
Oostvoorne om het Oostvoornse
meer geschikt te maken voor re
creatie.
Het meer is op het ogenblik onge
veer veertig meter diep, terwijl er
vrijwel geen glooiing is. Zwemmen is
hier onmogelijk, ten eerste door de
grote temperatuurval die als gevolg
van de diepte optreedt.
Ten tweede is het levensgevaarlijk
vooral voor kinderen, omdat er geen
Harmonische glooiing is. waardoor
kinderen plotseling in bijzonder diep
water terecht zouden komen. Mans
hoge hekken schermen het meer op
het ogenblik af.
De aktiegroep Voorne wil nu van
de ongeveer 100 miljoen m3 zand, die
Mj het graven van de Maasvlakteha
vens beschikbaar komen, 25 miljoen
m3 hebben om het Oostvoornse meer
ondieper te maken. Dit onder het
motte „gestolen zand gedijt niet",
want voor het opspuiten van de
Maasvlakte is het Oostvoornse meer
leeggezogen.
Dc aktiegroep heeft bovendien
groot bezwaar tegen het voornemen
het zand dat vrij zou komen in zee te
storten Men stelt: „Het is een ere-
plicht te zorgen dat Oostvoorne een
behoorlijk recreatiemeer krijgt.
En zo vlak voor Kerstmis kan bij
een dergelijke aktie, zoals die zater
dag wordt gehouden, natuurlijk de
Kerstman, die een groot gevoel heeft
voor rechtvaardigheid niet ontbreken.
Daarom zal hij voor de aktiegroep de
eerste schep zand in het Oostvoornse
meer gooien.
