Zijn wij al aan de bijbel toe?
L
i
1
1
1
1
i
1
r
Meer aandacht voor
werk in buitenland
CNV: nieuwe normen
voor gastarbeiders
een „huiverige zaak"
Vrouwen priester in
Anglicaanse kerk
Rectorale rede in Kampen
Prof. Plomp huiverig
voor subsidie kerken
Puzzelboek
BEROEPINGSWERK
4
8
7
27
Begroting bijbelgenootschap
Ds. L. Floor
overleden
Een woord voor vandaag
Uw probleem
is het
onze
Strijd zonder uitzicht
Gekkenhuis
Rectoraat overdracht
Kamper Hogeschool
UIT DE
KERKBLADEN
2
DINSDAG 7 DECEMBER 1971
(Van een onzer verslaggevers)
KAMPEN Prof. dr. J.
Plomp, rector van de theologi
sche hogeschool van de gerefor
meerde kerken, blijft huiverig
staan tegenover overheidsuitke-
ring aan de kerken. Hij zei dit
gisteravond in zijn rectorale
oratie bij de viering van de dies
natalis van de Kamper hoge
school.
Een aantal kerken, waaronder de
rooms-katholieke en de hervormde,
hebben zoals gemeld verleden week
in een nota aan de Tweede Kamer de
voorstellen van de staatscommissie-
Van Walsum krachtig ondersteund,
om de kerken een jaarlijkse over-
heidsuitkering toe te kennen. De ge
reformeerde kerken hebben nog geen
standpunt ingenomen. Prof. Plomp le-
verd» een bedrage «an de bezinning
door -n zijn rede te bezien, hoe min
in „afgescheiden" kring dacht in fle
periode 1834-1892.
Tot 1848 stelden de afgescheidenen
er prijs op, zelf te voorzien in het
onderhoud van hun predikanten en
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Wapenveld: J. C.
Schuurman te Putten; te Nijkerk:
J. H. Snijders te Warmond; te Rhe-
den: J. A. van Duyne te Rotterdam-
Zuid; te Eindhoven: C. Mondt te
Sneek; te Krimpen aan den IJssel:
H. Harkema, (secretaris van de ge-
ref. zendingsbond), wonende te Zeist;
door de generale synode tot pred. voor
buit. werkz. (legerpred.): A. K. Kalk
man te Eibergen.
Aangenomen: naar Biezelinge: H. A.
van Loon te Den Haag-Loosduinen.
Bedankt: voor 's-Gravenzande
(toez.): S. Glazenburg te Diever.
Aangenomen: naar Oudemirdum:
G. J. Jans, kand, te Bussum, die be
dankte voor Waardhuizen; naar Gen-
deren: kand. E. S. Wigboldus te Am
sterdam.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt: Voor Rijnsburg: P. den
Butter te Bunschoten; voor Gorkum:
J. Kievit te Almelo.
VRIJ EVANG. GEMEENTEN
Beroepen: te Dordrecht: H. Jan
sen Klomp, te Oudebildtzijl; te Am-
sterdam-Z. (luchtmachtpred.)J. G.
Niewöhner te Winschoten.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt: voor Beverwijk: B. van
Riet te Bolnes-Slikkerveer
UNIE VAN
BAPTISTENGEMEENTEN
Beroepbaar: kand. P. Brongers,
Biltseweg 10, Bilthoven.
gebouwen. In de periode 1849-1859
pleitten zij voor het geven van uitke
ring ook aan de afgescheiden ge
meenten, vaak met een beroep op ar
tikel 36 van de Nederlandse geloofs
belijdenis. Vanaf 1860 is in toenemen
de mate de trend: men ziet af van
elke uitkering uit 's lands kas: de
overheidsuitkering wordt in strijd
geacht met Gods Woord en als scha
delijk voor de kerk.
Omdat voor het eerst een proef
wordt genomen met een rectoraat,
dat zich uitstrekt over meer dan één
jaar, blijft prof. Plomp rector. De
nieuwe cursus is met 35 eerstejaars
begonnen, waardoor het aantal stu
denten klom tot boven de 360.
2
3
4
r~
9
11
12
13
u
15
18
20
22
23
25
56
28
29
,0
h
Kwartet - Trouw
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie;
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal: 1. torenkraai (gew.), 5.
opgeld, 9. ordenen, 11. ontelbaar, 13.
vervoermiddel, 15. bloem, 17. zwemvo
gel. 18. vlaktemaat, 19. voelspriet, 21.
voedsel, 22. aanlegplaats, 24. badplaats
in Duitsland, 26. aardig, 27. kaartterm,
28. rivier in Afrika. 30. meisjesnaam, 31.
vaderlander, 32. groente. 33. maal.
Verticaal: 2. luidruchtig feest, 3. kop
pelriem voor jagershonden, 4. ik (Lat.),
5. zangstem, 6. klaar, 7. in elkaar, 8. pro
feet, 10. einde, 12. drukfout, 14. inladen,
16. vis, 19. boos, 20. kever, 21. schuin ge
slepen rand van een spiegel, 22. rookge
rei, 23. heldendicht, 24. keur, 25. vlek, 27.
water in Zeeland, 29. regeling van het
Rijkstoezicht op de luchtvaart (alk.), 30.
boom.
Oplossing vorige puzzel
Hor.: 4. bek, 5. lip, 8. parodie', 10. omen,
12. smal. 14. fan, 15. dek, 17. Ems, 18. mo
rel. 20. keker, 21. tarra, 22. piket, 24. til,
26. sol. 27. ent, 29. real, 31. Leto, 32. kas
teel, 33. Oss, 34. ets.
Vert.: 2. Epen, 3. kan, 4. moker, 5. lis,
6. ieme, 7. bof, 9. els, 11. materie, 13.
amarant. 15. doris, 16. ketel, 18. mep, 19.
lat, 23. koets, 24. tra, 25. laks. 27. eelt, 2a
tol. 30. las. 31. lee.
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM Het Neder
lands bijbelgenootschap gaat
steeds meer aandacht schenken
aan het werk van bijbelvertaling
en -verspreiding over de grenzen.
Volgend jaar zal vrijwel even
veel geld besteed worden in het
buitenland als in het binnenland
zelf. Dit blijkt uit de begroting
voor 1972 die door het hoofdbe-
BADHOEVEDORP Ds. L. Floor
sr., christelijk gereformeerd prdi-
kant, is In de ouderdom van 79 jaar
plotseling overleden. Ds. Floor nam
een vooraanstaande plaats in de in
ternationale raad van christelijke
kerken (ICCC) in.
Hij was onder meer lid van het
uitvoerend comité en redacteur van
het Nederlandse ICCC-maandblad
Getrouw. Geboren te Tienhoven, was
hij aanvankelijk bij 'het onderwijs
werkzaam. In 1927 werd hij lerend
ouderling te Ulrum. Vervolgens was
hij als predikant achtereenvolgens .te
Ulrum, Assen, Amsterdam-Noord en
Nieuw-Vennep werkzaam tot zijn
emeritaat in 1963.
stuur werd aangenomen. Het to
taal van deze begroting is hoger
dan ooit.
Voor buitenlandse arbeid is een be
drag uitgetrokken van 1.132.000 gul
den, voor binnenlandse arbeid 997.000
gulden. Bovendien wordt 249.000 gul
den uitgetrokken voor missionaire
bijbelvertaling in Nederland en 258.000
gulden voor vertaalarbeid.
Het Nederlands bijbelgenootschap is
van oudsher nauw betrokken bij het
werk van vertaling en verspreiding
van de bijbel in Indonesië en Kame
roen. Het zal zich in.1972 in het bij
zonder voor Indonesië inspannen, op
dat daar de nieuwe bijbelvertaling in
zoveel mogelijk handen zal kunnen
komen.
Het bijbelgenootschap steunt ook het
wereldfonds van de gezamenlijke bij
belgenootschappen. Daarvan zal in
het komende jaar meer geld, een
derde van de totale begroting, in
Latijns-Amerika worden besteed. Voor
Afrika wordt 25 pet, voor Azië 27 pet
en voor Europa, in het bijzonder de
landen in Oost-Europa, 15 pet uitge
trokken. Het bijbelgenootschap hoopt
ook nog, naast de bijbelverspreiding
in Indonesië, een aantal extra pro
jecten te kunnen steunen. Dit zal ge
schieden buiten het wereldbudget om
als en extra bijdrage aan de interna
tionale bijbelverspreiding.
Om de liefde en leiding van God te kunnen ervaren zullen we
bepaalde voorliefdes op het tweede plan moeten stellen, schreven
we eergisteren. Eén daarvan is nationalisme, de andere de liefde
voor bepaalde levensverbanden waarin we door geboorte of werk
kring geplaatst worden. Maar er is nog een derde voorliefde.
A bram krijgt ook te horen: „verlaat uw familie".
Maar de bijbel zegt toch: „Eert uw vader en moeder?" Beide is
waar. Maar liefde tot God moet altijd voorop staan. Er zijn
mensen die hebben moeten kiezen tussen beide liefdes. Zo zei een
meisje me: „Mijn ouders zijn ouderwets, die geloven niet in
God." Toen zij tot geloof kwam, keerden haar ouders zich van
haar af.
Voor de meeste mensen betekent het geloof gelukkig geen breuk
met hun ouders. Toch komen ook kinderen van gelovige ouders
voor een keus te staan. Wat zij van jongs af aan van hun ouders
geleerd hebben, moet eigen „bezit" worden. Het geloof, van de
ouders moet tot een eigen, persoonlijk geloof worden. „Genade is
geen erfgoed" zeiden onze reformatorische voorouders en van
daag zeggen we: „God heeft geen kleinkinderen."
Zoals een kind in alles zelfstandig wordt, zo moet het ook zelf
standig gaan geloven. En zo moet de liefde tot God, ook bij kin
deren van gelovige ouders, gaan prevaleren boven de liefde voor
de ouders.
We lezen vandaag: Genesis 31-7
Premier Indira Gandhi van India heeft gisteren
verklaard, dat wat haar land betreft het bestaan
van de Volksrepubliek Bangla Desj een feit is.
Dit betekent dat Indiase troepen de strijd tegen
Pakistan voort zullen zetten tot president Jahja
Khan zich gedwongen ziet te capituleren. Elke
poging om door internationale bemiddeling het
conflict in dit stadium althans voorlopig tot staan
te brengen, zal dan ook ongetwijfeld afgewezen
worden door India. Mevrouw Gandhi heeft de
bevolking van haar land, waar elk streven naar
autonomie steeds hard is neergeslagen, voorbereid
op een langdurige strijd „voor de zaak van de
menselijke vrijheid". Dank zij de uitgebreide steun
van de Sow jet-Unie acht zij India daar kennelijk
toe in staat.
De oorzaak van de huidige oorlog tussen India
en Pakistan komt voort uit het streven van pre
sident Jahja Khan om Pakistan als eenheidsstaat
voor uiteenvallen te behoeden. Hij heeft geen enkel
benul getoond voor het eerlijke verlangen van de
bevolking van Oost-Pakistan naar autonomie. Ten
slotte heeft hij door zijn moorddadig optreden de
politieke leiders van Oost-Pakistan de weg naar
nationale zelfstandigheid opgedrongen. De procla
matie van een zelfstandige staat Oost-Pakistan
onder de naam Bangla Desj volgde op de eerste
poging van Jahja Khan om het verlangen naar
autonomie in bloed te smoren.
De vraag is of India in staat en bereid is de
omstandigheden te scheppen, die het normaal func
tioneren van een zelfstandig Bangla Desj mogelijk
maken. Aangezien niet alleen het regime van pre
sident Jahja Khan, maar het voortbestaan van de
staat Pakistan op het spel staat, zal West-Pakistan
bereid zijn zo lang mogelijk tegenstand te bieden.
De kansen, dat de oorlog zich verder zal uitbreiden,
zijn dan ook gevaarlijk groot. Deze oorlog zou
India wel eens aanmerkelijk meer kunnen gaan
Een eigenaardigheid van de Sowjetunie is, dat
niet alleen geesteszieken, maar ook mensen die
juist van een meer dan normale geestelijke gezond
heid blijk geven, er opgesloten worden in een psy
chiatrische inrichting. Op die manier hebben de
Russische machthebbers meermalen geprobeerd,
politieke tegenstanders het zwijgen op te leggen.
Daarbij bedienden deze autoriteiten zich van de
medewerking van psychiaters die bereid waren,
hun definities van geestesziekten aan te passen aan
krankzinnige verlangens van de staat.
Elke psychiater die het goed meent met zijn pa
tiënten en zijn vak, kan zulk gedrag van collega's
alleen maar verfoeilijk vinden. Dat begrijpen de
Russische autoriteiten ook wel. Tekenend is in dit
verband een uitlating van het hoofd van de psy
chiatrische dienst van het Russische ministerie
voor gezondheidszorg. Deze Rus, A. W. Snezjewski,
moet vorig jaar. toen hij hoorde van de opsluiting
van de lastige, internationaal bekende bioloog
Zjores Medwedew, hebben gezegd: 'Over een jaar
kosten dan het langdurig verzorgen van ruim tien
miljoen vluchtelingen uit Oost-Pakistan.
Het valt te betwijfelen of vele landen het
optreden van India het met militair geweld
creëren van de Volksrepubliek Bangla Desj, die
nog lange tijd van India afhankelijk zal zijn
enigszins zullen steunen. Amerika en China hebben
zich duidelijk uitgesproken voor het voortbestaan
van Pakistan in zijn huidige vorm, zonder evenwel
aan te geven hoe de door het wanbeleid van presi
dent Jahja Khan geschapen moeilijkheden moeten
worden opgelost. In West-Europa zullen maar
weinig regeringen zijn, die de door India gekozen
oplossing ook werkelijk een oplossing züllen vin
den. Ook uit de Derde Wereld is voor India maar
weinig steun te verwachten. Heel wat nieuwe
staten zitten staatkundig zo wrak in elkaar, dat
daar een harde vijandigheid bestaat jegens af
scheidingsbewegingen. Men behoeft daarvoor
slechts aan de wanhopige strijd van de Biafranen
voor nationale onafhankelijkheid te denken.
Zelfs als India er in slaagt om heel het gebied
van Oost-Pakistan te veroveren, zal het bestaan
van de Volksrepubliek Bangla Desj nog lang geen
realiteit zijn. De nieuwe staat zou zo lang de be
scherming van India nodig hebben, dat men zonder
enige overdrijving van een satelliet zou kunnen
spreken. Dat zou ook wel eens het belangrijkste
doel van het huidige optreden van India kunnen
zijn. Men kan moeilijk aannemen dat een satelliet
van India het staatkundige ideaal is, waar de aan
hangers van Sjeik Moedjiboer Rachman hun leven
voor willen geven.
Onder de druk der omstandigheden heeft Indira
Gandhi zich verkeken op de mogelijkheden van
India om met militair geweld een ellendig pro
bleem uit de wereld te helpen. Er dreigen nu
nieuwe problemen te ontstaan, die aanmerkelijk
gevaarlijker zijn voor het zwakke en innerlijk
sterk verdeelde India.
hebben we een internationaal psychiatrisch con
gres in Mexico. Wat voor indruk zal onze delega
tie daar maken?'
Helaas is deze bezorgdheid overbodig gebleken.
Op het bedoelde psychiatrische congres, dat in
middels is begonnen, heeft de meerderheid gewei
gerd, de kwalijke Russische praktijk zelfs maar
ter discussie te stellen. Sterker nog: een Russische
psychiater die glashard het bestaan van deze prak
tijk loochende, werd in plaats van met spoed
naar de dichtstbijzijnde Mexicaanse spreekkamer
te worden verwezen zowaar in het bestuur van
de wereldorganisatie van psychiaters gekozen.
Daarmee wekt het congres de indruk, zichzelf
tot gekkenhuis te hebben verklaard. Hoe moet men
anders een bijeenkomst typeren, waarop specialis
ten in geestelijke gezondheid zich zó voor de gek
laten houden, dat ze een bestuurspost aanbieden
aan iemand die de Russische werkelijkheid ont
kent. en weigeren op te komen tegen de krankzin
nigenverklaring van lieden die gezond genoeg zijn
om zich tegen die werkelijkheid te verzetten.
De Evangelische Omroep geeft
zaterdag 18 december een portret van
kolonel Bosshardt op het televisie
scherm. Hier zien we presentator
Franz Arnold in gesprek met de
Heilslegerkolonel. Het interview
wordt uitgezonden in de serie Wij
stellen u voor" onder regie van Dirk
Jan Bijker.
BRUSSEL In België is een evan
gelisatie-comité opgericht, dat plan
nen heeft voor een nationale campag
ne in het voorjaar van 1973. Het co
mité heeft reeds de toezegging van de
Amerikaanse evangelist dr. Billy
Graham, dat hij voor de slotfase van
de campagne zal komen.
(Van een verslaggever)
UTRECHT Het is een hui
verige zaak, dat minister Boers-
ma (sociale zaken) de toevloed
van buitenlandse werknemers
naar Nederland wil afremmen
door hun te verbieden langer
dan twee jaar in ons land te ver
blijven.
Dit zegt het CNV in het blad „De
Gids". Opgemerkt wordt dat het in
derdaad dringend nodig is dat er een
betere regeling komt voor de buiten
landse werknemers, maar in de
voorlopige aankondiging van de
nieuwe maatregelen wordt het ant
woord gemist op de vraag wat er
verder gebgeurt met de buitenlander
die hier enige tijd heeft „mogen"
werken.
Het Verbond voorziet dat de werk
gevers niet bereid zullen zijn veel
te investeren in scholing en bege
leiding van mensen die slechts twee
jaar in ons land mogen blijven. Van
de bijbedoeling die we in het ka
der van de ontwikkelingshulp graag
nastreven om de mensen hier een
stuk vakscholing te geven waar ze
later in eigen land iets aan hebben,
kpmt dan weinig of niets -terecht.,
vreest het CNV. „Het is onmenselijk
iemand twee jaar van onze welvaart
te laten proeven en hem dan zonder
uitzicht terug te sturen naar de ar
moe in zijn land".
Discriminatie
Er komt volgens het verbond dis
criminatie tussen hen die al langer in
ons land zijn en de nieuwelingen, -ter
wijl ook het gevaar dreigt van dis
criminatie naar landsaard. De beper
kingen in de nieuwe regeling zouden
HONGKONG In de anglicaanse Sint-Janskathedraal heeft bisschop Gil
bert Baker twee vrouwen tot priester gewyd. Afgezien van een geval tijdens
de tweede wereldoorlog, eveneens in Hongkong, beschikt de anglicaanse ge
meenschap nu voor het eerst over in de apostolische successie staande vrouwe
lijke priesters.
De opmerkelijke beslissing om vrouwen tot priester te wijden, was in januari
1970 al met grote meerderheid van stemmen genomen door het Hongkongse
bisdom. De wereldwijde anglicaanse raad van overleg sprak op zyn vergade
ring in februari 1971 in Limuru (Kenia) met kleine meerderheid van stemmen
uit, dat het Hongkongse plan aanvaardbaar was.
niet gaan gelden voor werknemers uit
de EEG-landen of de overzeese rijks
delen. Van het uitgangspunt, dat
buitenlandse werknemers dezelfde
rechten hebben als de Nederlanders
komt niets terecht, concludeert net
CNV.
Het antwoord op de vraag, of
iemand na twee jaar terug moet, zal
mede moeten afhangen van het lo;
dat hem in eigen land wacht, vindt
de christelijke vakcentrale. Dat kan
van land tot land verschillen. En aan
de hand daarvan zal van geval to;
geval een duidelijk oonderscheid moe
ten worden gemaakt.
Van een verslaggever
KAMPEN Aan de theologische
hogeschool der vrijgemaakte gerefor
meerde kerken heeft maandagavond
prof dr C. Trimp het rectoraat over
gedragen aan próf dr J. Douma met
een rede, waarin Tiij een onderzoek
instelde naar de verhouding tussen de
actualiteit van de prediking en het
„sola scriptura" (alleen de schrift) als
belijdenis van de reformatie van de
zestiende eeuw.
Ten aanzien van de relatie van de
hogeschool tot de rijksoverheid
maakte dr. C. Trimp met dankbaar
heid melding van de aanvulling op
artikel 147 van de wet op het weten
schappelijk onderwijs. Het stemt tot
voldoening dat door deze wijziging
van de wet thans niet alleen de Kam
per doctorstitel, maar ook de titel
doctorandus is erkend, zei hij. Het
ligt in de lijn der verwachting dat na
aanwijzing van- de. hogeschool als er
kende instelling van theologisch we
tenschappelijk onderwijs deze erken
ning voor alle graden en getuigschrif
ten zal gelden.
Voor de vooropleiding staan thans
zeventien studenten ingeschreven,
voor het propaedeutisch examen
achttien, voor de kandidaatsstudie 67
en voor de doctorale studie 23 stu
denten.
KAAPSTAD De verenigde con-
gregationalistische kerk van Zuid-
Afrika wil niet alleen haar lidmaat
schap van de wereldraad van kerken
niet beëindigen, maar heeft nu ook
besloten de betaling van contributie
voort te zetten. Zolang premier Vor-
ster laat verhinderen, dat fondsen
worden overgemaakt naar de wereld
raad in Genève, zal het geld (450 gul
den per jaar) op een bank worden
vastgezet.
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kannen niet in
behandeling worden genomen. Ge-
hclmhondlng is verzekerd Vragen
die niet onderling met elkaar ln
verband staan moeten ln afzonder,
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan post
zegels te worden ingesloten.
Vraag: Drie jaar geleden kocht ik
een mahoniehouten salonkast. Korte
tijd later - helaas was de reclameter
mijn toen verstreken - ontdekte ik op
elk van de vier onderdeurtjes doffe
grauw-grijze plekken, met daarin
overal kleine barsten. Hoe kan ik dit
euvel verhelpen?
Antwoord: Het is belangrijk om te
weten, of het gepolitoerd hout, blank
hout of bijvoorbeeld old finish is. Als
ons dit bekend was, zouden wij mis
schien een middel kunnen vinden
maar het is zeer moeilijk de oorzaak
van de vlekken op te sporen, als men
de kast en de vlekken niet onderzocht
heeft. Waarschijnlijk hebben we hier
te maken met heel dun fineer op tri
plex of multiplex. Dan is vermoede
lijk vocht de oorzaak. Misschien zijn
de vlekken bij te werken met slaolie
of een brok harde bijenwas, die u
over de plek wrijft. Daarna met een
kurk stevig inwrijven. Bij inkurken
ontstaat warmte. Daarna laten opdro
gen en hard laten worden en opnieuw
inwrijven. Probeer het in elk geval
eens. Tegen barsten is niets te doen.
Vraag: Kunt u voor mij, een aan
staand student in Leiden die thuis
woont, een soort kostenbudget opstel
len en wel gespecificeerd, zoals boe
ken, voeding, kleding, enz.
Antwoord: Dit is onmogelijk, omdat
wij in het geheel niet weten wat u
gaat studeren. Er zijn studierichtin
gen, waarbij u zeer veel kostbare
boeken of instrumenten moet aan
schaffen. Er zijn ook studies, waar
bij men. gebruik kan maken van de
boeken in bibliotheken en seminaries.
Voeding, kleding en huisvesting ver
anderen voor u niet, omdat u thuis
woont. De buskosten zullen u wel
bekend zijn. Koffie kost op de univer
siteit een kwartje per beker en in
de bibliotheek vijftien cent. U kunt
dus boterhammen meenemen en goed
koop eten. Voor werkelijk belang
rijke kosten en voor alle nodige in
lichtingen kunt u zich wenden tot de
decaan van uw faculteit. De decanen
zijn te bereiken aan de Douzastraat
43, telefoon 01710 - 20968. U kunt dan
tevens vragen naar de mogelijkheden
van studietoelage en renteloos voor
schot.
De hervormde ds. K. H. Kroon schrijft in Via-
Via, interkerkelijk studenten-bulletin te Amster
dam, over: bijbel en establishment. Uit zijn betoog
de volgende fragmenten:
„Toen Maarten Buber. niet zo lang voor zijn
dood, de laatste hand legde aan de verzamel-uit-
gave van zijn 'werken' (de ironische aanhalings
tekens zijn van hemzelf) viel het hem op zo ver
telt hij dat het oudste stuk van de aan de
filosofie gewijde band en zelfs het oudste stuk van
de band over het chassidisme beide waren geschre
ven voor hij dertig was. Daarentegen was en dat
realiseerde hij zich nu pas goed het oudste stuk
van de verzamelband over de bijbel pas ontstaan
toen hij bijna vijftig was. Dat zei mij iets, aldus
Buber, op een bizonder indringende wijze wat ik al
wel eerder had geweten maar nooit zo goed had
bedacht: dat ik voor mijn 'dienst aan de bijbel'
eerst rijper moest worden.
Dat iemand, om werkelijk het rechte aan de bij
bel te hebben en daar ook iets zinnigs mee te doen,
eerst rijper moet worden is een feit dat
stellig te weinig bedacht wordt. Voor veel mensen
en ik krijg de indruk: vooral voor veel studen
ten behoort de bijbel juist tot dat kinderstadium
dat iemand achter zich heeft, of althans moet heb
ben. Dat is het kwalijke resultaat van de zo aan
vechtbare gewoonte om de bijbel allereerst zo vroeg
mogelijk aan kinderen te vertellen, en dan natuur
lijk in de aangepaste vorm van de 'kinderbijbel'.
Die kinderbijbel blijft zo voor velen dè bijbel.
Een verder gevolg is, dat allerlei maatschappij -
kritiese mensen, die zich terecht tegen het esta
blishment keren, van mening zijn, dat de bijbel tot
dat establishment behoort! Zich bezighouden met
de vraag 'wat de bijbel zegt' volgens velen im
mers een van de belangrijkste taken van b.v. een
studentenpastor en een studentengemeente be
tekent voor hen op z'n best een voorlopig nog toe
geven aan een 'godsdienstige behoefte' die op den
duur verdwijnen zal. Tenslotte moeten, nietwaar,
een pastor en een gemeente veel 'begrip' en .ge
duld' opbrengen voor die studenten die zich niet
zo maar zonder schokken aan het ouderlijk milieu
ontworstelen kunnen. Voor dat stadium van
rijper worden" is die bijbel, als overgangs-
leefstof, misschien voorlopig nog bruikbaar. Ver
der, later, kunnen we er weinig meer meer be
ginnen, en hoeven het ook niet
Natuurlijk is er een stevige portie vastberaden
heid en kritiese zin nodig om niet onder de indruk
te komen van de 'overmachtige schijn der dingen,
die inderdaad voortdurend suggereren, dat de bij
bel bij uitstek het handboek, om niet te zeggen het
zakboek, van het christendommelijke establishment
is
Om in te zien dat veeleer het omgekeerde waar
is moet men eerst rijper worden! Men moet eerst
grondig los gaan raken van dat establishment,
voordat men vreemde vogels als apostelen en pro
feten werkelijk kan horen, d.wz. hun geluid her
kennen als eigen, als niet-vreemd, niet-ver („niet
hóóg in de hemel en niet ver over zee." zou Mozes
zeggen), maar als vlakbij, als in onze eigen mond,
in ons eigen hart geschreven. In een tijd, waarin
het marxisme zelf in een levensgroot gevaar is ge
komen van ook een establishment te worden, en
waarin non-conformistiese marxisten als een Ernst
Bloch in Duitsland en een Gardavsky in Tsjecho-
slowakije de essentie van bijbel en christendom
willen herontdekken en integreren, gaat het wel
wat erg versleten worden voor studenten van ka
tholieke of protestantse komaf om in zulke ver
ouderde alternatieven te blijven denken. De vraag
is niet of je 'nog iets' aan de bijbel hebt, maar of
je er al aan toe bent."
In Kerkvenster, blad van de hervormde gemeen
ten Scharnegouten c.a., Sneek en IJsbrechtem c.a.,
merkt ds. K. M. Witteveen op dat je in gesprekken
over ontwikkelingshulp wel eens kunt horen dat
het gevaarlijk is onze consumptie in te perken.
Want, redeneert men dan. als wij minder geld be
steden gaat onze economie achteruit. Hier is het
slot van hetgeen ds. Witteveen n^ar aanleiding
daarvan opmerkt:
„Vanuit ons christelijk belijden is al onze angst
om er zelf wat minder van te worden kortweg
zonde. Wij weten niet waar we het over hebben.
„Stel, dat een broeder of zuster gebrek heeft aan
kleding en aan dagelijks voedsel, en iemand uwer
zegt tot hem: „Gaat heen in vrede, houdt u warm
en eet goed, zonder hen echter van het nodige voor
het lichaam te voorzien, wat baat dit?" (Jak. 2 16).
Bovendien werken wij een fatalisme in de hand dat
onchristelijk is omdat het onbijbels is. Er heerst
ontzaglijk veel fatalisme, geloof in het fatum, het
noodlot. Men zegt en denkt dat er toch niets aan te
doen is. Dat is heidens. De bijbel is één groot
protest tegen het noodlotsgeloof.
Er wordt nog steeds veel aandacht besteed aan
de tegenstelling horizontaal-vertikaal geloven. Gaat
het om bekering en heiliging of om medemenselijk
heid. Dit „of" is in de meeste gevallen lichtelijk
overdreven, en het aantal „horizontalen" is voor
zover ik kan zien niet verontrustend groot.
Soms wil het mij voorkomen dat wij als kibbe
lende kinderen zijn in een huis dat op de rand van
een ravijn staat en waaronder de grond steeds meer
afbrokkelt. De kinderen gaan op in hun spelletje.
Ze spelen welles-nietes. Totdat het huis valt."
