Oorlogsvraagstuk brengt
polarisatie op synode
KERI
Jonkvrouwe v. Asch v. Wij
door CJVF herdacht
Geen apart beleidsorgaan voor
ontwikkelingssamenwerking
JVelkwapen kiest de
gereformeerde synode
Puzzelhoek
ffl
-r~
ii
Verdeeld over handhaving belijdenis
Een woord voor vandaag
Baanbrekend werk voor man-vrouw verhoudin
KWARTET-
TROUW
m
COMMENTAREN
Rhodesië
VRIJDAG 26 NOVEMBEI
Teleic
Kruiswoord-Puzzel
Horizontaal: 1. schoenvorm, 4. verdie
ping, 7. specerij, 9. loon, 11. zwak, 13.
deel. 15. Europeaan, 16. rivier, 17. berg
weide. 18. alvorens, 20. vruchtje, 22. ver
voermiddel, 24. overschot, 25. verzoek
schrift; 28. leefregel, 29. houten klepper,
30. krijgsmacht.
Verticaal: 1. een der jaargetijden, 2.
boom, 3. ogenblik, 4. lof, 5. uitstapje, 6.
muze van het minnedicht, 8. dwaling, 9.
tennisterm, 10. plaaggeest, 12. organi
sche verbinding, 14. Amer. sierheester.
18. wondvocht, 19. vlug. 20. verzoek, 21.
oogziekte. 23. honingdrank, 24. kerkge
bruik, 26. duivenhok, 27. achting.
Oplossing vorige puzzel
Hor.: kariatide, 8. ma, 9. ieder, 10. e.p. 12.
Eem. 13. ral, 15. Son, 17. Epe. 19. Ans, 21.
ergo, 23. Amos, 24. Kg. 25. dolik, 26. pa,
27. aise, 29 stag, 31. bek. 32. sip, 34. Eli.
35. m, 37. oor, 39. la, 4L Aaron, 43. er, 44.
kastelein.
Vert.: L ka, 2. Rie, 3. ieme, 4. ad, 5. tere,
6. Ira, 7. Ee, 8. miserabel, 11. passagier,
12. eng. 14. lam, 16. orgie, 18. polei, 20.
nopal, 22. ode. 23. aks, 28.*ski, 30. ter, 32.
slat, 33. Pool, 36. las, 3a one, 40. A.K., 42.
re, 43. en.
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN De gereformeerde synode kwam gisteren bij de
bespreking van het oorlogsvraagstuk al spoedig in een duidelijke po
larisatie terecht. Deze spitste zich toe op de zinsnede „dat de mens
heid door het in voorraad hebben van massavernietigingswapens en
de bereidheid die te gebruiken grenzen heeft overschreden die nim
mer overschreden mogen worden".
Deze zin stond in de aanbevelingen
van de synodale rapporteurs naar
aanleiding van het deputatenrapport,
maar de deputaten waren zélf niet
zover gegaan. Die constateerden met
spijt dat het in de gereformeerde
kerken nog niet mogelijk is gebleken
tot een gezamenlijk inzicht inzake
belangrijke aspekten van het oorlogs
vraagstuk te geraken.
Wél waren de deputaten en de rap
porteurs het erover eens dat er be
hoefte is aan een wijziging van de
wet gewetensbezwaarden militaire
dienst, „in die zin dat inzonderheid
rekening moet worden gehouden met
de gewetensnood van hen die weige
ren aan het gebruik van wapenen
voor massale vernietiging mee te wer
ken". Daarmee was men in de koers
die ook reeds is ingeslagen door de
rooms-katholieke bisschoppen en de
hervormde synode.
Het verzet tegen de voorgestelde
uitspraak over de „grensoverschrij
ding" nam al spoedig duidelijk vor
men aan. Toen te voorzien was dat
zich dezelfde discussie als in eerdere
zittingen zou gaan herhalen, met als
polarisatiepunten het deputatenrap
port en de aanbevelingen van de sy
noderapporteurs, deed dr. F. L. Bos
uit Vlaardingen het voorstel om beide
rapporten voorlopig maar van tafel te
halen en een „opiniepeiling" te hou
den over de conclusies van een der
gespreksgroepen in de vorige synode,
waarover wel een grote consensus
zou kunnen worden gehaald. Dat
werd echter noch door deputaten.
noch door rapporteurs geslikt.
Namens de rapporteurs zei ds. A. T.
Besselaar uit Eindhoven dat deze
graag willen proberen om in de fe
bruarizitting mét de deputaten tot
gezamenlijke aanbevelingen aan de
synode te komen. Daarmee verklaar
de de synode zich zich in meerder
heid akkoord. De verdere discussie
zou dan alleen nog dienen om depu
taten en rapporteurs voor hun her-
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN De gereformeerde synode is vanmorgen begon
nen met de bespreking van een aantal bezwaarschriften, die zowel
bepaalde theologen (Kuitert, Hartvelt, Wiersinga, Baarda) en be
paalde tendenzen in het kerkelijk leven (horizontalisme, verslap
ping, normbesef, streven naar eenheid boven waarheid) betreffen.
Men moest discussiëren aan de
hand van twee rapporten, want de
betrokken synodale commissie had
geen eenstemming advies: er was een
stuk van de Haagse dr. B. Rietveld
met drie medestanders (prof. dr. G. P.
Hartvelt uit Kampen, dr. O. C. Broek-
Roelofs uit Zuidlaren en diaken G.
van Galen uit Zwijndrecht) en een
stuk van de Middelburgse ds. P. van
Til (met als mede-indieners ds. W.
Feenstra uit Leek, ouderling A. de
Jong uit De Lier en ouderling N. J.
de Koning uit Apeldoorn).
Beide rapporten waren voorlopig:
gezien de aard, de omvang en ook de
ernst van wat allemaal aan de orde
is, kwam het de commissie goed voor
de synode eens te polsen in hoeverre
deze mee zou kunnen gaan met wat
de commissie in eerste aanleg voor
ogen stond, alvorens een definitief
advies op tafel te leggen. Er waren
dus twee voorlopige adviezen.
Eén punt
Over één punt waren allen 'net
eens: over de diepte van de (geestelij
ke) crisis waarin de gereformeerde
kerken op het ogenblik zitten. Maar
terwijl dr. Rietveld en de zijnen af
willen van ..de voortdurende dreiging
van een juridisch proces", menen ds.
Van Til en zijn medestanders dat het
onmogelijk is voor de gereformeerde
kerken „met zulk een kerkorde en
met binding aan de belijdenis, om de
ze vorm van tucht over ambtsdragers
maar te vergeten".
Dr. Rietveld zegt in zijn rapport:
..We capituleren niet voor de geest
der eeuw en voor ontrouw" Het gaat
niet om een stopzetten van de strijd,
maar om de keuze van de wapenen.
Het kerkjuridisch wapen is er één.
maar heldere discussie, onderlinge
tucht in broederlijk contact, gezond
heid van een krachtig geloofsleven in
individuen en gemeenten zijn een
tweede".
Ds. Van Til: „Wij kunnen als syno
de onmogelijk bij voorbaat aan de
leden en ambtsdragers de toezegging
doen dat leringen die in door de sy
node opgedragen gesprekken worden
gehandhaafd, niet tot een tuchtzaak
van schorsing en afzetting zullen lei
den... Wij willen niet graag de bete
kenis van de goede invloed van ge
sprekspartners verkleinen, maar wie
het daarbij wil laten, heeft het ka
rakter en de identiteit van de gere
formeerde kerken als belijdeniskeer-
ken in de waagschaal geworpen".
Helderheid
We kunnen, zo betoogt dr. Rietveld,
op „de oude manier" de belijdenis
'nandhaven en afwijzen wat op enig
punt de belijdenis weerspreekt, maar
dan wordt een werkelijk diepgaande
discussie gefrustreerd. En helderheid
is dringend nodig. Hoe zit het bij
voorbeeld met mede-ambtsdragers
die niet in staat van beschuldiging
gesteld zijn? Stemmen die allen in
hoofdzaken overeen en worden ze
geacht louter toelaatbare meningsver
schillen te hebben?
Voor deze noodzakelijke helderheid
is ruimte nodig, gaat dr. Rietveld ver
der. De nood dwingt tot het scheppen
van die ruimte Ruimte „voor de
vlucht van de gedachten en voor de
grondigheid van het onderzoek". En:
er moet tijd zijn voor het vinden van
een gemeenschappelijk antwoord op
de indringende vragen van de eeuw.
Dr. Rietveld is ervan overtuigd dat
het hanteren van het kerkjuridisch
wapen zal leiden tot het doorhakken
van de gordiaanse knoop met als ge
volg een groot aantal losse einden,
zonder dat de- knoop ontward wordt.
„De gereformeerde kerken moeten
ruimte scheppen voor een helder in
tern gesprek, voor een innerlijk gees
telijk proces, voor de levende geloofs-
worsteling om de waarheid. Daartoe
zal men in dit tijdsgewricht de for
mele handhaving van de geschreven
waarheid in justitiële zin moeten la
ten rusten", aldus dr. Rietveld in zijn
rapport.
Bij zijn keuze voor het tweede
„wapen" (de discussie-enz.) gebruikt dr.
Rietveld deze woorden: „De gerefor
meerde kerken kunnen ook eigen be
lijden zelf ter discussie stellen." Hier
over merkt ds. Van Til het volgende
op: „De vorige en ook deze synode
hebben na brede discussies edhter na
drukkelijk vastgesteld dat de belijde
nis als norm voor de verkondiging
overeind zal blijven staan. Als wij
echter, nu de toepassing in het ge
zichtsveld komt, de klok weer willen
terugdraaien en de belijdenis weer
ter discussie willen stellen, dan blijkt
op hoe dunne beentjes onze besluiten
over de binding aan de belijdenis
staan".
Ds. Van Til wenst dat „van stonde
aan de leringen waartegen de oe-
zwaarschrift zich richten", worden
getoetst aan de belijdenis der kerk en
dat bij constatering van afwijking
voorstellen op tafel komen, hoe ver
der gehandeld moet worden. Dr. Riet
veld wil via een bestaand of nieuw
deputaatschap komen tot analyse van
de hedendaagse theologische inzich
ten, tot formulering van eventuele
ver
schillen en controversen en tot over
weging of en zo ja, hoe de eenheid
kan worden bewaard, ook in die za
ken waarin duidelijk verschil van
mening openbaar werd.
Afwachten
Voor wat betreft de bezwaren tegen
prof. Kuitert en de andere genoemde
theologen stelt het rapport van dr.
Rietveld vast: dat de zaak-Kuitert in
behandeling is bij de deputaten voor
het „voortgezet gesprek": dat de
kwestie-Wiersinga (proefschrift over
de verzoening) nog berust bij de Am
sterdamse kerkeraad; dat het depu
taatschap voor de oefening van het
verband met de theologische faculteit
der Vrije Universiteit doende is met
het bezwaarschrift van ds. H. J. Heg-
ger inzake drs. Baarda; en dat de
klacht ten aanzien van Kamper hoog
leraren bij de huidige stand van za
ken in het gewone kader, nl. dat van
het curatorium, kan worden behan
deld. Het (voorlopige) advies van dr.
Rietveld c.s.: rapporten van de be
trokken instanties afwachten alvo
rens tot verdere behandeling over te
gaan.
nieuwd overleg een aantal zaken op
het hart te binden.
Wat die discussie betreft: terwijl de
straaljagers overgierden vroeg dr. H.
B. Weijland uit Arnhem zich af of de
wortels van de oorlog gezocht moeten
worden „bij Eva of bij Kain". Met
andere woorden: of oorlog een gege
ven is dat zal blijven voortspruiten
uit het „Ik zal vijandschap zetten" na
de zondeval of uit de broederhaat
van Kain. Wat betreft de bijbelse ge
gevens hadden rapporteurs de synode
volgens hem niet veel verder gehol
pen. Dr. Weijland meende te weten
dat er in de vroeg-christelijke ge
meente nooit iemand is geëxcommu
niceerd omdat hij soldaat was.
Hiertegenover stelde echter depu-
taat prof. mr. I. A. Diepenhorst dat in
de geschriften van de oerkerk wel
degelijk paragrafen voorkomen waar
in men zich afvroeg of militairen rot
de eucharistische viering konden
worden toegelaten. Prof. Diepenhorst
vestigde echter de aandacht op de
veranderingen in de Schriftexegese
door de wisselwerking van de histori
sche omstandigheden.
Zowel ouderling N. J. de Koning
uit Apeldoorn en ds. S. Wiersma uit
Rinsumageest waren zeer beducht dat
een gelijke zorg voor dienstweige
raars en dienstwilligen discrimine
rend zou gaan uitwerken voor de
dienstwilligen.
Ouderling De Koning gewaagde
van verschillende theologieën in de
putaten- en het commissierapport,
waarbij het laatstgenoemde zou aan
sluiten bij een „pacifistische verzoe
ningsideologie die slechts de onver
zoenlijkheid aanmoedigt van de com
munistische machthebbers".
Volgens hem kan men met even
veel recht spreken van de demorali
serende werking van de vrede en van
de overdreven welvaart als van de
demoraliserende werking van de oor
log.
Prof. Diepenhorst wees op het op
merkelijke verschil met de straf
rechtspraak: men kan strafmiddelen
als pijnbank, doodstraf en levenslang
afschaffen en toch de rechtsorde
handhaven, maar bij een afzien van
zelfs het bezit van deze verschrikke
lijke strijdmiddelen wordt de inter
nationale rechtsorde voor zover in al
zijn gebrekkigheid aanwezig wel de
gelijk bedreigd. -Ook deputaat dr. B.
Rietveld zat met de keus tussen
kernbewapening en anarchie.
Verdediger
Tot de verdedigers van het com
missierapport behoorde prof. dr. J. T.
Bakker uit Kampen die vond dat de
uitspraken daarin beter werden „ge
radicaliseerd naar de kerk toe". Wel
vroeg hij zich af of men de satan niet
teveel eer bewees en de menselijke
verantwoordelijkheid niet teveel re
duceerde door de satanische oor
sprong van de escalatie der bewape
ning zozeer te benadrukken.
Namens de rapporteurs antwoordde
ds. A. T. Besselaar hierop met een
citaat van de atoomgeleerde Oppen-
heimer die na Hiroshima en Nagasaki
tot de conslusie was gekomen: „Wij
hebben voor de duivel gewerkt." Nog
een uitspraak van een kernfysicus,
Von Weiszacker, aangehaald door
prof. dr. J. Verkuyl <uii Amsterdam:
„Er komt te zijner tijd een atoomoor
log en dat deel van de mensheid dat
deze overleeft zal de diepste verach
ting hebben voor die kerken en die
politieke partijen die toen het nog
kon niet hebben meegewerkt aan de
afschaffing daarvan maar deze wa
pens een plaats hebben gelaten in
hun veiligheidssysteem."
De kerk moet hier, naar prof. Ver
kuyl zeide. een uitspraak doen in het
besef dat zij allereerst gehoorzaam
heid aan God verschuldigd is en dan
wel licht zal krijgen op de weg van
de consequenties. Evenveel licht als
prof. Verkuyl verwachtte indien de
synode in gehoorzaamheid een uit
spraak doet. verwachtte deputate
mevrouw dr. F. T. Diemer-Lindeboom
uit Rotterdam van een boetedoening
van dé hele kerk, omdat de kerk juist
in haar geschiedenis niet heeft ge
leefd in overeenstemming met haar
hoge roeping en doordat Christus te
weinig gestalte in haar heeft gekre
gen. Zij verzette zich tegen ook in
deze zitting gehoorde stemmen om
een uitspraak van de synode niet ge
paard te laten gaan met een schuld
belijdenis.
Hij begon hen te leren, dat de Zoon des mensen veel
den.Maar Zijn discipelen begrijpen Hem niet. Petrus
Heer te bestraffen. Dan zegt de Heiland: „Ga weg, a<
satan; gij zijt niet bedacht op de dingen Gods, maar op
mensen.
Hel ene ogenblik legt Petrus belijdenis van zijn geloof1
andere is hij een instrument van de satan. Het ene ogenbï
hij gehoor aan God, het andere aan de duivel. Het hot
het laagste liggen dicht bij elkaar.
Zeg niet te gauw: Zo was Petrus. Toen hij zei: „Giji
Christus", sprak hij tevens voor zijn medediscipelen.
Christus apart nam, vertolkte hij ook hun gedachten.
Zeg ook niet: Zo waren de discipelen. Zij waren beslist
geloviger dan wij. Als zij al zo gemakkelijk een instrunu
den van de duisternis, geldt dat dan ook niet voor ons?
Van Luther is bekend dat hij het ene ogenblik geloof
loonde en het andere moment zich verslagen voelde. M
liggen belijdenis en verloochening bij ons niet zo dicht bij
maar ze zijn er beslist wel.
We lezen vandaag: Openbaringen 7:13-17.
Van een onzer verslaggeefsters
UTRECHT De Christen Jonge Vrouwen Federatie (CJVF)
heeft gisteren een van haar oprichtsters, jonkvrouwe C. M. van
Asch van Wijck herdacht, die vrijdag jl. is overleden en maan
dag in alle stilte werd begraven. ..Freule" Van Asch van Wijck,
zoals ze bij velen bekend was, is 81 jaar geworden. Samen met
mejuffrouw Mary W. Barger en mevrouw W. S. F. van Doorn-
Snijders richtte zij in 1920 de CJVF op.
In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog en ook daarna bracht
jonkvrouwe Van Asch van Wijck het zelfs tot presidente van de
Christen Jonge Vrouwen Federatie in wereldwijd verband
(WYWCA).
De CJVF was gisteren in Utrecht bijeen voor een studiedag, die
voor de laatste maal onder leiding stond van mevrouw M. C. Kloos-
terman-Fortgens. Mevrouw Kloosterman schonk vooral aandacht
aan het baanbrekende werk, dat jonkvrouwe Van Asch van Wijck
heeft verricht op het gebied van dc man-vrouwverhouding in
bijbels perspectief.
f' op
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
In dit verband schreef zij de boe
ken „Door God samengevoegd", dat
in 1936 verscheen en „Tweezaam is
de mens", dat in 1949 uitkwam en in
1961 werd herdrukt. Vooral het boek
„Tweezaam is de mens" heeft veel
theologen in binnen- en buitenland
aangezet tot nadenken over de man
vrouwverhouding in de kerk. „Het
moet haar dan ook voldoening heb
ben gegeven toen het ambt in de kerk
werd opengesteld voor de vrouw", al
dus mevrouw Kloosterman.'
Een mening
Zij bracht jonkvrouwe Van Asch
van Wijck in de herinnering als een
stuwende kracht in kerk, oecumene
en maatschappij en als een vrouw-
met een levendige interesse. „In dank
herdenken wij haar vele arbeid, haar
uitdaging tot het vormen van een
mening en haar diepgaande studie
van de bijbel." „Van de vrijheid be
vrijd" was gisteren het onderwerp
van de studiedag van de CJVF, waar
in mr. dr. W. A. Kist als inleider
datgene wat velen vandaag voor vrij
heid houden en de bijbelse bevrijding
tegenover elkaar stelde.
Met'een geheel eigen beeldentaal
schilderde mr. Kist de mens van van
daag. Niemand bemoeit zich met de
ander, we zijn vrij als een vogel.
Over alles kunnen we lezen, alles
kunnen we kopen, zoals populair-we-
tenschappelijke anatomieboeken. Daar
zijn de automaten met koffie en
broodjes (om het leven te verlengen)
en de automaten om het leven te
voorkomen.
Een dergelijke vrijheid vertroebelt
alle sociale verantwoordelijkheid. „Ik
heb het niet over sociale en politieke
vrijheid, die kan niet genoeg bevor
derd worden, maar over de gedachte
van zelfbeschikking van ons mensen,
de keuze van vrijheid. De mens moet
beslissen." Bijbels wordt de mens
daarvan bevrijd. De bijbel spreekt
dan ook minder over vrijheid, dan
over bevrijd worden en bevrijding.
Volgens Hegel moet het woord „vrij
heid" geschrapt worden. Het is te
statisch.
Na de bevrijding krijg je vol
macht. Dan is er een aanlt».^.
Gods liefde, die zo krachtig, it'l
tisch en zo bezig met de V(
Naties is. Door de vrijheid
Heer ben je opgenomen in de
tigheid. De nieuwe mens is
van de vrijheid. Tot zover
deelte uit de lezing van mr.
baza
ordt
een
)e d
Afscheid
Gisteren werd afscheid
van mevrouw M. C. Klooslf
Fortgens, die nadat zij in 1969 re
afgetreden als presidente, de
dagen is blijven leiden cn
hoofdredactrice van het blad
tiecontact is gebleven. Zij h e he
twaalf en een half jaar prei m;
en twintig studiedagen gele
tuurlijk betekent haar aftreden Si
definitief afscheid. Mevrouw
terman blijft CJVF-lid.
te: 1
Zij wordt opgevolgd do noo.
vrouw D. van der Heide van - -
die hoofdredactrice van Feder
tact wordt, en mevrouw J. C u\'
't Hooft, die als voorzitster
redactie-commissie ook de st(r,
gen zal gaan leiden.
he
n di
it L
prijs
r; 3
De voornaamste vraag die het Brits-Rhodesische
ontwerp-akkoord doet rijzen, is niet, welke poli
tieke beloften dat akkooord behelst voor de Afri
kaanse meerderheid in Rhodesië. De hoofdvraag
is, of de heersende blanke minderheid in dat land
bereid is, die beloften na te komen. En dat is. zeer
voorzichtig uitgedrukt, voor enige twijfel vatbaar.
Zal de heersende klasse van 250.000 blanken het
risico willen lopen, dat ze op den duur in politiek
en dus ook in economisch en sociaal opzicht
gedomineerd wordt door de twintig maal zo tal
rijke zwarte bevolking? Wie dat gelooft, moet wel
aannemen, dat Ian Smith en diens supporters in
de afgelopen dagen een totale bekering hebben
doorgemaakt. Dat hebben Ian Smith en zijn sup
porters dan goed verborgen weten te houden.
Want het zeer recente antwoord van Smith op de
vraag van een verslaggever, wanneer Rhodesië
een meerderheidsbewind zal krijgen ('We hebben
al een verantwoorde meerderheidsregering') en
het honend gelach dat die vraag bij blanke om
standers uitlokte, wekten bepaald niet de indruk,
dat de Rhodesische heersers zich tot het uiterste
zullen inspannen, om hun ideaal van een apart
heidsmaatschappij te verloochenen.
Als die bekering van Smith en de zijnen zich
niét heeft voltrokken en daar houden we het
voorlopig maar op mag dat overigens de En
gelse regering nauwelijks worden verweten. Zij
mist de macht om een principiële koerswijziging
in Rhodesië af te dwingen. Als ze dat had willen
proberen, had ze zes jaar eerder moeten opstaan,
toen de regering-Smith eenzijdig de onafhanke
lijkheid uitriep. Door te weigeren, bij die gele
genheid de blanke rebellen desnoods met geweld
tot andere gedachten te brengen, ontnam Engeland
zich praktisch de mogelijkheid, een beslissende in
vloed uit te oefenen op de politiek van Rhodesië.
De Engelse regering zou het ontwerp-akkoord
kunnen verdedigen met het argument, dat het in
elk geval beter is dan niets, omdat het de Afrika
nen toch een wat betere positie garandeert dan
Smith hun eigener beweging zou hebben toege
staan. Daar zit wat in. Maar het is een argument
dat vooral geldingskracht heeft voor wie niet al
te ver vooruit wil zien. Of de Brits-Rhodesische
regeling er ook toe bijdraagt, dat op de wat lan
gere duur de bijna onvermijdelijke botsing tussen
zwart en blank in zuidelijk Afrika Rhodesië in
begrepen wordt vermeden, moet helaas worden
betwijfeld.
(Van een onzer verslaggevers)
LUNTEREN De gereformeerde synode heeft besloten geen ge
volg te geven aan een verzoek om voor de gereformeerde kerken
een afzonderlijk beleidsorgaan voor ontwikkelingssamenwerking in
het leven te roepen naast de organen voor zending en werelddiako-
naat. Daarmee heeft zij een voorstel verworpen dat via de kerke
raad van Amstelveen-Buitenveldert binnenkwam van de heer- N.
van Gelderen en 52 anderen.
aan de deputaten zending en diako-
naat, die zich toch nog aan het bera
den zijn over de plaats van de ont
wikkelingssamenwerking als kerke
lijke taak van de gereformeerden,
kreeg slechts tien stemmen.
Een dergelijk orgaan zou zich voor
al moeten richten op de politieke
aspecten van het ontwikkelings
vraagstuk, op de opinievorming en op
de programma's, die bijdragen tot de
bewustwording van de massa's in de
arme landen. Het orgaan zou bemand
moeten worden door representanten
van „die sectoren uit de samenleving,
die het meest direkt met deze facet
ten te maken hebben".
Negatief rapport
De synodale rapporteurs adviseer
den negatief over dit voorstel, omdat
naar hun oordeel niet is aangetoond
dat de deputaten voor diakonale ar
beid en zending tekort geschoten zou
den zijn in de behartiging van hun
opdracht inzake de ontwikkelingssa
menwerking. Bovendien overschrij
den de taken die men aan zo'n or
gaan wil toekennen, volgens de rap
porteurs, de grenzen van de kerkelij
ke verantwoordelijkheid.
Een voorstel van prof. dr. C. Augus
tijn om deze gedachte mee te geven
Gezamenlijk orgaan
Het was vooral de afzonderlijkheid
van het beleidsorgaan, waar de be
zwaren tegen gingen. Uit het beraad
van de deputaten dat nog niet is af
gerond zal waarschijnlijk wel een ge
zamenlijk beleidsorgaan voor zen
ding, werelddiakonaat en ontwikke
lingssamenwerking voortkomen,
waaronder ook een sectie ontwikke
lingssamenwerking gaat functioneren.
Bovendien ligt er nog een eerder
besluit van de synode om ook deel te
nemen in een eventuele sectie ont
wikkelingssamenwerking van de raad
van kerken.
„Horizontalisten"
Tegenover een zekere tevredenheid
in dp s^nnrle over de toenemende
aandacht voor het ontwikkelings
vraagstuk in de gereformeerde ker
ken, stond het bewogen beroep dat
diaken M. van den Heuvel uit Kam
pen in zijn maiden-speech op de sy
node deed om deze zaak de gemeen
ten nog meer op het hart tc binden.
De ervaring was, dat kerkleden die
zich voor deze zaak het vuur uit de
sloffen lopen, al gauw voor horizon
talisten worden uitgemaakt, en dat er
in themadiensten met nabespreking
over dit belangrijke onderwerp
slechts één kerkeraadslid aanwezig is.
Mevr. C. van der Sijs-Meulink uit
Enschede viel hem daarin krachtig
bij.
„Concentratiebeleid"
Prof. dr. J. Verkuyl, die de synode
kwam voorlichten over de medefi
nanciering (door de overheid van
particuliere projecten in ontwikke
lingslanden), betreurde het dat de
rapporteurs geen gewag hebben ge
maakt van de ICCO, de interkerkelij
ke coördinatiecommissie voor ontwik
kelingssamenwerking, die sinds 1965
deze zaken behartigt.
Sedert dat jaar zijn er 101 projec
ten in 35 ontwikkelingslanden via de
ze commissie gerealiseerd, voor een
totaal van 56 miljoen gulden. Prof.
Verkuyl meende in de Tweede Kamer
ccn tendens waar te nemen om ook
dp medefinancieringSDrojecten meer
aan te passen aan het znepnaom^
h t
„concentratiebeleid" van de jqj
landse regering, nl. om het v gas
zoeken in bepaalde landen.
Verruiming norrm
De kerken moeten hier teg
ken, zei hij, want van de lijst
25 minst-ontwikkelde landen,
UNO heeft opgesteld, zijn
twee „concentratielanden"
Nederlandse ontwikkelingsbei
via die medefinanciering wc
van die minst-ontwikkelde
bereikt met een totaal bedrag
miljoen.
Ook wordt vanuit de ICCO
beerd de normen voor de med^
ciering te verruimen, die nog W(
den zijn aan kapitaalsinvest r
zoals ziekenhuizen, schoolge In_(
e.d., terwijl „investeringen it,;,
sen via opleidingen é.d. nog
doende mogelijk zijn.
dsc
Geen voorwaard^
De synode reageerde positie cell
medefinanciering, maar maaktfr
bij wel de kanttekening dat feke
voorwaarden aan verbonden
die de kerk in haar eigen
zouden belemmeren.
Bovendien moet rekening
worden met reacties binnen
vangende land en met een ei
verstarring van het besteding!
vr>v» "Pldmiddelen van de
